장음표시 사용
231쪽
longὲ post in fluviu justae magnitudinis exerescentes,attigit
Meduacum maiorem Livius, aliiq; scriptores antiqui vocarunt; & per ejus ripam profectus, appulit vesperi Burgum in finibus Teriolanae ditionis positum. Hic rursus fuV1α inagnae biduum morantur Carulum. Amnes etenim extu melcentes vado transiri nequibant , & pontes aquarum impetu multis in locis divulios este constabat. Taedium nihil ontinus hujus impedimenti non parum depulit N. Uel- spurgius Ferdmandi Archiducis limitum in ea regione pra,fectus: qui de adventu Caruli principis certior factus, e non longe dissito superiore castro sequenti mane comitatus alia quot nobilibus,officii causia ad ipsum venit, & pradio cum eodem sumpto,majorem diei partem colloquiis varus dulciq;l convertatione terendo multum recitavit. Et precibus discesturus extorsit,ut addiceret, convivam se ipsius postra- die, qui dies dominicus erat,in superictre castro futurum. In qω re satisfactuin ejus desiderio fuit . di princeps altero die, cum officio divino interfuisset, cum Velspurgio incastrum adicendit, ibidemque laeto splendidoque convivio quam humanissime tractatur. Decimo quinto deinde Κ lendas Novembris, ut Venetorum ditiones Carulus intravit, confestim omnibus innotuit,quam prompta ejus geris humanitas esset erga peregrinos,& quam gratus reipusticae Venetorum Caruli principis adventus futurus esset. Εjus Gnim in gratiam vias aquarum inundantium eluvione sutinter montes frequenter contingio lacunis interruptas ubiaque refecerant;pontes fluviorum impetu divulsos atq; sublat fretaurarant , quo curribus & equis iter pervium, Mfacile fieret. Ante noctem igitur Primulanum venit Ca
rulus Princeps , quod primum Venetae ditionis in iis ii mitibus est castellum, arce in scopulo posita munitam,quaa pauco cum praestidio transitum per Alpes illum tutari potest. Quamprimum visus est ex arcis specula principis adventantis equitatus, mox ingenti tormentorum aeneorum cum applausu ac salutatione excipitur,quae horrenda vide bantur inter excelsos montes tonitrua concitare, Praefectus arcis cum satellitio occurrit obviam , & adventum Carulo congratulatus amanter,eum ducit in hospitium,ubi cum mniverso comitatu suo publicis Venetorum sumptibus sple-didius, quam cjus regionis sterilitas patitur, ea nocte fuit
232쪽
tractatus. Aderant enim procurator commissarium nuc arpellant in Basliano misi iis cum penu, coquis,atq; ministriss qui victili,pabulo,rebusq; necessariis omnibus abunde jam Providerat. Quare sequenti die prandium etiam ibidem mature sumunt,atq; Bassianum usque deinde progrediuntur, M a s. per Meduaci, sive Brentae fluminis ripam, faciliore itin Te, Vias ac pontibus ubique restauratis , quemadmodum ci antea diximus, ubi quid periculi aut difficultatis curribus equisve posset creari. Praetor ejus oppidi non ignobilis, ac Carrariensium Patavii quondam principum origine cla- βα --ori, quem Potestatem nunc vulgo vocand Carulo honoris ormnia caussa duas peditum praesidiarias cohories obviam miserat; Carenoe qui ad secundum a portis lapidem occurrentes ipsum cum fra μιώ--
comitatu suo exceperunt festiva quadam Velitatione mih- pes Pa/tari. Sequitur mox ipse praetor cum concilio, ac nobilitate in .sia,summaq; cum humanitate gratulantur principi L ar is adventum, & equitatu suo dupli eantes ejus cohortem pergunt oppidum versus. Praeibat peditatus ad tympan rum pulsum militari gradu vexillis explicatis: explodebante muris& portis aenea tornacula vehementem sonitum ,adique ita tubarum cantu prim clante,duchys est per urbem in praetorium. Magna ubique populi multitudo per compita dc vias erat e uia principis videndi caulla; audiebat turque passim faustae congratulantium acclamationes. Feliciter veniat, feliciter vivat princeps Clivius , dux Cli--am vius. Coenavit in atrio ornatissimo atque amplissimo ciamati solus cum praetore , urbana nobilitate ministrante : & eomitatus illius in capaciore mensa splendido S. opiparo apparatu tractatur. Singulas insit per ferculorum missibus mulicorum instrumentorum concentus interpositus lastos omnium sphitus recreavit. Postridie mane praetor solemni habitu purpuratus nobilitate comitante principem Caruum e ibo praetorio duxit ad templum. Expectabant jam in area inferiore tubicines,& cytharoedorum.turba,sua sponte ad honorandum principem confluentium,qui agmen semper praecessere. Finito deinde sacro,duxit eum praetor per
forum ad fluminis Meduaci sive Brentae pontem ligneum, Pom Ma. perapta & eleganti structura conspicuum,& ollandit oppi- d ea fludi insigna ora loca. quod mercaturiarequens & Opulentum mιum est Redeuntibus ad praetorium jam prandium Crat, appa,
233쪽
ratum, eodem que finito, cum Carulus proficisci cuperet, praetor, comitante peditatu, & nobilium equitatu, non minore, quam eum pridie receperat, honore ad tertium ii sque
lapidem eduxit. Nec divelli prius potuit senex adolescentis principis elegantissimis moribus delinitus. Tum Carulo, comitatuique ipsius omnia fausta precatus cum suis ad Oppidum revenitur. Illos vero Venetorum procurator cum tubicine Castellofrancum deduxit, oppidum nobile ad amnem Mus ivin. Aperiebant jam sieic Euganei colles vitiferi, semelque amoenissimi Galliae cisalpinae campi , dc Α- di laticus sinus a longe descendentium oculis explipabant, magnaque delectatione recreabant. Exultabat in equo C tona Pighius;&veluti laurigero thyrso tactas ι ridente Cat.
Et rursus in alios Sabinianos versus hos incidit: Eia agri 1am sese demittunt molgure Alpes.
Tum detecto capite pronus amicam ac sibi notam sit suis lavit Italiam: Salve
234쪽
salve terra ferax Cereris, dui us Lyra,
Doctrinares tuissentibus haust Fes. Atque eo modo laeta tunc alacrisque cohors omnis Castellofrancum versus pergebat. Cujus oppadi praetor jam m- vergente nocte citin equitatu nobilium venit obviam primcipi ad tertium miliare. Ceterum i pie quamvis iuvenis, lumbagine tamen laborans, cum ad cquitandum elici imhabilis , carpetito vectus aderat. Cum igitur illum laboiantem in descensit Catulus animadverteret, equo delIlIcnS, O currit, & salutationis officio ipsum praevenire voluit, tacit quelibi petiliaderi patius eli, ut eodem In calpento cum praetore Veheretur, praesertim cum ille diceret, magnificas iiubUrbanas aedes quasdam,cx itinere nonnihil dcticinndo,
vidcri adhuc posse. Itaque veloci jugalium Garsit contendunt eo, ceteris subsequentibus r qui per obscurum equis ccipitates oppidii intrarunt, eodem fere tempore, quo alia via capraetore princeps appulit. In domo praetoria hospitio excepti, eodem, quo pridie, modo 1, 5c non linc musico concentu, magnifice tractantur. Sequenti die cum iactis interivi cstiit, opiparo resecti prandio, educente ad quartum fere lapidem praetore, proficiscuntur Tarvisium,urbem insignem, rami mdi copia rerum omnium adfluentem. Torta ae regis Oit - Tonia a gothorum filisse patriam, Gothicae historiae produnt, nec reta. antiquiorem ejus urbis apud veteres auctorcs memoriam reprimus. Ouyre nescio, quam firma sit eorum conjectura, qui ex Plinii tertio libro coniectant, a Tauri sanis populisaeaurisium appellari debere. Sedes pollea fuit Langebat do- L angebar axum principum, & Marchionatus titulo gavdcbat. d: ficta G, αρ in quidem vetera demonitrant olim admodum floruisse , licet iis je ies.
aliquando Rotharis Langebardi,Acciolim tyranni,allorum risi . resque iniurias lenierit. Praetor Tamisinus N. Lipomanus cum Accio in. magno nobilium comitatu progrellus extra urbem, excepit Principem Carulum amanter,ac honorare, atql e r UmV Gum equestri pompa per praecipuas quasdam plateas. ut vi-dcret civium mores oc excrciua,nec non aedificiorum fom
235쪽
anam ejus urbis,sontium hinc inde staturientium copia pers ulchrae; tandem duxit ad hospitium ei designatum in P
alio Comitis cujusdam omnium rerum copia & splendoi e magnificentissimo: Ubi eodem fere, quo prioribus diebus, modo publica impensa cum suis tractatur. Epularum vero luxum sumptuosum fere vicit, variorum instrumentorum pulcherrimus concentus a peritissimis musicis artificibus in convivio exhibitus; qui aures animosq; pressentium no minus , quam ipse cibus corpora recreavit. Postridie mane Ca-rulus princeps praetore purpurato, ac urbana nobilitate frequenti comitatus ad templum prius perrexit, ac re divina ibidem peracta, simul urbem aliquandiu perlustrarunt 3 ut Cai ulo visse quaeque digna monstrarentur, & ut inter cetera fluminis cataractas ingeniose factas, atque muros, aggeres, propugnacula , & sossas videret; quibus urbem magnis impensis Ueneti munierunt, post ultima bella, quae cum vicianis gessere. Reversi deinde ad hospitium maturant prandium , quo ante noctem tempestive Uenetias pervenirent. Praetor N. Lipomanus prandium cum Carulo Principe sit-mit, eundemque postea comitatur ad primum usque lapi-δ estros π. dem; ubi cum invicem valedixissent, Cariiliis recta Mestre-sium proficiscitur, ad Musonis ripam positum oppidum no procul ab cius ostio, ac Venetorum stagnis quibus illabitur. Opulentum quondam emporium statis nundinis frequens,& celebre, excultum aedificiis publicis, atque privatis, veluti uinae demonstrant: sed superiorum temporum bella impense vastarunt illud, ut vile iam stabulariorum, atque nautarum municipium quoddam esse videatur. Pergit igitur Metera. ulterius ad aggerem Mageram, ubi ex ostio Musonis amnis trajiciunt flagna itinere quatuor miliarium. Tum equi remittuntur Mestresium ad diversoria designata. Principem
vero Carulum ibidem mox exceperunt cum magna congratulatione duo juvenes nobiles Venetoriam procuratores eo missi, ut illum deducerent. Stabant in ripa phaselli plu- am res apparatissimi serico panno tecti, dc cymbae actuariae imi- Umia. Temes, ut ita dicam; quas naviculator unus stans rectus in puppi, facile solo remo regit,celeriterque proludit. In his re- iceptus princeps cum suo comitatu per stagna vehitur. Nec
admodum multa stadia progressis apparent in mediis fluctibus a longe, multarum urbium aut insularum instar.
236쪽
unt aliam actuariarum classem in i latione ad insulam S. Se- Iisseisia Reundi, & in area ante templum, ac monasterium sedecim Se mc. ex ordine senatorio legatos Principem expectantes, qui si lemni omnes in habitu , togisq; purpureis induti, majesta- Leris io Intem haud exiguam praeseserebant, apii prudcntia, gravita- iamnu. te, senioque reverendi. Exscendenti in terram Carulo procedentes obviam humanis lime congratulantur adventum. Princeps legationis serenus mi Ducis, S excelsis reipublicae Res'. eaera nomine verba facit, testaturq; disserte gratissimam occasi iramio. nem praesentem este; qua amorem benevolentiamq; erga eam. ipsim suam, atq; in Austriacam domum observantiam1m natur& ordines declarare postent. Adjugit deinde sibi dentera Carulum , dc alii etiam singulos ex cohorte nobilium ac familiarium: ordineque bini templum intrarunt. Atq; salutatis ibidem Divis, ad navigia regresti, legatorumque in phaselis ornatioribus recepti; cum his, instantc jam n Ehe,vehuntur per urbis fossam majorem ad Palati una Ducis Urbinatis. Legati cum Carulo adicendunt, & adsignant hospitium.Ordinant etiam ex nobilitate patricia duos oecono. mos, duosq; dispcnsitores juvenes elegantia morum ,dclimgtiarum peritia pr cellentes. IIs mandatum,ut sedulo primcipi. Si aute presecto Gimnico ad omnia ubiq; presto esIent, nihil, quod ad egregie splendideq; tractandos hospites pertineret,deesse sinerent: per urbem idquentibus diebus deducerent cunctaq; Visu digna monstrarent. Tum accepta discedendi venia,domum officio perfuncti revertiintur Itaq; C rulus Princeps cum suis omnibus, quamdiu Venetiis fuit, quam honorificentissim ε publica impensa tractatur. Postridie inane, quamprimum siurrexerat, Carulo Principi se praesentarunt oeconomi Veneti,ut urbis visende caussa ph, selis ipsum pei horas aliquot deducerent. Ille se lubenter a commodans , cum eis perrexit primum ad Dominicanoria Monaster. monasterium aedificiorum structura pulchrum,ubi cum in vim Domi templo marmoreis statuis, excellentibusq; picturis ornatiL mωπε simo antemeridiano Misse sacrificio interfui sient, perlustrae etiam opulentissima quaedam Xenodochia, oc alia insignia divitiis, & nobilium marmora raritate conspicua Divorum templa,qui ingentes ejus urbis opes testantur,& eande non minus,quam rarae dc preciose gemmi regia corona auream
237쪽
decorant. Vecti etiam perliquidas urbis plateas, ut viderent lmagnificentissima edificia marmoreis parietibus,columnis, statuis, atque pietinis pulcherrimis ubique splendida. Tum monstiantur Carulo nobilium familiarum Jc Principum senatorum Palatia, divitiis ornamentisque omnibus assi tim invium. Cum deinde reversi essent in hospitium, mox
ante prandium ossicii caulla visitarunt Principem oratores Maximiliani Imperatoris, Philippi Hispaniarum Regis, α lAlphonii Ducis Ferrariae. Singuli cum honorifico nobili-
. um comitatu venientes, Principum suorum nomine con- l
- - - ' gratulantur adventum prosperum, & omnia amicitiae obsim lquia praesentarunt. Hi spanus insit per munusculis eum se quentibus diebus prosequitur, mittes subinde raros di ex ticos fructus, vi na nobilia Hispanica, atque etiam discessuro duos Bilbilitanos gladios optimos, & affabre factos. Α-o; pranssio visitavit ipse Patriarcham Aquil ejenscm Joannem - Grii Ianum, Virum ut nobilιtate, splendore, atque opibus. - & prudentia , eruditione, rarisque virtutum dotibus Q natissimum; videre desiderans elegantissimas ejus aedes cum bibliotheca, & Muiso rerum antiquarum omnis generis admodum instructo, quibus ille vir mirifice delecta tur. Vectus igitur eo Carulus naviculis, a Patriarcha Grim, no perhumaniter excipitur: qui cum exquisita cura semet excusaret, quod non prius ipse Principem invisisset: ille non
tam ociosarum caeremoniarum caussa, quam ut cum pra
claris virtute viris amicitiam contraheret, &visu quaeque digna recognosceret, Venetias se venisse respondit. Ducitur igitur cum comitibus sitis per Palatii caenacula, porticus, de cubicula inauratis aulaeis ac pietinis insignibus siplendida, in quibus omnigenae stipellectilis opes magnae conspicimbantur. Monstrat Gri manus Camio plurimorum Cors Sta a, ef rum, Heroumque Veterum pulcherrimas statuas, & emgies eriles Hea ex , di marmore Pario plurimas; deorum item simula
pstimanti chra& siqna Varia, non minoris ari: ficii, quam precii, I 34... ves, Bacchos, Pallades , Veneres, Mercurios ex aere Corinta thio. Fominas, Gemos, ac Cupidines, idolaque preciosis emetallis caelata. Quarum rerum antiquissimarum excel- Marin- lentem copiam partim Marinus Gri manus Cardinalis, ne Grιmanm. eius patruus, ingeniorum sui saeculi Maecenas alter; paratim ipse ex diversis Graeciae atque Italiae locis sibi compa
238쪽
istraverant. Multa ex florentissimae quondam Romanorum coloniae Aquilejae ruinis, quam barbarus Hunnorum rex ADuleia Athyla funditus deleverat, erant emolla, atque eo translata μ' ra'. m per dictos Grimanos patriarchas antecessores. Inter quae rei.
repperit in propylaro Palatii plura statuarum pulvinaria
marmorea elegantissime cum suis titulis exsculpta Pisrhius, atque etiam deorum aras votivas, e quibus juvabat imprimis enotare vota priscorum Beleno deo facta,quadratis Eearis inscripta; quem Aquilejenses olim summa cum vene- ίω , -- Tatione tanquam tutelare numen urbis coluisse, apud Heia D msi mrodianum, dc Julium Capitolinum ieeterat. Hic erum, ubi De- Aquilejam a Maximino Caesare obsellam , ac frustia oppu - -- gnatam raert, ait ejus legatos in urberii non admissos fu- - - .isse; Menophilo & Crispino consularibus viris auctoribus; eo quod scirent deum Belenum per aruspices spopondisse, Alaxitatinum esse vincendum. Unde etiam possca Maximi- ni occisi milites iactasse dicuntur, Apollinem contra se pugnasse; nec illam Maximi, aut senatus, sed deorum esse ' 'victoriam. Nec discrepat Herodiani historia, qui libro octavo de eadem re in hunc fere modum scribit. Crispinus ad bellum audacter sustinendum aruspicum etiam respon- se, qui laeta nunciabant, dicebatur animatus. Nonnulla ' quoque oracula ferebantur patrii cujusdam numinis vi- 'ctoriam promittentia. Belenum deum vocant indiginae, Pmagnaque eum religione colunt, Apollinem interpretan- 'tes: cuius quoque speciem pro urbe ipsa pugnantem sibi visam in coelo quidam e Maximini militibus affirmabant. At in Herodiani exemplaribus perperam vocat i Belem, ad He H mducor ut existimem. quod Iulio Capitolino ararum dictata ιμ- corra rum tituli votivi suinma fide digni astipulentur, de Bele, geram. num , vel Belinum appellent. Eos autem titulos studios, mira antiquae historiae in gratiam hic adjicere non pigebit : quos cum Corona Pighius exscriberet, singulis aureis chariores singulos se habere, multis ridentibus, serio assitamavit:
239쪽
BELENO. MANSUETIUS VERUS UR. LAU. ET. UIBIANA
U. s. Rutilis in alia oblonga.
BELENO. AUG. IN HONOREM MC. PETTI. C. F. PAL. PHILTATI. E R PRAEF. AED. POT. PRAEF. ET. PATRON. COLLEGIORUM FABR. ET. CENT. DIOCLES. LIB. DONUM. DEDIT
IULIOR. MARCELL. ΕΤ MARCELLAE. ET IN. HONOREM JULIARUM CHARITES. ET MARCELLAE. FILIAR. ET. LICIN. MACRONJUNIOR. NEPOTIS C. JUL. AGATHOPus
III I. VIR. AQUIL. / L. D. D. D. In alia. BELINO AUG.
SACRUM VOTO. SUSCEPTO PRO AQUILLIO C. F. POMP. VALENTEIHI. U. I. D. DESIG. PHOEBUS. LIB. v. S. L. M. In alia.
BELENO AUG. SACR. L. CORNELIus
V. S. L. M. Ibidem in alia paucis literiS. FONTI. B. In alia tribus lateribus inscripta.
240쪽
Has aras Aquileia ex fano Beleni translatas esse Patriarcha Grinianus affirmabat. Et cum Carullis omnia visu digna ibidem pro arbitrio perlustrasset, peramplis Vembis humanissimo viro gratias agens, accepta liccntia discessit. Ducitur deinde a Venetis stas ducibus ad quaedam alia magnifica urbis aedificia visenda, non adeo procul dissita, nempe xenodochia sumptuosa, aedesque quasdam secras, opulenter admodum instructas. Et ostendcbantur illustrium civium flatu ae equestres Sc pedestres,publico silmptu positae diversis in locis; eormn videlicet, qui vel domi Prudenter, vel militiae fortiter cum potestate rempublicam administraverant. Inter quas est celebris illa colos ea eque- is stris inaurata Bartolomei Coleonii militari gloria pernobi- inlis , ac Imperatoris si ii temporis prim quam Veneti publica impensa meritorum virtutis , ac fi)ei singularis ergo, pro aede Divorum Joannis & Paulli in area, cum elogio rerum ab ipso bene gestarum in alta basi erexerunt. Cuius iri egregia gesta,tam propter audaciam sortitudinemque, quam propter ingenii mirificam dexteritatem, Corius, Sabellicusn plures praeterea historici literarum monumentis prodiderunt. A. d. IX. Kal. Novembris , qui dies sacer ac dominicus erat, Carulus princeps ad Vicinum templum D. Mariae servorum nuncupatum mane pedes deducitur, quo sacris interessct : iis vero peractis, ex templo revertitur adsilui in hospitium, ibidem expectaturus reipublicae legatos, ac comitatum solemnem , quos intelleXerat ad se I etano venturos esse. Nec mora diuturna. Appulerunt etenim feν Γυ- paulo pol ad ejus hospitium cum apparata phaseloi ii clasle -- XXIIII. ex sumini senatus ordine purpurati, nunciantcs S erutam Prinrenissimum Ducem eius videndi desiderio teneri; familia- cistem τε- re colloquiu, amicitiamq; privatam ipsiuS expetereioportu- niens. nu fore tepus,si venire sibi videretur,quo simul &D. Marci palatium videre possit. Carulus ad Ossicium promptus obsequitur cupide, & deductus a praecipuis in piralatum ornatum , comitatuque ejus aulico in ceteris distributo , vehitur ad Palatium. Adscendenti deinde Dux Mocenicus occv obviam ipse cum magistratibus ει aulico comatatu suo processit ad scalas ; exceptumque I rhumanitor salutavit, stans aurea in trabea, & capite tectus incurva muthra gemmis nobilibus, avioque spicndida. Et gratulatus advel