장음표시 사용
531쪽
quid denique in urbe Roma nobilitatis Germanicae fuit, ad .
postremum Caruli ianus celebrandum confluxit. Nec d fuerunt in pietatis officia doctorum ingenia provinciali que defuncti studia ic honores: qui certatim templi formatque parietes eruditis epitaphiis, elegiis atque epicaediis non sine summa ejus laude contexerant: Quorum pauca, studiosorum in gratiam huic operi subnectere constitui. Ceterum pridie Nonas Aprileis responsum allatum est a patre Illustrissimo Duce Guilhelmo: qui literis sirininum ejus moerorem testantibus deniq: declaravit. divino nutui in mnibita sibi obtemperandu esse, nec alio filii exuvias loco deponendas videri, quam Romae, ubi meliorem cius parte evocare ad coelestem patriam omnipotenti numini visum fuit. Sepultus est itaq; Carulus in diisti templi cella maiore, ex adversum ei monimento quod Hadriano VI. ultrajectino Pontis Max. in dextro pariete eremim Videtur, ad cuius imitationem memoriae filii charissimi pater Guilli elamus cenotaphium magnificcntissimum in sinistro cellae parietae ex preciosis nobilium marmorum lapidibus exstrui iussit, quod altero post anno quatuor milium aut colu imis pensa fuit absolutum.
stantissimo, atque illustrissimi Principis milhelmi Cliviensium,&c. Ducis Cancellario, Stephanus Vinandus Pighius S. P. D.
AB Es nunc tandem, vir elarissime, meu Herculem Piodicium,toties ab amicis emagitatum. Sed quod promisso meo non mi nus,quam expectatione tua, multorum flatardius procedat; non est, quod mirum tibi videatur. Nam cam opus aggredior i no, nil aliud, quam Herculeos in eo labores usque reperio: ut ad amussim, oc integre titulo suo respondeat,Etenim tanta rerum varietas atque dissicultas occurrit ubique: ut non minus quam Hercules ipse dicitur, me saepius quarta luna natum conquestus fuerim. Quapropter haud tritam ingreuius vi properandum mihi magis cum maturitate, quam
532쪽
Issestinandum impudenter fuit: praesertim in hoc scripti gonere, in quo multo plus est laboris, quam quisquam facile coniectet, qui periculum ipse nunquam fecerit. In mediis igitur exantiandis hujus operis dissicultatibus, non semel t dium ac lassitudo quaedam oboriebatur : maxime cum fie-quenter auguraretur animus, quod hujus argumenti novitas non solum apud imperitos & indoctos; sed etiam apud plures eruditos,qui in pensit idis aliorum siudoribus minus sunt candidi,plus invidiae nobis,quam gratiae sit conciliatura.Ita quidem se habet hic fatalis opinionum atq; relistionis dil1ensus,indies magis glucens, ut pro suo cerebro infecto quisq; judicet,nihilq; probet, nisi quod sis at sit factionis; vel sententiae. At nobis quidem non expedit similium ronchos expavescere, sed Christi potius nomine patienter tolerare, ne a divinaevsritatis via declinemus. Animo namque fixum est penitus, nunquam ab illa magna domo sanctae matris GH Ecclesiae Catholicae Romanae discedere: nunquam ab am- gnari plo ovili stim mi nostri Pastoris Christi, constituiq; ab ipso mus. Uicarii custodia segregat i. Unus etenim est hierarches in cael is; sic iuius in terris este debet. Non deerunt etiam for lassis, quibus videbor minutiora quaedam persequi & honores Carulo exhibitos ubiq; locorum describere, dc veluti cramben saepius recoquere. Sed animadvertet facile spero
candidus lector,historiae continuandae contexu, in itinerario praesertim,id requirere. Alioquin tanta rerum variet
te conditam narrationis cramben non puto fastidium aliis, quam Sybariticis palatis parituram. Aliorum deniq; veterum auctorum exemplo me hoc fecisse non ignorant docti; atq;imprimis clarissimi apud Graecos Xenophotis historici: qui Cyrum regem dum instituit, ipsum pueriliter lusitante, Θ- ρογ, atque cum matre Mandana, & avo Astyage perapposite indisci confabulantem inducit, accurateq; depingit: quo pueri regia indoles a teneris,ut aiunt,unguiculis agnosceretur. Jam est quod verear praeterea, ne nostra distribe, qua veterem urbium, gentium, familiarumque quarundam nobilem antiquitatem excutimus, multis paradoxa videatur. Sed his ini fallorὶ dumtaxat,qui stemmata metiuntur sua ex clypeorum solis notis,& coloribus non intellectis , nobilitatis vero fontem negligunt & contemnunt. His scire fatis est, in Cimmeriorum tenebrosis cunis suos majores olim vagii Lia, vel ex Autochtonum antris prodivitia
533쪽
cbarus esset superis: qui quasi in sinu sanctae matris Ees 1iae, ad petram fidei, in limine templi gratiarum, divinaeque milericordiae, atque in anni placabilis Gordio diem suum obiret extremum. sit licet malignis reprobis lapis offensionis ad ruinam, qyamdiu impingere & cadere volunt, ueconterantur. Praesegia mortis Caruli quaedam , quae prius contig rant, post animadversa sunt; quaedam in ipsius e cessit palam intervenere. quae curiosiorum in gratiam, magis ne praete 'itterem, ascribere visium est, quam quia fidem
omnibus ejus generis adhibendam autumem. Cum per Al pes ingrederetur Italiam. repetierat per viam si ius vir manos istos h ersus notissimos :Ter Nos eas ι, per tot descrimina rerum
Et cum tandem a Corona Pighio rogaretur, cur eandem totiens cantillaret cantilenam : quasi in Latio quiescere deberet, dc longiore itinere patria non esset repetenda; arridens respondit: Hoc opus, hoc labor est. Sed illi versus εν animo nunc semper obvolvuntur. Et cum Neapoli reverius Tibure Romam contenderet , & in via ludicris se recreans, cannis praelongis ex arundineto vicino raptis, hastiludia &a velitationes equestres inter suos excitaret: nunc, inquit. . in jucundi simus, nam Romae sapere nimiopere debemus. N Gem ηυμ tatum insuper est, quod invitatus non semel cupide,Germ c. Immnicum collegium studiosorum ejus nationis Romae recens a Pontifice silmmo Gregorio magnificentissime institutum Μ 'Iem praeteriisset,ac invisere neglexisteticum in vicinia tamen Ca Πεμ - dinales ac proceres ossicii caussa vi staret. Cum postridie LFebruarias a prandio graviter decumbenti cereae candidae plures in antemeridiano solemni divae Mariae virginis matris purificatae sacrificio ex inore consecratae summi Pontiliacis nomine praesentarentur: sollicitus, an illae ad tuam petatinerent sepulturam rogavit. Eodem fere quo Romae cum morbo conflictabatur aeger tempore, bubo Clivis per plures dies in Palatio visus ac auditus media luce i qui vix iaculis abigi a turribus ac tectis tum potuit. Caruli frater germa.
Dasis ιι nus Jouinci .inthomin princeps tum ad banctos martyres
534쪽
legens Traianae praeter morem tristior taciturniorque visiis fiuit: nec ipsi quidem nec cuipiam caussa facile succurrere λoterat. Et nocte quadam intempesta somno territus exiliit e lecto, cum eiulatu ministros excitans. Et rogatus ab attonitis quid accidisset: fratrem mortuum efferri se vidisse clamavit. Post idie Nonas Februarias triduo priusquam moreretur Carulus,post mediam noctem in quiete visusC ronae Pighio humana statura major ac valens : lucido Zces,m vultu laetus intrare cubiculum toga aurea ad pedes usque vestitus: dc mox capite ob nuptus excedere. quo inanio te ritus Pighius resiumptis vestibus surrexit,&ad principem properavit, quem vigilantem, sed valde laborantem invenit. Quarto Kal. Februarias, undecimo ante obitum cius di Post occasium solis, dc horam noctis primam, in aeris sermh. ἱρ --ον --πι-
nitate tranquiIlitateque magna fax ignea quaedam parum caeruleumque caelum lucido dc tortuoso sulco secare visa est cujus inferior extremitas ab horiaonte vel finitore caeli o cidui iuxta tenuioris crepusculi dextrum latus exurgens M. literam, ejusque tres obeliscos conseietos triangulis tribus figura repraesentabat: & hinc obliquo tramite in altum Cc tcn- .
535쪽
endens paulisper meridiem versus , mox vertice reflexo reo spiciebat occidentem: quo jaculi ferream cuspidem, Vel ma- igni serpentis tumidum caput, inflatasque buccas imitabatur : quemadmodum visae sibi facis istius typum Corona Pighius graphice nobis expressit. Tantae autem fuit claritatis,ut per eam quasi rimam, caelis ibidem apertis empyrei s premi rei aetheris splendor resulgere videretur.quam tam tap rumper obscurarunt oppositae parvae nubeculae tres in aere medio pendentes, quas umbra terrae post solis abitum tenebris obducebat. Docti plures tum Romae, qui videre prodigium, vel cometae, cujus imbecillior ac tenuior mat ria vi solis ac siderum inflammata citius evanuerit: vel boli.
dis speciem potius suisse censuere. qualem & Mutinensia mala quondam vidisse Plinius testatur lib. II. cap. XXVI Cum ere lusero consul uterque para :Romanum que Imperium ad monarchiam declinavit, Hirtio dc Pansa consulibus in proelio ad Mutinam occum bentibus. Constat autem subito quodam, vixque visibili motu accensam in caelo stetisse facem istam. Cumque vix ad semihorae spacium durasset, lucidus ejus sulcus ab imo
horizonte paulatim defecit ad superius usque cacumen si um : quod aliquanto diutius cometae forma propter spissit tem suam resplendebat per noctis conticinium. At cuspidisiaconita. illa facies quibusdam persuasit ex acontiarum fuisse genere, quς jaculi in modum vibrantur in altum ocissimo signific tu,ut Plimus inquit. qualem & suo tempore visam novissime scribit lib. II. cap. XXV. de qua T. Vespasianus Cisar praeclaro carmine scripserat in stio quinto consulatu. cui tamen illa vitae, imperiique brevioris praenuncia fuit; uti haec fortasse Carulo principi Cliviensi. Quorundam Vero conj Etura suit, quibus vertex bolidis superior anguineum caput apparebat, strinimi Pontificis Gregorii mortem portendere hoc prodigium: cujus familiaria insignia sunt in clypeo purpureo volans aureus draco. Sed rerum eventus aliter docuit.
Nam fluxum instabileque prodigium istud caducum, mortalis vitae gloriaeque fructum adolestenti principi portendi cse videtur. Placet igitur hoc argumenta, imitando Pipentia
536쪽
poetam non inelegantem, Cea quadam monodia construdere quae vices epitaphii cujusdam siupplere potetit: Iam inhal eximium cecinit durabile fama
Cum vero functum sato Carulum palam factum est, luctus in urbe tota quasi publicus fuit: duravitque etiam per Fe M. γὰ-bruarii mensis feriatos Bacchanaliorum dies:queis regiona- EA,
tim taurorum venationes dari mappete in Capitolio brabe- - , laque Circensium modo proponi certantibus atque condi Rω- tionis cujusque civeis,oc inquilini catervatim per plateas di- vagari,sblemni licentia lascivire,variaque in veste personati
Et eanere M isteres verba jocosa mariti Quemadmodum olim Qv quatribus minusculis mense LIunio tibicinas Romani temulenti, larvatique per urbem in . triduo vagabantur. Ueruin haec ludicra tam anni Jubilei re ligio, quam inopinatus hujus Principis obitus inhibuit. Non enim dici facit Epotest, quantum doloris Romae tam
importuna mors concitarit animis maximorum procerum,
atque omnium ordinum.quod quidem fatis testabantur legati ac literae ad patrem Illustrissimum Ducem Guilhelma consolandum undecunque properantes . Summus Ρontufex Gregorius internuncium situm Gasparem Gropperum, qui tum temporis cum potestate legati in inseriore Geta Sammi P mania Coloniae Agrippinae propter publica Ecclesis nego- ιιμ- ω tia moram trahebat ad patrem proficisci jussit, uti quo pos toris brer set studio vehementer adflicti nomine conseIaretur adfli- ad panemctissimum Addidit litteras Christi Uicario dignas, sum Guisse Amam nimirum humanitatem, atque Christianam prorliis Ducem. pietatem redolentes;quas candidus lector, si legere cupiat, an appendice hujus operis inveniet. Ceterum honor ingens Honor 'oli ira apud veteres fuit,si cui benemerito de republica, et aro- neris rubi. que viro, funebres linpensae decretae fuissent ex aerario pu-c .
537쪽
blico,quemadmodum P. Valerio Poplicol dc Agrippae Moncmo Lanato , reipublice libertatisque Romanae exordio contigit. Huic, quod plebem an secestione pernuiosa patriabus reconciliasset; illi, quod pulsa regum tyrannide consili legibus popularibus libertatem restituisset, lascesque Imperii iiii populo subjeci siet: utrisque propter eximiam temperantiam ruminasque virtutes. Preclarum item decus fuit de magnum popularis amor S, reverentiae, atque gratitudinis arguinentum,si viritim asses ab unoquoque spontanea liberalitate ad sepulturami mortuo principi viro conferrentur: uti in abio Maximo Rullo collati propter res bello Samnitico uolnis orisque bene gellas. Cui mortuo tantum aeris populi liberalitate ad funus congestum est,ut ejusinde filius fabius viscerationem & epulum publice dederit: honore contentus largitionem plebi grata munificentia refundens. Immortali sthaec itaque gloria tam apud Graecos quam Ro- nranos fuit: quod populus tam optime meritos tanquam parentes publicos suis sumptibus sepelire voluerit;non qu si, propter inopiam, ipsis pecuniae ad sepulturam deessent. Nec aliter stanimus Pontifex Gregorius adolescentem hune principem magnificentissime suis impensis efferri publice Volum uti mors etiam ejus digne pro vitae merito celebrare tur.More igitur regio justa destincti non solum splendore &apparatu verum & honore, studio ac benevolentia universi populi Romam praeclara suspiciendaque fuere. Nam IU.Ldus Fabruarias,cum mane visitatum a medicis cadaver; lotum atque aromatibus conditum ex more ministri sumptuosioribus induissent vestibus. a meridie mox pompa m. nebris e Vaticanae basilicaeD. Petri pronao perreligio rum varios ordines pro defuncto preces ac naenias canentium longa serie traduci coepit quae duabus amplius horis move-1iac pergere,priusquam e basilicae sacrario corpus tolleretur Funalia in hac pompa quidam ultra quadringenta num Tarunt, priter candelabra,& lychnuchos. Viginti quatuor nobiles eiusdem staturae juvenes Germani,mixtis Carulita miliaribus praecipvis, atrati , ad pedes usque , ac internos quatuor parium coetus divisi feretro vicissim succollare;pa-xique nutriero,& aequis sere spatiis invicem succedendo,laCsos recreati per viam relevare In hunc modum Carulus sitorum humeris e basissica Vaticana latus per Leoninum subur bium
538쪽
rabium trans Ailium pontem ad campum Martium. Sequebantur funus si inimi Pontificis familia, Cardinalium . principum,legatorum aliorumque procerum domestici nobiales magna cum frequentia. Populus Romanus undecunque per plateas in spectaculum effusus aedrum ianuas fenestras etiam, ac tecta passim implere, catervatim vias obstruere, circumcursare pompam ac feretrum Jam lachriunae, suspiria, ac voces cum mortui confusae laudibus palam auditae publicum dolorem , & desiderium sublati tam immatura morte piincipis testabantur , atque synceri gratiam amoris
usque prae se ferebant. Delatus & depositus est in aede publica Germanici nationis D. Mariae Virgini matri animarum se
patronae sacra. ubi dum canuntur juxta funus consuetae ni 'i niae,praeceSciue praeeuntur: tantus repente concursus irrupit
populi confluentis ad ultimum spectaculum ipsius cadave- 'mris,uta parum abfuerit quin atrati familiares eius atque sacri- Πεπεν fici feretrum circumstantes colliderentur. Populi deinde turia GermAE . ba lummota , cadaver eodem vespere capulo includitur plumbeo,tabulis ligneis vestito,collocaturque in templi cella majore , ubi summum eth altare , sacraque a choro per aguntur. quod summi Pontificis justii ibidem ad bimestre stetit supra terram, perpetuo cereorum luminc illultratum. Non enim visium fuit condere sepulchro corpus, priusquam patris intelligeretur voluntas ; an in Germaniam illud ad se transferri , an Romae mandari terrae vellet. Interea sit Exerma solemnis exequiarum apparatus. Glcbratae sunt autem in eadem aede D. Virginis matris poliridie Kal. Manias, ab obitu Caruli hebdomadis tertiae postremo die. Te pircircum parietes inteliores atque inter columnia nigra panno vestiti,&obnubulati tenebras,candelarum funalium. que frequentia pellebat:& vitae fragilis,mortalitatisque nos rq memoriam ejus argumenti pictur passim & icones intuentium oculis sese onerentes renovabant. Excitatur in Tumul in umbilico templi pegma , vel tumulus honoratius aediculae bonar νιε qua di atae forma: cujus fastigium in pyramidem exurgebat acuminatam , vestiebaturque panno nigro totus. Ve-rlim ima latera exornabantur auleis ex auro nigroque hooloserico intertextis. Spectatorem praeterea populum deistinere poterant emblematum atque elogiorum sciographu
cae picturae tuanulo in honorem defuncti actuae. A capite di
539쪽
pedibus nobilissimae stirpis gentilitia armorum insignia reia fulgebant cum titulo tali : CARVLUS FRIDERICUS. GVsLHELMI. DUCIS. JULIAE CLIUIAE. MONTIUM.&c. MAJOR FILIUS. Sub his erant ad caput simulachra duo inimi sedentia: Ecclesia videlicet Catholica lugens inhabitu matronali velata,ac templum in sinu tenens ut item Fides Christi arva investitu virgineo calicem in manu de tra,& crucem in ulnis habens. His adscriptum elogium fuit
hoc:ECCE. QUI A. SEMITAS. NOSTRAS FECIT. PRO PTEREA DOMINUS. SUSCEPTOR. ANIMAE. ILLIUS. Ad pedes ex adverso stabantJusticia cum bilance,&Tem p
rantia liquorem in vasculis miscens. quibus aderat elogium alc:
TEMPERANTER. EGISTI. Ceterum in lateribus utrisque repraesentabantur tesserae, vel usitata quondam Carulo struthemata duo r nimirum a dextris clypeus argenteus,cordiabus humanis tectus ac munitus, velut in testudinem seri tina coeuntibus: e quorum singulis flammulae emicabant aureae.cui circumscriptum erat in margine: AMOR. ΟΡTLMA.CUSTODIA. Qu9d quidem synthema docet, non imitorem custodiam,non fatellitium validius Principi esse bo. no posse , quam Borum civium aut siubditorum amor de concordia:quemadmodum dc alio loco hoc antea declara vimus. A sinistris Ariona Methymnaeum coronatum lauro
vehebat dorso delphinus per undas r dum in palla Tyria sedens lyram plectro pulsat.cujus jmboli clogium fuit:VIM TUS. OPTIMA. CUSTODIA Monstrat prudentem virum
multiplices lyrae sive mentis suae nervos rite moderantem, adversas quasque fortunae tempestates, atque pericula fampius exuperare: felicitatisque verae metam attingere nomnunquam posse, si distanos assectionum motus recte com l ciliarit,dc musice temperarit. Humana namque vita lyrae persectae numerisque omnibus abloluti similis est, ut Euruphamus Pythagoricus opinatur Nec sec Diotogenes cilicdem sectae philosophus lyrae suis nervis decenter,ac omnifaria instructae comparat legibus bene constituta remp. vel civitatem:eandeinq; mundi pulchra illam harmonia imitari dicit,si Dei officili inter homines adimaustrans rex,aut primceps
540쪽
te: scilicet,ut in concetum dulcem varias hominum Volum tales, ac discrepantes opinionum tonos congruenter aptet, inque consensum suavi sonum redigat. Nam quae harmonia a musicis dicitur in cantu, eadem est in civitate concordia, arctissimum atque optimum in omni rep. Vinculum: quae sine justitia nullo pacto esse potest; sicut etiam aptissime P. Africanus apud Ciceronem in fine libri secundi de rep. disserit. Haec igitur Principis virtus optima reip.
custodia est. Hic feros ac silvestres animos, ac saxea hominum corda in sui amorem ac ad mirationem trahet, dc amatus terra imarique concitas bellorum tempestates optime
tranquillabit. Atqui talem nobis citharoedum vel potius Principem Veterum poetarum atque philosophorum fabu-Iae in Orpheo suo, in Amphit,ne, nee non Arione jam dicto repraesentarunt, ut alia oportunitate latius exponemus. At vero sub descripti tumuli machina crebris cereorum omdinibus coronata capulus aurco panno tectus cum cadavere
collocatur, dum exequiarum justa per lvuntur. Tum triginta nobiles Germani pullis circumamicti pannis, capita. que lugubrem in modum obnupti,atque totidem circumis posita funalia nigra tumulum 1lipa1e,quamdiu summum publicum Sacrificium funebre; concinente threnos musicorum choro, praesules quinque, praeeunte Cavano, magna cum majestate faciunt. Supplicatum non minus est interea ad singula Divum altaria seu pulvinaria per singulos sacrificos. Laudationem e pulpito dixit Latine cum splenis dida maiorum memoria, stemmatumque relatione facti dus orator quidam Germanus, Cardinalis Tridentini Maadrucii familiaris. Jam sacris finitis cum ante tumulum e tremae canerentur ab Episcopis monodiae, ministri quatuor apposita tumulo vexilla nigra ad ejus angulos quatuor m vere ac ventilare. qui ritus fortunae mobilis inconstantiam, MFHE. atque vanam vitae flagitis nostrae gloriam remonstrabat. m. M. Has adeo solemnes exequias praesentia sua decorarunt es, exeisinu i
ero si1mmi senatus collegio Cardinalium praecipui quique,ta: misis
multi ex Episcoporum ordine: inter quos amitimus Caruli PBavarorum princeps Ernestus effulsit conspicuus. Ad Grunt item externorum principum legati, atq; summi Pom
tificis propinqui cum honorato comitatu Palatino.Et qui quid