Hercules prodicius seu principis juventutis vita et peregrinatio ...

521쪽

Novit tamen suae prorsus potestatis hoc non esse. Ipsiuo etenim mendaciorum catapultas ex Invidia,malignitateque constructas, cum Deo visium, elucens veritas facile destruit& confringit, non secus ac sol oriens glaciem, nives, ac grandines sensim dissolvit. Qmd tonitrua, fulmina, temp. liuos aeque procellaei quae raro contingunt line strage dc d mno locorum quibus impinguntur. Ancaelum aliquando pertunduntὶ an ejus cardines aut sidera disturbant i Mini nihquidem. Sed ex aquarum faeculentis vaporibus evectam in altum aes a condent.uamque materiam in antiperistasi,dc Gnanti omate suo cum magnis fragoribus tumultuantem vis solis dissipat, atque repellit ad veteres sedes, excrementaque sua. Nec aliter Dei summi nutu convertere dc corrigere nos volentis inferorum faber ille niger instat hae resum discordi, rumque tempestates ocincendia; seditionum ac bellorum

ventos urentes, nullique parcentes excitat: donec omnipotens nostra placatus poenitentia suam a nobis iram avertit. Tum daemonis calumniatoris ac maligni noxia tela conterit sol oriens jultitiae aeterna lux dc veritas Christus: ecdiscussa mendaciorum , errorumque caligine, sebrum illum ad sua tartara remittit. adeo valida dc invicta res est caelestis illa veritas, qua suam Deus fovet Ecclesiam : quam sponsam castam dc charam semper septemplice sancti Spiritus sui clypeo adversus omnes calumniatorum, ac haereticorum insultus haud dubie tuebitur. Is siquidem, cui nihil tectum, omnia in lucem proferet; ut pluribus argumentis steophantias illas excutere dc convellere supervacaneum nunc videatur. Quare restat , ut historiae hujus nostrae cursum expediamus: ex qua simul luce clarius, candidelector, patebit, quam iniquE tanti sceleris invidia sumiamiam Pontificem onerare, atque urbem Romam , principum Christianorum observantistimam, sontem humanita- tis , dc artium, cultricem vinutum omnium,atque comm snem bonorum patriam, velut nefandam venenorum Seplasiam quandam diffamare calumniatores haeretici voluerint: nee minus Italiam velut vastam impiorum latronum siti lvam omnibus exteris suspectam facere. Non in alium pro- flfecto finem, quam ut peregrinam iuventutem a cognitione de consiletudine vinutum Italicarum procul arcerent,populum Christianum a capite , & corpore Catholicae Eccle-

522쪽

fiae divellerent. Ceterum ut Italia vivum ac valentem Carulum propter virtutes , summamque nobilitatem maximi semper fecit, sibique beneficiis, atque liberalitate publica locorum ubique devincire contendit : sic etiam Roma plurium dierum consiletudine & praesentia illius gaudens sibi satisfacere in accumulandas ei honoribus , ossiciisque vix unquam potuit. Quae Sc in aegritudine ipsius,dc post mortem amoris ac pietatis studia sita publice declarando longe majora dc firmiora de eodem judicia protulit, quemadmodum ex sequentibus manifestum fiet. Nam climadprimam morbi gravioris famam attonita dc moesta civitas in dubio suspensa maneret; Cardinalium , principum a que magnatum ministris requentes quotidie visebantur in atrio & ante penetralium vestibula de principe dc successu valetudinis suae illicite investigantes, officiaque singulatim praesentantes. Adeo ne minimam quidam occasionem procerum aut legatorum quispiam omittere tum videbatur; qua curam & sbllicitudinem suam de principis istius incolumitate testificari poterat. Atqui sumimus Pontifex Summi PD Gregorius XIII. in medenda procurandaque Caruli valetu- nficis follieidine, leniendoque morbo nullam divinam dc humanam ruri in re, opem non imploravit , non adhibuit. Visitat adflictum, tiaranda con laturque benignissime. Pro ejus salute apud Deum Caroti Mopt. Max. ipse dum sacris privatim operatur, sedulo atque Din re suppliciter intercedit. Quin ad primum ancipitis periculi inca mi metum supplicationes ejus jussit passim in ecclesiis, coeno- te. biis,nes comiis, orphanotrophiis atque sacris religio rum

sedalitatibus pro principis hujus bona valetudine sinit habitae, dc saepius repetitae. Nec minore cura pauperibus ex

suo subveniri, largasque stipes ubique distribui iussit. Et

quidem VII. Idus Februarias clim exanthematum introrsus maturescentium vis, dc phlegmatum copia periculum ingens in guttere crearent : eleemosynam quadringentorum aureorum eodem die eroetatam fuisse Corona Pisthius a familiaribus summi Pontificis intimis tum intellexit in pauperes pios : qui pacem a Deo precibus exposcerent, ut voles propitiusque malum, atque calumniarum materiam RVe runcaret: & adolestentem optimae sipei principem recre ret, longoque sospitaret. Sed jam dum statuisse locum aerempus videtur 1iunmum numen;uri liqueret bonis, quam

523쪽

HERCULES figias

cbarus esset superis: qui quasi in sinu sanctae matris Eeclosiae, ad petram fidei, in limine templi gratiarum, divinaeque mitericordiae, atque in anni placabilis inordio diem suum obiret extremum. sit licet malignis reprobis lapis offensionis ad ruinam, qyamdiu impingere & cadere volunt, ueconterantur. Praesagia mortis Caruli quaedam , quae prius contig rant, post animadversa sunt ; quaedam in ipsius e

cessu palam interVenere. quae curiosorum in gratiam, magis ne praeterestiterem, ascribere visium est, quam quia fidem omnibus eius generis adhibendam autumem. Cum per Λlpes ingrederetur Italiam, repetierat per viam saepius Maro. manos istos versus notissimos :Ter sarios ea , per tot Hscrimina rerum Ten π- m Latium: seriis ubi fata quiet νostendunt.

Et cum tandem a Corona Pighio rogaretur, cur eandem totiens cantillaret cantilenam : quasi in Latio quiescere deberet, Ec longiore itinere patria non esset repetenda; arridens respondit: Hoc opus, hoc labor est. Sed illi versius δ' animo nunc semper obvolvuntur. Et cum Neapoli reversus Tibure Romam contenderet, & in via ludicris se recreans, cannis praelongis ex arundineto vicino raptis, hastiludia &aa velitationes equestres inter silos excitaret: nunc, inquit, . in iucundi simus, nam Romae sapere nimiopere debemus. N Gem mcy tatum insuperest, quod invitatus non semel cupide,Germ ollegium nicum collegium studiosorum ejus nationis Romae recens a Pontifice summo Gregorio magnificentissime institutum νμ μ μ ν praeteriisset,ac invisere neglexisset cum in vicinia tamenCa δη- - dinales ac proceres ossicii caussa visitaret. Clim postridieMl- Februarias a prandio graviter decumbenti cereae candidae

plures in ante meridiano solemni divae Mariae virginis matris purificatae sacrificio ex more consecratae summi Pontificis nomine praesentarentur: sellicitus, an illae ad tuam petati nerent sepulturam rogavit. Eodem fere quo Romae cum morbo conflictabatur aeger tempore, bubo Clivis per plures dies in Palatio visus ac auditus media luce i qui vix jaculis abigi a turribus ac tectis tum potuit. Caruli frater germa.

524쪽

legens Traianae.praeter morem tristior taciturniorque visus ἡδί- 'Mit: nec ipsi quidem nec cuipiam caussa facile siuccurrere p simm λoterat. Et nocte quadam intempesta somno territus exiliit m e fα- e lecto, cum ejulatu ministros excitans. Et rogatus ab atto- ν' nitis quid accidi siet: fratrem mortuum efferri se vidille clamavit. Postridie Nonas Februarias triduo priusquam moreretur Carulus,post mediam noctem in quiete visuSCoronae Pighio humana statura major ac valens: lucido & clx ro Vultu laetus intrare cubiculum toga aurea ad pedes usque φ vestitus: & mox capite ob nuptus excedere. quo somnio temritus Pighius resumptis vestibus surrexit,&ad principem properavit, quem vigilantem, scd valde laborantem invenit. Quarto Kal. Februarias , undecimo ante obitum cjus di

post occasium solis, & horam noctis primam, in aeti. stre .is eat. --nitate tranqui litateque magna fax ignea quaedam parum

caeruleumque caelum lucido dc tortuoso sulco secare visa est: cujus inferior extremitas ab horizonte vel finitore caeli o cidui juxta tenuioris crepusculi dextrum latus exurgens M. literam, ejusque tres obeliscos consertos triangulis tribus figura repraesentabat: & hinc obliquo tiamite in altum

525쪽

endens paulisper meridiem versiis, mox vertice reflexo reis spiciebat occidentem: quo jaculi serream cuspidem, vel ma- igni serpentis tumidum caput, inflatasque buccas imitabatur : quemadmodum visae sibi facis istius typum Corona

Piethius graphice nobis expressit. Tantae autem fuit claritatis,ut per eam quasi rimam,caelis ibidem apertis empyrei supremi vel aetheris splendor refulgere videretur.quam tam riparumper obscurarunt oppositae parvae nubeculae tres in aere medio pendentes, quas umbra terrae post solis abitum tenebris obducebat. Docti plures tum Romae , qui videre prodigium, vel cometae , cujus imbecillior ac tenuior mat riavi solis ac siderum inflammata citius evanuerit: vel bolio

dis speciem potius fuisse censuere. qualem & Mutinensia mala quondam vidisse Plinius testatur lib. II. cap. XXVI

Cum ere Urio consul uter rue pari:

Romanumque Imperium ad monarchiam declinavit, Hirtio &Pansa consulibus in proelio ad Mutinam occumbentibus. Constat autem sub ito quodam, vixque visibili motu accensam in caelo stetisse facem istam. Cumque vix ad semihorae spacium durasset, lucidus ejus sulcus ab imo horizonte paulatim defecit ad superius usque cacumen si um : quod aliquanto diutius cometae forma propter spissit tem suam resplendebat per noctis conticinium. At cuspidis illa facies quibusdam persuasit ex acontiarum fuisse genere,quq iaculi in modum vibrantur in altum ocissimo signific tu, at Plimus inquit. qualem dc suo tempore visam novissime scribit Iib. II. cap. XXV. de qua T. Vespasianus Caesar praeclaro carmine scripserat in suo quinto consiliatu. cui tamen illa vitae, imperiique brevioris praenuncia fuit; uti haec fortasse Carulo principi Cliviensi. Quorundam Vero coni eiura fuit, quibus vertex bolidis stiperior anguineum caput .pparebat, summi Pontificis Gregorii mortem portendere hoc prodigium: cuius familiaria insignia sunt in clypeo pur-Purco Volans aureus draco. Sed rerum eventus aliter docuit.

Nam fluxum instabileque prodigium istud caducum, mortal S Vitae gloriaeque fructum adolescenti principi portendi cst Vidctur. Placet igitur hoc argumentu, imitando Pipentia

poetam

526쪽

PRODICIUS. 4 spoetam non inelegantem, Cea quadam monodia concludere,quae vices epitaphii cujusdam supplere poterit:

Cum vero sunctum sato Carulum palam factum est, luctu3 tisa - .s

in urbe tota quasi publicus fuit: duravitque etiam per Fe -.ρ,-bruarii mensis seriatos Bacchanaliorum dies:queis regiona- Δ-ιtim taurorum venationes dari mappae in Capitolio brabe--.h-iaque Circensium modo proponi certantibus atque condi T misis tionis cujusque civeis,&inquilini catei atim per plateas di- vagari,solemni licentia lascivire,variaque in veste personati

oncentus edere consueverant: Et eanere aά isteres veria iocosa modost

Quemadmodum olim Qtinquatribus minusculis mense Iunio tibicinas Romani temulenti, larvatique per urbem K- triduo vagabantur. Uerum haec ludicra tam anni Jubilei re ligio, quam inopinatus hujus Principis obitus inhibuit. Non enim dici facit E potest, quantum doloris Romae tam

importuna mors concitarit animis maximorum procerum,

atque omnium ordinum.quod quidem satis testabantur legati ac literae ad patrem Illustriis mum Ducem Guilhelm consolandum undecunque properantes . Summus Pontu sex Gregorius internuncium suum Gasparem Gropperum, qui tum temporis cum potestate legati in inferiore Gem Sammi P mania Coloniae Agrippinae propter publica Ecclesii nego- tificis Gr tia moram trahebat ad patrem proficisci iussit , uti quo pos tam b/era set studio vehementer adflicti nomine con laretur adfli- - ραιν emctissimum Addidit litteras Christi Uicario dignas, sum thelmamam nimirum humanitatem, atque Christianam prorsus Ducem. Pietatem redolentes;quas candidus lector, si legere cupiat, in appendice hujus operis inveniet. Ceterum honor inuens Honor f olim apud veteres fuit,si cui benemerito de republica, elaro- neris tubisque viro, funebres unpensae decretae fuissent ex aerario pu- cri

blia

527쪽

blico, quemadmodum P.Valerio Poplicol dc Agrippae M

ncmo Lanato , respublice libertatisque Romanae exordio

contigit. Huic, quod plebem in secellione perniciose patribus reconciliasset; illi, quod pulsa regum tyrannide covies legibus popularibus libertatem restituisset, fascesque Imperii siti populo subjecisset: utrisque propter eximiam temperantiam iummasque virtutes Pieclarum item decus fuit &magnum popularis amor s, reverentiae, atque gratitud inis argumentu ni,si viritiin asses ab unoquoque spontanea liberalitate ad sepulturam mortuo pr ncipi viro conferrentur:

uti in abio Maximo Rullo collati propter res bello Samnitico uomi solisque bene gestas. Cui mortuo tantum aeris populi liberalitate ad funus congestum est,ut eiusinde filius Sabius viscerationem & epulum publice dedcrit: honore contentus largitionem plebi grata munificentia refundens. Immortalis thaec itaque gloria tam apud Graecos quam RO-manos fuit: quod populus tam optime meritos tanquam parentes publicos suis iumptibus sepelire voluerit;non qu si,propter inopiam, ipsis pecuniae ad sepulturam deessent. Nec aliter summus Pontifex Gregorius adolescentem hune

principem magnificentissime suis impensis efferri publice

voluit: uti mors etiam ejus digne pro vitae merito celebrare

tur More igitur regio justa defuncti non solum splendore &apparatu.verum dc honore, studio ac benevolentia universi populi Romani praeclara suspiciendaque fuere. Nam IV.Ldus Fabruarias,cum mane visitatum a medicis cadaver; lotum atque aromatibus conditum ex more ministri sumptuosioribus induissent vestibus: a meridie mox pompa m. nebris e Vaticanae basilicaeD. Ρetri pronao perreligio rum varios ordines pro defuncto preces ac naenias canentium longa serie traduci coepit quae duabus amplius horis move-xiac pergere, priusquam e basilicae sacrario corpus tolleretur Funalia in hac pompa quidam ultra quadringenta num Tarunt, prξter candelabra,& lychnuchos. Viginti quatuor nobiles ejusdem staturae iuvenes Germani,mixtis Caruli fa, miliaribus praecipuis, atrati , ad pedes usque , ac in ternos quatuor parium coetus divisi feretro vicissim succollare,p mque numero,& aequis sere spatiis invicem succedendo,laCsos recreati per viam relevare In hunc modum Caresus suo

528쪽

Arabium trans AIlium pontem ad campum Martium. Sequebantur funus su vi Pontificis familia, Cardinalium . principum,legatorum,aliorumque procerum domestici nobiales magna cum frequentia. Populus Romanus undecunque per plateas inspectaculum effusus aedium januas fenestras etiam, ac tecta pastim implere, catervatim vias obstruere, circumcursare pompam ac feretrum.Jam lachrumae, suspiria, ac voces cum mortui confusae laudibus palam auditae

publicum dolorem , & desiderium sublati tam immatura morte principis testabantur , atque synceri gratiam amoris usque prae se ferebant. Delatus & depositus est in aede publica Germanici nationis D. Mariae Virgini matri animarum se

patronae sacra. ubi dum canuntur iuxta funus consuetae ni U. mae,praeceSque praeeuntur: tantus repente concursus irrupit r

populi confluentis ad ultimum spectaculum ipsius cadave- r mris,uti parum abfuerit quin atrati familiares eius atque sacrifici feretrum circu instantes colliderentur. Populi deinde tuta Germ m ba summota , cadaver eodem vespere capulo includitur plumbeo,tabulis ligneis vellito,collocaturque in templi cella majore , ubi summum eis altare , sacraque a choro per aguntur. quod summi Pontificis iussu ibidem ad bimestre stetit supra terram, perpetuo cereorum luminc illultratum. Non enim visum fuit condere sepulchro corpus, priusquam patris intelligeretur voluntas ; an in Germaniam illud ad se transferri , an Romae mandari terrae vellet. Interea fit Exeru solemnis exequiarum apparatus. Celebratae sitnt autem

in eadem aede D. Virginis matris polfridie Kal. Martias, ab obitu Caruli hebdomadis tertiae postremo die. Te plἡcircum parietes inteliores atque inter columnia nigris panno vestiti,&obnubulati tenebras, candelarum funalium. que frequentia pellebat:&vitae fragilis,mortalitatisque nostrς memoriam ejus argumenti picture passim Sicones intuentium oculis sese osterentes renovabant. Excitatur in Tummo umbilico templi pegma , vel tumulus honoratius aediculae ἡολυμνι- quadratae forma: cujus fastigium in pyramidem exurgebat

acuminatam , vestiebaturque panno nigro totus. Veis etiam ima latera exornabantur auleis ex auro nigroque hoo

Ioserico intertextis. Spectatorem praeterea populum deistinere poterant emblematum atque elogiorum sciographiu

529쪽

.aa HERCULE spedibus nobilissimae stirpis gentilitia armorum insignia r fulgebant cum titulo tali : CARVLUS FRIDERICUS. GVILHELML DUCIS. JULI E CLIUIAE. MONTIVM.&e. MAJOR FILIUS. Sub his erant ad caput simulachra

duo inimi sedentia: Ecclesia videlicet Catholica lugens inhabitu matronali velata,ac templum in simi tenens nitem Fides Christiana investitu virgineo calicem in manu de tra, & crucem in ulnis habens. His adscriptum elogium fuit hoc:ECCE. QUI A. SEMITAS. NOSTRAS FECIT. PROPTEREA DOMINUS. SUSCEPTOR.ANIMAE. ILLIUS. Ad pedes ex adverso itabantJullicia cum bilance,&Tempe rantia liquorem in vasculis miscens. quibus aderat elogium alc:

TEMPERANTER.EGISTI. Ceterum in lateribus utrisque repraesentabantur tesserae, vel usitata quondam Carulo n. themata duo . nimirum a dextris clypeus argenteus,cordiabus humanis temis ac munitus, velut in testudinem seri tim coeuntibus: e quorum singulis flammulae emicabant aureae. cui circumscriptum erat in margine: AMOR. OPTLMA. CUSTODIA. Quod quidem synthema docet, non imitorem custodiam,non fatellitium validius Principi esse bo. no posse , quam suorum civium aut subditorum amor de concordia quemadmodum dc alio loco hoc antea declara vimus. A sinistris Ariona Methymnaeum coronatum lauro vehebat dorso delphinus per undas: dum in palla Tyria s dens lyram plectro pulsat. cujus jmboli clogium fuit:UIM TUS OPTIMA. CUSTODIA.Monstrat prudentem virum multiplices lyrae sive mentis sitae nervos rite moderantem, adversas quaique fortunae tempestates, atque pericula si pius exuperare: felicitatisque verae metam attingere nomnuit quam polle, si dissonos affectionum motus recte com fciliarit,& musice temperarit. Humana namque vita lyrae lperfectae numerisque omnibus absoluti similis est, ut Euri-phamus Pythagoricus opinatur. Nec secusDiotogenes ejuLdem sectae philosophus lyrae suis nervis decenter,ac omnifaria instructae comparat legibus bene constituta remp. vel civitatem:eandemq; mundi pulchra illam harmonia imitari dicit,si Dei officia inter homines administrans re aut prim

530쪽

te: scilicet,ut in concetum dulcem varias hominum Volum tales, ac discrepantes opinionum tonΟS congruenter aptet, inque consenium suavi sonum redigat. Nam quae harmonia a musicis dicitur in cantu, eadem est in civitate concordia, arctissimum atque optimum in omni rep. Vinculum: quae sine iustitia nullo pacto este potest; sicut etiam aptissime P. Africanus apud Ciceronem in fine libri secundi de rep. disserit. Haec igitur Principis virtus optima reip.

custodia est. Hic feros ac silvestres animos, ac saxea hominum corda in sui amorem ac ad mirationem trahet, dc am tus terra rnarique concitas bellorum tempestates optime tranquillabit. Atqui talem nobis clibaroedum vel potius principem Veterum poetarum atque philosophorum fabulae in Orpheo suo, in Amphione, nee non Arione jam dicto repraesentarunt, ut alia oportunitate latius exponemus. At vero sub descripti tumuli machina crebris cereorum omdinibus coronata capulus aureo panno tectus cum cadavere collocatur, dum exequiarum justa persolvuntur. Tum triginta nobiles Germani pullis circumamicti pannis, capit que lugubrem in modum obnupti,atque totidem circumis posita funalia nigra tumulum ilipare,quamdiu fluximum publicum Sacrificium funebre; concinente threnos musiacorum choro, praesules quinque, praeeunte Cavano, magna cum majestate faciunt. Supplicatum non minus est interea ad singula Divum altaria seu pulvinaria per singillos sacrificos. Laudationem e pulpito dixit Latine cum spleno dida majorum memoria, stemmatumque relatione facumdus orator quidam Germanus, Cardinalis Tridentini Maodrucii familiaris. Jam sacris finitis cum ante tumulum e tremae canerentur ab Episcopis monodiae, ministri quatuor apposita tumulo vexilla nigra ad ejus angulos quatuor m vere ac ventilare. qui ritus fortunae mobilis inconstantiam, atque vanam vitae flagitis nostrae gloriam remonstrabat. Has adeo solemnes exequias praesentia sua decorarunt e sacro si mi senatus collegio Cardinalium praecipui quique, multi ex Episcoporum ordine: inter quos amitimus Caruli Bavarorum princeps Ernestus effulsit conspicuus. Adsu runt item externorum principum legati, atq; summi Pom