장음표시 사용
391쪽
ducentorum aureorum judicium dabo. Prima verba edicti ostendunt, eum rimum ex hoc edicto puta, vel judicio, pisi, qui ctis malo violauit: Si igitur dolusa fit, cESsABIT EIUsDEΜ PERsONAE. Igitur doli non capaces, ut ADMODuM -- puberes . . . . excusati sunt. Frequente Criticorum Senatu ad sanandam l. i.
depravatam lectionem convocato, quid singuli ea de re statuendumMensu, rint, reserunt Auctor Obs Jur. Civ. pag. 92., D'Amaudi 'r. Conj. Lib. g. Cap. 7., Marchari in Prob. p. I77., qui ipse, quod mireris, quippe tenacissimus alias ae religiosiissimus lectionis vulgatae, ad correctionem huius loci est proeli vis. Adde Jensium in Strict. pag. ς9y. Quod si mei res foret arbitrii, notarum ope succurri oportere Verbis laborantibus existumem, restituendum.
qile: eqsebit ejusdem P. Personae igitur et Q. P poenam interpretatur Magno. subit ejusdeni, dicti scilicet judicii, vel edicti supra memorati, poena. Avij v v t hanc conjecturam liber anticuus MSS., quem servat bibliotheca Zut. phaniensis, teste Cl. Bondam in Par. Lect. pag. II. Aut, si id mavis, ropone: ejusdein P. C., hoc est , pecunia constituta, quo modo litteras illas eriplicat Valerius Probus. Accipe autem centum, ducentorii inve aureorum
constitutdin summam, qua de in edicto, quod mox praecesserat, fuerat monitum. P autem absorpsit vox sequens personae. Caeterum καταχρηστικως dixit V pianus personae admodum impuberes: proprie enim si loquamur, imputires nominamus, qui pubertatem nondum attigerunt, sive ex habitu corporis inspecto aestimata ea suerit, quod fieri olim consue. vit . sive ex annorum aetate definita, quae incipere credebatur anno quarto decimo, maturescere anno octavo decimo, sive denique puberes intelligas a patribus renuntiatos, consule otionem ad Insu. pag. - Ι28. et Iaa. Quo modo autem cunque stauras, certum esse perspicis ac determinatum
fuisse pubertatis terminum, et propterea vix serri posse videri adjectionem . admodum. Designari puto valde impuberi: aut potius tales, qui ea adi dum sunt aetate, ut doli capaces censeri ian possint, in quos doli mali. . cadit suspieio. Evcnit enim M'. aliae , ut et impuberes doli capaces 'M quci' mrim; sesso constat ex Uit no in L. 4. I a G. D. de Doli
Rectissime itaque addidit JCtus, ne , si impuberes simpliciter appellati et, incuriae nomine suspectus sieret, qui ipse docuerat alibi,
distingui debere inter impuberes , doli capaces , et non capaces. PRAETEX- Tarus a rodum, me quidem judice, Floro dicitur Iab. a. Cap. 6. Num. Io., qui vix ac ne vix quidem deposuerat praetratam , qui sere aut circiter praetextatus adhucdum erat: tum primum pubescensem stium nominat Iavius. Aliter interpretantur Commentatores. De significatione vocis admedum vide quae tradit Perizon. ad Min. Lib. 4. Cap. 2. Num. I.
392쪽
Ientatur , et sine crisi Sonitur Lex Iz. q. I. D. de Usi et Habitat. Usus modo latior. modo strictior fit interpretatio. Soleae significatio. Exponuntur Basilica. Eorundem auctoritas. Usus foliorum et frondium.
SI qua est lex in vasto juris nostri corpore variis Summorum etiam ICto.
rum laboribus celeberrima, haec certe est Lex Ill. I. r. D. de Usu et IIahit., quae insenta eruditorum exercuit admodum, dum alii latiorem usus interpretandi rationem inivere, alii strictiorem: nec mirandus videbitur hie virorum doctorum dissensus cogitanti, quantopere ipsi etiam veteres eadem de re inter se contenderint, dum olim exuiterunt non quili inter Ju is peritos. qui ne uxori quidem concesserunt, cui usus domus mei relictus, ut maritum commodi hujus participem saceret, et cum eo simul habitaret. L. 4. I. I. D. de Usu eι Habital, h. a. I. eod. Rectius vero postea di esserunt alii ab severo hoc atque austero instituto, neque angustis adeo terminis usum circumscribendum esse sunt arbitrati, quorum, uti aequitati magis respondet , ita verior visa suit sententia. Apertissimum veteris, quae inter ipsos antiquitus Iurisconsultos exstitit, dissensionis exemplum reperitur in lege nostra I 2. , ubi Ulpianum animadvertimus Nervam inter se committere ac Sabinum, scholae diversae sectatores, caeterosque qui a Sabini partibus stabant. Illum ait strietissime adeo usum fuisse interpretatum , ut usuario ne quidem soliis , aut oleo, aliisque nonnullis uti licere existimaverit: contra vero in alia omnia ivisse Sabinum, reliquosque qui cum eo faciebant. Operae pretium me sacturum esse reor, si ipsi legis verba adscribam. Praeter babitationem, inquit, quam habet, cui ui datus es, deambulandi q*oque, et gestandi jus habebit. Sabinus, es ta sus, et linis ad usum quotidianum, et horto, et pomis, et oleribus, et foribus, et aqua Huram, non usqua ad compendium, sed ad Uum Icilicet, non usque ad abusum. Idem Nerva: et adjicit: framentis etiam Uurtim, si neque rouiu, neque oleo, neque Irumento, neque frugibus Uurtιm: sed Sabinur, et Cassur, eo Labeo, er Proculus, hoc amplitu etiam ex his, quae in funis nascuntur, quod
ad victum sibi, suis δε*ciat, sumturum, et ex his quae Nerva negavit: D.
bentius etiam cum convivis et hospitibur pεGe uti: quae sententia mihi vera οἰ- detur. Uariis sententiarum divortiis inter se passim distralii videas viros erv. ditionis gloria conspicuos de caussa, quae Nervam adduxit, cur folio um, ex quibus certe minima utilitas ad homines redundare sere videtur, usum deaegaverit, cum stramentorum etiam concesserit, quorum sane major usui
393쪽
aestimaritur. IIaec certe ratio movit viros juris peritia celeberrimos. ut1pro oliis aliam vocem sublii tuerent, quae sensui legis aptior conveniret. Maximus Cujacuis ad Insiit. h. t. Ohis legendum es re putat, adi quoque Ε-jusdem Lib. o. Obf. 37. Alii doliis scriptum fuisse existimant. Plerique tamen in eam descendunt opinionem, soliis hoc loco retinendum. explicati. dumque de soliis, frondibusve, quae hyeme alendo pecori inserviebant. Imo et sunt, qui solia pro uvis accipiunt, P. Nic. Catharin. in Obs et cinj. Lib. a. Cap. 8. IFes Meem. Iram. 6. pag. 784. Palmarum solia, aliave adscribendum olim adhibita, intelligenda hoc loco conjicit Vir Celeb.: C. H. Trotet. in Natis ad Hugonem Cap. Io. Glossator aliquis ad h. l. scilia intelligit, quibus vescuntur timnes, qui parium seruuin, que in sequitur Zassus. Ali. ter xonjicit alius, vel, inquiens, pro bobus, vel pro vaccis, vel pro m)rtis hirha, unde sit tinctaera cerdunum, unde tingunι corium. Caeteris aliorum senis temiis recensendis lubens supersedeo: occupavit hunc laborem Uir Amplisi Everti. Otto in Praefat. Tom. 2. Thes. Dr. pag. II. Nec est, quod id cum maxime operam demus, ut singulas aliorum conjecturas atque opiniones multis refutemus t et hanc industriam anteverterunt alii, vid. Cl. D'Arnaudiis Var. Conjecturi Lib. I. Cap. Is C acium, Ottonem, dictis locis, quibus praeterea adde Galvanum de Usufructu Cap. 32. I. a. pag. 43o. Ipse eruditissimus Arnauditus hanc loco diffieillimo medicinam adhibendam esse existimavit, ut pro sed neque foliis, neque oleo legeretur: atque foliis, sed neque oleo: quae emendatio, utpote contra Codicum omnium fidem obtrusia, neque ulla veri specie se commendans, durior, puto, ae propterea non admittenda videatur necesse est.
Ad nostram quod attinet sententiam, levissima ae lacili mutatione legi m
lim soLEIs, quae vox, quo magis recedit a vulgari sermonis usu, eo pro ei, uius fefellit librarios, qui vocis hujus paulo magiis reconditam signincationem ignorantes, levi errore substituerunt foliis. Soleas autem hic notare existimo 'ala, suu jnstiumenta quaedam, oleo cynficie o potissimum in se vientia, eadem uniueratione vocabulum o ceurit apud Columellam de re Rustica I b. I a. cap. 5o. Num. 6. Oleo autem crescis3- , inquit, molae uti. fieres sunt quam trapetum. trapetum quam castasis , et soLEA. Molae quam facilliniam passuntur administrationem, quoniam pro magnitudine baccarum vel sub mitti, vel etiam elevari possunt, ne nucleur, qui saporem olei viIiat, confrin. gatur. Rursus ιυpeIum plus vetis, faciliusque quam SOLE A et canalis esserit. Nec est, quod moretur quem coelii Rhodigini lectio. qui in Lection. Antiq. Lib. I 3. Cap. 4. in citato Columellae loco pro Solea supponit Mima, quasi vox ea Originem debeat Graeco eωλην, quae vox siquidem certum est, aliud quidpiam instrumentum canai lum: quoniam solea et canalis ut divitis ad Puruuium de Architect. I b. Neque deinde causam viditatae, quia apud solum ea .Philander in M. -s ad Columellam d. I. suspectum habeat eo no.
latur columellam, quandoquidem
394쪽
sexeenta deprehenduntur et apud alios scriptores, quin ipsum Ciceronem, vocabula, quae frustra alibi quaeras, ea tamen si quis Latio excludere vet. let. ridendum se procul dubio propinaret. Prae caeteris tamen haec. quae dixi, animadvertas, si vocabula spectes, quae ad artem aliquam pertinent, siquidem pauci admodum inveniuntur. qui singula artium vocabula accura. te exposuerunt. Peregrinae originis sortean opinabitur aliquis esse hoe vocabulum: constat sane moris id suisse Romae, peregre adscit. vocabula reiscipere, atque, ubi surret usus, scriptis inserere, quae deinde longa coimsuetudine,
Quam mer arbitrium es, et jus, et Myma loquendi,
invaluere, atque in civitatem quasi adoptata sunt. Plurima hujus rei exempla suppeditat Vir summus Petr. Faber in oemesrib. Lib. 3. Cap. I. pag. Io. et sqq. Nonnullis tamen a similitudine soleae pedis vox dicta censebitur, id quod et mihi verius videtur, quod ab eadem similitudine etiam aliae ejus significationesareeundae, de quibus Festus, qui et hane indictam aliis adjicit: eo nomine appellari etiam materiam robusteam, super quam paries craticius exstruistur, quam tamen notionem ab hoc loco alienam esse existimo. Isidorus origi n. Lib. 1ν. Cap. ult.: Sohaesunx, inquit, quibus tantum pedum plantae teguntur, dictaa a filo
pedum. Item soleae materiales, ex materia corio intexta. . Sed ut eo revertar, unde discesseram: optime legi nostrae convenire videtur Soleae nomen: neque enim temere assirmet quispiam, ei, cui usus olei negatur, concedendum esse instrumentorum usum, quibus oleum comficitur: constat namque, usuarium re tantum uti ad quotidianum usum, non vero ad compendium, multo minus ita, ut noceat proprietario: certissimum deinde et hoc est, maxime usuarium nocere domino landi, si uta. tur soleis, siquidem tum proprietario longe sunt oleae, quippe ex quibus,
vasorum necessariorum usu destitutus, conficere oleum haud quaquam potest. Nullus autem, certo scio, qui vel a limine criticam salutavit, inficias ibit, litteras F et S. itemque E et I saepissime permutari, eo nihil est vulsarius, nihil magis notum: exempla plurima administrat Gasp. Scioppius de Arte Critica pag. 62, 4s, et 4'. Hinc bere et heri promiscue
adhibitum invenias apud Martialem, Plautum, alios. Vespere et vesperi, inane et inani propter cognationem harum litterarum dicere antiqui non dubitaverunt, vid. Donatus ad Ter. Phorm. M. 2. Sc. r. v 23. Qui plurii desiderat, adeat is Cl. Dister. ad FHor. L. 3. Cap. 2 o. Num. I S. et alibi. At dubium cui moveant sorte Basilicorum scriptores ad hunc locum, qui soliorum usum concedunt usuario: Uerum enimvero non tanta est horum auctoritas, ut propterea sententiam mutemus. Scripserunt illi, ut saepius , jus, quod suo tempore obtinebat. Deinde, etsi concedamus, et ea, qua
vixerunt hi interpretes, aetate in Pandectarum codicibus icctu in sui siefoliis, nihil id quidem ponderis nostrae detrahet opinioni, siquidem longissimo demum pcst editos Digestorum libros intervallo Bantica conscripta esse con . ccc stat,
395쪽
stat, neque minus certum, plurima iis intermixta cx jure postea constitu. to . ut adeo in re dubia haud sane magnum momentum adsere videantur. uid, si dicamus, sorte codem sensu hie accipiendam esse vocem quo mait adhibuit Theophilus, qui in s. I. P. b. t. stramenta ita reddidit aut, si hoc mavelis, pro foribus positam vocem dicas, quorum mentio plus semel in lege nostra incidit: Sane ita quodammodo requirere videtur ordo, quem .servarunt Basilicorum architecti, respondentem ei, quem Ulpianus in I.. I 2. praeiverat. Ita namque illi: dicam Latine: Solum usum
habens utitar lignis, et horto, et pomis, et oleribus, et Φυλλοκ, et aqua. In hunc modum Ulpianus eadem: et borio. et pomis, et oleribus, et soribus, et aqua: iterum Graeci paulo post: potes in urbem asportare poma, et olera, et et ligna, quae his verbis Ulpianus: Pomis autem, et oleribus, et sori-hus, et lignis. videndum, utrum eodem loco utatvr duntaxat, o etiam in 'on
dum ei deferri possnt, sed mitius es accipere, et in oppidum defferenda. Quare
vix dubito fore quemquam, qui . cum uirorumque verba contulerit, vocem hanc de foribus accipiendam esse non arbitretur: praesertim quia, quo minus φυλλει hac signiseatione usurpetur, neutiquam repugnat linguae Graecae genius.
Levissima itaque mutatione legi difficillimae succurri posse animadvertis
Quod si quis tamen religiosior vulgatae, quam prae se sert Florentina edi. tio, lectioni inhaerescat, eaque unice, ut in dubio, standiis . et voeem δε- his retinendam, tuendamque esse censeat, praetereas, quas jam alii ad partes vocarunt, conciliandi rationes, et alias sorte in medium proferre liceat, ex quibus conjici posset, usum soliorum usuario recte denegari. Demonstravit Iam dudum C acius, eumque secuti longo ordine alii, rusticos per hyinmem foliis pecus aluisse, quo reser Horatii verba Lib. I. Epist. 14. v. 27..
Disjunctum curas, et frictis frondibus exples. Uue saeit in primis Servii commentarius ad Virg. Eclog. I. u. Sp., qui locus dubito num ab aliis sit ad riptus: Frondator. inquit Grammaticus eruditissimus, qui arbores amputat, et qui frondibus manipulos facit, Demis tempore animalibus ad pastim ecterendos. Quae licet de frondibus proprie dican. ur, negari tamen nemiit, verum idem csse de soliis. sunt enim frondes multitudo soliorum. Popma de Disierent. Virb.' v. frondes ita distinguit: Frondes sunt arborum , folia sunt tam herbarum, et storum, quam orborum. Uarro apud Nonium Cap. 2. Num. 33o ulmos et populos, unde frons ovibus ex bubus sit. Idem Criacius ligandis vineis ea utilissima quoque esse probavit. G. bilia quoque pecorum, lectosque hominum soliis instructos docuit Cl. D'At./naudi l. e. Alii pretiosissima ex soliis, peregre scilicet advectis, confici posse unguenta, memoriae tradiderunt, quae foliati nomine circumferuntur,
cujus Plinius meminit, ac Martialis. Plura hanc in rem congessit Barthius ad Claudian. in Eutrop. Lb. I. vers. 2a6. Vid. in primis Gul. Fornerius L s. u.
396쪽
Addam eum maxime alium foliorum usum, nulli, quantum equidem sciam,haaenus obser Natum.
Quod si commoda et luera, quae ex soliis arborum silvestrium redundant.
reputemus accuratias, prae caeteris maximam eorum hanc esse utilitatem
experimur, quod decidua et putrefacta terram alunt, solumque in silvis et saltibus foecundant. Rationem qui penitius indagare cupiat, consulat is elegantissimum H. Baheri Angli systema, quod in nostram linguam transatum est hoc titulo: bet Microscωρ gemahielyh gmaakt, cap 47. pag. 249. De utilitate ex soliis redundante ex professo nuper egit Carolus Bonnet, in libro Gallice conscripto, atque in Germanicam postea verso a Cl. I. A. Arnoldo de Uufoliorum arborum, ac plantarum: hnopsis libri, quem nondum cognose re licuit, exhibetur in Relationibus menstruis, Ioeuesboumrdictis, Na. 22.
pag. 443. Anni II 6S. Arborum, quae alimenti multum ex terra ad se tra. nunt, haec est indoles, atque hoc habent praecipuum, ut, quod succi a terra sunt mutuatae, pene reddant frugum ut Eliorum ubertate: unde perspicimus, quae res commoverit Nervam, ut intercederet, quo minus it.
cui fundi usus reli tus est, folia seeum auferret: siquidem apertum est ac manifestum , uti eum tantummodo posse ad necessitatem quotidianam, non ve .ro ad compendium, aut abusum: abutetur autem, si id , quod ad hoc praecipue est constitutum, ut rei, cuius usus datus est, utilitatem afferat, ab eaque sine damno et incommodo domini separari nequeat, neque adeo directe personis serviat, sed rei magis, ac fundo ipsi, sibi vindicet usuarius. fundoque foecunditatem et alimentum subtrahat. Hoc amplius dico, dissentientes a Nerva Jctos solia usuario non concessisse, eo stitieet usu, ut alioca auserantur , sed ea tantummodo tribuisse, quae ad uictum Abisuiques .ciant, ex his , quae Nerva negavit, quo certe referri non poterunt solia, quae maximum quidem sui usum praebent solo, non etiam victum subministrant. Nec mirandum liaque . plurimos eorum, penes quos est imperandi potestas, edictis caviste, ut ne folia ex sylvis vel saltibus auferantur. Verumtamen opponi mihi audire videor, eundem sui usum praebere stra. menta, idemque adeo horum, soliorumque jus constitui debuisse: Uerum eum stramentum dissici ius putrescat, relictumque in Uris arationem impediat, in uremque in aliis rebus usum praebeat, non mirandum utique, aliud
jus follis, aliud stramentis esse eonstitutum a Viris sapientibus. Ex iis, quae diximus hactenus, abunde, nisi me saliunt omnia, atque quam clarissime eludescit, soliorum hie rationem habendam esse eorum, maesponte ex arboribus nudatis jam fructibus decidunt: Eat itaque Gilb. Regius, qui Lib. I. Enantis'. c 'ap. v. solia intelligit viridia, eamque propter causam usum eorum p Ermissum non estu arbitratur, quoniam spoliatae iis at-bores emoriuntur: quo quid sutiliust quare haud immerito vapulat ab Am-nliis. Ottone et Gul. Fornerio locis supra etiaris: Duid enim de culpa et dc Ia moneat Ulpianus, cum constet usuarium interponere cautionem, se boni
397쪽
viti arbitratu, atque ita, ut honestum patremfamilias decet, usurum, aerem restituturum nil vitiatam , quod si quis non observavit. committitur statim prior causa, teneturque stipulatus in id quod interest. Vid. L. i. 1. s. s. o. D. V ruct. quemadm. cov. . quam rem uberius persequitur Summus Nooditus, Lib. 2. de Usufructu, Cap. 9., et saepiuι alibi. Deinde cur id mo. neat Ulpianus in eo loco, in quo agit de iis rebus, quae usui cedunt, et quae non cedunt 8 Sat ubere quoque responsum arbitror ad dissicultates, quas in
medium produxit, quibus ostendat foliis hoc loco legi non posse, Iac. Go-u Osredus in Thes. Dr. Ot . Irim. 3. pag. 233. AD
I. Ruria emendatur LeX 3o. D. pro SOcio. Tentatur g. 2. L. de iacietate. H. Exponitur L. 23. S. I. in sine D. pro S
Paulus in L. 3o. D. pro Socis quae deseripta est ex libro ejus sexto ad
Sabinum ita ait: Murnus Labro XIV. scribite non pilse societatem coiri. ut aliam damni, aliam lucri partem socius ferat. Seruitis in Notatis M. eii ait: nec posse societatem ita cantrahit neque enim lucrum intelligitur, nisi omni
damno dedas: Ied accipio ut, hoc est, sed et potes ciari Iocietas ita, ut
ejus lucri, quod reliquum in societate si omni damno deducto, pars alia feratur et ejus damni, quodsimiliser relinquatur, part alia capiatur. Corrupta esse verisba legis extra omnem dubitationis aleam est positum, quandoquidem pate ex s. a. P. de Societate. Servium Sulpicium non in Mucii descendisse opinionem, ted in alia omnia ivisse: id quod et inde intelligimus, quod seripsit illa Servius Sul eius in Noratis Mucii, siquidem librum eum Notatorum no mine dixit, quod. in eo Mucii Scaevolae sententias notavit. et reprehendit, sive refellit: quare Gellius Noct. AEIic. Lib. 4. Cap. I. Notata ea repre. hensa Scaevolae capita nominat. Praeterea, inquit, de penu adscribeηdum hoe etiam putavi, Servium Sulpicium in reprehensr Scaevolae capitibus scripssse. Consule Ampl. Otton. ad I. a. I. de Seietate, et in Papin. Cap. I 3. Num. 6 Quemadmodum autem notarit Mucii Scaevolae de penu sententiarn, cogno stere est ex L. 3. I. o. D. de Penu he. In d. l. 2. I. De illa sane conventione, incavit Iustimanus, quaeDum est, s Nititus et Sejus inter se pacti sax, ut ad Nitium lucri duae partes pertineant, damni tertia, ad Sejam duae partes damni, tu cri tertia, an rata debeaι haberi condentio: suintus Mucius contra naturam societa. ris iacim paction/m Use existinauit, et ob id non esse ratam habendam: Seretur
398쪽
Subietur, cujus sententia praeualuit, contra sensit . quia De prorandam ita pretiua est opera in societate, ut eos justum sit conri: isne meliore in societatem admitti: Nam et ita coiri pace societatem non dubitatur, ut alter pecuniam eoUerat, et tam/n lucrum inter eos commune At. quia saepe opera alicti jus pro pecu ia ualet: Et ideo contra stulari Mucii sententiam obtinuit, ut illud quoque constiterit pssse conveniri, ut quis lucri partem ferat, de damno non teneatur, quod et ipsum Sex. tius conuenienter Hi seri existinavit: quia tamen ita intelligi vorteι, ut, sunalia re lucrum, in alia damnum illatum D, compensatione facta, slum quod D. peres inteluatur lucro esse. Locum irriegrum adscripsi, primo, ut pateat de eadem plane re in utroque loco agi, tum, ut alter ex altero suppleatur. Ex ipso quoque legis contextu liquido apparet, Servium, eo, quem propo. situm vides, casu societatem recte contrahi posse existimasse, verba tamen, si sequaris lectionem in Pandectarum editionibus exhibitam, ab ea existima. tione, illoque sensit discrepant. Sed tolletur discrepantia, et eximetur serv. pulus, si levissima mutatione ita rescribas: Seruius in notatis Mucii ait haec rposse Pro nec posui haec, exiguo litterarum et scriptionis diserimi. ne, si eogites litteras diphtongas saepissime neglectas suide, et 4 E per a Dequenti sume exaratum, non in libris tantum manu scriptis, sed et in umtustissimis marmoribus. Tu vide ea, quae de varia Tryphaeηae nominis scriptura memorat doctissimus Gutberleth. in Animadverson in Inseripi. Smyre. Alia exempla ex Iurisconsultorum fragmentis deprompta suppeditat AmplissB3nheuhoech Lib. s. Obs Cap. II., adde et Cl. ArmZ. ad Catonem Lib. I. Dis. r. insae. N deinde pro II positum mirum non est, siquidem flexus et ductus sere idem: hine et librariorum erroribus causam haud raro dedit luterarum earum similitudo. ceu prae caeteris perspicimus ex illo Aviani: nee se Poeonis, pro quo Vossianus Codex habet baec se, vid. Fab. 6. vers. 7. , plura dabit Vir summus P. Burmannus ad Poptas Lat. Min. Via I. par 2o3.
et alibi, nec non celeberrimus atque eruditissimus Io. Amtaenius ad Plinii Paneg. Cap. I 6. Neque hoC Omittendum, veterum multos in seribendo Hlitteram neglexisse, quod nomine litterarum eam non habebant, unde in
marmoribus, sallere nesciis, eres, id est, heres, ic. id est, hic, omo, id est, homo, ora, hoc est. hora. Vide Maligeri indicem XIX. Thesauri GruierianLAdde Fratrem in Commant. ad Collat. g. Mos et Rom. pag. I 8. . Eadem littera perperam saepissme additur, ubi exsulare debuerat, omittitur, ubi eius usus suerat. Vid. Quinctil. Ins. Or. LV. r. Cap. s. Confer Drahen rchad MLBal. Lib. a. v. ias. In Glossis Servii est: harundo, erile, erestarius. Hinc M. bitus pro avitur. v. Cujac. ad Paulum 3. 4. 7. Neque vero sententiae nostrae obstare quis putet . quod bis eadem hic repetantur, posse societatem ita contrahi, ac deinde, sed pDis coiri societas ita: alterum enim ipsus Pauli, alterum Servii esse existimandum est. Neque infrequens censenda est locutio est baeta Terentii est: Animum quae loquar advortite. Ellipticis accenset Sanctius in Minerv. Lib. 4. Cap. I 3. pag. 73 S., sippietque per circa, vel οτα. Si cujus animum non explet hic noster conatus, per me licet alio modo
399쪽
subveniat loco laboranti atque adsecto, quem constat sine ope critica non posse sanari. Neque profecto multum refragarer, si existimet quispiam scriptum suisse a Paulo: ait et pesse. Hoc certum, το et duobus in locis subtractum fuisse a librariis Suetonio, quibus id felici conjectura reddidit optimus meus Parens n Mise. OU. Vol. 6. Tom. 3. p. 6o . Conjecturam dico felicem, quod earum ait ram confirmarunt manu DXarati Codices, quorum lectimem in lucem dein protulit Celeberr. Oudendorpius in commentariis ad Suetonium novissime editis. Scribpserat ita Suetonius in Caes. Cap. 28. Vitando et plehiscito Pompejus postea ab ear. set, et in Tiber. Cap. 4 S. Quam persinam, et quidquam amplius pati constantssivis
recusantem, delatoribus objecit. Et autem pro Giam accipiendum esse unusquisque animadvertit. Caeterum et et nec saepissime confundi, exemplis plurimis demonstravimus alias. Hine et permutantur ecquis ut necquis. v. II rnt.
Een. ad Pacap. pag. S2. Fratrem d. t. pag. 79. β. . qui ipse in eam descendit sententiam, pro nec reponendum hoc loco recte, vide ibidem pag. 228. Du-hitari sanequam non potest, facillimo negotio sieri potuisse, ut voculae illae inter se fuerint permutatae, siquidem illud olim unica N littera, hoe R exa. ratum constat ex Notarum scriptoribus. Ita Valerius u. R. E. E. V. ex. ponit : quod recte factum esse videtur. i Alio modo legi difficillimae siiccurrendum esse existi navit vir Clarismus. in Academia Ultrajectina Antecessor quondam dignissimus, Iac. Voorda ut Electis Cas. 2 et 3., qui substituit: nec male. Gravissimum negotium nobis sacessere videtur, interdicto uti possidetis expertus, Vir juris consultissimus, J. L. E. Put mannus, qui in Interpretationibus suis, anno hujus seculi 63. Lipsiae editis, Cap. 18. vehementer in surgit contra eos, quicunque verba legis hujus emendatione adjuvanda esse censent, ipse arbitratus, ex mente Viviani et Aceursit, Glossatorum, legem
hoc modo esse exponendam: Mucius putat, non valere societatem ita contractam, Servius vero opinatur societatem ita contrahi non posse, hoc est, per rerum naturam fieri non posse, ut societas talis ineatur, adeoque plane inutile esse de eo velle inquirere, a valere pote, quae contrahi nequit.
Caeterum Iustinianum . aut 'dicant botius institutionum compilatores, Servii sententiam non recte percepisse, eique attribuisse opinionem, quam is palam repudiat. Uerum enimvero, quod pace Put manni dixim liceat, cujusogo ingenium , doctrinam, et de juris arte bene merendi studium, prout idebeo, magni sacio, abreptus videsur nimio lectionem Florentinam desen. dendi ardore Vir eruditissimus, quo factum puto, ut Institutionum aucto. res, nil tale meritos, socordiae, an ignorantiae, in suspicionem temere vo. caverit. Nemo semis, credo, dubitabit, Servii libros ad Sabinum, ex quibus lex haec so est depromta. Mucii quoque commentarios. itemque Servii ad hos notata, integra exstitisse, eo tempore, quum Institutionum libris cum ponendis operam consecraverunt Theophilus, caeterique ejus foeti: ho.
rum autem ornnium exiguam admodum partem, fragmenta pitta quae iam
brevillima, ac contracta, ad nos esse transmissa, ea dico, quae reliqua nobis lacerunt Panocetarum atque IIlli tutionum Architecti
400쪽
Et hoc itaque negari nequit, 'time de Servii sententia judieare potuisse illos, quibus commentarios ejus ipses integros inspiciendi copia suppedita.
vit, nos vero aeque de ea statuere non posse, quibus, nisi M. de res constet, conjecturae cantummodo superin locu3. . Quae autem in nostio casu instituenda sit ratio, in aperto osse videtur. Servius, sequor illos qui ipsum Servium consuluexunt, Mucii sententi 'non probat, non ob id solum, quia lucrum demum intelligitur, dedit todamno, sed et praeterea. quia saepe quorundam adeo pretiosa est opera in societate, ut justum sit tales meliore conditione in societatem admitti . Quaecunque autem in Institutionibus proponuntur, rei huius clucidandae gratia, argumenta, ex ipsius Servii repreliensis derivata, descriptaque esse, quae Pandectarum compositores contraxerunt, non modo si vero silmile, sed et totum loci contextum recte fignoscenti certum apparebit. Addo deinde, pronuntiasse Servium, posse ita.coiri facietatem, ob id . quod lucrum non est regulariter nisi damno deducto, adeoq; te nil noce it tibi, si duas ego partes lucri, unam damni fuero stipulatus. siquidem ea in s.cietatis natura, ut, lucri cum damno compensatione facta. illius selum quod superestineatur ratio, hocque inter fiscios communicetur. Dixi regulariter; quod si enim evenerit, ut socius culpa ma damnum et lucrum societati intulerit, eo casia lucrum damno non compensabitur, videriem 23. I. D. pro Socio, qua de mox disputabimus. Denique nec hoc omittendum esse duxi, pro iis, quae in vulgatis exhibea-.tur Institutionum editionibus: covenienter I seri, Charondae libros omnes dare: cunenienter mi, ejecto G serie c uenienter s.l explicant alita, apte ad sententiam suam, dubito tamen, num interpretationem irim probare possint: malim itaque: em ementer S ibi sem S sc expono ea Petro Diacono, iliintelligo, eo loco. quo ea. quae ante protulimus, tradidit. II. Pergo ad Legem 23. f. i. in s. D. pro Sociis, quae Ulpiam est ex si oetus 3o. ad Sabinum. Verba legis haec sunt: In n Pomponius Merit, aucommosim, quod propter admissum socium accesset, compe iri cum damno, quoi culpa praebuit, debeat: eν aiu compensandum: quod non e s teravi: nam et Marcet scribit: sti seroas unius ex sociis, societari a domino praeposuus, negligenter uersatus si, comistam, Iocietati qui praeriguerit, prae urum, nec compensan- um commodum, quod per firmum societati accestis, cum damno: et ita mero
Marcum pronuntius: nee ps. Hei sector abstine comm , quod preseo m -- e spir, si damnvm peris. Dubitant juris Romani interpretes, quo reserenda sint postrema legis hujus verba: si damnum petis. Nonn illi, interserta negatione, substituunt,
non petis. Amplis s. I nkershoeli tu obfero. Dr. Lovi. Lib. 4. Cap. 2s non ferendam esse locutionem ait petere damnam, co significatu: neque enim i mere quis adeo sit omnis mentis impos . qui sibi damna petat: hinc pro p ris subsicit metuis. Ego vero Florentinam retinere malim testionem, ac damnum non ad eum referre, qui condemnatus est ad resarciendam noxam, quam servus ejus admiserat, sed ad socium, qui putubat, ut illud seret. Ca su