Chistophori Forstneri Austrii Ad libros sex priores Annalium C. Cornelii Taciti notæ poliicæ. Quibus pleraq. omnia, quæ reliquis quoq. Taciti libris continentur, suis quæque locis explicantur ... Adiuncta est in fine, eiusdem Oratio ..

111쪽

nos divisq; hi superiores, illi exules. Sed cum quae etiauilium dissensionu vicissitudo est una nocte quorundam couiuratione Oddi in urbem recepti estent, &in ipsorum manu esse victoria videretur , Una vox caillis er1puit. Obtinebat illorum temporum mos, ut publicae ciuitatum viς catenis noctu clauderentur. Praemiserant igitur exules quendam e suis , qui claua ferrea obices claustraq. perfringeret. Qui cum inse quentium, seseq; mutuo prementium impetum notia ferret,&multitudine pene obrueretur, Vt retrocederent, exclamauit .fVox ista cum ad proximos initio , inde ad extremum quoq. agmen peruenisici ; ita omnium animos fregit, ut ab hostibus elli primos rati, seq. ad Doendum moneri, essississima fuga, qua ve

nerant, abirent.

Hossifacile excidium,o paucos Spemermos cogitanti Raetrus tubarum ut 'r armorum,quanto in iva,tanto maiora offunduntur. cadebantque, mi rebussecundis auidi, ita aduerim incauti. QDmquam sussicere poterant,quae pautilo superius dixi; tame & operae precium erit,qu damalia nic apponere, non aliena loco. Nulli in bello conatus feliciorem exitum sortiuntur, quam de quibus hostis minime suspicatur. Omne enim subitum hosti formidabile est. c Xenophon. 1ii. CIVad. Inde C. Caesar hyberno tempore, & ut Tranquillus loquitur, spurcissimis tempestatibus vel infido se aequori committerc,vel alias ad expeditionem proficisci selebar, quo incautioribus hoscibus superueniret. Iulius Agricola, cum contra Monam insillam pergeret deficientibus nauibus depositis,omnibus sarcinis, lectis.

112쪽

Ieiffisiimos auxiliarium,quibus nota vada, mnandi usus, quo simul seq. & arma, & equos regunt, ita re pente immisit, v t obstupefacti hostes, q ui classem,qui

naues expectabant, ni nil arduum aut inuictum crederent Rc ad bellum venientibus. Tacit. in Agris. JRecentius exemplum est in Historia Italica. Nouaria oppidum a Gallis obsessum ab Helvetijs defendebatur. Sed cum Alios axium celebrem besto ducem

postera die maiori cum militum numero expectari ab hostibus Galli cognouissent, desperata expugna tione castra ad secundum ab urbe lapidem mouerunt. Et sane spes erat vietoriae ob stipendiorum commeatuum angustiam propinquar. Verum irrita facta illa est facinore Mollini,vnius e tribunis Helvetiorti, ob audaciam plane itupendo. Is conuocata sitorum concione vehementi oratione hortatur, irent, & vltro hostes in su is castris adorirentur. rem,quantὁ difficilior & periculi plenior videatur, tanto felicius ex

ituram . In partious esse noctem, illatos tumultus& torrores geminaturam . Igitur prouecta iam nocte, cum in vallum eniterentur, primum a tormentis ingentem cladem acceperunt. Nec minus tamen illi

incredibili ferocia non vulneribus, non periculis,sela morte sistebantur ; & neq. cadentium & pereuntium miserabilivlulatu deterriti pertinaci testudine ad locum , in quo tormenta disposita erant, succedebant. Atrox ibi facies rerum i Vtrimq. infesta nox; incereis per tenebras, quid oppugnare potissimum oporteret , Vel tueri: donec Germani milites, qui in Gallicis

castris stipendia facientes fere seli illa nocte egregia M pa

113쪽

pugnam ediderat, oriente iam sole amissis tormentis cederent. Ergo victoria penes Helvetios fuit, tanta Dina toto orbe celebrata,vt multi considerata consiiij audacia, mortis certissimae contemptu,serocia pu-gia ς,& felicitate successus non dubitauerint ante ferre facinus istud omnibus fortibus factis, quae Gr casatq. Romanas implent historias. Scilicet, pugnasso

paucos contra multos, sine equite,sine tormentis,nulla adductos necessitate quippe Nouaria extra periculum erat,m postero non paruam suorum manum sibi accessuram sperare poterant deniq. gloriam cupericulo, quam ignobilem securitate maluisse. Guice. xI . bist. Parui. r. bist. Addam hic, quod Ioannes Marnixius a. v II .axiom. XV. in praecipit, usitata & communia stratagemata ass-

duo reuoluere: quae,quo magis contemnuntur,ed facilius fallant. Postremo & illud hic obseruandum est, ciuitates recens captas receptas esse s pius, non alia magis Occa sione,quam hostium securitate,& quod victis in praecordia posse redire virtutem non putarant illi. Vt modo Fr. Ssortia Brixiam aliquot post diebus, quam capta erat, recepir. F. Justinian. in hist. Iun. vide eiusmodi consilium Teutiapti Estirpud Thucydib. i ii.)Sedfemina ingens animi, munia ducis non me vane ostentabo , historias illustrium feminarum recitando , quas Ioannes Boccacius, Balthasar Castilio naeus, alii'. congesserunt. Accendeoat haec onerabatque Seianus alibi locus erit diacen di de aulicis aemulationibus.

114쪽

Fropriapecunia mibiem iuuit v. s. ad verba. quanto summae spei propior&c. cuncta mortalium incerta,quantoque plus adeptus foret, tantose malis in lubrico dictitam 9 Illustrat hanc sentetia elegantissimus locus apud Ammianum Marcellinus ibAxiv.) quem hic adscribam: Versabiles fortunae

motus, qui ludunt mortalitatenas nunc evehentes

quosdam in sydera, trunc ad Cocy ii profunda merge

tes: cuius rei cum innumera sint exempla, pauca racta summo transcurram. Haec fortuna mutabilis min-

constans fecit Agathoclem Siculum ex figulo regem,& Dionysium gentium quondam terrorem Corinthi literario ludo praefecit. Hςc Adramitenum Andriscum in fullonia natum ob pseudo-Philippi nomen evexit: Persei legitimum filium artem ferrariam ob quaerendum docuit victum. Eadem Mancinum post impe riu m N u in an tin is, sti m ma a troci tate Veturium Claudium Corsis substrauit,serit ti Carthaginis Regulum. Istius iniquitate Pompeius postquγ1itum Magni ex rerum gestarum amplitudine cognomentum ad spadonum libidinem in Aegypto trucidatur. Et Eunus quidam ergastularius seruus ducta uit in Sicilia fugitivos. Quam splendido loco multinati, eadem rerum domina connivente, Viriati genua sunt amplexi, vel Spartaci Z quot capita,quae horruere gentes, funesti carnifices absciderunt 3 Alter in Vincula ducitur, alter insperatae prςficitur potestati, alius a summo culmine dignitatis excutitur . Quς omnia si scire quisquam velit, quam varia sunt & assidua,arenarum num erum idem iam desipiens & mo M 1 tium

115쪽

tium pondera scrutari poterit. Leges imai satis reduxerat 9 Capita legis Iuliae, quet olim Cornelia fuit, maiestatis,quq hic a Tacico relata, latius explicantur a Sc uota, Vlpiano,Martiano in l. i

Facta arguenntur, dicta impunis ant) similis Ioeutio est lib. 111 Annal. fletali, dicta anuis c differunt: sane apud bonos Principes . En auream Impp. constitutionem: Si qui1 modestiae nescius o pudoris ignarus improbo, petulantiq. maledicto no-

,, mina nostra crediderit lacessienda, ac temulentia tu ,, bulentus obtrectator temporum nostrorum fuerit:

M eum poenae nolumus subiugari, nequc durum aliquid, a necalperum volumus sustinere: quoniam si id ex te as uitate processerit, contemnendum est; si ex insania a, miseratione dignissimum; si ab iniuria,remittendum. Eugel bellet Non repeto, quae dixi ad verba. in motum aduersus eos sermones &C. Fatinis objchbat accusarer , quo inter castores Augusti, per omnes domos in modum ccllegiorum babι bantur, fa sium quendam mimum corpore 1 famem adscivisset: quodque vesditis hortis statuam Augusti simul manc:ρ Vt Isimilia, imo magis ridicula, quam altim aduersion digna sunt, quae apud Constantium Imp. pro maiestatis crito ine valuisse Ammianus Marces linus scribit sab. xv r. in Nam si quis super occentu soricis, vel Occursu mustelae, vel similis signi gratia conluluisset, aut anile incantamentum ad leniendum adhibuisset dolorem; reus, unde non poterat opinari, delatus raptus in iudicium poenaliter interioat. Si qui remedia

116쪽

dia quartanae, vel doloris alterius collo gestaret, siue per monumentum transjste vespere malevoloruargueretur indicijs: ut venefietis, sepulchrorumq. horrores , & errantium ibidem animarum ludibria col- Iigens, pronunciatus reus capitis, peribat.bAxix. I Q dam Agentium-in rebus in Hispania ad coenam inuitatus,cum inferentes vespertina lumina pueros exclamasse audisset ex usu, Vincamus,interpretatus atrociter deleuit nobilem domum. tib. xvi Eadem sub Valentiniano & Ualente pestis. in chartis clari cuiusdam municipis genitura Ualetis cum inuenta esset; quamquam is fratrem suum Vale tem quemdam fuiste, dudumq. obijsse docuisset, quasi Principis constellationem collegisset,irucidatus est. Ammian. xx I x. in Adolescens quidam visus in balneis admouere marmori manus utriusq. digitos alternatim, Q pectori, septemque voeales literas numerasse, stomachi remedium id arbitratus, in iudicium tractus percussus est gladio post tormenta. c.Ammiam xxix. Philosephus quidam Coeranius ea causa tormentorum immanitate occisus est; quod ad coiugem suam familiariter scribens Grςco sermone addiderat:

sum, quod sub Constantii imperio accidit. Faustinus Viventii Praesecti Praetorio F. quod petenti per iocucuidam Nigrino, ut eum Notarium Iaceret, respondisset, hominem ridens, fac me imperatorem, si id impetrare velis, cum Nigrino & aliis interfectus est-

117쪽

capio crispinus maiestatis possutiuit , subscribente Romano

Hispone : qui formam vita in i, quam possea celebremmia Ieriae temporum, , audacia bominumfι erunt. Nam egens ignotus oec Opestem humani generist icta optimo ditissimoq. cuiq. exitiabile malum: eoque formidabilius, quod non tyrannicas tantum, sed ita bonorum saepe Principum aulas inhabitat . Sub initium belli ciuilis inter Vitellium & Vespasianum, cum nihil aeque fatigaret,quam pecuniae conquisitio: eos es.se belli ciuilis neruos digitans Mucianus,non ius aut verum in cognitionibus, sed solam magnitudinem opum spectabat. passim delationes,&locupletissimus quisq. in praedam correpti. Tacit. I i. histo. Aurelianus Imp. post Gallienum 'lamentabiles reip. casus exinanito aerario torrentis ritu ferebatur in diuites;& Valentinianus Augustus post procininus Parthici clades indigens magnitudine impensi rum, ut militi supplementa suppeterenti impendium crudelitati cupiditatem opes nimias congerendi miseebat. Ammian. lib. xxx. Quae ut armorum necessitate & aerarii

angustia & a bonis principibus usurPata vix ac ne vix quidem excusata sunt ; ita reliqua scelera, omnem i. improbitatem excedunt,quae potentes quidam in aula viri, quorum plus-habendi cupido ultra mortalem modu leseatdollit, in vitam,& fortunas aliorum audent; eo crudelius plerunque quo dissicilius plurium, quam unius ingluuies satiatur. Hiantes amicorum in magna fortuna cupiditates ipsa Principum facilitas intendit: cum quae infirmum . credulum minore metu in maiorepraemispeccetur Tacit. I. LII.) Colligunt se

118쪽

quatuor Vel quinq. viri, atq. unum consilium capiunt ad Principem decipiendum; dicunt, quid probandum sit. Princeps, qui domi clausus est,uera non nouitico giturq. hoc tantum scire, quod isti loquuntur; facer iudices, quos non oportebat; amouere a Rep. quos retinere debebat. deniq. bonus, optimus, cautus Venditur Imp. Qu ς Diocletiani Caeclaris querela est apud Vopiscum . Praecipue tamen detect a in Principem coniuratiune aliqua εἴ ciuilis belli vietoria grassari solet ista latronum improbitas. Si quis enim milita rium vel honoratorum, aut nobilis inter suos rumor etenus insimulatus est, fauisse coniuratorum aut re bellium hostiumue partes, trahitur inimico Vm gente, quasi sussciente hoc selo, quod nominatus sit, aut d clatus aut postulatus capite,vel mulctatione bonorum , vel cxilio damnatur . Qui diuitijs honeste partis affluut, qui prςdia,villas, hortos, & amoena secessuum habent; parum est, imo pro lucro deputandum, si ad venditionem coguntur. Optimis condicionibus facta venditio eius rei est, quς nisi dimittatur, vi auferri potest. Potentiores, quod iure consequi nequeunt,vi extorquent. cuicunque monile

contextumgemmir, aut prae iacultassent: Ru op puiandus erat: dominoq. parabat ilExitium fecundus ager: metuenda colonis lFertitibus iaribus pessit; e trudit avitis Finibus; aut aufert liuis, aut occupat heres. tr .coVestae eumulantur opes,orbisque ruinas ,

119쪽

P-quep rii ara succumbunt oppisti regno claudian lib. i. in Rusin.

Intentatur crimen aliquod grande, morte piandum . Immissi deinde in rei ςdes repertoria indices conficiunt : ubi inter chartas , & secretiorum literarum euolutiones facile est subdere aliquid, quod innocentis famam oneret. Illud pὁst profertur in iudicio, recitaturq. & ex eo velut infalli Diti testimonio conuictus miser damnatur.Tum quoq., si quae defensiones ad Principe perferendς scributur supprimu tuta neq. profeci Θ, si, ut ille loquitur, quis ascendat qua drigas Iouis, essu gere poterit nefarias noxiosissimoru hominu artes. Et propterea cauti Principes, ne calumniis &improbitati veluti fenestras aperirent, punitis, quos manifesta scelera ad supplicia vocabant, do complicibus inquiri noluerunt. Theodosius occise Valentiniano quodam seditiosorum duce de coniuratis quaestionem agitari noluit; ne formidine sparsa per multos reuiu licerent protuinciarum compositi turbines. Ammian. xxv rai.9 Et Tiberius Caesar, alioqui sanguinis humani sitientissimiis, quanquam multi e domo sua, equitesq. ac Senatores sustenta si opibus, iuvisse consilijs Pseudo-Postumum Agrippa dicerentur,in illos haut quaesiuit. Tacit. O. Munal Sane inquiri in nocentes, nemo, qui quidem rechcsapiat,reprehendet. Nec enim abnuimus, salutem legitimi principis propugnatoris bonorum & defensoris, unde salusquςritur alijs, consectato cunctorum studio muniri debere. Sed illud lugubre est, de plorandum, illos, qui inquirendis reis, in maiestatis

120쪽

maxime crimine, constituuntur, diata cadumniae seduliarentia cAmmiau. xixia mandatorum terminos si e grestas fluminis modo fortunis complurium sese reiapentinos infundere; s Ammian. x I v. in & cum malis nos,cum nocentibus innOxjos trabere atq. iugulare. Venationem diceres t quippe ut quis vacasne, vel preciosa pelle venatori placet , in retia pertrahitur . nec latronum interesst,quid quisq. deliquerit. Multi prςterea publicς vindietς specie priuatas ossentasses,&1uas iniurias ulciscuntur. Subseruiunt isti latrocinio, velut venatici canes ve natoribus, homines quidam egentes, ignoti,irrequie ti, complicandis calumniarum nexibus indi sibi ubi tes : artium cruentarum diri magistri,& ut lanistaeae equuleo& carnifice quaestum frueharnq; captantes: l Ammian. xix. homines cum gemitu nominandi; c mmιan. xx I I. XXV III. spiritus ferini latro nes,quibus inuitis nullus potest reperiri insens; mran. xxv III. noxiae de harenarijs feris magis ina lcficae bestis. Ammim xx Ix,γ' XXVI I I. Omnium frumnarum coagula ; Ammian xxix. cruciarij; Ammian. xx i x. dispendijs communibus pastis, Ammian. xxx. odorandi Vias periculorum admodum sagaces; ZAmmiau. x IV. tartarei deniq. malorum

omnium fabricatores s Ammiau. li xx I x. qui dum occultis libellis squiliς principum aut amicorum eius adrepunt, mox clarissimo cuiq. aut ditissimo periculum iacessant,potDiam apud unum aut paucos,odium apud omnel adipiscunturrim pauperibus diuites, ex contemptis me tuendiperniciem aliis, epostremo sibi inuenientes. Tac.bκυN H