장음표시 사용
81쪽
taniae Rex ab illis qui pueritiam, Q iuuelatam eius re-Xerant, praeter temeritatem dc nimiam sui confidentiam nihil didicerat. Se solum mirabatur; suas opes Viresq. magnifaciebat. s v. conectet. in bifror. belli Lusit.
Traian. Soccat. cent. i. e. Liv. Imprudens iuuenis, & non
nisi magistris suis tractabilis, negociorum , casuum q. humanorum ignarus segni numero,quem armis Onerauerat, & monachorum aliquot audacia Mauros debellari posse rebatur. Exemplum caeteris Principibus, non de schola homines qui ous praecipua cura esse debet, intimare Principibus coelestis irae timorem, commendare religionis cultum, expellere animis cupiditates, quae Reges, acPrincipes summis illccebris prςm ijsq. inuitant ad peccandum; non e cathedra in tribunal, exsuggestu in publicorum negociorum curam inuolare,& rcgnandi prccepta praescribere, quae in scholis tantum Iibrisq. ab omni negociorum usu semoti contemplari assueti sunt non hos, inquam, sed egregiae rit tudinis duces, & expertae prudentiς Senatores csse, a quibus Principum adolescentia sit regenda. Jlu,quoties oculos ac multituinem retuserant , et ocibus truculentisstrepere: rursum viso sesare trepidare. in Causim Imperatorum maiestas magna saepe in bellis momenta sunt :& rebelles, quantumuis potentes, cum ad suae militiae ignobilitatem respiciunt, animos demit
cum arbitrium Senatusqpatris obten cret) Familiaris Principibus ars est, temporis lucrandi causa pacem, sed , transactionenaspeciosis in irritis nominibus iactare: Tacit. I i. - homilitis suos mittere ; qui ubi in ne xis
82쪽
esis studio dissicultatibus,aut concessis leuioribus negocium eous'. protelauerint, ut interim licuerit Domino prouidere rebus suis, cum ad causae caput ventum es , non posse de co sine nouo mandato agere, aiunt. Quo modo Carolus V. Imp. amicorum sederatorumq. desideria sςpe frustratus est, quod illorum postulatissanta ordinum Imperij aucitoritate satisfieri posse negaret. Vbi largiri flagitiosum,& negare periculum est; disserre remedium est. Caetera dixi ad lib. i v. God is ante alios aetate oe gloria belli firmare aerusim credebatur .9 Id fatum est omnium , qui in aulis plurimum auctoritatis habent, ut, siue quod ira credant homines, siue quod ipsum Principem incusare , plenum periculi arbitrentur, omnium facinorum reos a gant gratiosos.
Inseunt mobiles ad supergitionem perculse semelmentes9 Nulla res multitudinem cssicacius regit, quam su perstitio; alioquin impotens, squa, mutabilis,ubi semel religione capta est, melitis vatibus, quam ducibus paret. cis uri. i v 9 Hoc philtro dementarunt subiectos sibi populos Numa Pompilius, s Lactant. I.dimn. iussit. xxij. in Scipio Africanus, L.Sulla, Sertorius, Minos, Pisistratus, Lycurgus, Zaleucus,quos apud Valerium I .c. I I.
legimus, qui cum Dijs Deabum e conloquium consertium l. singebant. Midas quoq. Phrygiam religionibuq impleti illic dicitur, quibus tutior omni vita, suam armis Lit. Sane Polybius lib. vi. 9 ridet si perstitiones', quas tamen ad retinendam in ossicio multitudinem accommodatissimas este censet. Non putandum
est, inquit idem lib. X.9 Lycurgum adeo fuisse religio-H L sum,
83쪽
sum, ut in omnibus Apollinis consilio uteretur , neq. Scipionem semnijs & Deorum colloquijs instructum fuisse: sed haec illi finxerunt,quod sine Deorum auspicijs populum periculosa ausurum, ¶doxis fidem
adhibiturum non credebant. Quod la tanta vanae l. falsae superstitionis vis est, ut miseros mortales ea lusciarint antiqui Principes legumq. latores, vel ipse potius malus dςmon ; quid non faciat in animista oliris vera nostra, sanctaq. religio Z Sanctus ille terrarum ac sy-dertina auctor, ipse Unigenitus Summi Patris Filius a Spiritu Sancto in Virginis ulcro conceptus mortalitatis miser ijs sponte subiectus deniq. sua morte cimina ne redemptionis pretium l) hi peccatis mortuis, de sub Diaboli regno captiuis, vitam 3 libertatem peperit; sibici. aeternorum aliquando gaudiorum, regniq coheredes adscivit. Haec religio, haec immensi beneficij conscientia non dulci amoris oestro abripiat humanas mentes non irrequieta quadam cupiditate nos teneat placendi tam magno amatori,tam benc fico patri 3 non pro cultu illius, pro aris tuendis in pulchra vulnera, decoramq. mortem ruamus e Non humanae fortitudinis, sed a Deo inspiratae constanti fuerunt,quae, qui primi post Christum vixerunt, pil homines pertulerui. Prius carnifices tormenta desecerunt, quam ipses constantia. Ad equuleos, ad gladium,crucemq. &caeteris mortalibus horribilia supplicia ipsi festinantes contendebant ;calcantes abdicantes'. econtrario, quς homines habent preciosissima, honores, opes, gratiam csteraq. quibus ambitio aut avaritia precium fecerui. Haec sola, vera q. religio rectrix est humans vitae, iusti
84쪽
iniustiq. norma,perturbationum gubernatrix, renum in prosperis, in au uersis selatium, spes in dubijs, unica deniq. mentis domina. Caeca Gentilium superstitio, falseq. religiones, ut primo impetu a credulis prompte recipiuntur; ita ij alijs, qui eundem hamum ob ij ciunt, capi faciles sunt. Qui enim semel erroribus credere assueverunt, vani, mutabiles, infidi recentissimo cuim versabiles animos applicare solent . Ex diuerse nostra religio via inrmissimo fundamento IESU Chri sto inaedificata intellectum ab errorum tenebris, Volutatem a prauorum affectuum tyrannide liberat; deniq. sola homini veram erga Deum pietatem, in superiores
reuerentiam, in aequales amorem atq. beneuolentiani infundit. Et abs'. hoc vinculo esset, quo hominum societas maxime continetur : nec ferro,nec cςtera poenarum acerbitate satis coercita foret improborum licentia, aut tuta innocentia. Galliditas aut potentia peccantium omnia iudicia aut eludant aut perfringant: conscientia coelestium minarum metus cohibetar.
Quis enim putet, Samotum Numen, quod omnium est origo virtutum, & fas rectumq. mortalium animis in generata ratione praescripsit,ijs viiijs delectari, quibus passim naturam corrumpimus 3, Non potest hanc, quam cernimus, legem naturae dedisse nisi iustissimus auctor: iustus autem ille non eritis feret abire impune tot scelera. Vbi igitur amor recti, ambitus gratis diuinς tetigit animum :lnihil illi antiquius est, quam
recedere a vitiorum periculis , iam tot mortalium exitio infamibus. Carolus Magnus Imperator sex eplo
monstrandum est, quod de religionis vi dixi cum Sa -
85쪽
xonum pervicacissimos animos, &nulla unquam vi, trulla poenarum seueritate fractos sexempli causi una vice ad terrorem caeteris inijciendum quatuor mille,&'uingentos, eosq. dedi titios seuero & atroci suppliciosust aerat mollire non posset; non, ut prius, pr rectos ijs imposuit,qui regiam potestatem ac vim referrent. sed ut quamq. partem bello denuo deuicit, Episcopis ale creatis, hominibus pijs ac religiosis assignauit, qui S docerent populum,&auctoritate potius ac nomine venerando,quam imperij specie pr essent. Succellit consilium : & ferro indomiti religioni succubuerunt. CV5bo m. ii. histor. Frisic. Et ab omni aeuo bellorum quam tumuis impiorum causam praetenderunt homines, religionem. Sua quisq arma sancta prςdicat, suam
causam religiosi m. Deus, pietas, cultus diuinus prς- texutur. Quibus sanctis nominibus hodieq; multi v tu tur non alIo fine, quana vi unius populi animos diuidant, inimicos debilitent, in si,cijs Regnis sibi faetiones parent, ita animum & amorem alij debitum sibi
furentur. Ferdinandus Aragonius Hispaniς Rex Omnes suas cupiditates colore religionis texit, Guicciori xii. hi Ior. 9 Pipinus translato a Merotici stirpe in sta Franci ς regno ; ut non magis inuictas ipsius vires scirmidarent populi,quam religione reuere lentur,Stephanum Romanum Pontificem, a quo coronaretur, in ungereturq. Roma in Galliam traduxit. Aemilib. O. de reb. gest. Franc. in Aliud Turcas caput ac princeps religionum Muphtis est a Rege dclectus. Is magnam obtinet auctoritatem. illum tanquam oraculum adeunt. Et quamuis prccipiendi atq. imperandi ius nul lup
86쪽
lum habeat: tamen cuiuis ex lege illum consulere licet. Breui responso in oraculi modum, quid censeat, significat ; tantum q. in eo ponderis est,ut illi contradicere sit nefas. Grauissimis de rebus, quae ad summam impcrij pertinent, Rex iusticiar ac religionis opinione assectans ab illo tententiam poscit: ut religione tactost opulos ad ea, quae antino meditatur, conficienda facitus flectat: licetis assentando plerunq. propensione Principis explorata, eam, quae placere pollit, sententia
teneat. Latarus Superant. in Ottom. . Anton. Gratiam
bb. i. de bello Andr. Mauroc. Γν. histor. Venet.) Sed hcc religionis improba ostentatio non est noua. Ita enim Ieroboanum Regem nouam introduxisse reli
gionem sacri libri tradunt, ne templi Hierosolymitani ,&antiquς religionis maiestas populos, qui ad ipsum desciverant, regi suo reconciliare r.
xi 1. Et initio belli Peloponnesiaci sacrilegis Atheniensi sim vindices se professi sunt Laced monij. frau-vid. i. in& Philippus Macedonis Rex, dum velut e specula libertati ciuitatum Graeciae insidiatur, aut de arri puit Phocensium sacrilegium , dc expeditionis contra 1llos a ciuitatibus cςteris sibi datum summum impe
rium ; non tam sceleris ultionem expetens, quam occasionem quaerens, qua Victos victoresq. pariter silo imperio subij ceret ; quod & obtinuit facile. in Et hoc quidem religionis mercimonium in profanis Ethnicorum regibus prudentia videri possit; Christia
nos autem Principes ea decet sententia ; timorem dc amorem DEI OPT. MAX. felicissimam esse gubcrnandi populos artem; neq. sine ultimo scelere nomine
87쪽
mine diuino abuti licere ad tegendas ambitionis 5 a
quae casus obtuserat, i pientiam mertenda ratu Omnino simile est, quod, qui noui Orbis historiam scripsere, tradunt: Christophorum Columbum populis it lis,cdm lunae defectionem prquidisset, coelestis irς formidinem iniecisse, eos'. sibi in omnibus obtemperantes fecisse. Est viri,& ducis non deesse fortunae prςben ii se, 6 oblata casu flectere ad consilium . Liu.
Et si qui Hii bonis artibus grati in mulgus. paullo inferius . commotis per haec mentibus , inter se suspectis or nem ameterano oc. has & alias sed andarum seditionuartes congessi ad lib. 1 v. Fortioribus remedi agendum I Bene consultum hoc quidem in casu ; cum militem superstitio urgeret, mper Drusi artes illi suspecti divisiq. inter se essent, ut non facile denuo coituri viderentur. Caeterum falli scpe vehementiorum suasores consiliorum, ex ijs constat, quae dixi supra ad verb. ne ipsis quidem,qui secere laudatas &c. Certe Blaesus, cum quosdam ad terrorem cς-terorum adfici verberibus,claudi carcere iussisset, sa-grantiorem inde vim fecit,&plures seditioni duces dedit. Valtherus Athenarum Dux ; Florentinorum G rannus, cum in se coniuratum resciuisset, unum ex suspectis comprehendi iussit. Unde caeteri arreptis armis illum urbe eiecerunt. Gulielmus PaetZus, cum Α- retinos defectionem parare praesensisset, non libratis suis au rebellium viribus inermis Aretium profectus, cum excolaturaetis unum carcere claudi iussisset, a cae Ieris
88쪽
teris ipse captus est. biatis seditionis a stiribus. 9 v.f.ad verb. ne ipsi quidem qui fecere laudatas. Terrare,nipaueanto c.9 Plebs aut humiliter seruit,aut superbe dominatur. Liu. lib. xxx I v. Venisse tempus, quo meteranis etc. Haec seditio ex ijsdem,quibus superior,causis coepit,quὁd mutatus Princeps licentiam turbarum, &ex ciuili bello spem praemiorum ostendebat: & quod audito August i fine, minitijs Tiberij duces ob iusticium aut gaudium inter miserant solita munia. Vt inde superiores notae hic nos a nouo labore subleuare possint. Sua in manu sitam rem Romanam V. quae dixi ad
lib. IV. Id militares animos altius coniectantibus praeeipuum in Leium magus atq. implacabilis motus, quod neq. disiecti vespam eorum inginctu, sea pariter ardescereullariterflorent ; tanta aequalitate re constantia , mi regi crederes. 9 Piraticum bellum a Pompeio Magno confectum gloriosissimi eius facinoribus connumeratur, quod piratae certis legibus inter se adstricti, & ut Dio Cassius scribit, veluti Remp. quamdam habebant. Et superiori seculo magna atq. implacabilis militum Hispanorum in Bellio seditio habita, cum illi distributis munijs castrensibu sub certis ducibus leges ordines'. sibi statuerent; quib. inter se obligarentur. . antosumms speiproprior, tauto impensius 'o Tiberis
niti Ambigo,bonitate & certo animi consilio, an m tu recusauerit imperium Germanicus . Ut sane ab omni crimine abruerit, non tamen ita se gessit, ut non
89쪽
suspectare de eo Tiberius debuerit. Civile ingenium
mira comitas, indulgentia, liberalitas Caesaris virtutes fuere si tamen virtutes sunt, quibus patriae libertatem subuertit. quas in Germanico Tacitus & alij laudant. Asperum esse, seuerum, inexorabilem militariabus flagitijs Hannibal, Corbulo, alijq;,'uorum in te merata fuit fides, duces praetulerunt. Cum in Orientem Germanicus a notis exercitibus traduebis esset,
multa tum quoq. grata in vulgus usurpauit; sine milite incedere,pedious intectis, M pari cum Graecis amictu . QMd Z quod contra Augusti instituta,non sponte Tiberij, Alexandriam introijtὶ .nfraik Q. quod Agrippina compressit seditionem, cui nomen Principis obsistere non potuit Z non simplices eae curς ubi femina manipulos in reruisit, signa adit, largitionem tentat. hoe lib. suspecta quoq. popularitas fuit,ambitiose filium ad concilianda vulgi studia gre-cali habitu circumferre, Caesaremq; Caligulam appellare . Deniq. capitalis imprudentia fuit, de suo missionem, stipendia, pr mia militibus largiri, quae non accipi nisi a Principe, aut Principis nomine par est. Ut inde Proculus quidam apud Ammianum Marcelia linum lib. xv. Sylvanum necessitate compulsum principatus insignia suscepisse ex eo arguat,quod paullo ante donatum stipendio militem, Constantij Imperatoris nomine allocutus sit, fortis esset & fidus. unde
apparuisse, si praestimere fortunς superioris insignia
conatus esset, auri tam graue pondus daturum tuisse
ut suum . Iulianus quoq. quod petenti cuidam gregario, ut barbam detonderet,dedisset aliquid vile, cae.
90쪽
tum ias multorum effugere haut potuit . t iammiam xvi 1 A Deniq. Consaluus Magnus, quod praemijs &largitionibus fauorem Regi debitum sibi quaesiuisset,
o risia illius excidit. Vt non vano metu Tiberius, si casus daretur,ausurum Germanicum suspectare potuerit e qui cum Galliae,Hispaniae,Italia,quod cuil promptum, arma, equos, aurum Osferrent, armis modo
equis adbellum sumptis, propria pecunia militem iuuit. Fidus sane fuerit: Prudens certe non fuit, qui tantas assectati imperij suspiciones praebuit, aut cum semel coepisset, non compleuit . Omne consilium tepiis dum in isto casu capitale est ι o periculosius audere,quam deprehendi. Nutas in eo consilio cunctationi locus est,quodvim pors uudari nisi peractum Tac. i . histo Privatis cogitati nibus regressus es: in prout melmiplus minusiuesumitur ex fortuna. Imperium cupientibus nihil medium inter somnis aut raecipitia. rae. it. Hist. Regna non in rem actione ciuili vindicantur, non tribus Praetoris verbis adi dicantur, sed cruentis plerunq. iudicijs repeti selent: in quibus actio bellum est; iudex gladius; probatio viactoria ; sententia deniq. & rei iudicatae exsecutio mors aut seruitus. Alia homines ut vestes, sic honores dignitates impiae induunt,exuuntq.: regna non nisi cum vita deponuntur. In solium intrantes caput inferunt: inde nisi protractus pedibus efferri non potest. Metuere Germanicum omne . quod non adsuperiorem xercitumpergeret Et fortassis seditiosus exercitus hoe modo a Duce velut pro derelicto habitus, agnito dedecore ad sanitatem rediisset. Certe Alexandro Magno simile huic consilium prospere successit . o Ix qu m