장음표시 사용
181쪽
AD CORNEL. TAci T. I 19puliae Rex victus, euasisset: solitus est ille deinde sietapius dicere ; ea,qua profligatus sit die su i corporis& totius regni potestatem in hostium manibus suis sei altera die corporis quidem potestatem amissie, regni tamen dominos ese potuisie ; tertia vero nec iam sui nec regni habuisi e copiam. His ita sentientibus nec ille mos placet, quo crebrὁ,omissis aciebus,moram facimus in obsidione oppidorum,castellorumque. Aiunt receptum esse inter belli peritos,eum, qui copiis praeualet, & agrum hostilem in sua potestate hanet, superiorem bello vide ri : Z victoriam sequi deditionem oppidorum: nullumq. esse tam valide munitum locum, qui interclusis auxiliis de commeatuum subuectione expugnari nequeam,contra sic pius infirma loca defendi, quὀd auxiliorum spe sustententur . Alexandri Magni vox est; bello vicimus, si prςlio vicerimus; uri. I v. J S Germanici orantis, insisserent eaedibus: nil opus captiuis s
fiam internecioncm gentis finem bello fre .c Tacit. bio Fr cisci S rtiae bellicos stimi imperatoris sentcn tia fuit: deuictὁ hostili exercitu debellatum esse: at expugnatis urbibus Q castellis sepe bellum longe maius sit-
perfuisse. N. M. v. bist. Flor. Tacitus noster IV.
nai.) Tiridatis a Tiberio in Parthos missi errorem notat,quὁd, si statim interiora regni petiuisset, oppressa cuntiantium Parthorum dubitatio;de omne Sin unucedebant. adsidendo castellum, in quod pecuniam& pellices hostis contulerat , dedit spatium exuendi pacta. Alterum in eodem regno exemelum est Bardanis, qui dum in Seleucieses, ut patris sui defcctores ira
182쪽
ira magis quam ex usu praesenti accensus implicatur obsidioni urbis validae, m munimentis obteisti amnis, m u roq;& commeatibus firmatae;hosti restaurandi belli occasionem prςbuit. Tacit. x I. --aLὶ Io. Andegavensis cum ad oppida quaedam regni Neapolitani substitisset, nec confestim exercitum ad urbem regni caput admouisse victoriam corrupit,& vel ipsius Ferdinandi hostis testimonio facultatem occupa-di regni prorsus amisit. Io. Papt. Pign. v iii. histor. Atest. ) Ludovicus XII. Galliat Rex ab Henrico VIII. Anglic Rege in tantas angustias conicistus erat, ut desperatis rebus suis in Britones Armoricos fugam meditaretur. Sed salutem ipsi hostium negligentia at tulit, qui obsidione Terroan .ae urbis quinquagintae,
dies occupati animo resumendo tempus dederunt. Guiuiarae x ii. bs.9 Maximilianus Imperator, si triduo maturius ad moenia Mediolani cxercitum duxis
set,omnium iudicio ad deditionem Gallos compulisset: hqrenti in Obsidione Asulς oppidi, Helvetii, pr sidii causa Mediolanu ingressi victoriam ademerunt. GuicciarL xli. Paruι. I ii. bist. Vene.) Anno Christicla. lo. xxv. Pontificis & Caesuis exercitus, qui paullo ante Parma in glorius, ac pene in fugam versus absces serat, neq. Insubrum Vicos, nedum urbes attigerar, nobili audacia prςlio de pugnans horς momento ingentem victoriam cst adeptus. Anis. imauroc. I .hist. Venet.) Et nuperrime exercitus nostri Gesaris emensus Bohemia, qua a superioris Austris finibus ad Pragam usq. extenditur,eadem die & fugauit palatinum Fridcricum, cepitq. regiam urbem, quam intra pa
183쪽
cos dies uniuersum regnum, exceptis duobus tribus ue munimentis , secutum est . Deniq. Philippus II. Hispaniae Rex intra L. dies toto Lusitaniae regno potitus est, non aliam magis ob causam, quam quod velis menti vigiliq. cura & ingentibus sumptibus in id bellum incumbens, ad regni caput, Antoniiq. nothi fa-istionem debet landam spectabat. Exercitus mature, Q vivo adhuc Lusitatriae Rege Hen rico collectus, in finibus regni occasion ibus imminens ociosus desidebat; sed maluit Philippus sustinere sumntus istos specie superuacuos, quam incurrere periculum, quod certum sibi videbat, si moriente Hen rico imparatus foret. Consilium prosei λδ regi j animi,alere exercitum,
maxima impensa, octa summa cum molestia subiectis populis incubantem ; nec tamen scire, quo euentu,
quoue fructu. Quid enim, si Philippum interea mors abstulisset 3 quid si Henrico vitam fata produxissent
inemo enim adeo senex est, ut non postit adhuc annusuperesse in quid deniq , si regni proceres cuius spei
non plane incertus erat Rex) sponte in ipsiusiotestatem concederent λ frustra erant sumptus, & sne causa suscepti labores. Sed maluit Rex in omnem euentum sibi prospicere.
Quanquam igitur rationem habeant, quae hacheianus diximus, dc merito culpandi sint,qui bella nullo honoris aut publicς salutis intuitu, scd priuati emolumenti spe trahunt; hosti condonantes occasiones a praeoptante'. diu cum imperio esse, qu- cito vinacere: quiq. se non armis sed precio sabinoueri patiui tuti& velut ex composito alter alterius viciniam in
184쪽
congressum deuitantes plerun*diuersis iii locis prγdonum more in miseros agrestes tauirerantiam solet: tamen ex diuerso egregiam laudem merentur, qui cuctationem afflictis rebus salutarem temeritati pr tulerunt. Quae enim necessitas est, belluarum ritu in perniciem non trecessariam ruere e quid si vires nostrς trahendo bellum adolescant, contra hostis minuantur Z nomo praelium,nisi male sanus suadeat. Quemadmodum igitur viris & viribus suffulti est, instar ,
premere,Vrgere, otium non pati, non desidere, sed agere, ferre res hostium, omnia deniq. tentare, ut ad manus deueniatur: ita imbecillioris partes fiant, frustrari impetus, moras nectere, illudere vim hostium, tralae re tempus,opperiri, dum aliqua necessitas pecuniς, aut commeatuum, aut desectus supplementoria,
dum deniq. taedium d longa dies hostem conficiata Porro quamuis parum utilitatis, & minus gloriae habeat mos ille, quo nostri duces, cum satis in rusticos desaevierunt, ne nihil e isse videantur , interdum castellum aliquod vel oppidulum oppugnant,capiuntque; quod mox sia perii eniente hoste, nullo negocio recipitur ; ut saepius obseruatum sit, ter quaterq. castes tum aliquod captum, ite iumq; eodetia bello amis.
sul Ise: attamen munitas urbes, hostilis annonae co-ditoria.armorum fabricas,exercituum refugia, vel etiarn minora ibca, ex quibus nostris commeatuum
iubuectio, pabulatione infesta reddi possit, post terga
intacta relinquς re nulla ratio persuadete potest. Postremone erremus, monendi sumus, long liam ho diὸ esse condicionem temporum, ac olim;γ' generepu-
185쪽
va amorumque differre nostra ab antiquis seculis ; vi quam rarissime, & non nisi certaviRoriae spe, aut necessitate summa coactum in aciem Se praelium desce dere prudentis sit militum ductoris': ex quo factu ei iam est, ut clan MVas nostriq; patres,iderimus Principes, animi magnitudine, rerum militarium scietia potentia deniq. singulares ; nullus tamen illorum eata gesserit, perfeccritq., quae in antiquis tanquam fabulis similia portenta miramur . Alexander Magnus paucissimis annis Pers s vicit, uniuersum Orientem
domuit, populos d en i ij, quorum in obscuro ignotoq. tunc fama er*t, arnais fuit qxterruit . Pompeius: Romanis subiecit Pontum. Armeniam, Cappa clocia, M ediam, Iberiam, Syria, Ciliciam, Mesopotamiam, Asabiana, & Iuda an . C. Cς as fere trecentos popua,
im Romano imperip adipeisu scribituri: Quid est
nutacio nolix'rum aut superiorum temporum sistoaria ,:quod cum his iiHOn Arβtionem venire queat
Non abijt adhuc secutum,.qum Carolum V. Roma forum Imperatorem, Frgnglicum Gilliae Regem, &Suleimappin Turcam parςntes:ndstri viderunt I aut aneminerunti principes animi robore viri' us: δ: opi . bus potentissimos, in si dicere licet, honoris gloriςφauidissimos. Sed horum facinora cum antiquorum gestis componeret Hle, dimitupere absurdum foret. Exercitui erax Missimivi, quem Carolus Suleimano Austriam inuadenti opposuiti: sed is Viennae muris nunqu*m abii essit,fitis', habuit non vinci. Bellum Germanicum, etsi anceps & terribilo, victoriaq. primum pQuos C resum si terit, tamen exitu postremὰ
186쪽
eum habuit, ut restituenda captiuis proceribus &--
perio niat usurpata libertas fuerit. Contentiones inter Carolum 6c Franciscum non minoribus odiis quam viribus exercitς utrius'. opes attriuerunt: ε quanquam postremo prςualuisse videatur C saris fortuita tamen nec Francico regno inde decessi . aut Ca rolo accreuit quicqliam, quo unius ditiones minuere tur,alterue imperij sui terminos extenderet. Expediationes Africanae, tanquam dissiciles, magnoq susceptae animo, & multis cum periculis obit plus gloriς, quam utilitatis habuerunt. Quanquam etiam infelix posterioris siccesius magnam partem obscurauit famam ex priore acquisitam. Sulei manus sane res maximas gessit, sed nullo modo veterum factis aequiparandas: nec adeo intuitu potentiae regni Ottomannici totq. annorum,quibus imperio prςfuit, admodum gloriosas. In Pannonia diuersis expeditionibus longum tempus,& maximas opes consumpsit; nec tamenis parte illius prouinciae sidi subiecit. Rhodu acquisiuit: sed quς gloria esse potest tanto Principi, pa ucos vicisse equites, nullius potenciae,& ab alijs uerelictos,
ne dicam proditos Z Penetrauit cum exercitu in Pepsiam: sed quid illa expeditione effectam est, nisi quod
percursatis,ρος obtineri nequibant, amissaq. maiore meliore exercitus sui parte remensus esξ ea : quq s cerat, spatia 'ETantae igitur ramque mirabilis disse tentiς vera causa non aliundepeti debet, quAn eae dia uerlo genere varae et armora, quo ab inti quis nos disse rimus. Nullum hodie saltem in Europa, regnum est nulla pinae prouincia, cuius prς cipuae urbes, locaqu
187쪽
maioris momenti,noua muniendi arte non in eam se- I. curitatem ex aedificata sint, ut quamuis pauci pote
tissimi exercitus impetum sistere possint. Hinc fit,
vici;m militaris ratio iubeat redigere ante Omnia in potestatem limitum munimenta,caeteraq. regni praesidia, in quibus militit seni inaria sunt, ex quibus aduerse Vires iii nos effunduntur,nobisq. supplementata, commeatus': intercipi possunt ; necesse sit in una expugnanda urbe aut arce, multum temporis, viriumq. consumere: ideoq. nequeant expeditioncs ea facilitate celeritateq. ad exitum perduei, qua antiquorum
bella, qui non habebant ista impedimenta . Et sane quomodo non interi u procursu vietoria progredi potest,quae tot dissicultatibus implicatur 3 Inde Francisci vires Perpiniani oppugnatione debilitatae, Caroli potentia Sandetiriana obsidione ita labefactata est, ut nec ille in Hispania, nee hic in Gallia ultra progredi potuerit. Sulcimanus cum innumerabilibus copiis ingressus Pannoniam cum ad Budam haerere tarde nimis Viennam, quς interim ad defensionem parare se poterat, ad ortus est. Ex diuerse Alexander Magnus, cum tribus praeliis Darium superasset, confestim toto cius regno potitus est; ita penetratis inti mis regionibus ad Oceanum us'. nihil obuium habuit, quod stupendum victoriae cursum remoraretur, pr ter flumina aut deserta , quibus regnum natura munierat. Et qui res ab eo gestas ab obliuionis iniuria vindicarunt,duos opinor,apud Indos loca memorant , quae serrunce ipsius instar rapidissimi flumini decurrenti intercesserunt . Pompeius cum Mithri
188쪽
as G -- TME datem insequere tu i , i peregritag O milius quam pugnando tot trophaeanxit : ut lique tuade, nullis ii currisse munimentis, quae vici icium acinorum cursum xetardarent. Maiqx lait C. Caesari labor in sub iug ndis Gallis, Hetu ii , Gς manis, sed hoc magis obardum situs a naini favos, gentium ser citatem,quam quod muni arc qitates ipsi restiterint. hic tamen decennii spacio fere trecentos populos domuit. Haec igitur prima causa esl,ob quam negatum nostris Principibus e t tot praeliis, totq. victoriis nomen suum imia r talitati consecrqrς ..At era est II. tormentorum, quae a sono bombyrdas appellanaus, inuentio. ios profectia tam stupenda,lini terrib iis,
tonitrua etiam sereno emissa coelo, ut non amplius
ferro, sed igne peri bella dici possit. Tamjgitur set midabilis machina, piuiq. horribila x perinacia tum
facit, 't duc rarius ad prςliadcscentiant,mal in t vG Cunctando, arteq. quam apςixa vi fortunam lacessere. Quo dc accedit, quod necessitas istorum tormentorii. sine quibus iam securos se, nec φppugilare Vrbes, nec acie depugnare posiqnsestri duces arbitrantur, 'mne expedition ςmfaci lentiorem , proliycioremq. Nam ob inolem ,α pondus non hisi a m gno iumento rum nuna exo dissicilime de loco in locum transueti
Xandrum, .Romanos ducςΦ,qqi Achis suis hodielnphis stuporem pro nahi, inci iisse in Reges populosq. omuibus rebus si inferiores, debilioresq. At xander Maghus P rium yicit, copiarum numero Q regnorum multitudine quidem superiorem: sed neq.
189쪽
iba, neq. ducum, exercituumve virtute parem Alexa-dro. Caeteri Orientis populi, quam fuerint imbelles, omnis l. militiae fine perti; historiis docemur. Pompeio quoq. contra mollitiem Asiaticam facile bellum erat.Caesari sane res fuit eum ferocillimis in eam diem indomitis nationibus; sed sua virtute, & vi Romana quaeu is obstantia perrupit. Econthario aduertere licet, Principes,quorum paullo an si mcminimus, virtute, prudentia, viribus pene pares fuisse: ut alter alterum, quamuis summis viribus niterentur,interduproelio quidem, non tamen uniuerse bello vincero potuerit. Suleimanus Carolusq. quamuis ad Viennam utrobiq. numerosissimis exercitibus inuicem oppositi essent; tamen nec hic a moenibus urbis digredi, aut ille ad urbem propius accedere voluit: pari ab utraq. parte existente alterius metu . Habebat Alexander exercitum lectissimum,duces militesq. qui sub patre Philippo bellis innutriti consenuerant: Romanorum verὁ disciplina,institutaqἰ militaria paria in orbe temrarum noli habebant . Ita prona aduersus imbelles victoria erat. Nostri Principes propria destituti mi litia externis es mercenariis militibus, quibus neque, boni intellectus,neq. mali cura,quiq. nulla vulnerum patientia, sine pudos e flagiἰtii, sine cura ducum abeut, rugiuntq. bella gerunt . Et inde pari utrinq. vitio, Nec ab una parte, quam ab altera fortioribus milhi-hus, in aequo plerun q. fortunam esse consentaneum
ynuictosin nullis ea disssisperabiles j de Romana potetia, eius i. causis fusissime disputabo ad lib. iv.
190쪽
sus erat,exsoluendo Similis gratitudo extat in Senen- sitim annalibus: qui in bellos uod contra Florentinos Anno Christi cla. cc. ix. gesserunt, Germanis a Man-fredo Siciliae Rcge auxilio missis donatiuum Draebuerunt, II. libras, praeter sumptus in curam Vulneratorum ex publico praestitos. Decretum Consilii publici in arcniuo Senensi hodieq. his verbis extat et con lium est in concordis , quad mulnerati medicentur omnibus communis Senensis. quὸdmedici euantur medicare voLneratos pro competenti precio, insalario, st seruatur de pecunia communis. Et quod ruarisciasto in mistibus Theutom- eis pro remuneratione probitatis , quam fecerunt beri, contra inimicos communis Senensis debeant donari dari de pecunia communis in. bbra denariorum Senensium: re quod bue
non intelligaturpro menda equorum armorum, hora remuneratione probitatis,quam fecerunt,tavium. Quς verba
integra adscripsi , testimonium virtutis de fortitudinis Germanicae, &gratitudinis veterum. Iidem illi Senenses in pugna ad Arbiam laesos vulneratos' publico aere sanari iusserunt, & caesis praeter illorum te portim consuetudinem in templis sepulturam permiserunt. i Malauolt, vi bist. Sen. in Venetae quoq. Rei p. pietas hac in re in historiis laudatur. Sed hodie non esset, quod de seculi nostri malitia Iucreremur,si d natantum,non etiam stipendia,& deni in diem asses, quibus corpus & anima militis aestimatur, non persoluerentur. Ubi primos numos,quibus seipses in militia
miseri vεdunt,acceperint,reliquistipedij paru aut nia hil vident , & nihilominus miramur inobedientii de