De litteris, syllabis, pedibus, et metris. Item, eiusdem argumenti, Marij Victorini, grammatici et rhetoris, De orthographia, et ratione carminum libri 4.Terentianus Maurus

171쪽

& Chorius ἡποτῆι ρ ιας sumsit, e longa &breui temporum totidem, ut Roma. Horum Arsis deThesis alterna mutatione 'variatur. Siquidem in Iambo Arsis primam breuem , in Trochaeo autem longam nabeat i in Thesi vero contraria superioribus sumat. Tribilabi autem pedes octo, in quibus mensura temporum a tristino siue tri- chrono ad hexalomon sive hexachronon usque porrigitur . Primum habebunt pedem Tribrachyn, sicut dissyllabi dibrachyn, dictuma temporum substantia. Idem S χορειος aquibusdam, ne os praetereat, vocatur. Subsistit autem e tribus breuibus,vt,anima, temporum trium. Contrarium

huic Molossum dictum a Molossis,qui in Thessalia degunt, e tribus longis, ut, Eumedes. hi temporum inter se breuitate & extentione discrepant. Nam prior trium, sequens sex temporum spacio prolatatur, quod in dissyllabis in Pyrrichio &Spondeo docuimus. Atqui prima longa duabus breuibus subiectis ordinatur , Dactylus dicitur, temporum quatuor, ut, Virbius: qui & a stu & simili tudine digitorum, qui in manibus habentur,

vocabulum traxit. nam ex utraque parte breuiores longiori iunguntur. Huic cotrarius mutata temporum vice,pari autem magnitudine, erit Anaps sus,qui &Antidactylus vocatur, Vt,scopulos.H

tum in Ars& Theti tempus congruit, etiamsi in percussione discrepent syllabae. Anapaestus autem a situ contrario & repercussione Dactyli, quod' est

172쪽

est dictus: ideoque Antidactylus

nuncupatur. Cum vero longis duabus praeponitur breuis,fit Bachius,temporum quinque, ut Catones: quia a Bachi carminibus seu cantileni quae aptissime hoc metro componuntur, nomen accepit: vel quia familiariter hic Rythmus Bachantibus aptus sit.cui, mutato temporum ordine, mensura autem permanente, Palimbachius contrarius dabitur, siue Pompicus, temporum totidem, Ut

Romanus. Horum Arsis & Thesis eadem est, quq Anapaesto& Dactylo. Superest Amphibrachias contrario sibi Amphimacro, siue Cretico. Prior pes h breui,longa, di breui,temporu quatuor erit, ut, Homerus: sequens duabus utrinq; longis media breui temporum quinque scribitur,que Grsci

vocat, ut,Eumenes. Vterque autem a compositione temporum vocabulum traxit. Horum

Arsis ac The sis longe inter se discrepant. Nam Amphibrachus in triplo, Creticus,cui de gete inuentoris nomen est, in sesquiplo pensatur. De quare in superioribus plenissime dictum est. hoc pede ε π λατα constabant. Inter hic ne quispia nos aut ignoratione aut incuria prsteriisse sol sita putet, quod per diuisionem& coniunctionem inter se temporum & disyllabi pedes in metris extendantur. trisyllabi vel tetrasyllabi contrahantur , quod supra cursim attigi, repetendum hoc nobis existimavi. Nam Trochaei seu Iambi longa in duas breues diuisa Tribrachum pedem es sciet.

Adaeque in sponderisoluta in breues prior longa

173쪽

13 DEPE DI BusAnapaestum, seques Dactylum procreabit. Vtraq; autem diuisa tetrasyllabu e quatuor breuibus, id est, proceleusmaticum pedem dabunt, qui rursus contra,consociatis inter se breuibus ad originem reuertetur, id est Spondeum resormabit . quod aeque Dactylus & Anapaestus breuibus suis in longam copulatis, efficient Molossiim. Eum quoque trium tetraiyllaborum parentem pecium, promptum est cernere. Nam diuisa prima eius

Ionga Ionicum ἀπὸ ἐλασσον dii tertia Ionicum uxa

μειζονγ : media Choriambum gignit. Hoc idem& pedes caeteri, quos superuacuum est persequi. sacere poterunt. Vnde orta progenies pedum, ausim dicere, merito credatur. Nec te syllabarum

accrescentium in metris teri eat numerus: cum vni

cuique pedum praestituta legitime tempora custodiantuti quod frequenter in Iambicis & Troch is& caeteris metrorum generibus,excepto Heroi co, reperies. Memineris sane trisyllabos pedes teporum dumtaxat quinque vel sex, ut est Bachius&Molossus, cum in quibuslam metris, sicut in Galliambico, longae corum soluuntur in breues, vim tetrasyllaborum obtinere. Idem hoc & tetrasyllabis per dictvllabos aut trisyllabos coniunctione temporum seri. Nam Paeones primus &quartus, coeuntibus in unam longam duabus suis breuibus, Amphimacrum vel Palimbachium gignunt . Id Graeci αααα χαἰ επιν, & συναio ιν sue ενωσιν, cum metri necessitas postularit, seri memorant, quod neccssario insinuandum credidi,

174쪽

LIBER P Rarius. I9ve syllabarum numero inducti, aut simplices aut compositos pedes proprij status vim semper cum

vocabulo obtinere catholice pronunciaretis. Nuc

dedissyllabis coniunctis, qui& duplices & tetrasyllabi pedes appellantur: quos etiam quidam

Sotadios vocant, reseremus. quorum coniunctio

Basis appellatur. Nam Graeco sermone duorum pedum copulatio Basis dicitur, veluti quida gresse iaspedum, qui, si eiusdem generis, id est, pares iugati fuerint, dipodiam. aut ut quidam, tautopo laiam: sin dispares,vi,Tro cligus cum Iambo syZygian ei sciunt: in qua Arsis unum,alterum Thesis pedem obtinebit. quamquam in his nonnunquam syllaba pro integro pede, in ultima dumtaxat versus parte accepta propriam impleat Thesin. Igitur tetrasyllabi pedes erunt omnes sedecim. Vt

geminato numero ea taxatione trisyllabos qua

illi dissyllabos, antecedante In quibus spatia

temporum a tetrachrono ad octa chronum, id est, aquatuor temporibus ad octo producuntur: . quorum origo Proceleus maticus e quatuor breuibus subsistens, ut, Minutius, habebit contrarium Dispondeum e quatuor longis, scilicci ut co- positum a Spondeo nomen ostendit, qui solus in tetrasyllabis Oeta chronos siue odisse mos,inuciai - turi cuius exemplum,Calliclides,haud alias quam Spondeus inter dissyllabos tetrachronos est. sequetur Antispastus, cuius prima & vltima breuis, inediae duae longae . id est, Iambo & Trochoro compositusoli 1ristippus. Huic contrarius

175쪽

6o DE PEDI Bus est Choriambus ex longa , & duabus mediis' brevibus, & longa, scilicet ex Trochaeo & Iambo

copulatus, ut, Penelope. Quorum mensura mutato tantum inter se temporum ordine apud eos

congruit. At cum prior breuis subiecta longa, rursus breuis longa terminante componitur, erit Diiambus pes, id est, e duobus Iambis annexus, ut, Simonides. Rursus cum praecedentem longam sequitur breuis, geminatum hoc. facit Ditrochaeum, ut, Zenodorus. consimilis serme his & illa Ionicorum ordinatio est. nam praeeuntibus duabus longis subiectae duae breues, veluti Spondeo Pyrrichius annexus, Ionicum απo μειζονοs procreabunt, ut, Demetrius.

Rursus mutato temporum situ, cum breues in prima sede, secunda autem longae constituuntur,

id est, Pyrrichio Spondeus iugatus Ionicum ἄπο ἰλα-ονοι gignit, ut, Diomedes. Sequuntur Paeonici pcdes, numero quatuor, qui sunt pentas emi, sesquipli enim ratione consistunt: ideoque metris minime inutiles aestimantur. sed Epitriti dicti ob adiectionem tertiae partis, qu m sunt Paeones, meritoque a Graecis ita dicti ἔπιiori. nam sunt hepta semi, unde tetrasyllabis, qui sunt

numero decem & sex, quatuor tantum afferuntur, id est, Choriambus & Antispastus aeqnalitatis ratione constantes, sed N Ionici duo, caeteris decem non adeo necessarijs: nam Di trochaeum& Di iambum inter disyllabos magis aptos lia beri volunt. Igitur Paeon primus eiit, cui prima

176쪽

Lin an PRIMvs. 6 Ionga, tres continue breues adhaerent, o Doctiso & Pyrrichio copulatus, ut, Caecilius. Secundus Paeon praecedente breui, sequente longa, cui sub ij ciuntur duae breues ex Iambo &Pyrrichio formabitur, ut, Canephorus. Tertius E duabus breuibus, longa tertia, quarta breui syllaba compositus, ex Pyrrichio &Trochaeo, ut, Epicurus Quartum autem quarta toga, tribus breuibus syllabis in prima regione postis, ex Pyrrichio &Iambo connexum accipiemus, ut, Diogenes. Supersunt Epitriti qui & Hippij, adaeque numero

quatuor,quodque est veluti genus Paeonicorum, praesertim cuni sine spacio temporii dispares soroma cosimiles sunt: etenim heptasemi, id est temporum VI i. quorum primus priore syllaba breui, sequentibus longis tribus,ex Iambo & Spondeo co- stabit,ut, Aristocles.secudus e longa & breui, subiunctis ei duabus lonetis, erit ex Trochso & Spo- deo copulatus, ut, Archimedes.Tertius,in quo prim g dus long , tertia breuis, toga ultima, ex Spondeo & Iambo concretus videbitur, ut,Demosthenes .Restat complendo tetrasyllaborum pessu numero Epitritus quartus, quem prime tres longae, quarta in ultimo breuis ex Spondeo & Troch oconnexum esse demonstrant, ut, Irensus. Hac inspectione coniicere poteris, quemadmodum ex

cisyllabis & trisyllabis pentasyllabi, sed & gemi

natis trisyllabis hexasyllabi pedes sormati videantur, quoru syllabatim per tempora species coprehendi poteruti nam etiam si propriis nominibus,

177쪽

6: DE PADI Bus vi alii pedes, minime exprimuntur, tamen situ syllabarum & substatia temporum manifesti sunt: qui rursius luti, exigente usu, ad proprium statum conditionemque reuocabuntur. igitur cognatio , & quaedam ad incrementum propagatio, qua pedes a primordio multiplicati noscuntur. alis est, nam ex primigenijs duobus Pyrrichio &Spondeo acquisitis, facta temporum permixtione,Iambo & Trochso quatuor disyllabi pedes es- secti sunt. Quorum status adiectione syllabarum simul ac temporum propagatus, in trisyllabos pe

des octo processit, qui, pari ratione accrescentes tetrasy llabos ex se geminato trisul laborum numero, xv I. aediderunt. Rursus. x I i 1.tetrasyllabi simili, ut sit periores, geminatione, triginta & duo ex se schcinata, id est figurationes pedum penta- syllaborum reddiderunt.Hi quoq; dum per syllabas,Vt priores,augentur ac tempora, hexasyllabos pedes pari ratione in schematibus sexaginta & quatuor simili duplicatione protulerunt: ita ut summa omni qm ad contum viginti & quatuor pedes redacta sit. ita ut simplices numero duodecim, compositi centum & duodecim habeantur. Hi autem ciusdem inter se mensurae sunt, aut sesquiplo anteeunt aut duplo .Ex quibus magis Mele & Rythmi Lyricorum modulorum, quam metra formari poterunt. Incipiunt autem & porriguntur tempora in pentasyllabis i quinque usque ad decem, id

est, a penta semo ad decasenaum χρονικ' ut sit pentassemus, Philopolemus, de quinque breuibus.

178쪽

xlibus. a. a. a. a. a.Decase us autem P quinque longis, ut, Atroxiclides, cuius canon per quinque. b. b. b. b. b. signabitur. Item hexasyllabi ab hexase

qui est duplex tribrachus. Alter e sex longis, quibus tempora duodecim subsistunt, ut, Callistochermedes, qui est duplex Molossius, & hoc canone signabitur. b.b. b. b. b.b. ut sit dyodecasemus. Non parua autem in pentasyllabis copulandis quaestio est, qua colliguntur differentiae figurarum, namque interest,mediam syllaba cui parti velis annectere. Aliud est enim si duabus praece dentibus sectatasaciat coniunctionem ex trisyllabo & dissyllabo, cotrarium autem si a duabus prς- cedentibus diuulsa postremis duabus subsequetibus copuletur, ut sit coiugatio E diffyllabo, qui stut multiplices harum figuraru numerus per differentias oriatur. Erit igitur in exemplo hic versus, Armiger in Ida pede vago littora petens. Nam si vi Trochaicum scandas, erunt omnes coniugationes e Trochaeo & Anapaestor si contra ut trisyllabo incipias, erunt omnes coniugatio'nes ex Dactylo&Iambo, & efficietur Iambicus Iersus: iuxta quae intelligi datur varia diuisione coiugari Onu, naturam versuum, vel a Trochaico in Iambicu vel a Iambico in Trochaicum posse trans duci. Hoc igitur de cuctis triginta duobus penta

syllabis pedibus accipiendu est: quo quide variatio no in aliis quam in pentasyllabis coniugationibus

179쪽

euenire consueuit,caussa mediae syllabi, quae mouetur, cum aut precedentibus aut subsequentibus stilabis copulatur.

DE METRIS.

ηETRvM est compositio pedum ad certum o finem deducta, seu dictionum quantitas &Qualitas pedibus terminata, vel Rythmus modis finitus.Prima autem metra sunt,syllaba breuis,syllaba longa: ex his cnim metimur ipsos pedes, ac rursus ex pedibus, metra :& deinceps demetris carmina. Initium autem metri,coniugatio syllabarum,ex quibus colligitur totius qualitas metri iudicium vero in auribus & auditu est .Species igitur metrorum sunt quatuor, Epica, Melica, Comica, Tragica. Epos est proprie Heroicum metrum, quod diuinarum humanarumque rerum, R vel maxime heroum facta versu hexametro comprehendutur, quod Graeca signisi alione dictum putant του. αεσθαι ἐν άυτω ma ἐξῆι-τεῖς πρώτονι, id quod primas partes eius caeterae insequantur. Hoc metro H merus virtutes heroum est prosequutus,sicut Horatius resert dicens,

Res gestae regumq; ducumq; & tristia bella. Quo scribi posset,numero mostrauit Homerus. Idem ' Pythium , quod intersecto Pythio dracone compositum esse dicatur. Cum Delph rum incolae laudem Apollinis ita prosequerentur

ἰὴ παιαν,ἔη παιαν, ἰη παμιν. quod constat ex spondeis ri sex.

180쪽

LIBER PRIMVs. 6ssex.Idetia erit & Iambicum trimetrum, s... littera, quae dichrona est, corripias. In his enim Iambico& Dactylo metrorum omnium sundamenta subsistunt. Hoc quidam a Lino Apollinis Antistite, alij ab Orpheo, nonnulli ab Homero inuentum

putant. Melicum autem sic ut Lyricum, quod ad modulationem lyrae citharaeve componitur, si- . cui secit Alcaeus & Sapho, quos plurimum est sequutus Horatius. Carmen autem Lyricum, quum metro subsistat, potest tamcn videri extra legeni metri esse, quia libero scribentis arbitrio

per Rythmos exigitur. Tragicum autem, quos trimetro magis versu componitur, quo usi sunt Sophocles & Euripides. Comicum vero varia versuum& modulorum lege compositum reveri tur, sicut plerumque apud Menandrum,sed & alios, cognoscimus. Metrorum genera alia θ Disappellata,vt Dithyrambicon, Priapion: alia ab inueh-toribus, ut Archilochium, Sotadium: alia ab his qui crebrius usurparunt,ut Saphicum, Asclepiadi-xum: alia a qualitate pedum, ut Iambicum, Dactylicum, Anapaesticum, Tetrametrum, Hexametruraliae a numero syllabarum, ut, Hepta syllabon,

Hendecasyllabon. Metrum autem bifariam accipiemus: fiam aut Poeticum metrum est,aut Bio

ticum.

Bioticum metrum est, quod in usu vitae & hu naana conuersatione laxatur: quod iesum accipietur modis quatuor. Primo per spacium longitudinis,ut metrum cubitale,pedale, palmale. Secundo