장음표시 사용
181쪽
DA MATRIS per ponderum examen, ut in libra, uncia. s rupit
J Tertio per qualitatem acerualem, ut in modio, sextario, hemina. Quarto per qualitatem humida& fluxam, ut in cyatho,congio.
Poeticum vero Melsum, quod a poetis per syllabas pedum & versus siguratur, &ipsum in-Qligetur modis quatuor. Per tempora, ut, syl 'laba longa, breuis, cum dicitur. Per numeros, . quia certa syllabarum dinumeratione metrum s nitur. Per qualitatem pedum, quia certis pedibus versus quique procedunt.Vnde lambi . Trochaica & Dactvlica metra dicuntur per numerum pedum, quia versus pro mensura sua quis-q; trimeter, & tetrameter, & hexameter intelligi aur JeXametrum poetae, quod sex pedibus ingrediatur, quos metra codem modo Graeci nominat,apyellarunt. Sicut, & illa quibus metimur, cum Strimodii sit c rta mensiura, & modius, & hemina: nihilominus & cyathus exigua mensurae portio, pariq; ratione decempeda, &pes,& digi ius. Sic & totus vcrsus metrum, &singuli pedes
quibus eum metimur,metra nominantur. Itaque, quia sitiat verba rebus pauciora, nam propter insii nitam rerum multitudinem, cui nequaqua omnibus vocabula propria inuenirentur, qdae ratio loquendi flagitabat, translaticie a quacunque re si mili ac proxima, pleraq; appellari coeperunt, Vt in montibus verticcs, in vitibus flagella, in exercitu acies, alae, & cornua:in surculis gemmae, & caetera per metaphoram translata. Qiijdam autem n ope
182쪽
dem metrum esse volunt, sed syllabam, quod tac, ipsum quoque pedem mctiamur, & quod sinita
esse mensura debeati pedes autem in versu varientur. Alij rursum nec pedem nec syllabam metrumi putant esse dicendum,sed tempus,quia omne me trum in eo quo metimur numero finitum est, ut, Decempeda non enim modo decem habet,modo
vndccim, modo duodecim pedes, scd semper de- cem, unde pedem metrum esse non posse, quia inversu modo unus est Dactylus modo duo, seu Spo. dei, intcrdu incurrunt Trochaei,aut Amphimacri, quoru diuersitate iuxta spacia temporsi metrum, quod certam mensuram habere debeat, noquaquam sinitum inueniri. Nobis superuacua videtur esse pugna vocis, cum de re conueniat, siquidem
mox um Sio syllaba & in tempore, & in pedo
constitutum ad unam summam decurrat. Horum etenim omnium cognita potestate,supentacua est lis omnis. Nam cum temporibus syllabam metiamur,syllabis pedes, pedibus versum, connexu inter se iiis omnium reperimus. quemadmodu cum
pedale vel libra metitur aliquid, cst in illis uncia, est semiuncia,est digitus, vel ab eo minus quippiam, per quas portiunculas ipsum pedem compu- tamusS libram, simili modo metrum erit , & in tempore,& in syllaba & in pede, sed minimu in trum tompus, id est, breuis erit syllaba, maius quod ex duobus temporibus. e quibus & pes stabit. Nec minus pro metro frequeter colis vIimur, cum aliqua odam compositam aut ex Strophe aut
183쪽
Antistrophe,aut Epodo metimur per cola. Carire lucro ipsum versibus aestimamus. Metra autem omnia quatuor modis Variantur. adiectione, detractione, transmutatione, concinnatione. Ita fiunt innumerabiles species ortae ex prototypis nouem id est, Dactylico, Iambico I rochaico, Ana prestico, Paeonico, Proceleus malico, Ionico με, νον,Ionico οῦ ο ἐ Choriambico: his ad ij ciunt Antis astum loco Proceleus Matici, nam quo is Ana pestico plerunq; subditus caret authoritate, nonnulli eum in specie decima recipiunt. quorum omnium exempla plura in Versu sui cuiusq; metri breuit ei vi ostendam, haec erunt. & primum Dactylici siue Heroici metri, ut, . Arma, virumq; cano Troiae qui primus ab oris
Anapaestici,Tctra metri, Catalectici,Vt, Alius cithara sonituque potens volucres pecudesque rinouere. Iambici,Trimetri, Acatalecti,Vt,
Beatus ille qui procul negotijs.
Trochaici,Trimetri, Catalectici, uti Roma Roma, cerne quanta sit Deu benignitas. I ici μει Tetrametri, Catalectici,ut,
Galli timidi semianimes tergora vertunt. 'i. Ionici di diu iλάα ι, . Tetrametri, Acatalecti,ut,
Miseraria est neq; amori dare ludit neq; dulci Choriambici, Tet ametri, Acatalecti,ut, ἰLy dia, sic perdere cur huc capias, quid retices.. Antis pastici,Tetram ctri Brachycatalectici, ut, . Libens hoc tibi persolvo,nihil me sic iuuat, Paeonici
184쪽
Paronici Tetrametri Catalectici, Sic Ty ris implacidus in maria labitur Proculeusmatici Tetrametri Catalectici, ut Nemus aue reticuit, ager hominus let. Igitur ex his generalibus nouem metriS, quae prototypa &primi formia diximus, composita sunt metra, cum inuicem sibi per hemistichia copulantur, quae Graeci . ξτα, id est, coniuncta atque composita appellant. Cum hemistichio iambico iungitur hemi ilichion Trochaicum aut Anapaesticum, Ionicum, Dactylicuin, scii quoli bet alio, de quibus & caeteris in processu dicemus. Metra autem quaedam singulis pedibus , quam Monopodiam, quaedam binis,quam Dipodiam vocaverunt, scandi moris est. Hanc nos coniugation em appellamus, & per monopodiam quidem sola Dactylica, per dipodian ver' caetera. Igitur cum licxameter versus metrorum omni
una finis ac summa sit, hi qui Epici non sunt si per
singulos pedes feriantur,excedant necesse est modum hexametri versus, unde per dipodias seriuntur: ut etiamsi decem pedum suerint, non dec metri appellentur, sed pentametri, quinq; scilicet
Onsideranda praeterea in metris cola , qua Latine membra, item comma, quod caesum a nobis proprie dicitur, id est extrema & exigua pars in metris. Mensura enim seu modus metro
185쪽
7o DL COLIs nil TRORVM. rum huiusmodi accipictur, nam extremum in liis atq; ultimum quod Monometron dici r, constat ex uno pede, maximum vero usq; ad periodii de-cametrum porrigetur, quorum differetia talis est. Colon est membium quod sinitis constat pedi- bus: Comma autem in quo veli ars pedis est. Erut itaq; Cola particulae solutorii metrorum, vis Arma virumq; cano. Omnti autem versus, rλωπ ον, in duo co la diuiditur. Abusue autem etiam comma dicitur colon. His quidam adiungunt Stichum, id est, versum,sub huius modi differentia, ut sit versus qui excedit Dimetrum, unde & hemistichium dicitur, Colon autem & comma intra Dimetrum. Erit . itaque colon eum integrae fuerint Syrygie: Comma' vero, cum impersectae. Proprie autem Graeci col3 dicunt, quaecunque circa, iuncturas aut artus porrecta sunt in longitudinem membra: unde Euripides, in ιπουν μιμήσο ι :Vnde diei in melos brachia scilicet& semina. Nec in metro apud quosdam haec communiternacle appellantur, qudi nos carmina interpretamur & membra, quae mele Graeci diuisa membrorum vocant. Partes ergo versus, cum ex Caqua coniunctiis erat parte dissoluitur, cola es si- cienti cum vero caqua coniunctus erat parte absciditur, particula, quae diuulsa ex eo est, comma dicetur, ut in illis versus soluatur,in his caedatur. nam Periodus, quae Latina interpretatione circuitus vel ambitus vocatur, id est,c'inpositio pedum
186쪽
Li AER P a I Μ V s. 7Itrium, vel quatuor, vel complurium similium atque absimilium, ad id rediens unde exordium sumsit, sicuti temporis lustrum, vel sacrorum tricterici, vel in poematibus, quando non versus omni metri genere panguntur, sed ex variis versibus carmen Omne compositum per circuitum quendam ad ordinς istium decurrit, dicitur, omnis hexametri versus modum excedens, unde ea quae modum & mensuram habent, metra dicta sint. Subsistit autem ex commate, colis dc versibus
IIErsus est , ut Varroni placet, verborum iunis' ctura, lus per articulos & commata ac Ry thinos modulatur in pedes. Incipit autem a Dinae. tro , & procedit usque ad hexametrum, in his, dumtaxat versibus qui per singulos pedes dirimu-aur. In illis autem qui pur dipodiam usq; ad tetrametrum vel pentametrum, nonnunqua hexametrum procedunt, quibus de diuisione ac scansione sua cuique nomen est, quos Latine laxatione simpliciu Senarios, Trimetros: Octonarios vero T ctrametros vocavertit, abusive vel haec appellatis habebitur cum syncera & propria signiticatione Graecorum. Versus Herous hexameter Epos dicatur. Apud nos autem 'versus dictus est 1 verseris, id est, a res clita scriptura ea ex parte inquam desinit. Primis enim temporibus, sicut quidam asserunt, sic soliti erant scribere. ut culm
187쪽
sciat ad dextram, seque item versum a deatra par te inchoantes, ad sinistram perducerent: quem morem serunt custodire adhuc in suis litteris Ru sicos. Hoc autem genus scripturae dicebant Bu-sropheta a boum versatione, unde adhuc in aran do, ubi desinit sulcus & unde alter inchoatur, Versura proprio vocabulo nuncupatur.Omni, aUtem versus ab integra parte orationis incipit, &in integram desinit, cxceptis his, quae in Cona 'dijs iocidariter di cta, corrupta aut semiplena esse a Vntur, aut quae raro apud Epicos metri necessi- rate diuiduntur: ut apud Vergilium, scptem subiecta Trioni. Pari ratione in versu& Apocope pra cepta est, id est, subtractio syllabae syllabarumve, cuiuslibet orationis,metro cogente facta, quaesiue in verbo, siue in nomine acciderit,pro integra parte orationis accipietur,ut,
gubernacula: sicut metri necessitate diXimus.ve1- si s autem dillat a metro, quod in versu statim auditur & metrum,in metro autem no statim versus.
V i versiis sacit i. dictus est ποπι m. Latina lingua vates , quod verba modulatione conspectat. Viere enim connectere est.
188쪽
unde vimen dictum virgulti species,& viti in rotis. Poetica est ars ipsa, nam poesis & poema distant:
eo quod poema latum modo clauditur carmine, ut Tragoedia vel Rhapsodia Poesis autem ex pluribus, id est corpus operis consecti, ut Ilias Homeri,& Aeneis Virgilij.Poematum autem seu carminum species fiunt tres: alia enim a Graecis . alia πιν ματικα, alia dicuntur, quae etiam sitiat, quae codem metro constant, ut metrii Epicu Homeri,&Maronis nostri: vel quod ex trimetris ac tetham e- tris continuis subsistit . aut colis, aut commatibus eiusdem metri. Systematica autem quae ex plurimis metris, neque ex uno versu aut eodem colo. 'ci commate continentur , Ut sunt i 4 , & quae apud Lyricos inuenimus, quae Syzygiis gradiuntur. Mixta autem quae partim sunt ri ,partim ex trimetro & tetrametro mi Ata , quanquam non in uno versu semper versus expleatur, ut in. Elegia vel Epodis. Nam neque per se versius hexameter sine sequente p ntamctro Elegia cum metrum implebit.: neque in Epodis singuli versus sine clausulis suis di assequelis audiri poterisit
quia similiter,aia A ιχι, fiunt,eadem serme μετα &μεταβολικα erunt. Nam GαταΓλλα dicta sunt,qstod sui generis qualitatem, mensuramque semper Obtineant, ut sunt Homeri carmina, &ca quae 'ας ων appellari diximus . Mιτα ολικὰ autem,
quae ab alijs metris ad alia genera transitum sa-cituit, qualia csie Tragica & Comica paulo ante
189쪽
D A s TROPHE, ANTIS TR, EPOD. memoraui. Nam di Menander in Comoedijs frequenter a continuatis Iambicis versibus , ad Trocnaicos transit, di rursum ad Iambicos redit. Haec etiam in carminibus quae mutuo annexa ita ex supendent, ut alternm sitne altero audiri non possit,
ca taliua ut si iii hexametro ipsum Epos,re versus pentameter, qui ei subiugitur in Elesiis.Item cantatiuii eri trimeter Iambicus ut,Ibis Liburnis inter alta navium. Erit dimeter post cantatiuum Amice propugnacula . Et quaeque alia qualia & metro scripta sequentes clausulas quorumlibet metrorum ad se trahunt, ita appellabun- ur, quia pro odicis versibus id est ac
DE STROPHE ET ANTLstrophe& Epodo.
III eraque Lyricorum carminum, quae versu cOlisque& commatibus componuntur . ex Str
phe & Antistrophe & Epodo, ut Graeci appellant
ordinata subsistunt, quoi uin ratio talis est. Anti-Qui deorum laudes carminibus comprehensas cir- in aras corum euntes canebant, cuius primum ambitum quem ingrediebantur eae pare dextra vocabant. Reversionem autem sinistrorsum factam,coni pleto priore orbe, Antistrophon. appellabant. Dein incospectu deorum soliti consulere, cantici reliqua consequebantur, appellantes id ξpodon. Nam Epodos est tertia pars aut
190쪽
Lini R Pst ΙΜ Vs. 7s& diccbant. ιπαῖδε, quidem est supercanere. Hinc sumptum vocabulum in has Epodos, quae binos versus impares habent. Nam ut illae canticum finiebant, sic hae sensiim versu insenuenia: ii. Hoc quia e tribus subsistit, appellatur τροαι. Ita ut oninis & ςροφή& αντ ροφος ἐπωn . totidem ba
beant syllabas in proxima periodo, que subijcitur
priori, ut sit aut i ηι το cauti χρον ς quolibet metro seu Rythmo subsistens. Nam sicut dextra manus impares habet digitos, sed numero pares sunt sinistrae manus si conseras digitis, sic strophes cola, cum sint dissimilia in proxima Epodo subiectar tria dos. Obseruabis autem ut temporibus non syllabis pedes diuidas, ut soluantur duariosae in quatuor,& disyllabo pede pro tetrabitabo
utaris, parique vice quatuor syllabaru brcui a tem- hora in duo contrahantur, quod per necessitatemneri licet,ut aut diuisae numero iespondeant, aut coniunctae temporum s aciis occurrant, quod&in caeteris metris generali praecepto seruabimus. Inter haec sunt quaedam carmina quae Monostropha appellantur, quod duas periodos & eas pares
habeant,neque Epodo, ut alia,conesudantur. Praeterea reperitur nonnunquam huiusmodi compositio versuu in carminibus,no ut prima compositio secudae compositioni, sicut in λ dcantistropho, respondeant, sed ut prima tertiae, ecunda quartae similis habeatur,quae compositio πε ζικοπὴν ανο- dicitur: est enim is . α4 carmen si bsistens