장음표시 사용
421쪽
cta naturali alite, quae ancorem traxit, unde d quod ab externi
atim clim genere humano ortum sed postmodum usu exi- humanis iressitatibus requirentibus introductum. Unde finitur . Quod usu exigente humanis necessitatibus a Genis itatu Ti, . aut gentium,Inst. DI N. G. c. Gentium au- appellatur,' ia omnibus, ut plurimum gentibus est cona. mune ut ei dominorum illinctio commerciorum, contractuum bellorum ratio constrauiones civitatum.&c.
7. Propria lex, tutabas Politica appellatur dicitur illa, quam quaelibet civitas propriam sibi constituit, quae trahit ut plurimum
originem suam ab externis principiis de se ad naturam loci temporis, personarum P ad communem Reipub utilitatem commodum refert. Hinc pro qualitates natiua loci varia est mutabilis. i8. Estq; imprimis vel de regno ineundo, sic appellatur lex regni seu fundamentalis : vel de Regno regendo, klic communi nomine legis continetur. i'. Et dividituri rursum in universalem municipalem. zo. Porrd, quia cura legumu'oliticariam, .nsistit iam injusta earum tinctione e praesctaptione, quam in earundem execu
tione ideo ii de hisce duobus nobis imprimis hac dis p. erit dis i
ciendum.1i. In sanctione legum caua ei liciens, materia forma alni effectus,adiuncta S contraria,perpendenda nobis veniunt.: Causa exsciens sunt L L. littores, quales sunt in elii, penes quos in Repub. est summa potestas, utpote est in Monchia ipse princeps, in Aristo cratia optimates, in Democratia totus popul US. 23. Sed in Repub. Romana, illa ab Ola tali universales con
422쪽
31 COLLEcii Poti Ticii petii, unde etiam leges in Comitiis imperialibi a latae condita vocantur recessiis Imperii seu Comitiorum, i cimg2st,sio tede. . Ad eundem etiam modum,qui pri ncipes de reliqui status Imperii in suis provinciis de territoriis I inperatorem repraesentant, vigore superioritatis, ratist 1and g fui illister bingteit ipeciale de localem legem condere politant,&sciti ra&conititutione provinciales, vidis in Taii digeriotes Ordmuagi promulgint, contratias abrogant,&novas subinde constituunt,quibus bubditi etiam omnino subjiciuntur, secundu quas ipsa Camera Imperialis adstricta est pronunciare. Ordinat. Cam. p. i.Σon des Xa sali ocia iam liter
as s Duo imprimis in L Latoribus requirimus Pietatem videlicet de auctoritatem sive vitae integritatem.
26. Pietatem ideo,quia nihil boni proficisci potest ab eo qui religionem susq; deq; habet.Vituperandus ergδ ex noc loco est Cabades Rex Persarum, quod legem tulerit, ut ornia stanainae essent communes, op.ινωὶPnsib. 1p.r1α - 17. Vitae integritatem requirimus in LLatore, ut auct0rita tem legibus suis addantiola, ne sitis legibus latis damnentur, caveant.
Hinc antiqui Legislatores, ut sua legib.constaret auctoritas, professi sunt, leges a se latas, sibi in iratas esse divinitus.Hinc Minos fingebat, se ab ipso se leges suas didicisse,quod per annos nove ad montem quendam commearet, ubi antrum Jovi sacratum erat, a quo reversus temper Ieges Cretensibus attulit Nic Damasic. emor Gent. Sic Lycurgus cosilio Apollinis Lacedaemoniis leges composita Ieserre persuasitis a Maxib. i.c. 3. Sic Numa nocturnos conventu cum Dea Egeria simulavit.tivib. i. p. 22. Schon b. 3.c. 2. ' 28. Materia legum, partim divinis&hamanis rebus, partim publicis de privatis,partim perionis de rebus finitur. 29. Divitias dicimus leges, quae ad religionis S divini cultus ossicium pertinent: Huminas, quae ad commodum utilitatemhominum: Muus, quae ad statum tot is Reipub.miratisquae ad singulorum utilitatem lationem reseruntur: P nis, cum de statu de diagnitate&conjunctione personarum quartitur: Rebus cum de domi- auo tam distincti ne de commerciis agitur o. Illud
423쪽
a cipue consistit in his i ta a pes sonas,l. 3. . vel 2. Sint breves, qu r. lubeant, O disputent. . In scripti rem possint earundem habere notitiam an habeant. Est enim ratio anima legis Nam sicuti anima dominatur corpori, ita alia verbis. Hinc lex ex ratione semper estatio non est bineq; sex est, quia iustitia est in bonus , qualis est non potest, nisi qua-
Onete incitus , arg. c. constuetudo, '. s. Nec tamen supergis rationem inquirendum est. , l. ro .c nisi q . eo iam, o ad L. qui .cti item, . C. e rim rcri Finis generalis est salus Reipub Specialis vero linis le- , ut pereas homines retineantu in ossicio. Nam improbitas resinum causam legum lationi dedit. Sicut enim ante, morbos necesse est cognitos elle, quam remedia eorum sic cupiditates prius natae sunt, quam leges, quaesiis modum fecerunt. Sciron b. s. Potii 4. Et sectus legis desicribitur, in . r. . de P. z l. Divus . x ur. p. r.quod videlicet, vel ad obedientiam vel ad poenam obliget Velut imperet nec ellaria, vetet inutilia, permittat media, puniat id, quod secus fit quam lex vult .l. virtus 7. f. de P. Sive id fiat contra expressam legis prohibitionem, sive in fraudem leps l. contra,r 9 clim l. 3s. Ad adiuncta legum pertinet. i. Ut leges quam fieri potest sint bonae, paucae,&generales. Nam fieri non potest, ut omnes articuli sigillatim legibus, vel SCtis comprehendantur l. 2. . est a Spectat huc interpretatio legum,ut ex his,quς ptim,co statuta sudat, si sententia Latoris manifesta sit, id iuris producatur ad similia, idq; vel optima interpretatione, vel suppletione, vel superini principis constitutione . I. O ideo, ri. O eqq. .de P. Quod si veri vox legis ambigua, ea potius significatio accipiatur, quae caret vitio,i. 9. p t: in T. e R. I. benignior semper praeferatur sententia, l. 8. s .cti emper s.cti aqua fr. mpn. R. I.
424쪽
36 Pugnantia legum sunt. i. Interitus occasus earum,qui contingit, vel desuetudine, cum non utendo finiuntur antiquantur. emplum habenius in liberis dedititiis datinis, s n. Insit. deliberi. Item in testamentis calatis comitiis in procinctu&per aes liberam,f. i. Instit. de restament.vel id contingit constitutione asia lata, qua aut abrogantur aut derogantur, aut subrogantur aut obrogantur AB Ivitur,quei penitus tolluntur, ut L .Fusa Canina lin. IV. de L. f. ii. tost. Derogantur, quartum pars aufertur, ut Lex Aquilia, cujus secundum eaput in usu esse desiit, fibreum, Inst. de L.Aquil Subrogantur, quibus aliquid adjicitur, ut in testamentis paulatim contigit, .sed cum paulatim, Ins de testam. Obrogantur, quae in aliam specie me formam mutantur, ut usiucapio, t.t Clusii transform. a. Mutatio Veterum,&subroga-Mo laovarum.Sιbonb. 3. Polit,9 Et tantum de legum lanctione. 37. Executio legis tam necessaria eli, quam earum sanctio. Nam Lex executione carens,est,quasi campana, aut nota sine pistiliori veluti Magistratus mutus trotatuis, fodin. 3. Repub. 38. Ad executionemetegum pertinet administratio justitie M
39. Administratio justitiae , idem est in Repub. ut anima in corpore, Tholo io A RUG. . qua remota, Regna sunt magna latroci
o. speditur, exercitio jurisdictionis, quod vocamus actum publicum, quo Magistratus subditis juxtall.&aequitatis normam ius dicit. i. Id fit vel Extruli dicialiter, vel ιι iciit iter. Extrajudicialiter, clam sine processu iudiciario ex aequo bono Magistratus vel per te ipsum vel per commissario jus dicit. Iuduialiter chira pei ordinarium judicem secundum ordinem judiciorum, processus itylum curiae jus
r. Constitutio judicii consistit, partim in personarum idonea tum ordinatione, per qua judicium est exercendum,partim in iudicii dit ferentiis. q;. In personariam idonearum ordinatione,respiciendum Imprinali est,adquabitarem ,.idosam, adnumerum Qualitas consistit imprimis in peruia juris legum,ut videlicet, perita, docti pii constituantur judices. Item in severitate
425쪽
stat in una rno rigore, vel nimia clemen
iste vitae,st iudex a crimine, quoddam n typatimur verrucas nostras,ab iis, quidi, multo minus vitia ii milibus coimes ab omnibus pravis a sectibus, quq uit. Quamobrem iudices sedere olent,
is .uis. C. depost ubi tranquillitatis an inutribunalis vestibulo exuere e cum On-ur. Vnde lald. l. r. . . . r.exper. tar duos
videlicet salem cientia 2 constentia.
orum pertinet, causas dubias , controversas in decidere. ub maxime sp ciat utraq; audi- qui sint, Nov. 8. c. . J. aequus idq; exemplo Ale .udiendis solitum aurem obturare altera,m reservaret. Imprimis cavendum, ne praecipit arentiam ergo sudex non praecipitet. Nam senten-int, sectandum Senecam in prov. ad poenitendum 6 Unde patet, quod iudex nequeat se vel turdus vel virtus. De caeco nonnihil est controversium, quem tamen non faciueonstituendum, nec frivole rejiciendum . obiuris civilitatem, duci mus,l. 6. ιν defuit . - . Ad ilicium quoq ludicum pertinet, ut accuratissima curam librorum ci actorum iudicialium , lini describendorum, tum ute asservandorum, habeant. 8. Nil merus iudicum a summo Magistratu certus est constituendus; du quam fieri potest paucissimi sunt habendi. '. adiunguntur judicibus quoq; ad sei res, qui suis votis
judices adjuvant, item ministri varii, ut sunt scribae, apparito res,li ctores, custodes, carcerum captivorum praefecti, c. o. Dii ferentia judiciorum consistit in eo, quod aliud si in termedium&sub ordinatum a quo dacii rappellatio aliud sui a quo ad aliud appellatio non datur. 1i. In legitimo judiciorum exercitio ut sum occres,de quibus, item person , inter quas, forum, in quo, modii
quo iudicium exercendum, ex deniq; ejusdem divino.
426쪽
318 COLLEci I POLITICI 11. Per res intelligimus causas controversas, quae licet minimae sint; attamen in judicium dς se tripossurit.Timpl. .Polit.q. s.
3. Persone: sunto Actorvi Reus quibus certi limites in jure praescripti, uti apud JC latius videri potest.
Personis iis inserviunt pragmatres, causidici, procuratores,advocati, se quibus probe notandum Quod omni studio cavendum sit, ut numerus eorum non excrescat, ne omela litibus impleantur, ne veluti hirundines privatorum bona exsugant, item ut
quam compendiosissime o mnia agant, sine inanibus verborum ampullis Tholo .de Repub. 8.Alibus c. q. 11. Per forum, locus intelligitur,in quo exqrcetur judicium, qui erat apudJudaeos ad portas, liuo die vero,ubi istes Iocus, nihil est dispositum, dummodo sit certus, determinatus: publicus. 6. Per modes tati piocesium judiciarium intelligimus, de quo
pragmatici sunt consulendi. Id tantum hoc loco monemus, ut Magistratus constituatin urgeat planum, quae sunt de lana caprina altercationes removeat, quantum fieri potest, ipsam causam pro
17. Dividitur porro judicium in civile, quod judicat de causis civilibus, id est,talibus, quae non habent delictum seu crimen, ut
sunt, haereditates, contractus,&c Vel criminace, quod judicat delicta. Ad utrumq; pertinent jurisdictionalia, merum&mixtum imperi v. 18. Ad criminale jddicium pertinent. I. Deprehensii acinorosorum. 2. In uisimo. Executio. 39. Ad deprehensionem quod attinet, requiritur, ut magistratus curet mature per certos ac fideles lictores eos capi custodiri. Quo pertinet , ut magistratus probe munitos Vistinctos habeat carceres, ut nempe alii aliis sint honestiores, illorum jus inviolabile servet,&a fractura, gravissima poena defendat, item ut sponsiones pro custodia.die eius burgiing non facile admittat. 6o. Inquisitio estgonina: mitior, quae fit sine tortura, per argutas: acutas quaestiones atq; articulos ad examinandum reum excogitatos.Velrmor, quae fit in vinculisvi per torturas. 6 i. Executio consistit in irrogatione poenae criminalium ju
427쪽
Exa RcITATIO XII. cf. Capitales sunt cum vel vita naturalis adinutu , quod fit variis iappliciorum generibus, utpote Cruce, Lis3.furca, cujus vicem strangu laetio ad patibulum hodie supplet. Cremam ne,l. 8. . . f. deparn. Decollatione, Deut. 22.Leri . 23. Act. 7. Submersione issectione cum corpus discerpitur in . partes, vel instrumentis ferreis vel equis adhibitis,
quod requenter fit in Gallia. alii perrctam, Ea tartatione 2. M.ti .ib. 7. IIerod.lib. s. Delectione erupe, Ged. lib. 2O .c. I. Dissectione omnium venarum
corporis,&c. Vel vitac Euaui mur, utpote Privatione labertatis 2 cipit m , vel alterutrius tantum, quod contingit damnatione in metallum inquirendum vel eruendum. vel ad bestias, vel ut sint praeda bestiarum,l.para 9. .d. L. Pomp. se Parri se. Vel ut tu bestiis pugnent, Lis qui in uduio .de arcu . Vel ad Carcere v. perpetuum, quae tamen jure civili in libero homine filii
plane incognita, l. si leparn.ol. 6. o.OLIO. Ceodem. Nam carcer custodiae,non poenae loco constitutus E inventus est,t. 6. f. 7.A. dein iust. νη t. quamvis contrarium de jure Can. introductu c. quamvis, 3 deparn. in s. Item contingit deportatione in exilium, L 2. depub iudic. Item in opus publicum perpetuum .i7.f. id παπ.6 . Non capitales iunt,amputatio alicujus membri. . Nov.
28. 2o.&primo quidem tantum manus, Nov. 34. Cult. auth. novo.Qde ei fugit. Item amputatio pedis,l. 3.Ca t. Postea etiam linguae aurium: Et relegatio, 28. g. i. pavi. Conjectio in carceres ad tempus: H- stigatio, l. 28. . . de parn stigmatis inustio, quae hodie sublata est,per t. si quis in metallum,i7.C.d. t. mulctatio, quae tum criminalis est, cum fisco apsticatur mulcta,ris.f. C.de modo mulct. Quo etiam reseruntur conficatio 3 excommunicatio, Menoch. A. I. . a 8.n. . 6s. Executio fit per certas deputata personas, quas hodie carnifices vocant, quorum ministerium tam necessarium, quam
poenarum executio quamvis ipsi hodie omnibus exitiosi de infames&consortio honestorum indigni videantur, Ciciro Rab. 66. Inquissina proinde consuetudo fuit, quam etiam in nonnullis Germanice locis freq ientari audies ut si carnifexcipi actu deficiat, neq; unico ictu rem peragat, quod repente promiscua in illum multitudo irruatri lapidibus obruat. Cum igitur ex hac licentia enormia existere soleant sacta, sapientissime huic consuetudini ob viam ivit, Car. V.inet v. D. .art. 97. in qua constitutum, ut cum fracto post sententiam definitivam baculo a iudice, lictor reum ad locu
428쪽
stipplicii trahit, praetor palam ac publice exclamari denunciati, adeoq; Magistratus atq; potestatis nominesta capitali poena juberi
faciat, lictorem nulla ex parte impediri,& licet casus in eventu fuerit, nullas illi manus violentas in iis. 67. Atq; haec, hac vice pro instituti nostri modito de legum
sanctionein executione sufficiant; Descensura autem, ut de Gario, quia nec tempus nec Chartae exiguitas aliquid in praesentia addere permittit, ideoq; ad commodiorem locum e tempus, ubi plenius de iis loqai possumus, differimus.
Vtrum melius 'ub.ab opam Rege, quam ab optima lege admira etsi rHae de quaestione acerrimc inter se digladiantur Politici, quorum alii tutius a bono principe alii melius a bonis legibus Rempub. administrari putant. Qui tutius ella putanta bono principe Rem pub.gubernari, sententiam iram muniunt his fundamentis. i. Quod nulla comparatio inter mutum do quentem Magistratum, hoc est, inter legem Regem, institui possit, propterea, quod lex sit mutus Magistratus, Rex verbioquens Manima civitatis, ut enim norma nihil potest sine artifice,ita etiam ex nihil potest sine Rege. 2. ades ctu legis, quia lex universim solum loquitur Ulaepius in rebus singulis&contingentib. deficit. Rex vero illum defectum supplet krigorem legis prudentia sua moderatur mitigar. . a simili. Nam ut Medicus no est ita juratus in singula artis praecepta, quin aliquan do pro sua agat prudentia; ita moderator civitatis non est ita adstrictus legibus, quin saepe pro suo arbitrio civitatem melius regat. Nautars medica,tta etiam lex Politica tum universalia prςcepta tradit. Ut enim Medici multos perderent, si solum sequerentur artem, im
Reges Rempub labefactarent, ii solum sequerentur legem. Expertinentia ergo Regis facit, ut defectiones legum suppleantur errata corrigantur. . a natura&ossicio utriusq;. Nam lex est tum mutaregula rationis,&princeps est lux vita civitatis. s. Quia civitas recie administrari potest line lege, attine magistratu non. 6 Quia Resputamagis Regi,quam Legi servit sceptrum enim magis quam scriptum timetur; Lex gladium non habet, quo percutiat, ast Rex habet, quo putrida membra Reipub.&partes corruptas tollat T.
Quia lex a principe suam habet auctoritatem, non princeps a lege Casia
429쪽
Vertim optandum quidem esset ut Magistratum nullis plane sectibus pravis obnoxium,prudentissimum semper atq; adeo ab-
sol tuo intellectu&voluntate, praeditum, qui legib. nullis egeret, secundum quas iudicare nabere possemus.Cum autem in hac vita talis vix detur contrariam amplect ii nur sententiam,& statuimus, melius& tutius administrari Rempub u Magistratus secundum optimam legem sententiam serat, quam si ex arbitrio. Si quidem per id tutius administratur ReIpub. quod arrectibus caret, quam quod affectibus agitatur perpetuis. Est enimTex regula justitiae, quae justior ipso Magistratu addo, quod hac ratione variis modis lus conturbaretur, sic enim aliud alii justum videretur, nec haberemus certum firmum jus, nec veritatem una Praeterea detrimen totum esse, nullus
sinus negabit, si omnes subditi non eodem jure utantur. Quin &licet prudentissimi ellent Magistratus, adhue tamen legibus opus erit, ut videlicet vo 'tis Magistratus a subditis cognoscatur,alioquin extra culpam essent subditi, cum iustam ignorantiam praetentere possent. Melius ergo&tutius est, ut magistratus non ex arbitrio libi fingat aequitatem, ed sit legum minister, ela ex praescripto legum sen
Vtrum Magistratus legem latam mutareo a iam subrogare debeat Mutationem omnem periculosissimam eme nemo est, qui ambigiti quin&legum mutationem periculosam esse, exinde facile patet,quod nempe subditi, per illam annihilatione, opinionem pravam concipiant de omnibus il .in genere,quod videlicet, lint regulae verae, namq; regulae proprium est, ut sit perpetua constans, qud etiam pertinet, in rebus,2.1.de consti vis. 2 minime isti legibus, ct trospexit,gquio a quibus, Praeterea etiam ipsius latoris vilescit auctoritas, cogitant enim subditi,eum non esse ea prudentia, ut possit recte perspicere temporum, personarum,& locorum futuras circumstantias,
dum nempe id, quod aliquando sapientibus4 prudentibus placitis,cla Reipub. profuit,mutat vel abrogat. Caeterum confusionem introducit, talis mutatio vel abrogatio. Nam homines leges vilipendete incipiunt, cum vident ealdem subinde mutari. Hinc suadet, Clon.apud Thucyd. Melius cum civitate agi, quae malis legibus con-
430쪽
stanter utitur,quam cum ea, quae bonis utitur, quia nemitum proderit,qui corrigere perget,quantum nocebit alluefactio superioribus non parendi .Et hinc apud Locr collum in funem mitistere cogebatur, qui novam voluit introducme legem, ut si non acce
rum temporu quae ratione suae diversitatis, diversitatemvi muta tionem legum omnino flagitant,ac interdum leges lata iniquitatem secum ferant maximam, non omnin5 priori sententiae subscribimus, praesei im cum leges inservire debeant hominum usibus mori- laus,& sese ad Reipub.tempora accommodare,cur non mutatis moribus etiam leges, mutari deberent quae autem in contrariam senistentiam allata sunt argumenta,nos non percellunt, siquidem id ma .gis est, ut respiciamus ad id,quod necessitas Reipub flagitat, quam ad pravam opinionem subditorum; interim tamendi lenitervi lenia te abrogari mutari possunt. Id quod gravissimorum vaniorum Politicorum sententiis probatum esse invenimus. glib.2.utar ciri 6. Minam. I.SU. 6.Li lib.ahae. 9.Dan. .ril. q. Quυε saa o III. Vtrum Leges iudiciales Mosica una cum Ceremonialibus abolitae, an vero adhuc in N.T Christianofringanti
Acerrima est quaestio de Legibus judicialibus Mosaicis,utrum
sint abolitae necne ΘNam sent, qui eas in totum abolitas esse ajunt.
menta&rationes imprimis hae sunt. i. Quod hae leges peculiariter populo duntaxat Judaico latae, quo extincto, conlequens est, alios hilce non teneri. a. Quod Deus optimus maximus, primu Sac siimmus Legislator, ad certum duntaxat tempus Politiam Mosai cam durare voluerit, acide δ moralem Ouidem legem tabulis inscutipsit lapideis, rentes, utviceremoniales non item,non certe aliam ob causiam, quam quod illa durabilis, hae vero mutabiles futurae. s.
Quod latis firmum de voluntate Dei in abrogans Repub Judaica praebeat argumentum id ipsem, quod ille templum illorum celeberrimum ac pro miraculo mundi habitum siverit ererti funditus di- bonis