Historia matheseos universae a mundo condito ad seculum P.C.N. 16. praecipuorum mathematicorum vitas, dogmata , scripta et manuscripta complexa. Accedit recensio elementorum, compendiorum operum et operum mathematicorum atque historia arithmetices ad

361쪽

LIBRI L CAPUT XIV.

r Bassce per PETRUM ANDREAM MATTHIOLUM Venet. 8.rs IS99. q. de I62 . sol. cum Commentariis I. A. MAGi Ni. Sed de hoe opere censendum est, gradus longitudinis & latitudinis ut plurimum fallere, in locis praesertim longius a regione, qua versabatur, dissitis. Hinc sALM sius P. II 86. ad SOMNUM de PTOLEMAEO: Nomina urbium quasi recem seria di exstantium ubique recenset, quae iam pridem esse desierunt. Saepe sivetus ac recens ejusdem opidi vocabulum velut urbium diversarum appel- 'islationes potuit. Interdum urbes iampridem extinctas & everias cum novisiscommemorat, quae in eorum locum successsere, aliquando eodem aliquando,,alio loco positae. Persepolin inter regias Persidis numerat, quam ab Ale handro eversam fuisse, nec post illa tempora unquam resurrexisse, Omnibus Mucioribus id asserentibus constat. se Plures errores adducunt ORTELi Usae

in rerum August. anarum libris, alios alii. Etsi hoc vel istud rem acu teli sis, tamen cHRisTOPHORO cELLA Rio suspectus est: irari enim, scribit, sesubit, unde AEgyptius disjunctis limarum rerum tam certam ut prodit notia istiam acceperit. AEque enim in remotissimis, quo vix dum homines adie--rant, copiosus est, nec dubius ut in propinquis & cognitissimis. bbὶ In primo habet principia univdrsalia Astronomiae, de coeli,& te ligura, de magnitudine respectiva terrae, de quiete. Tum principia trigm' nometriae proponit, nempe canonem chordarum brevissimum, de demonsti tiones trigonometriae communes, paucas admodum, ita ut haec trigonometria

sit valde imperfecta. Denique declinationem Eclipticae maximam inquirit,& ex ea declinationum, & ascensionum rectarum tabulas componit. In secundo libro terrae a nobis habitatae situm describit, de ex maximae diei quantitate, elevationem poli, & amplitudines ortivas determinat, tum ascensiones in sphaera obliqua, ejus 'in Sphaerae obliquae proprietates, de a gulos Eclipticae cum meridiano inquirit. Tertius liber est de Sole, ite magnitudine anni, de anomalia solari, ecce tricitate, prostaphaeresibus, de inaequalitate diei naturalis Quartus agit de motu Lunae praecipue vero de ejus mediis motibus , Io gitudinis, anomaliae, latitudinis, de de prima lunae inaequalitate. Quintus versatur praecipue circa secundam Lunae inaequalitatem, primm que proponit instrumentum Ami illare ad ejus a Sole longitudinem obser vandam, tum de diversitate adspectuum lunae disserit, de de instrumento ad eam capiendam; deinde de Lunae distantia, de semidiametris uitiusque fid his , & eorum distantiis a terra. Sextus coniunctionis Solis & Lunae considerat, Pesiodos, eclipses, earum que terminos, tabulasque conficit ad earum supputationem. . Septimus

362쪽

DE PRAECIPUIS MATHEMATICIS. 3 p

septinius fixarum in consequentia motum determinat, modumque destri bendarum constellationum docet.

octavus de constelliationibus Hemisphaerii australis agit, de via lactea, de

ortu, & occasu stellarum, de earundem occultationibus. Nonus de motibus quinque Planetarum minorum in genere, & de imtu Mercurii in longitudieem. . Decimus de motu in longitudinem Veneris, eiusque periodis, item de centricitate Martis, eiusque epicyclo. Undecimus de motibus in longitudinem Jovis, & Saturni, eorumque epi, elis. Duodecimus agit de stationibus, & regressibus quinque planetarum, maximisque digressionibus Veneris & Mercurii. Decimus tertius agit de motu in latitudinem quinque Planetarum, eorumque occultationibus sub radiis solaribus. Opus hoc continet Astronomiam persectam, ut affirmit DE CHALEs, quam ante ipsum nemo tam perfecte traesiderat. Immo continet ita totum, quod ex Antiquis in hac materia restat. Videtur tamen non satis docere, quomodo inventae sint certae periodi, Praecipue anomaliae Lunae; nam potius traditos ab HippA cuo morus examinat, quam ipse de novo inveniat. Iure praestantissimus habitus est Astronomus, quotquot enim post ipsum merunt, eius praxin, methodum totumque ordinem secuti sunt. Veterum animadversones ad nos non perven runt. Arabica versio MORAM EDis filii ADMAsAMi Tu si Ni inedita rosertur in LAEBEI Bibl. nOV. MSS. p. VI. am. 2s8. Persica P. an. Hebraica versio servatur Vindobonae in Bibliotheca Augustissimi Imperatoris num&N COLAl cxa Asri. AE commentarii in pTOLE,ini Syntaxin meminitIuis Perator IOANNEs CANTACU 2ENus historiae suae Lib. m. cap. 73. Graece prodierunt cum THEONis Alexandisii commentariorum libris M. Basil. uri. fol. Latine, sed non accurate vertit de edidit GEORGius TRAPEZUN-Tiυs Uenet. 1sis. de Ips sol. de cum aliis PTOLEMAEi Basl. Inti fol. accu

i h soL wittebergae graece ac latine cum explicatione Ea asMI Minholdi, as49. 8. Quidam dei e tantum in certum quendam librum commentati su re , quos videre licet in B. p Α a st 3 c II BibL Gr. T. IV. P. 4I ecὶ Hinc PTOLEMAEus parvus in Genethliacis iunctus Arabibus. Nunc postremum auctus & mendis purgatus, Lugd. i y. 4. & Nortata In Lovam ISM. 8. Ueneti is . notavit Deo es, quod nonnulli PT

LEMAEO false tribuant Quadripartitae constructionis libros G. seu de Astr logia iudiciam. Duos priores Io cui Mus CAMERAR ius latinos secit.

363쪽

uo LIBRI L CAPUT XIV.

clit Astrologiam & scientiam esse, & utilem; tum disserit de viribus Planet rem, eosque dividit in diurnos&nocturnos, exinde de Aspectibus a Sole, de anni temporibus, de signis masculinis, de foemininis, de imperantibus & ob dientibus, de domibus, triangulis altitudinibus, de cuiusque Planetae dignitatibus, & de finibus. a In Libro struundo singulas gentes sub suis signis constituit, loquitur de tempore eventuum, de coloribus Eclipsum, de Cometis, de novissimila, cletempestatum consideratione.

In tertio de scientia indus ascendentis, de parentibus, de nativitate geminorum, de spatio vitae, de qualitatibus animae nati. In quarto de prosperitate, conjugiis, filiis, peregrinationibus, de fixarum significationibus. Hoe opus nihil habet solidi, nullam demonstrationem, & nullam e

perientiam. σdd) Et de hoc non multa addamus nisi, quod nonnulli hune librum

HERMETi adscribant. Quae etiam opinio fuisse videtur Mi ERONYMic AR DANi ad Lib. III. p TOLEMAEI de Astrorum iudiciis textu III. p. m. edit. Lugdun. 3sys. Sic enim scribit: Secunda concordia est a Luna, & est

-MERME Tis: ut etiam recitat HALY hic in commento. Ex quo patet,

sequod etiam, iudicio HALY, centi loquium sit HERME Tis; & non ντω-LEM Ei: eis posti dum, illud exponendo, mutaverit sententiam. Dicitisergo HERMEs &c. is Exstat quidem ΗERMETIs liber de Revolutionibus Nativitatum, sed 1blum latine, idque incerto interprete et editus vero ab HIERONYMO WoLFIO Basil. Iss9. qui in praefatioite hunc ui modum loquitur: MEAE, quis. RE, MEs iste fuerit, ignoro quidem illum, sicui centum sententiae Astrologicae, la d scio quam recte, adscribuntur, non, misse, peri sum habeo) nec fiuste Graecum, sed alterius alicuius nationis., ve Arabem, sive Saracenum, ex multis eius locis intelligi potest: tamen, Latinae conversonis vestigia eo me deducunt, ut hoc opus e Graeco trans--latum esse credam, fide sane optima, vel immodica Imtius religione: unde, ipsa dictio alicubi, & obscurata, & prope contaminata est. A Varias editiones vid. in B. FABRI cIo l. C. T. tu. P. AU. eeὶ Integrior e Codice D. O VER A LLI edita est a s ETHO CALVis Io in Isag*ge Chronologica p. 97. deinde a DIONYs Io PETA viis nil calcem rationarii temporum sepe recusi. Ideo Jo. BAINRR GIus edidit cum libro paeo LEMAEI de Hypothesbus Planetarum Lond. 1 Sao. 4. Et delari EN Ric Us DODNELLUs collatis praeter editos Codicibus Alm. is. vo με Il, SAVILII, USSERII edidit cuin variis lectionibus & notis, adjectisque aliis

364쪽

DE PRAECIPUIS MATHEMATI cIς ni

is Mis graecis recentioribus, fragmentisque e TREONIs & I1ERACLI Imp. commentariis in προχειρους PTOLEMAEI κανο κ subiecit Disseri uiolu-bus suis Cyprianicis Oxoia. i684. 8. di 168s. sol. Brem. i69o. sol. de Milles. INO. sol ss, Eiusmodi quatuor parapegmata inter se diversa exstant PTOLEMAEI non , notarit IACOBUS UssERI Us Archiepiscopus Arnuchanus,& Hibemiae Primas, vir vastae eruditionis, nec sine laude nominandus, cuius verba haec sunt: PTOLEMAEI autem nomen praeserentia quatuor vidimus para mala. Primum hoc ipsum, S illius proprium, huiusmodi praenot, tum titulo: Κ lilia Πτολεμαίου φάσεις απλαγων , καὶ

- σω μοι si ν. Ubi σηματίας ex veterum tabulis, φάσεις vero suo tempori congruentes, ex Proprio calculo exhibet. Secundum diversitatem climatum, quae horarum marimam, in unoquoque diei numero apposito, despiat. Huicis exemplar Graecum integrum cc municavit nobis D. M E N R i C U s s A v rLι Us, cuius partem tantum, eamque ipsam admodum mutilam, & dein pravatam, Graeco- Latina DIONYsi I PETAVii continet editio; licet XXXVIII. ante illum annis FEDERI cus BONA VENTURA URBINAS totum a se latine versum in lucem emiserit. Secundum falso PTOLEMAEi

nomen venditatum Parapegma, vulgatus ille est de stellarum innerrantium significationibus libellus, qui ex Graeco per UCOLAUM LEONICUM in Latinum translatus fuisse dicitur: cum vel ab ipso Nico LAO,. vel ab alios aliquo rerum harum imperitissimo, ex ovinio, & aliis Latinis auctoribus, nullo iudicio fuerit congestus. Tertium, & brevius, & nullius plane mo- menti anno 13 s. Astrologicae suae summae inseruit IOANNEs Esca ENDEN. Quartum stibiectum habebatur Isagogico Astrologiae PTOLEMAEi Arabico ab An RAu AMO DE DALMEs converi, quod non aliud est, quam GEMi Na Isagoge in Phaenomenia cujus editionem e e codice, quem Viennae a IOANNE sAMauco s Avi Lius noster nactus est, expressam non solam cum Arabico isto Isagogico, sed otiam cum alio MS. 'co, Vaticani exemplaris 1τ' ab eodem p stantissimo I iro acceptis, diligenter contulimus. is Ex quibus videre licet, primum solum genuinum esse, in quo φατ- suo tempori congruentes ex proprio calculo exhibet PTOLEMAEUS, veterum tabulis atque observationibus AEgy- Ptiorum, Cails ARIs in Italia, cALippi Cyχiceni 33o. annis ante Christum in Hellesponto, Co No Nis sAMii 2 o. ante Christum in Italia de Sicilia, DEMocniri Abderitae in Macedonia de Thracia 43o. ante Christum, Dos ITHE Coloniensis Coloni prope Athenas ante Christum roo. EUCTEMON Is Atheniensis, Athenis, in Cycladibus, Macedonia , Thracia, Ma. ante Christum annis, E UD Oxa Cnidii 36o. ante Christum in Asia, Sicilia dc Italia, ilip PAR-

365쪽

e ui Bithyni, in Bithynia 33o. ante Christium, M E R O N I s Athenietas n. ante Christum in Cycladibus, Macedonia, Thracia atque Athenis, METRO non rs et psit 8o. ante Christium in Italia & Sicilia, & PHi LIPPI MED MEi in Pel ponneso 3 o. ante Christum annis. Hoc integrum latine imprimi euravit FEDE Ricus BONA VENTURA URBINAs cum notis Urbini ima. 4. SN eundum salso PTOLEMAEo attribuitur; Tertium nullius momenti est. Et denique quartum nihil aliud est quam GEMINi Rhodii Isigoge in Phaenom m. p TOLEMAEI inerrantium stellarum apparitiones & significationum eorulectionem B. FABRI cIus mae Bibl. Gr. latine & graece inseruit Tom. IIL

gg Exstat latina versione & sormis Mathematicis illustratus a Io.

B R AI Nn R I D G E Lond. 162O. 4.hhὶ Latine invenitur translatus ex Arabico inflemi, Tolota 11 4. Runo Lpuo BRUGENSI interprete. Emendavit MARcus Monachusco ELEsTi Nus BENEVENTANUs, ad calcem Geographiae PTOLEMAErRom. iso . sol. Eum etiam edidit Io. VALDE RUS cum praefatione Ru Do pui Burgensis ad THEODORIcUM Platonicum, una cum ARATO,Paoc in sphaera, planisphaerio I o R D A N ι & aliis quibusdam Basil. is36. . & cum commentariis PRID. COMMANDINI Venet. Is . 4. cons. de vALLE MONTlasphere du Monde selon l' Hypothesie de COP te, Paris i oT. ia. c. . .&s. iii De his libris plura in Alusica erunt dicenda.

R. ELi E sΕR filius HYRCANi librum Utice dictim ressequit, in quo describuntur Mensura terrae & uniuscujusque Dhaerae, natura Planetarum, siderum coelestium, signorum diaci, eorumque domus, 'rospera & adversa, ascensus &descensus, elevatio & declinatio, ut & mensura motus. Viae Autor Libri Costi Parte IV, 29. ρ z37. R. ADA Bar Ahina Babylonius, Astronomiae studiosissimus; Εjus computum non pauci ex Ebraeis magni nominis Viri secuti sunt, teste Io. CHRISTOPHORO WoLpio in Bibl. r. . II o. qui tamen tantummodo per traditionem oralem ad poeeros pervenit Ith). Regulas quoque ad inveniendas Texe-phas, seu aequinoctiorum revolutiones tradidit.

366쪽

DE PRAECIPUIS MATHEMATICIS. vi

h Hic adplicari potest, quod Autor Libri Coni P. IV, 19. de vel ram Iudaeorum computo refert: Eos, ait, scientiam Astrorum Coelestium acturatam, claram, & certam Per re tutionem Lunae, quae est dierum χρι horarum scrupulorum 793. traditam & continuatam aDomo Davidis sine errore & confusone, ut & Per revolutionem Solis certam habuisse.

Di LLEL IL filius Iudae Epocham mundi Iudaicam, quae

376o. annos a creatione mundi ad principium serie Christianae continet, primus constituit, cyclum XIX. annorum invenit, Sintercalationes mensium in annOS VCli 3. 6.8. II. Iq. I7. I9. rejecit. IULIUS BARTO Loecius in Bibliotheca Rabbinica Part. II. P. 4I6. s 8. edit. ROm.

R. fAMUEL, Jarchinaeus sive lunaris propter motus S EA &lunae solidam cognitionem dictus, floruit circa annum a o. Idem quod HiLLEL suscepit, quo nempe annum Iudaicum corrigeret, ad quem laborem cyclo XIX. annorum usus ficit. CAPUT. XVSeculum Tertium

Multum pristini splendoris hoc seculo amisit Mathesis, nee doctorum tantum numerus, verum ipse etiam disciplinae dos onem sentiebant. Nulli annotandi sunt, si demas sis

367쪽

3- LIBRI I. CAPUT XV. alia rarunt , quarum maximam fecerunt quinoue grauiuum Sinensium. a) Quantitatem anni 36 s. d. 6. h. statuerunt, &3 rationes Eclipsium inquisiverunt, cum antea maxima pars Astronomorum sibi persuadebat, actiones bonae malasque principum esse in causa, cur motus coelestes saepi ammutent GAUBi Lius in Hist. Astron. Sinens 3 - IULI Us Ap Ric AN Us Syrus, ex Grante sub Antonino Helagabalo & Alexandro Severo clarus, accuratissimus temporum observator, prenomine Sextus, pertinet ratione libri sui

Cestorum nominati ad Taeticos ii , scripsit quoque Chroningraphiam Annorum s 623. sive libros V. de temporibus ab O

he condito usque ad A. Q 223. Olymp. aso.

II) Latine vertere coepit a ULIANUs Pu CHARD Us A. cos. Parisiis denariu, seu noti perfecit. Iam Vos s Ius i. c. p. 3. scribit: Tacticariis habeo inedita: multaque in iis ex AENEAE Tacticis AF RicAN Us ex crasiti Sed multa superstitiosa, quae Cliristianum non decent, in eo Occurrunt, V. c. essicax adversus vini eorruptionem, remedium, s. solio inscribantur Θῶα haec verba Psal. XXXIV, 8. Gustate & videte, quoniam sin vis Dominus M. cons B. p An Ric Ius in Biblioth. Gr. T. II. p. s98. MS. de quo easat, Boxus ad suETONI 1 Caesarem cap. s. & sALMAsrus Epist. m. adt AMEυM vos si M, intellige partem Cestorum A P R I e A N I, adhuc ineditumest. Eodem reser, quod scribit GAssENDUs ad r622. PEIRE scrυM obtinuisse tum ex Vaticana, tum ex Ambrosam Mediolanensi exempla quaedain Apst, g ANI, aliorumque Tacticorum in gratiam L Uno vici MAcu ALTi visistrenui, auctorumque militarium & .Hathematicorum studiosi. Et quod librum septunum Cestorum, qui est de re militari, habuisse Ain. traditur Mose TE N4 us apud. M O R Ho F i U M Lib. L Polyhistoris p. 61

s LoetiNυς, in vis Philosophus atque Porphyrii Praee

pti in Inter varia, quae scripsit, etiam Mathematicae attigit. - condidit quaedam i de circulari coeli motu, a de numeris,& 3b cur quae procul videntur, exigua videantur min .

mm Plura adkrt B. FABRICI Us l. c. T. LV. P. M. seqq. ubi e istam vitam atque varia do eo iudicia adducito

368쪽

DE PRAECIPUIS ΜATHEMATICI Li seorsoni Nos, e gente Martia fuisse videtur, doctissimus artis, A. Q 238. aureolum edidit libellum de Diei in quo permulta Mathematica admiscet nn .

eum SIDONIUS APOLLINARis epist. ad Polemium, liheci timetur Sed noverint discrepantia sentientes, senten- M. v ARRONE, sine SERENO, non sEPTIMIo, sed sAM

MONico, sine chNsORINO qui de die natali illustre volumen consecit, non posse damnari. - Multoties hic libellus praelo fuit commissus. Proditenere M MACRO aio subiectus cum IOAN. Ra vii praefatione Parisinu. soLε dAldinnam. &Basil. is . . cum IOAN. SICHARDI. Emen-- - edidit ELIAs vi NETus, Pitivii Is68. 4. cum notis ALDI MA nepotis Venet. I s. 8. Deinde ex accurata recensione LUD. CAR- aio,1s P iis uti. Lugd. 1s93. 16o3. 8. PUTEAN studio Lovanti ina8. 4. o Mus doius animadversionibus illustiavit Hambulat i si Et denique recussis fuit Cantabr. Isis.

Assi ologus, floruit Anno Christi a o. ut

Libri Cosri P. IV, 19. refert, eum gloriari sellium: sicut semitae Nahardeae. H is x opus avs wOLFius in Bibl. Ebr. p. Io .

inus &mrspicuus maxime, discipulus S. IRENAEI, d o p ter viataris evangelicae consessionem aquis metius Canonem Paschalem, periodi XVI. annorum dilans man. i. Alexandri s EvERi, qui est Christia a r. qq,

370쪽

' DE PRAECIPUIS MATHEMATICIS.

pon pNYRlus Bataneotes Tyrius, patrio nomine MALCHUs Syrorum lingua nominatus. Natus erat ann. Ir. Alexandri

Seueri Imp. Christi a 33. Obiit Romae septuagenario major. postremis annis Diocletiani Imp. Erat destissimus Philosophorum, & accerrimus Christianorum inimicus..In Mathesi multa scripsit, praesertim Astronomica it . Et Eset nihil in Arithmetieis, & Geometria, vel solius nominis 1ndicio supersit, non pauca tamen ab eo in utroque genere edita fuisse testatur LUNA UIUS uu).ttὶ Teste sui DA: Et Astronomicum opuscuhim unum nobis superest, Tσαγωγὴ ἐις τὴν α τοτελεσματικην Πτολεμαώ, Introductio in CL Ptolemaei opus de effectibus Astroriam: Prodiit ust. Sed istud opusculum non sapie postpuvRiUM; dein Vero graece & latine cum ui ERONYMI OLFFII versione Basi L isis. Gl. uu) ἡ- τῶν ἀρομιῶν ἡρτηται, ἡ ρσα νευει προς γεωμεορίαν, Vel quae ex numeris dependent; vel quae ad Geometriam spectant.

Anno a 37. Eclipsis Solis magna accidit die duodecimo Aprilis, hora quarta post meridiem. Latitudo Lunae Borealis

fuit 23, i 3. Parallaxis ejus a8, ia. Ergo latitudo visa si . Scini- diameterialis is, s 3. Summa Senii diametrorum 33, 33. Scrupula residua 28, 3 a. Digiti ecliptici i o, 6. Romae. 3 2 3. Anno et 38. Eclipsis Solis facta est Romae die a. Aprilis seria secunda, horis quatuor ante meridiem. Fuit Parallaxis Latitudinis so, i . Latitudo Septentrionalis sy, . Visa 8, SQ. Semidiameter Solis is, et O. Summa Semidiametrorum 33, 36.

Scrupula residua et , a 6. Digiti ecliptici V, 33. Sol in decimo fere gradu Arietis. 3 as .

Circa annum 28 . . Ei AN GHi mensem draconiticum sein Posuit a T. d. 3 i. Κe. I 6. Al i 3. S. & voti i primum de motu fixarum proprio locutus, quem fecit unius gradus intra annos SO. IOCHI G - π IDN Uero nonnisi intra ioo. annos solares, fixas uno gradu Procedere itatuit. i