장음표시 사용
101쪽
uana abuti, ita quidam diuiti)s, XI pecu iniarum abundantia a stillentes, di ictu propriae naturae, ad voluptates vitia detestabiliora rapiuntur, atque impelluntur, Cicer. 1. de finibus bonorii in multi verbo-pum praesidio , non solum ipsi bene honesteque viuere. suum cuique tribuere, sed alijs etiam prodesse student, atque co-37 alitur: eo dein modo, ut Poeta Mantuanus ceciniti nuba a colescentia in Bucolicis: Paupertas in mica bonis est moribm, omne
Labitur in vitium, culpa seserum, ministra
est. E contia verbi paupertate 'timili lo- eo mulios ad summos honores, S dignitate euectos, opulentissimos quoque factos cospicimus. Ea eni in vis est ac naturae artim rerum, quae inter adi aptiora contatini erantur ut videlicet secundii eorum, quibus possidentur, affectiones iatu. rar intrinsecae stimulos, se quoque habeant S occupari patiantur , quemadmodum ea passim aΡhilosophis lonis Scriptoribus ti aduntur.
Sic quae de dignitate praemisi a sunt,nDn facile concesse io antiquiores e seres per miliationi obnoxias, quam aurum, a S, argentuna, circa quae ars nostra Versatur. Et si enim pectini artana suspermutatione sit recentior, dii bitari talare non conuenit, non etiam Venas aurea Satque ar- 8 genteas una cum his simul a Deo optim. Maxim creatas esse. Possint plura commoda, Virtutes, dignitates, atque prae eminentiae auro augentoque debitae, recenseri, quae sciens lubens jue hic omitto , neq; etiam, ut hoc superpondi loco 'addam,t ait de dignitate ac prioritate, quam de v-sus istorum duorsi permutationi S c monetarum praelati e , Vter ex ijs commodior, oportuniorq; Halo in tam commercios videati 1r, nobis hic sis erino, ecari. Plura quaedam huc facientia tractabuntur infra ca. q. quo faciunt aliquot capita, vel considerationes, ut ipse vocat, Cha sanae in Catalogo Gloriae mundi, quo Lectorem breuitatis caus, remitto.
Qu is hidenda monetae habeat potestate IN. SV MMARIA. Imperator ius cadendae vovet suil m
a si creden. monetae priuilegio, ctex concessone Principis acquiritur. F Consitietudinem cudend. moneta acquira
Conoetudo immemoriesu inductu tu priuilegium. Im cuden monetae, num prireatis personispo it conced ' Imperium merum o mixtum, constatu ine acquiriti tr.
Iurisdictionem ciuitates habent, vi consetudinis immemorialis.
pem, hoc est, Imperatorem, de iure pertinet. l. r.&ibid. Doct. C. denis mone. l. I. g. cum aerari un4,is. de Orig. iur. in tit. quq sint Regal in verbo, naoneta, cibidem Matth de Afflict. e Andr de seria Boue rius in sing. ibi, mixta de contra ct numer. 11. in fin. singit. Abbas ad c . quanto, e X tr. de iureiur. Gabr. I iel, MI Oan. A qtri l. adiri n.
de monet. Martin. Garr. Latriens. de mone. Francisc. Marc. quaestio. IS 2. num. 2. I. par.&quaest. 6 8. par. r. in prin.
Item illis etiam competit, quibus ex beneficio Principis, uti in Imperio Cesar. Maiestatis constat tale priuilegium cocessumae induit tim quemadmodum passim Constitutiones Imper ij, primum de anno ῖ f. Quando aurea Bulla elli renuit ga
102쪽
, DE MONETIS E RE NUMARI Ad in Reges de mula gestet et sein fac. Et
Eodem modo ciuitates quaedam egi Hispaniarum subiectae, ex gratio laconcessione dicit Regiae Maiestatis, ius cudendae monetae, libere sibi usurpant, inter quas est Ciuitas Rure mundensis, mea patria, Novio magensis, Plii res aliae Ciuitates Regiae nina Maiestas in illis partibus supeliorem non agnoscit. Praetereὰ, quemadmodum priuilegio, 3 ex concessione, eodem modo i etiam consiletudine tale ius ac qisiri, de obtineri potest ut habet comm tinis Doctorum sente latia, sicut de iure exigendi vectigal quoque ii aditur per Doctor. dici in Ioc. Myn-
busdam, de verborum significa in verbis, vel antiqua consuetud ille, a tempore cuius non extat memoria, introducta, glosi final. in . vectigalia, T de public Arius Pine l. pari. I. cap. 3. Umor . . de rescinden. vendit. Emanuel Soare Z, Recepta .sCntent. in vel bo, monetam, nunJer. I9I. Guid Pap.
Et i haec consuetudo immemorialis passim ius ac pii uilegium inducit, i. hoc
iure g. duetus. F. de aqua quotid. 8ca situ. I. i. g. final. F. de aqua pluuia. arccnd. c. hoc quippe. 3. quaestio. o. c. conquestu S, . qua
sto. 3. Ergo tituli probatione in hac non erit opus, per gloss. in c. super quibusdam.
f. praeterea in Velbo, non extat mem
rix, de verbor una significat Dam ho de in Praxi Criminali, cap. 61. statim ab iniatio,&c. Hinc inferiores Caesare Domini , ut Duces,Ciuitates, Comites, Abbates, Abbatissa S c ius cudendae moneta sibi licite usurpa: e possunt, ut sit pri dictum. An autem pri v. iis pei sonis i hoc priuilegium mone andi concedi possit AE num rescript uiri desii per impetrat ilia ,silbr P-titium praestimendum sit Hoc oloss. Salice . Se ali ad I. final C de is monet. Videntur veste sed Laiidens. ita circa priucipium de monet. se resoluit. Videlicet, si
motu proprio, Vel cum clausula, non obstante,concessum sit, ratum fore tale rescriptum, iuxta c. si motu proprio, de praebend. in sex tb Hinc Machabaeorum capiatei 3. legimus, quod Antiochus Rex Sina ni bacerdoti percussuram numismatis, taquam 1 uperior indulserit. Idem iudicium quo ad consuetud senem praediciam, ferendum est de mero&mixto Imperio. Quantumuis enim illud soli Principi competere dicatur, a quo suprema turildidi io, tanqtiam is fontei
so, incipit, ad illum rursum Vt redeat. per Iliomam Gramna a. decis . 6. qui Princeps ordinat, statuit, reuocat, innovat, mutat, ac tollit Bald. in rubric. C. de precib. Imper. offeren D. Andreas ait Obseruat. lib. 1. Obseruat. I. 6. S sequentlb.
tamen qtiando I de Ciuitatum priuilegio, vel etiam antiquissima consuetudine c6stat, similem quam Princeps iurisdictionem habere, exercere non prohibentur, Henn. GOden consit. IC9. num. 9. Bar-tol. Caepolla intracta. deseruit prae d. rustico titui. de fluminibus. Schtu F. i. consi. 26. Ioan . Andr.&alij, ad C. 2CCedenteS,co- Ium .penultim de praescriptio. Natta con- sit. i So. in princi p. Κircho uius in commvn. opinio. in verbo, Cillitas Centur. r. Adde dictum M. Andr Gall. r. Obleruat. 7. in
Cuius auctoritate Moneta sit cudenda. IV MM A RIA. Prisceps ali que popi I coit sensi intinos
103쪽
cedenti dicta sunt. Princeps,&lpotestates aliae ius percutiendae pecu-cuniae exercete pol sint, tamen populi consciasti non accedente, probare aut improbare num os, ita lite liberrime ac secure in eo exercitio versari, prohibentur, per t. i. ff. de contrahend. empl. Gabr. Beil ex sententia Micol Crem concitis . . in . dubio. Io. Aqui I. c. s. per auctoritates ibidem plures Dida c. Collar. cap. 7 demul. mon. in prin. nil m. r. Matth. de Afilio . ad d. g. monetae titu. qilae silli regat. num. 9.Molin. passim. Et praecipite quaest. 92. num .es . Erat igitur, ait publicus probatiis ille cursus de iure gentium ' quae praecedunt atque sequuntur. Adde eundemnunt. 79 i. in consilio Colle g. Papie n. nu. Is . Propterea, in materia monete dicit te X. in c. quanto. de iureiur ibi, ii requisito assent u populi, quem not. Host. Ant. de But.
ali ibidem, tuod in perniciem S iacturam populi, no potest Princeps monetam approbare vel reprobare, sine consensu populi , qui ex hoc laederetur e quibus
adde Tiber. Decian. in tradi. crimin. lib. 7.titu. de fals .mon. crimine. 2 s. num. Ret. ἈμHinc etiam Albe. Brun. de monet. nu . . statim a princ Verus talor monetae dicitur
ille, qui est statutus de publico, S per publica proclamata ad eb, qudd recusans capere pro tanto Valore, sit poena capitis puniendus, per artol. in i qui falsa m. s. denis. Et hinc grauiter peccare PrincipeS Molinaeu, non immerito conqueritur, qui de qualitate vel pondere debitis subtrahunt, S. enormissimam ita omnium falsi talem committunt, nisi prius publice consensu populi accedente alia probitatis, in qualuate&quantitate, nota definiatur. Et
Couar. d. c. 7. nu. 6. Mutatio ei b pectiniae,
inquit, si fiat ex consensu populi, erit plane ii ita, utcunque fiat cum accedat Consensus eorum , quibus praeiudicium ex ea mutatione fit. Ita senti Francis. Ma I c. qu.
communem dicit Ioan . Ign. in repet. l. DC
cessarios. g. non alius. par. 2.nt m. 9 . p. ad S.C. Syllan . quos citat docti si vir Iacob. Menoch. de arbitr. Iudic casu ill6. nume. 7.
subdit tamen, nescio quantum id ipsum se ruent Principes. Quare Boer .d Ccis. 3r . ex sententia Fabri, in auth hoc nisi debito adesolutio. instit qui b. mod. to . oblig. in princi p. Philip . Corne. consi. 3 .inci p. ad euidentiam huius consultat. r. Volum. Principe pecuniae valorem ad arbitrium suum, irrequisito assensu subditorum, constituere poste, asserit, pro eo est,
quod populus dicatur omnem iurisdictionem in Principem seu Imperator transtillisse, per l. 2. g. nouissim C. ff. de Orig. iur. l. final. C. de l. l. non ana bigitur. V. de lega. Francis. Marc. quaest. 87. licet postea priori accedat. Pro priori etiam sentetia, d. lo. Loer. adducit auctoritatem Luc. de Penn. in rub. de Veter . numis. potest. Inno. Pet. de
Anch. Rbbat. Sicul. Petr. de bell. Speculat. atque ita etiam in i egno Hispaniae serua Ii,naone tamque mutabilem esse infert ipse ibidem Martin. Laudens. de monet. nu. 8. ab initio ita distinguit. Regulariter Principem sine consensu populi monetam mutare non posse: per alleg. Do in.&te Xt d.C quanto diis, ait, Princeps a consueuisset, monetam auctoritate propria sine consensu populi tanto tempore, cuius initi memoria non existat, mutare, tunc libere in posterum eum hoc ipsum facere posse, per l. hoc iure. g. ducitus aquae. F. dea q. quotid. S aettiu.S c. Hinc admodum salubriter ab Imper toria Maiestate, omnium Statuum atq; Ordinum Imperi, qui uniuersitatem representant unanimiast ensu, monetarum, tam in Impeii quam extra limites iam εper ij fabricatarum, certa aestimatio ac Valor non semel est praescriptus, grauissimaque in transgressore S, augmentum earundem pro libitu causantes ac practicante S, poena constituta reperitur. Ita in praeciapua ordinat. Caesar. Ferdita de anno 1 Sy pune tum Donetae concernente hoc pacto
legitur, Belati aber die es uberi resten
104쪽
1mirdenrc. Ide repetitum in M. anni IJ I.
bus mutiis, S c. Qua de causa lati dem stimiNam a P. Gratidian Tribi inus plebis, S gloria prope ii inmortalem apti Romanos dicitur promeritus, qtr bd certum omnium numis mattim precialia I Ornae constituerit, unde eidem vicatim totas staritas, in perpetitam rei memoriam, dedicauerunt, Ut lib. 3. Buda tis de asse Et ait eiuS, Cicero, Couar-
rutilas Bodinus, ali passim me in ine-rtant. Quae utinam si ita initio labiliter hodierno die, R deploratissa ino hoc sectato, in Imperio cosertiari ac obtineri possint, reetius procul dubi nobiscum ageret tir,
Rerumque piablicarii status, ac totius orbis regianen, nec n5 commercior una Vstis persectius consisteret, variarum quae- 1lionum tot miri ades cessarent, aut saltem
absque ulla difficultate di sibi iii possint, de quibus in i libro copiosius. Cuius expensis Moneta sit cudenda. SV M MARIA.
Expens inirenetis cudedis de publicos
ri debent. x Tantii a Vpti erit in mis, quanisi in massa Pecunia ιn tibis commmbiu ferienda. Praeter expensas ιι cryal quid ex perciss*rint morum accipi posse. Pi inceps aliquid poten ex Moneta lucri
Principi quadrans erat pensitandam
Noli refert qtta sit intri inseca bonitas, d qualis inirenetis cun mu quosdam. 3 Pecuuta civi. ι, ex quast, debet aliqua subesse omnietrIa. . Magistri Monetales ad pondus ligam
ι Magistri Monetales quidam βmptibus
dominorum Vivunt.1 Constitutiones Imp. omne lucrum a num
t earunti Imati rearico sectionem,stina pius S expensas requiri, quotidie experimur, latio comunis ostedit atq; eloquii. Quaeritur itaq; non immerito hic ordine, quis a sumptus tales ferre debeat, i inceps ne priuilegio monetandi, tentes an vero Comunitas vel po- tilis Magistri monetales clade dis monetis praepositi In quo articulo animaduerto Doct diuersas este opinione S. Legistarta videtur c6mianis haec, expen 1 sis videlicet de pti blico fieri debere, ita Ptantum non plus valeat moneta cusa, qua ipsam asta, ex qua est cofecta. Uiuius,
per auctoritateSplure S, incom. Opin 189. Et glo. add. l. i. de contr.em p. in Verbo pr bet. Quia, inquit, ' tantum valet unus nu tmu S, qtlantiar genti tantundem in massa,
qu fit ea turibi Bar. S ad i. qui falsam. ff. ad
i. Cor. de sals. 8cl. s. C. de et . nu. pol. lib. I. Item Alb. Brun. nu. r. circa pri n. de mon.&per Bal. Lancel. Deci. Curi. Budae. δ alios, Car. Molin. nu. 798. Ita tenet Fran. Curi. statim ab initio. Uide etia Did. Couar. cap. I. nu . . de ut mon. ubi et id praeter alias auctoritates allegata fili et . decis. 9o. nu . . Pet. Vel iuga. in Spec. I rinc. tit. demtit mone. nu. 7. Badae. d. lo c. I dea si e Nisi, ait, ut&argent si in etiam, numisma parili ratione congruerent, conanaercia hominu ua expediri no possent. Frct C. Mar. q. lsa. nu. 2
Cum enim publice intersit, uti in praeced. cap. dixi rarii S monetae valore aestimationem a comunitate costitui, recte quoq; inde sequitur,comuni b. publicis sumptibus ea fore formanda, ita ut apud Omne populos uniformiter, ubique de semper possit pro eodem expendi, Peri .f. C.
Canon istae verbi tenent, expensas deduci, non nihil lucri inde haberi posse,
quod Dida. Cou. praecit loco totius orbis consuetudine receptum amrmat, per In n. Abb. Imo. alios ad d. c. quanto Francis.
6 8. pro qua cosuetudine, si hoc lucrileue: modicu foret,concludit Brun. d. loc.
105쪽
nu. s. De consuetudine, ait, reducitur impensa, qtiae fit pro cudenda moneta cita vitato minus valeat redacta ad massam, quatum ascendit ipsa impensa. Et posis obtineri, sequitur, qu bd quis conduxerit octi-cturn cudenda monetae, qui ob idio prohiberetur, propter merca iuram forte inde prouenietem, lucrosana, Principi quasi ex
debit, inde aliquidio tribuere, ut eo lubentius huic Regali praeesse, ac sumptus tolerare possit. Meminit istius Francisc.
Marc. in h. quest. 26 l. Vbi ait: Iten Princeps accipit pro marcia a auri trabsitu, videlicetio. solidos, S pro marcha arge Irii, 2. denarios. Vbi plura de mercede eorum omni si, quoru opera Rex in clide dis monetis utit, adducit. Item Brun. nu .io. II. Etrio Principi praestaret hir, ait, pro signoragio hoc
est, ut ego accipio nostia lingua fit fol)lc.
fcha IS singillam archa a tiri tertia par xv-nius dii cati. quod Bodin. c. Ge Reptib. I. li. 6. Vectigal monetale videtur nominasse. De quo Budaeus lib. de aliis 3 ita quoque scriptum reliquit. Huius rei ara una entum esse, inquit, quod quadrantule istud subsidium, ioc est, quadrans UniuS Cera iij, non lucro redemptoruin cedere, sed
principium blitum sit, quibus hoc lit
crum erit radere Monetari j redemptore S, laoc est, argvrocopiorum mancipe publico nomine saepis me coacti sunt, virorum monetalium seueritate, hodieque ita factitari aiebant: licet in alio genere, Ut si argyro copiorum conductores quos Magistros num hilarior utri vocant relatis Pi-xidibus deteriora aliquanto fecisse numismata iudicentur, quod notae praestitutae deest, id resarcire Principi populi nomine cogantur haec Budarus. Quae omnia Constitutionibus Imperia tibiis hodie magna ex parte sunt mutata, uti infrξ seque
Inueniuntur praetereὸ, Qui opinantur nihil referre, qua liga seu temperatura, quoue pondere aut indicatura , monetae fabricen ir,naodo signata sint, S publiceael mala quo rima sententiam tanquatri rationi ac re numa 1 1ς contrariam puerilem, aclidiculana, recte dictu locum rei j-
cit atq; respuit Molin. Debet enim ut pectini t dicatur , subesse iusta ' debita
symmetria ce proportio massa metallinae erga pecuniam signatam, ut non haec praeclara ars, ac praecipuuna quoddam Regale, in quo haud minima Reipublicae, imo totius orbis, salus consillit,inc si temptum atque ab usu in trahatur. Cui vi debito modo subueniretur, per Coni tutiones Imperiales magistris monetalibus in qualibet specie moneta tu, 'certus pes in ligar,qin m ponderis est praescriptus, ad queis no seclis atq; ad scopum propositum collimare & vigore illius ac curatis di me,siit, grauibus phoenis bonoru corporis acalijs,lecundum qualitatem delictor si ierisonarum,de quibus infra, ubi de falsamon2ta tractabitur copiosius, mixturas suas Galoysatio es facere ac te inperare tenensitur dire ubi ab illis fuerint praestita, tumi procu si ex cor si argyrocopijs prodierint, eorum defensioni non in cubit, quarito valore, mas no, aut Viliori expendantur in posterum ut nec curat Ur, quo preci aurum sibilar Etumq; comparauerint. Ita enim ilhi magistri mos retale ad omnes sumptu si expensas, quibus incudendis pecunijs indigent, excepto aliquo honorario, dominis forte pr*llando, tenentur. Sunt ali in Imperio qui annuo stipendi est operas suas elocat, S nihil Iγre ulterius bdominis recipi fit, e saccomino Jum et in comodum inde prouenien ς, ad solos dominos, non inagistros monetales pertineret: per quos etia materialia,S instrum et a monetalia, o Innia, caeteraq; ad hac re necessaria, procvrntur, Uti quoq; mercedem operari js moneta rijs, secunda diuersitatem grossarum Minuta rumonetarum, dare tenentur, de qua varietate
mercedis, infra similiter suis locis. Quod verb, ut domini ius cudenda pecuniae habentes, ita quoq; magistri mone- tales eorundemque operari j in Imperio, salario uniuscuiusque suo saluo, nihil vIterius ' ex officina numaria lucri habere, x ac recipere, propri)s ire sumptibus ei in
pensis, hoc prae excellens Regale Xerc te M in honore , atque ex illimatio noin cor
106쪽
summa incorrupte conseruare debeti, teneanturque, multis textibus ordinationum protiis una, sancitumqtie reperitur. Deqtio inta. Ordin annis V silc script tam
tum in Comit. Spirens annas O VClsi.
diis dan nauch/quod al js multis in locis
repetitum extat. Quaeritio ad capiti praesens sufficiunt, qui velit ampliora in locis supra citat. poterit ea haurire. S c.
SV M MARI A. Bonitae visnetarum duplex constitititur. a sontas monetarum intrinseca, in qui biu consistat.
scent. Bonita moneta extrinseca, in quo conisat. Bonitatis intrinsecae absirda quorundam
Extrinsitam bonitatem Molinaeus magis Dbstantialem intrinseca dicit. Pecunia quae habeat requisita. 1 Constitutiones Imperi, comui emsenten
Intrinseca bonitas ct extrinseca seminetrice debent conuem re.
dum nunc est aliquanto propius adlurius artis filia datare tum, S radicate in in fornaationem, dicendumque de bonitate monetarum, ex qua tanquam ex fonte, quaestionum monetariarum examinatio, earunde inq; decisio&discussio, est petenda. Quam bonitatem, reiectis multorum nebulis S ani biguitatibus duplicem tam in tauro quam argento, idque ex Doctorum omnium 'comuni sententia, in intrinsecam videliceti extrinsecam constituimuS DOct. ad i. Paulus. f. de solui. ad i. cum quid. is si cent. petat SI ad c . quanto, ex tr de iureiuran Mattia de Afflict. in tit. quae sint Regal Carol. Molinae. de monet. num. 77.Vbi de qualitate, quantitate, in
passim Bonitatem intrinsecam in duobus consistere dicimus, in liga videlicet seu preciositate materiae, Min podere nos Germani, populariter agentes. Inl gehali
torn. Liga t. n. germanice nihil hic nobis est
aliud quam geluut oderio in I speciem
Valentinianus vocat in . I. C. et nu. pol.
I i. lib. Pondus vel 5gcim cl)t oder*hrol. Hinc dicimus solutionem fieri deberes cundum bonitatem intrinsecam quae fuit tempore contractus, hoc est uehiasistro t
beia meminit Galla. Obs. 73. Extrinseca verbbonitas i monetae consistit in valore impolititio, Anivcrdicoriingraestinam lini oder vastiation I valui
quidam nuncuparunt, ut testatur Matth. Coler. de process. CXCcut. l. cap. lo. nunt. t'.
Hinc stimatio numi potest describi, qlsit signata cuiusque laminae precium auctoritate publica simul cum pondere de
tem extrinsecae bonitati formam seu cha-
107쪽
racterem adiungimus, de qui biis seqtletur deinceps ordine. Non me hic praeterit, paulo aliter a n5- nullis, S vel imperfectius, vel obscurius, traditum esse, cum forinam etiam intrinseca bonitati asscribant, uti Gabriel Biel Ioan Aquil Laudens. Henric. HOIn. Francis. Cur t. inte4 qtios duo posteriores,meo fiudicio, ab stir de adnaodum, intrinsecam bonitatem in liga, ponderis & characteriscosistere tradideri Int. q iemadmodum habent illa exemplaria omnia, qtiae iactensis videre potuimus. Constat velo ex bonis auctorbus appellatione ligar itur insecae, non pondus, tilio militis chalacte
rem contineri, sed longe illa inter se esse diuersa&distincta. Molinatus quidem vir ingeniosissimus,' hic va Ide est singularis , qu bd praenae n-tionata communi sententia assignata, doctissime explicata, non intrinsecam bonitatem, quae communiter substantialis nobis dicitur, sed extrinsecam substantia- Iem magis retentis nihilomin)s pro communi consuetudine loquendi, idq; discipline gratia vocabulis, dicat, eamq; in monetis 3 pecunia, quaten 'pecunia est,prq- fetendam, primoq; de ante omnia in consideratione habendam, pro fundamento suae opinionis ponat Verum quia, eodem teste, ut pecunia' suis requisitis constet,no solum extrinseca bonitas, hoc est publica illa aestimatio, versim etiam intelior illa ligae e poderis proportio requiri tui: Eo enim Doctores in suis tractatibus, corasilijs S lectulis de monetis, etiamnum
hodierno die Sacri Roma. Imper. saluberrima Constitutiones respcXerunt, revera ponderanda illa tintinanda veniunt. Eapi Opter in multis casibus factorum speciebus intrinsecam bonitatem, quae contractus tempore i fuit, attendinatas L praeferimias In multis vero ad extrinsecam illam valvationem quae blutionis tempore usu recepta esl, meni Cm conuertinius, .secun id eam ancipites quaestiones obuenientes disio luimus, quemadmodum fusus circa principium libr. r. de quaestion monetarum dees ara-
iae cum ita sese habeant, communi Dque sententia, quam Molinaeus communem errorem Vocat, rationabilior Ἀ-quior, artisque quam tracta Inu S praeceptis vicinior propinquior visa mihi
temper fuit Iccirco non attentis ijs quae Molin passim, maxime verbquaest. 92.nu. 696. Cum pauci alijs vrget, ab eadem hactenus culta obseruata recedere, te I merarium fore putauimus, alterius interim cuiuscunque censuram et iudicium saluum liber uir relinquentes. Noua enim aliquando suam trabent gratiam ac cona placentiam, tangulari quadam decorata videntur pulchii tudine ut est in pro CD m. fibrum. g. In secundo in verbo. Noua. Hinc Poeta Chirstianus Mant. ita cecinit :Cura viris et gus rerum leti se nouarum, Propterea certe noua pastu ityi aeriso omnes Firgis inat ditos, ct vis inovus auctor haberi
Sed de his copiosius in subsequentibus. De liga seu preciositate a genti. SUMMARIA. Liga vocabidum unde dicatur. a gasilo p.rcto dis statur.3 agam i agi adus seu denarios distibul-
Denari: Muarre accipitur. De; Lirim in a grana dividitur.5 Purum astram unde dictum. Arge litum partusta deliniorum non re
8 Murca puri argenti quot habeatarana. Vrgentum multiplex repertiser. Ex emphi quaedam ligae varietatem expri-
ι Tabellia de denari) δ granis. ii Ligae inuestigatio per delinio es nodus
108쪽
Lotvres qualite his accipiantur. Loiones singuli in ιδ .gra1ra secantur. Igae partitio scin disin Norabergenses, qtialis. Tabelli viuialis granapuri argenti expri
Tuella iuxta Noribergensium moremd
Tabula bina clatbus fit aequiparatio denAriorinio loto M. CAPUT VIII.
PI i WVM hic quo pacto se res habe
at cum preciositates et metalli qualitate exponendu, ac deinde ad ponderis: characteris rationem veniendum
Liga seciand lim Molin. lios est barbarum vocabit luna, ligamine vel a lege ita dicti ina, uuam Gabr. Bielio inconam Ode ita describit. Liga est species mixturae, vel gradus metalli propter admixtionem vilioris materiae.
Nos retento vocabulo gallico alo vocare solebam is, id est das se aftfaloyer
enim ut ipse Molinae. natio Ire Gallus, interpretatur, nihil est alii id, quana certa ratione commiscere, temperare, S mctalla
Ligam i itaque seu argetati preciositatem, de qua hic nobis elis ermo, in in .dradus, non lech atq; apud nostros iureconsultos, in D. uncias as distribui naus, quos
denarios appellam', Germanici se ning
Gallice inter Sudaei: ari en 2am ait,mai Tam in duodena dena Ila parti uiri ur, qua latii duodena sui it scripula Alber. Bruta. nu: 3. 9. ab initio sic inqIiit, Fit autem admixtio aeri sic deteri oratio pretiositatis argenti hoc modo. Nam argentum pretiolum dii tinguunt per duode in Pradus quos duodecim denarios appellant. Ita quod arge irium magis pretioliam, siue copii latum , dicatur esse pretiositatis seu ligar, tr. de natiorum cc. de quae ibidem sequuntur.
Obseruandum' hic est denarium grγce γλμη non pro certo aliquo numismate, aut monetae specie , quatuor valens s
stertios, pendensque siliquas, a . cuius alia quoties meminit de asse&partib. eius Budaeus, Varro de ling. 4. item Hoto de renum. cap. is. N passim, sed pro duodecima parte metalli argentei meracissimi poni, atque ita artis est vocabulum receptissimum statissimum inter artifices, ut sunt plura alia similia Molinae num. 92. denarium quadrupliciter accipi tradidit, quae vide, si placet, apud eundem. tantum ver ad nostrum institutum attinet, denarius rursu in a .glana seu momenta diuiditur, in s. grauidicimus, hinc Budaeus lib. 3. astis. In singulis, ait denariis vicena quaterna grana momentave ponunt, pro quibus& ulterioribus minut ijs verbum latinum assignare non possumus, nos in forniationis gratia medias Se quartas . in nomina revi scribere solebamus. Itaque sim arca una octo habens uncias in pondere, sit duodecim denariorum, illi id argetum purum putu, hoc est purissimum, me Pacillimum, et inexcoctissimum
dicitur, ab omni extranea materia plane prorsus repurgatum, simplex ter uetra,& c. Putum dicitur metaphora sumpta ab arboribus aliisque rebus, is quibus superflua aut non necessaria, obstantia, &aliena auferuntur, 3 sic sol una quod utile sine vitio videtur, relinquitur. Qllemadi nodum arbores, vites, etiana rationes amputari dicuntur, uti eleganter aniὶΟtauit Catilia. Cotta in Memor ab Ilib. In verbo, Argentum, Quo tr. denariorum argento impostibile . praeliantius puri silvein mundo est e posse, nam si implicius aut purius argentum haberi posset, hoc gradum duodenarium, tanquam X tremum culinen, excedere non deberet illa enini
artis iunt principia, quae omninbdebent esse certa te ita diibitata, ita ubd summe admirer doctis limos viros in his hallucinatos I deceptos iste, uti infra olteiis
109쪽
Sic si argent tim sit ii. denarior si in eo repetitur duodecima pars, id est denarius
unus aereus, seu materiae extrati agantis&superfitiae Sisit octo denarior una, tellia pars est materiae alienae Si nouem denarior una, quarta si vero sex denariorum, medietas est priri argenti re medietas altera materiae abundantis , atque ita de-
Multiplicatis itaq; duodecim denarijs
cum viginti quatuor granis protieni inti A. ---228 grana atq; tot grana argeti arca una sitie sit Colonie sis, sitieTroiica recipit, quo rivi prae- .naisi ab artificibus medietates quattςaliqua do indiligenti habentur obseruatione itaque semigrana S 6. Et quoad quarta ἰ-ΙI32 proueniunt. Explicat haec apposite satis Didac. Cou Ar.
Veter. coli. ntim 1 f. cap. 3. g. l. nu. 6. Summa,
inquit, bonitas in argento ea est, Vt marchus' i ii libet aabeat is denariovargenta, atque ita marchiis totus e Iit argenti puri, quod nullum habet aeris aut stanni mixtu-
rana,& quae ibidem sequuntur. Haec omnia benevole Lector, si prima
fronte non ad amul sim intellexeras, sed fortassis obscuriora tibi visa Dierint, suspendasqtraelo nota nihil ingeni actianen, R ad ea qu sequentur sinat liter aduertaS,ac tandem resolutis sinius eris in omnibus
huius nouae cudendariana pecuniarum artis pret ceptis: uti alias in difricilioribtis, et non passim ob vijs, quaedam suis in locis
tibi erunt praetereunda, ut loco: tempore percipiunt ii commod ori. inare, ut ad hoc, quo paululum sum digre sua, reuertar, valor ille intrinlecus noster, Mnaaxime essen alis , non solum' t respectui uultiplicium denariorum, Verum etiam propter granorum nati itudinem, quasi in infinunisse extend cntem, multiplicatur ac variatur. Ita est reperire argentum, in quo unius aut alierius granuli portio saltem inest, exempla habemus fere in omni plumbo,
dem dicitur, e nriindum reputatur, licet ego de citis per se tione nrtritu iri dubitem, una cuia aro Erckeria, rerum metallica mina apud Caesar Maiest in regno Pollemiae Iagistro primario. in libro suo Pan
primo mihi copiam fecit Generosus C me Ebephardus a Sol nasci Dominus in Sol nas, Mint elaber clat Sonne ira id t&c. Landiro si ardus in Vel phalia, Dominus patronus meus, perpetu , mihi obser uandi uim iis ci aliis veritas per experimentum sinis faciis in fornacula liaberi potest, i c. Similiter habemus argentii in quo quadran, triens, aut semis unius est denari j, videlicet 6.8. aut i 2. granorum aut falleni
in quo in ei denarius unus , bini , tres, quatuor S c de itinetis denario aut dena
granis de consequenter ad numerum 24. Vsq; granorum, quod nec Plinium latule, qui lib.33. Natur. his L ita refert. Miscetur argento tertia pars aeris Cyprei tenuissimi, quod Coronari irin Vocit, fuit illud 8. denariorum argentum. Quos fecimus hoc nostro tempore hal toleros, ut a minimis ad grosi is de reci siores num orum sorte, exempla sumantur, continet arca Coloniensis ex ij;- I den. 8.gῆ aut Io, g . Ita enim per abbreviationem de natauin
per den. per g .grana ignificamus. Nostri denarioli, de octo obolis habet
argenti puri , Eden. Hoc est, prope quinta pars est argentea, reli uuae quatuor parteSlunta respItem stuphe i quondam in Brabantati astam pati, habent puri argenti quoad
110쪽
rentem meum pia recordationis in ducatu Gel ditae: carissima in illi patriarati re- miliadae, regnatrie Dirce Carolo fabricati, continent puri argenti I den.
Angel ictu d)recicii bii Vr vocantur, c si duplici gladio, apud Saxone, stam pa
Florentis basicia in Germania cusi
Regalis Hispanici similite V. den. - ge quidam etiam ex posterioribus cum cruce Burgundi ca- Q. g. 6 g lara quam preciositatem
nia, exsurgit num cru -59 grano
rum qiaitii plicatus,vcl.ita progredi cnvix scio num praestantiores numi arge et ei ex argyro copiis prodi crint.
Hii itastam multiplicis variationis d nariorum ira norit m ratio tu in , ex subiecto schenia te facile est cotii gere. Denarius viatis, ut dictu iri, recipit
grana 2 q. Ita pronuncio denarius unus cum grani l. 2. 3. cc. denari bini cum grani I. 2.3. IO. O. S c denari tre cum grani I. 2. . 8 S c denari q. cum granis I. a. 3. . s. c. conseqtienter usque ad grana, quae e omnium multiplicatione proueniunt. 288 totidem enitia diximus marcana continere.
do usque ad duodenarium numerum denarior un), exurgum grana tot quot dixi --288 ge. Prat urb