장음표시 사용
421쪽
TRACT IOANardidit Matth. Bos D. V. I.
Ius cudendi monetam nulli compe-it, nisi Imperatori f. monetae titti quae
intregalia, cibi late Matthaeus de AD siet. Priuatit m l tamen vel priuilegio, velon siletudine ius illi ad acquirere post e, tradidit in sing. late Obs. 2 .cent. . Guilo Papae decis. 98. Bosi in crimina lib. tit.
Quanto tempore praescribantur ea, ii sunt releruata supremo principi, utunt vestigat, ins cudedi monetam, tra- sit Balb. 2. pari. S. princi P. quaesti . de prae-crip t.
Ius monetandi iussi priuato potest concedi. Corollariumprimum Vlli priuato de Iure scripto com - petit cudere monetam etiam legi-' timae materiar, legitimi ponde
uia moneta habet esse in publica formaercussa, per t. I. in ver. nummus .ff. de con- ahenda emptione, ext in ii. c. quan-o,in versicul. patris tui monetam conterari, qua forma publica priuatus sine poe- a falsi non potest vii l. falsis nummis,&qui nomine. f. ad i. Cornel. de falsis. Corossuriit sica1rdum.
Riuatus cudes monetam, incidit falsi poenam, puniendusque est, inl- sarius, secundum Bo hic. Se Doct. ubii: pra, per t. quacunque. q. Cornelia. E. ill Corne l. de Dis.&J. i. C. de falsa mo- , ta quis non contingeret si iure per- itteti hoc faceret, l. Grachus. C. de adul. c. qui peccat, 23. queli q.
Nam nudi i priuato, ea quae iuris publicin fine consensu Principis Ompetunt,
per t. r. f. si quis a Principe,&g. idem ait .ss. ne quid in loc. publi. l. quicunque. C. de Diad. limi tro. lib. II.
Denique frustra per Privilegium impetraretur, si iure communi concederetur,l. Imperatores .ff. de priuileg credit. J.v-nica. C. de thesau. libr.io. Sed per Privilegium is Principe impetratur, quod qui Scudere possit monetam, pertext. Gen Z. in X tra uag. IO. 22. incipiens prodiens, quasi: ex adipe. Igitur.
dicta. Ius monetand ex Pris legio, si ex consuetur dine immemorabili potest acquiri.
FAllit supra dicta regula de Iure spe
ciali, utpote Privilegio, vel consuetudine ex necessitate introducta. Ut quia Princeps non potuit ubique su ficienter monetare, secunddin gloss. v-ntim, MD Oct. in l. 2. C. dent s. monet. Ideo bene potuit alteri, ut Regi Duci, seu etiaCiuitati populum subditum habenti non priuato ab Imperatore illud Ius ex Privi legio , vel immemorabili consuetudine
concedi,& acquiri, puth monetam cuden di. Patet prim tum, quo ea, quae compet Ani Principi, ut Principi, bene possunt alteri in Privilegium concedi, per te X tum copiosum gloss. Mocto. in c. quod translationem, de offic delegat. cinci si quisquam. ff. de diuer.&tempor prescriptio. I. sana. C. devectiga. instit. Secundum claret sic, quod ea, quae potest Princeps, eti iam consuetudo potest, secundiam Cyn in l. t. C. de menda propinquo per te X t. in Doctoeinc super quibusdam. g. praeterea, de verbor. significa. Nam licet ius exigon ldi vectigal, sicut Ius cudendi monetam, lsit de iure regalium, c. unico quae sint re lgal. Et illud Ius praescripta consuetudi- in centenari , seu immemorabili bene
potest acquiri, secunddm Bartol. de Doct lini si publicanus .fide publicanis vectigal post Cynum, per plures rationeS
422쪽
bene urgentes, in I. l. C. noua vectigal institui non pos e. Spec .de ca poss.& propr. f. quia vero versicut quod decolligentibus vectigal Bo hic. Doct. in c. quanto. de iureiura. per Guid. lyapae, qii aestio. 98. pertext. l. final. C. nou. Vedii g. institu non poss. 4ext. l. in d. c. super quibusdam. I.
Monet re quidam possunt ex Principis concessione, vel excentenaria praescriptione, ut si in v triuiaque status Principes, Electores, Marchiones, aliqui Comites, Ciuitates item Imperiales Alemania habent per Privilegium, quod possunt monetam cudi facere, ut patet de Sueuis, Rhenanis, atque Bauaris, ac Francis. Idem Dux ab audiae, Barboni j Principes Aurayce, Archiepiscopus Ebrundinens Episcopus ausa nen-λ. Item Ciuitates Italiae aiunt se hahere ex praescripta consuetudine ob hominum necessitatem inducta. binu bd Imperator non potuit ubique sufficienter monetare secundum glosis Cynum,
Salicet & Docto in I final C. de falsa
Ρxo euidentia praemittendum est,
idem esse Solidum inureum, quorum et libram auri faciunt, secundum Ioan .de Plat. DOcto. C. de Vete . numisma. pol. libr. i. Cum autem 2 solidi constituant libram auri , sequitur qubdsex solidi aurei fore ni siue Ducat Imperiales, seu legales, constituunt unciam. Itaque unus Aureus legalis est sexta pars Vnius de in unciis, quae ih. faciunt libram auri, secundum Ioaia. de Plat. lnd. l. quoti
TIL MONET. addidit Matth. B D. V. r. Vide quid sit aureus , quid solidus.
Couarruviam in collatione Veterum numismatum,cap. 3. g. 2. Non me latet Boerium decis; 27. per totum. Onuntur autem pro eodem ita ut solidus aureum denotet atque significet olim septingitu: duo aurei vel solidi constituebit librati auri liodie peiores aurei cuduntur, nunc aurei conficiunt libram, quales pe
Germaniam habemus, vulg, ostgus
tendicuntur. Existimat autem Alciatu sint haec enunciatio, de verbo. signi si qubditodierni aurei hodie in quaque regio uecurrentes S usuales sint substituti in locusti ve rerum aureorum. Ita ut quis hodie secun dum eos ex legibus4 statutis sit puniea dus vel honorandus, prout rexpostulauerit. Quod annotauit quoque Ioannes sis chardus in I. . quicunque C. deseruisse gitivis. Uide Franciscum Uiuium in commvn. opinionibus, in verbo, aureus, lib.t
Solidus dictus fuit, quasi solidus integer, nullaque parte diminutus: iusto et integro pondere percussus Brecheu sint. etiam nummos, de verbor. signific Sichardus dicto loco. lCorollariumsecκηPI .
IN de elicitur secundum Guido Papr
qu stio. 92 quod donatio absque insinuatione ultra quingentos solidos, i est, aureos, facta est ipso iure nulla, intelligitur de illis legalibus aureis, per ext&Cyn in i siquis pro redemptione ii princi p. C. de dona. Corollariam tertiam.
IT que intelligitur,qubd simplex de
fensor ciuitatis non possit iudicare vitra , siue supra trecentos solidos l. iC. metalla, libr. io. in Authen. de dese re ciuitat.f. iudicare, ubi per Bartoi& Ange. Libra argenti appellatur quinque au
rei seu solidi, secunddas ido ubi supr
423쪽
,ertext. in I. si clericus. C. de epist .aud. n l. i. C. de argent. Precio quod thesau. in-
Tamen ubi ab homine essent prolatiui ei vel solidi, intelliguntur de solidis uinutis, Ic de libris secundum consueudinem&vsum loquendi regionis, se-unddin Barto Ioan . de Plat.&Doch. ind. . quotiens per t. Imperatores, ad fin. ff. deon trahen .empl. l. numis. fide legat.3. d. i. semper in stipulationibus .ff.de reg. iur.
Corollarium prianum. SIc etiam numisma, aureus, solidus,
num us, denarius, hodie variantur secunddm pondus&vsum regionum, secunddm pondus 6 solidi constitu- nt libram aurei. Vel hodie aurei Floren- ini, Bononienses, Senenses, ta miles,,cto constituunt unciam, Ics7.1 mmas. 'a faciunt libram auri, secundhmalost hario Ioan de Plat. Lucam de Pena. in
Ndeest, quod huiusmodi unus aureus
valet decem libras aeris, per t. r. C. decollat.arris,&Io. aurei valent unam li- iram argenti, secunddin Pla ubi sup r.eri. unicam. C. de argenti precio, quod hesau. infert. lib. Io.
CAP. . III. Moneta in proposito casu dicitur,
quia monet, ne qua fraus in mei tallo, pondere, vel forma, com-iittatur.
Vnde monetari sunt, qui Principis mo
netarios. C. de muri leg libr. Io Et primus qui monetam fabri fecit, fuit Chare, optimus faber, pater Abrahae, ad petitione ni
Nini Regis Nini uar, fili Beli, secund sim
Alber in reperto. Guid. Papa in quaestio. 97. ad fin. Inde est , quod dicitur G nes. 23. ad fi Abraham appendit pecuniam probata monetae publicae. Unde originaliter processit, quod moneta Imperatoris atq; regum Romanorum est et aurea S magni precij, ut dixit glos l. r. C. dent .m Et ibidem dicitur quod qui eam falsat, punitur, quando fit ab eo, qui non habet potestatem , exuritur. Alias dicitur adulterina, secundum Bar ibidem, ut qui eam radit, vel tingit, id est cooperit auro vel argento, ut tota aurea vel argentea videatur. Si est tiber ad bestias condemnatur Si seruus, ultimo supplicio afficiatur Io. deIIa in d. l. monetarios circa in dium l. quicunq;.s de falsis. Et illa antiqua moneta Imperatori S, ainpellatur numisma, in qua eius imago est sculpta. dicitur enim numisma inscriptio facita in numo, ut videtur Matth. et r. Ostendite mihi numisma census, id est, num um, qui pro capitis censu datur , secundum Pla S Pennam ind. glos rub C. de Vete. numisma po Sic in sco histo e X ponitur,&per Chrysos dicitur, numisma Caesaris aurum est, numisma Dei homo est. In solidis Caesar videtur, in hominibus Deus agnoscitur. Isido ely. 16 ait Numisma est solidus aureus, vel argenteu S, Vel aereu Sideo sic didius, quia Principis nominibus effigieq; signatur, per t. numismatum, L de usu fruet ubi glos &Doct. Num auteni Numa rege sunt dicti, qui eos primus apud Latinos imaginibus notauit, retitulum nominis inscripsit Saturnus tamen secundum Eutropi in princ histo aereos num os primus instituit. Denarius ver,inde est dictus, quod decem valet num os usuales, secundum Lucam de Pen. prout in sco histor exponiatur illud Euangeli j Exij edictima a Caesare Augusto, ut uniuersiis describeretur mundus, c. a. no. in l. r. f. de contrahend. mpi in i quintus .f. si autem, T. Kk deaur.
424쪽
de auri arg. leg. 8 per glo. Host.&Doct. in c. quanto de iureiur.
Ex iam dictis insertur prim b, qu bd
nulli ali licet facere monetam auream cudi, nisi l)rincipi, per t. sin. C. de fals monet. Et hoc de iure communi. Hodie tamen de iure speciali ex concessione Imperatorum , qui multis Regibus ciuitatibus concesserunt. Et etiam usurpatione iurisdictioia is Cum Imperium fit scissum cuditur in multis locis moneta
SEcundis elicitur, qu bd in numismate
exiguntur tria ista, videlicet metallu, pondus, forma, quorum aliquid
defuerit, non est unum numisma, deo materia, forma, S pondus, diuersificant a. mos, secund lim Lucam de Pen. etiam id. gloss. Rubri c. C.de Vete utimis .pO. lib. II.
TZrtio elicitur, quod moneta tribus
modis soleat reprobari, videlicet ex naateria, utpote et tincta, non tota aurea vel argentea ut conlii cui & se deberet. Sed ex niateria adulterina et Ex pondere, ut puta est dimini ita, legitimo pondere defraudata, vel etiam forma debita priuata.
Excursu, ut quia no recipitur, nec currit, ut consueuit,' sic est iniusta secundum Innocen. Hostie n. Ioan . Andr. Pan Or. Doet. in c. quanto. de iure Iur.
Caures a contraheauium consucta. Inde est, qud creditores hodie cotsileuerunt sibi prouidere, faciendo appcni in instrumento mutui, qudd sibi reddo
tu pecunia eiusdem materis, eiusdem :loris, Sc ponderis, atque in eodem cursi secund sim Hostie n. Panor in . c. quarto Asten libr. 3. de solui. arti c. 8. quaest.f.
qualis Eo quia ista exiguntur ad ei iis bonitatem istilitatem, videlicet iustiti ponderis & materiar, auctoritas form
atque cursus, seu valor monetae Bartol. it. qui falsam. fide falsis, i at d. in Rubri
Calvi expere sis debeat moneta cudi,cturi crum ex Talaus haberi. CAP. IIII. OVoniam moneta debet esse tanti vitoris in forma, quanti erat in materia seu massa. Conuenit illam ex pens fieri cudentis, puta regis vel com munitatis, secund sim unam opinionem diiuris rigore, ut not. per elos 4n l. i. s. dicontrahen .empl. Imol. in L. Paulus. l. creditor,& l. procurator. fide solui. Barto. in I qui fallaem. fide sal . . Veruntamen secundum alteram In cen.& Hostie n. opinionem, quae seruatui de consuetudine, Rex seu Respublica propter iurisdictionem S auctor uatem, qui habet, quia eius personam, characteren audi oritatem dicit a moneta recipit ali quantulum, sed non multum minoris Va loris, quam sit letallum, etiam deducti expensis cudendi, utpote fabrorum&os ficialium domus monetae, ipsam monet an fieri faciat, ut modicum, sed non multum sentia inde lucrum , secund lim InnocenHos en . Ioan . Bo hic. Panorm. Phil.&Docto. in c. quanto Franc. de Curi. in l. ij. i in I. chm quid. fisi cert. peta Io. de Ana&Mod . in c. postulasti. delud. in c. 2.dem. Iedi. in c. quam graui,& c. ad falsariorum de crim. Dic Bart. in Rubr. C. de contrah
Hinc institur seu elicitur, quddda plea
425쪽
lex si bonitas monetae. Una intrinseca transistens in materia, pondere, .char tere. Altera extrinseca consistens in va- re&aestimatione, pro qua expenditur laconsuetudin secundum Bartol. inci. I.
luicunque, per t. l. st de contrahen .empl. f. t.&fi. c. de Vete. numis. pol. libr. l I. a. c.
thciens. 83. distin. addidit Matth. sol D. V. I. Adde, publicis expensis numismata eL se cudenda, ita ut princeps aliquid lucri
eruet pro ratione ex pentarum, prout traiidit nuncupatus Didaciis Couarru. infra . de mutatione monetae, cap. 7. in collati ne veterum mimis malum.
' seu Respublica non potest ab L
o que populi consensu, sed cum con-α sensu bene valentem monetam mu are. E quia id est negotium regni seu mmmunitatis , ideo exigitur consensus item maioris partis magnatum regni,
Hqtie communitatis, per textum Innoc. sci octo. in c. quanto. de iureiur. Lucam te Penna in rubri c. C. de veter numisi a. pote. lib. I i. i. quod maior . st ad municipat. r. f. sin autem. C. de iur calum. Nam v-
aicuiqne licitum est his, quae pro se in- roducta sunt, reni inciare, i. si qui Sin con- bibendo. C. de pact. δ c. quam pericu lo- sum, . quaestio prima. Aliqui volunt,3uod singulorum requiratur consentus, risia euia lentur in angarijs. Seclis er-
in ali)s non subditis, qicibus huiusmodi mutatio, vel minoiatio non praeiudi- at Innocen. Panorniit. in d. c. quanto. te iureiur.
An princeps possit mutare pecuniae
valorem. infra Couarruviam d. c. demutatione monetae, circa finem. Potest autem
ratione publicae utilitatis, ten ore belli, NIs in QVI LAC is vel si alias populo utile sit tur si ita etiam, ut ex corio fieri possit, quo' casu cessante bello mercatoribus, qui res suas e diderunt huiusmodi vili pecunia, Princeps resarcire tenetur damnum. De quo latius agit Andr de Isernia,S: Afflict. in . monetae, de regalijs seu fetidis. Princeps etiam posset iubere, Ut moneta aliquando deferatur ad suum aeraria una, vel fiscalem, ita tamen, ut restituatiustum rectum. Quoties enim Princeps
res priuatorum aufert ratione publicae v-tilitatis, semper debet iustum refundere precium, Collat in Litem si verberatum, is . de rei vendi. Decius in l. id quod nostrum est Schuris. consi s cent. l. Egregie Potius in commilia:opin libr. I. conclu. S.I 6 17. magis egregie doctissimia Arius Pine l. in . 1. C. de rescindenda venditione,
mox ab initio Praeses Mech lin. in loco a pleni tu . potestatis Hippolit singul. 63 . quam quaestionem latissime examina ui, atque explicui in actum ea licentiar, annosi. in Augusto, die 27 Coloniae Agrippina .
cubdmoneta intelligatur de aurea ctum
SCiendum est,qubd appellationem
laetae intelligatur moneta auream a gentea, secund sim Guido Papae, quaestio. 49 a per glosis versi num os, S gloss. Vers. pecuniae, cibi octo. in I. r. C. dent f. monet. Nam appellatione pecunia continetur aurum& argentum, per t. p cuniae, r. 3. f. de verbuignis. Probatur etiam ex generalitate Rub. C. de sal mone. sub quam ponuntur leges loquenteS, tam de ailrs, qua in argenti moneta, Vtini. r. 2. Eo quia appellatione pecunis venit lar-gctocu Ripatrimonium,3 quicquid homines habent in terra, per te X. Bar. ina.
cogi. in princ. s. ad Trebell. Minu talis .in princ. s. de lega . Vbi dicitur, qu bd quando verbum, pecunia a testatore profertur, Omnia quae in numero, pondere, Vel
426쪽
mensura consistunt, comprehenduntur. Nam qui pecuniam habet, facile omnia habet. Bal. Se doct. in I. r. C. de constit. Pec.
Omnis res in pecuniam , rursus omnis pecunia in res alias omnes conuerti
potest. Imperator est si receptilia, C. de sonstiti ita pecunia,l. si ita fideiussorem. Et Bald in l. si Titius, C. de operis libertorum. Pecunia inquit est vita hominis. Et Aristoteles ait, pecunia est fide iustar futura necessitatis quod refert Petrus Girhardi nota. 23. sic Petronius arbiter relatus a Catelliano Cotta in verbo pecunia.
i quis habet numos secura namget aura,
Fortu IMng sito temperet arbitrio.
orem ducat Danaen, ipsium1 licebit
Acrisi uva imbeat credere quod Danaen. Carmina coponat, declamet, concrepet, omnes
Et peragat causu, si ij, Catone prior. Iurisconsultiuparet, non paret, habeto Atque elo quicquid Seruius o Labeo. Multa loquor, quiduis numis praesentibus opta,
Et veniet, clausum posis det arca Iovem. Omnia pecuniae obediunt Ecclesias .io. Vnde Horati pecuniam regina appellat. Et sic omnis res, inane commodum aestimabile, intelligitur appellatione pecuniae iecoribus dictae. Eo quod quicquid antiqui habeant, in pecoribus consistebat Bart. Se Docto. in l. i. g. an potest,ff. de constitui. pe Scini. quisquis, is deleg. 3. Alexand. in . singularia, per t. r. f. item
mutuum, s. si cer pet. S l. t. C. de constit. pecu per text. Arch. doctores, in cap. quicquid, in ca sunt nonnu ui 1. q. I.&texi in cap. totum, I. q. 3. TeXt. Glossi Card. de Doctor in Cle. Σ. g. l. de haere. Ad de pecunia non solum numeratam pecuniam denum o S in nutrierato complectitur, sed etiam omnia corpora re S O-biles de immobiles, iura lactiones Hermogenia nil sinu. pecu niae nomine, Vl-Pialius Iul. Penut 4 ibuni de verborum
ET UTI L. MONET sgnificat. nocirca siquis aliquid rogei
relli tui, aut leget bona sua, non dubiunest quin pecuniam omnem, quae in boni sit, putauerit atq; legauerit, e contra quis leget omnem suam pecuniam, censebitur uniuersan rem suam legasse, vel omnia tua est enim generalis pecunia appellatio, l. Nam quod ius publicum, a fin. ad. S. C. Trebellian. I. Balista eod.tit Ut ergo Iurisconsulti Sic Graeci venbo ροματωρ significant tam immobilia,
ιαεδα, ut docetXenoph. in princi p. incon. Ratio autem, cur pecuniae appellatione res omnes corpora contineantur, ea esse potest, quod veteres ante percus os nu. mos huiusmodi res in commercij Sperv- sum permutationis commutaret, cui pe
mutationi deinde successit emptio& venditio, SI pecuniarum usus esse coepit, qua quia pecudum nota signarentur, pecuniae dictae sunt, Plinius pecuniam a pecore dictam tradit lib. 18. quae omnia ex docti Lsimi viri Ioannis Brechei doctissimis commentarijs, in titui. de verbor significatio didici,cum eum titu. Colonia publice exercedi studi j gratia, anno 7 I. ab initio me a promotionis praelegerem. Sed secunddm communem' usum quendi regionis , nominatione pecuniae accipitur proprie .stricte de numis, Barto D Oct. in d. l. f. an potest, pertext. inll. I. I. sed S si. g. pecu niae. ff. ad Macedo. putant quidam, i . quaest. I. S sc strictea 'cipitur in rescriptis secundiam Innocem Doct. in c. sedes de re. Et sic rei appella tiolatior est, quam pecuniae, i. rei, l. nominis .ff. de ver b. signifi. Ubi dicitur, qu hei appellatione pecunis significatur res,quε est in patrimonio, ergo non res sacra, vel liber homo, tamen dicitur res. Non autem appellatione pecunia venit cessio nominis debito tis,glosi in l. legaui. adfin. ff. de lib. leg Neque venit pecunia falsa, vel reprobata, secundum Bart. in l. quam-
427쪽
eliganter, l. qui reprobos, fide pign. acti. Neque includitur pecunia signata in sacculo, vel arca thd tantum pecunia numerata, Bart. Doct. in . nam quid. f. sin. ff. ad
Trebel.&l. pecuniae, deverb. signi f. Corollariumprimum.
INsertur quod hodie in contractu, vel
etiam testamento rustici appellatione possessionum non venit pecunia, licet etiam possideatur,ninde consuetudine loquenti contrarium probetur, Bart de Doctor. in I. uxorem, g. legauerat, fidele g. ln7. Cyn. Bald. Doctores in l. fin. C.de compensat.
pecunia bilis aliquado inter immobilis res refertur. Corollariumsecundum.
ELicitur, quod pecunia proprie est
res mobilis , quae seruando seruari non potest, quo ad fructum secun-lum usum, ad quem est destinata, licet be-ic quo ad oculum se ruetur, glo Bari Ale-land.&Doct. in I. interdunt, is de condit. ndebit. Bart. in l. r. f. fuit quaesitum, L ad rebel. Bald. Doct. in .3. s. ad Maced
'exand. in I. singularia, per t. non omniS,f. l. s. si cert. peta. l. 2. f. de usu fruet. ea. rer.&nstitu. de usu seu 2. g. constituitur, etiamsilit redacta ex re immobili. Bald. in I. eade- aum. C. de collatio Nisi esset destinata in in emptionem praediorum, quae non pos- et alienaria tutore absque decreto iudiis,licet alias regulariter alienari, ac de- 'gari possit pecunia absque decreto iudiis. Ex quo est res mobilis. Rayn. Bald Aniel.& Doet. in l. caetera, si sed si parauerit,
.deleg. l. Bart. in I. potest, is de aucto. tui.
ter text.& Roman. in l. quid ergo, si quid go, is de contrario iur. tute. per glosis.&oct. in d. g. fuit quaesitum, L ad Trebelli.
anorm .inc. nulli, de rebus ecclesi. non a-
enan. SI Ioan . de Ana. de Felin in c. licet di de sitimoria
Adde, pecunia inter mobiles refertur. ita que eam minor tutor aut praelatus alien
re potest sine decreto. Estque res, quae se uando seruari nequit, glo. in l. i. g. fuitquet situm ad Trebellianum, Canon istae in con ulli, de rebus eccles non alie n. vide O se tum in sing. in verbo, pecunia,Tyraque Ilum de retrael. g. I. gloss. 7. num .io6. Arturi meum Pinellum in l. i. pari. 2. nu. 43.deb nis maternis Vbi contra communem opinionem statuit.
Pecunia an referatur inter mobilia an vero inter immobilia, quoties destinatae est ad executionem praediorum immobilium controuersissima est quaestio inter immobilia referri i . Doctorum refert Domina, Si inter mobilia censeri refertas. Doctores. Diligentissimus D. Boerius in sua decisio ro9 ubi communiorem tenediantentiam horum posteriorum,&reprehendit ibidem iuuenem quendam Iuri L consultuna, qui temere Iasonem reprehendisset, contrarium statuisset. Vide latins me hanc quaestionem apud Arium Gum Pinellum de bonis maternis d. loco. E
Tyra quellum plures pro more suo citantem de retractu,si. I.gloss 7. num. Io. f.ωs quentibuS.
Postrem,in c5flictu Do istorum distinctio adhiberi potest, talis: visi fuerit deposita pecunia parua summae, iam Ioco mobilium censeatur, sin vero magna sit summa, ut eo casu immobilium loco habeatur, quam distinctionem posuit Nico . laus Pign. in singu. io . Ludovici Romani, quae vide. Corollarium tertium.
Ex iam dictis innuitur, qu bd pecunix
mutua si extat, non sit consumpta, neque alienata, ut dis cerni non possit,commixta, tunc illa pupillis est redde da, Meam esse consumptam probare debet debitor,qui eam accepit, Ac non qui mutauit, secundum Bald. Salic. Rom. Paul
428쪽
in l. non omnis, β. si pupillis, Ticeri pet. Et si pecunia non soluatur, videbita est, interesse peti potest, secundium Speculat. defluet. S intei esse, g. . In princ.& ibi in addit. Et extenditur. procedere in foro viroque,etiam Canonico, videlicet quod licillim est creditori ultra sortem petere Intereste, non lotum damni emergentis, sed etiam lucricesiantis, fecundhm Anto de
Adde,creditor interesie potest petere propter moram, taberi debet ratio lucri etiam ce si antis a die morae commissae. Nam in iustis negotiationibus lucruce D1ans vicinius est damno einergenti, quam hic ro, haec sententia troque iure prObatur. Dida cus Couarruvia Sca P. . libr. 3. Vari. resolui. num. i. 2. Plotus in l. si quando, C. Unde nume. 69. Craue ita consi. I 89. nume. 7. Si innumeros allegat Octavianus Cacher a.decis .i 3. Neui Zafanu Scons. 77. Molinaeus Parisiensis de usuris, num. 2 h.&sequenti b.
uod quilibet debeat impedire, nefalsa uda
QVisquis non prohibet cudi falsam
monetam, dum prohibere potest, is tenetur poena falsi, per t. lege Cornelia. Σ. re. Edenis. l. i. C.dent s. monet. Neque distinguitur, an id pol sat ratione offici 1, vel non, per d. l. I. in prin. 4. actore. Ergo fortius puniendus est,qui no prohibet, qui ina pedire posset, ne suus proximus offendatur. Perlonae quippe hominii sunt rebus caeteris digniores, ideo praeferendae, I sancimus C. de sacros Eccles. c. praeci Pimus . . quaest.2. Et omnia gratia hominum sunt inducta l. in pecudum , T de ulu fruci. Salus enim hominum aestimari non potest, i. penult. g. fin .sside dona Unde Ciceio et . Officiorum, inquit Qui non UTIT MONET. defendit, nec obsistit iniuriae,si potest,tam
est in vitio, quam sparentes, aut amicos, aut patriam deserat. Et subdit, quod tales magis delinquunt, quam iniuriam inferetes, qui interdum ex iustitiae ratione mouentur. Facit i. i. g. fi .chm ibi no s. de mor. in . refert,& sequitur Lucas de Pen. Inn. l. I. in 18. q. C. de pub. let. lib. I 2.
Ad hoc caput pertinet quod conscius huius criminis,& qui non de nunciat principi, puniatur ea de poena, idq; ea procul dubio ratione, ubipertineat ad publica utilitatem, quam quisque promouere debet,de quo vide elegantissimum caput sues. Menochi viri diligentissimi, in tractat. de Arbitrarijs Iudi c. ubi catenatim explicat, quorum criminum conscij,cum auctorib
Huc pertinet regula iuris, qua dicitur qu bd culpa non careat, qui scit e prohibere potest. Vbi tradunt comuniter, qubdis teneatur de delicto, qui no prohibet aut auertit, cum sine suo incommodo possit,
per c quantum, de sentent excommuni lcatio.
Quatenus reuelare quis delictum teneatur, vide Panorm . in c. i. de restitu spoliati Roman. sing. 796.
Must pecialia esse infalsa moneta. CAPUT VIII. IN crimine falsae monetae primum hoc est singulare, quod quilibet potest
tenetur accusare fallarium. Secundum, accusator luccumbens,no punitur, ut calumniator. ηTertium qu bd quilibet propria aucto ritate falsari una monet scapere potest. Spe
cu. de accusato. g. l. veri. hoc tamen.
Quartum, qu bd eximens falsarium captum a manibus iustitiae, punitur capitaliter. Qti intum, qu bd falsarius moneta condemnatus non appellat, Speculat de Dpella.
429쪽
Sextuin, quod is, in cuius domo falsa
moneta cuditur, etiamsi ignoret, punitur, pertext. gloss. S modi. inc quanto de iureiurand Ubi asta poena nota minoratur, ideo etiam in foro Ecclesiastico ei statur, nisi esset ignorantiali obabidis, utpote erat absens 1 Ciuitate, vel prouincia, secundum 1 hili p. de Franc ind. c. quanto, argument. c. cum in tua, qui a tri. accusa. possi int. Septinatim est, quod falsae monetae crimen admittit socium criminis ad accusandum aestificandi ina, secundhm Spec. de accusa. ver. item repellitur. Odiatium, adde, qliod seruiis nec agendo, nec respondendo, nec prouocando in
iudicio stare potiit, i. sertriis, C. de iudici j s. Sed hoc falli tritioque si crimina sint Rei
publ. allatura magnum incommodum: perniciem, qualia sunt, siquis fraudet annonam centum Vel tributuna publicum, siquis fallam cudat monetam his casibus etiam dominos accusare possunt, con- sequuntur per hoc liberiadem, l. I. 2.3. q. C. quibus ex causis libertatem consequatur seruus Zasius in dicta l. seruus C. de iudicijS. Nonum, domus etiam confiscatur, in qua tale crimen commisium probatur,l. I. C.de falsa moneta. Decimum consci S non propalites
crimen, tenentur ut auctos e S, ea d. l. i.
2 sam multifarie committatur crimen fulse.
CAPUT IX. CRimen falsae monetae committitur
prim b, quando qui cudit monetamquam cudere non debuit neq; potuit, lege Cornel .de falsis Tenetur per t. qui alsam, l. qui nomine, J. Cornelia testa- nentaria is ad leg. Corn. denis Tenctur-iue lege Iul. maiesta per t. si quis num um, 2. dent .mon. Ratio, quia cudere vel in nare monetam spectat ad regalia, ut est LM.tac. nico in Vers. monetae, quae sint
rega. l. r. g. cum deinde aerarium, fide orig. iur. Igitur non potest alteri competcre, nisi ex Principis concessione. Secundo fit falsa moneta etiamsi cudatur ab eo, qui cudere possit sed si cudit in falsa materia, utpote argenteos in stanno, aureos in electro cudit, eadem poena punitur, per t. quicunquentina OS, ff. adleg. . Corne l. de fa l. l. i. in prin. C. de falsi Terti fit 1nformai alsa moneta etiam per habentem potestatem cudendi , scd: non in tali forma impressione, vel signo talis monetae, quia adulterino utitur signo. Tenetur lege Cornel. denis per d. l. lege Cornelia testamentaria, ff. ad leg. Corne l. de falsQuarto falsatur moneta in pondere, si legitimum non habcat ponduS, perae X. gl. . Doct. in . i. C. de vel . numis pote it libr. H.&c. quanto, Vbi per gloss. i. de Doctor. de iureiur. Quinto de ultim btenetur, qui expendit scienter falsam monetam, puta num os stanneos, Vel pluinbeos, rasos, vel tonsos, seu ex aqua subtiliter particula auri vel argenti exhausta. Moneta aute dicitur rasa, ubi circumcirca perlongum sum ester ala, Vt quia erat argentea, iam effecta est V ae appareat, Panorm .in d. c. quanto. talis tenetur poena legis Corneliae de falsis, quae in libro regulariter ei deportati O,. omnium bonorum confiscatio, per . . .
de l. hac lege, i . ad legem Corn. de tali Ubi
Bart. dicit qubd si ignoranter punitur x
modb expendens doceat se ab alio habuisse, licet testes non deponant denomine. Si alias honesta reputetur perlona. AliaS debent de nomine testes deponere, secun-dhmaa fautrig. Angel. in l. maiorem, C. de falsa retin. in tracitat. male lic. in V sicu. fallatio, ver sic quaero, an ille qui e pendit. Bald. cons. 3 . libros. Rapha Cr mens cons 438. Caepol. cons 28. Alexand cons 9 in d. lege Cornelia. Et qualiter formetur libellus in ut ulmodi crimine habetur per Speculat. de crimine fatis, in princ. Addi
430쪽
3. DE POTEST ET UTILaddidit Matth. Boi D. V. I.
Adde quoque Damhou derium in praxi crina inali, cap. 6 s. in se . qui qui iuifariam hoc committi tradit cum exclamatione egregia aduersus eos, qui pecunias a mercatoribus additis grosi aut alter me Cantur, ut inde avehant aut rescindi faciant.
MONET CAPUT T. Ecim praemitto ad euidentiam, Corollarium primi . IN sertur, qudds Princeps valentem monetam reprobet, minus Valentem acceptet, Vt de reprobata bonum forum
habeat, quia illam conflaridi cudi faciat, sic lucrum habeat, utique fraudem dicitur facere. Hostie n. Panormit . ubi supra,peri .eleganter, f. qui reprobos, fide pignor. actio. Corollariumsecundum.
I Nde elicitur, qu bd extra auctoritatem
publicam cudens monetam, licet bonam, tam e tenetur de falso, secunddin Alexand.&Doch. in l. singularia, ff. sic er- tum pet. pergi Oss. Doct. in I. sacrilegi, T. ad i. Iuliam pecul. glo ac Doct. in c. quito, de iureiur. Corollarium tertium.
Dξnique innuitur, quod moneta DI
latur trifarie. Primo informa, Quado imprimitur signum seu character illius, qui eam cudi non facit, neque commisit, per t. falsi nonianis, d. qui noni ine,fide fals.& per d. c. quanto Secun- db ex materia metallica videlicet quando fit de aere, vel stanno, aut non de debita liga, Bart. ini. Paulus, T de solii. Seu ubi immiscetur materia non debita, per i qui nummos. l. Cornelia. t. T de fals Tertibe pondere. Nam ista tria sunt de substantia monetae, per t. I. g. I. g. de contrahend. empl.
Quae de quot sint poenae falsit
ris monetΞ. quod falsans monetam Principis, punitur poena legis Iuliae maiest, iis, quae est taxata in l. si quis, C. de sal .m
net. vi flammarum exustionibus mancipe tur, siue aurea, siue argentea moneta Principis superiorem non cognoscentis indi. stincte est ignis poena, quicquid distinxerint glossae M octo in I. final. ad fin. C. de
Vet. numis potest. libr. II. probatur per est 2. cum gloss. flammarum, C. de falcmonet. Et talis peccat mortaliter, secundum Ηο-stiens Ioan . Andr. Ancharan. Im Ol. ind. c. quanto, per text. ibi seruans falsam mone tam, agit inique, ergo fortius falsans, peri X trauag. IO. 22. prodiens ex adipe, qui e communicat omnes in regno Franciae. Et tenetur omne damnum illi personae, coar
munitati vel populo damnificato restituere. Vel si nescietur persona, tenetur saltem pauperibus erogare, secum dum Doct ubi supra,&Hostiens in summa decensi. g. ex quibus, vers quid si moneta, per c pecca
tum, de reg. iur. l.6. arg. eorum, quae noti in c. cum tu. de sur.
Extenditur procedere idem in eo, qui accepit ignoranter falsam monetam , poste expendit scienter pro bona, qui λdamnum tenetur restituere, quudo est ma gnae importantiae. Sech sin exponente 1 ualem denarium, secundhm Ang. in sum.
de falsa versic. . Qui verbiadit vel tingit num os, si est liber datur best ijs: si seruus, vltimo supplicio afficitur, per t. quicun- qi:e,ff. de falselo. Cyn. Doct. ina. si quis C. de fals monet. Bald. Doctor. in l. fina.
Q de veter . numisma. potest. libr. H. Glog Ioan Andr. Doctor in d. c. quanto, de
iureiurand. Speculat de crimine falsi, iaprinci P.
Falsans autem monetam alterius, pet nitur mitius, ut ciuitatis punitur poena capiti S, per I. I. C. dent s. monet. Et cum poena capitalis sit multiplex, per I. r. ff. de publi. iudi Winterpretatione legum poena moliendae sunt, i. interpretatione,is. de panis. Intelligitur poena uon morti naturalia