De particula ut simplici et copulata : commentatio, cujus partem priorem permissu amplissimi Philosophorum ordinis

31쪽

antiquitus interr0gativam it modalem vim habuit,l ad finalis particula similitudinem prope accedit. JAt huic, quam propo Suimu S, explicationi sunt quae repugnare videanter. Nam forsitan quispiam negaverit satque id ipsum jam erilli ardum negasse video ad explanandum eum uSum, quo ne cum timendi Verbis conjungatur,

eam quidquam Omnin Valere, nec p0SSe, qua rati0ne ut ponatur, Sati apte explicari, nisi cum usu particulae ipSi contrariae quae e St ne, 0mparetur.

Audi 0, sed principalis particulae ne Signi eati atque usus a de non cum iustique particulae ut ullo cognationis vinculo continentur, ' ut pr0babile esse videatur, etiam ubi eae particulae, quum Significationes recipiant inter se c0ntrarias, eodem tamen modo usurpentur, initio iis subjectas fuisse diversi e neris n0tiones. y Atque ne antiquitus adverbium negans suit, nec ab articulae, quae est non Significatione multum ab suit, sed paullatim ejus usus ita mutatus est iisque sinibus circumseriptus, ut nisi si vetandi et piandi sormulis

aut x aliis sertis judicandi notis ita emendata est, ut ab ulgato grammaticorum praecepto non abhorreret. Quod nuper demum apud Livium XXVIII. 22. 12, factum esse video, ubi advigius simili loco Liviano collato III. . , pro tit audprent ne audereti legi jussit. Apud Horatium in notissimo loco Sat. I. 3. 120, nam ut ferula caedas meritum majora subire verbera, non vereor haud scio an explicatio Haussi ad si sigii Schol in adnotatiotio 89 probanda sit. Nam ibi nuntiatio particulae ut subjecta, quum per eam re non probabilis, non veriSimilis exprimeretur, eandem induit formam atque si non erisimile est l. e. id non facile fieri potest subsequeretur, ab cujus loquendi formula significations

non ereor non ita multum abhorret.

' Quae de particulae ut significatione diximus, ea comparatis iis scriptorum Graecorum locis, quibus cum orrcu et co timendi verba junguntur, firmari mihi videntur. Nam grευς, quod pro interrogativo accipiendum est, id0m fere atque latinorum qi declarat. Quocirca Euripideum illud orrco λὰθω δεδοικα ita vertere licet ut quomodo lateam, timeo, Contra 9 post timendi verba non modo non a particulae ut Significatione prope abest, sed na finalem quidem vim sibi vindicans eodem modo ponitur, quo Latini nonnunquam accusativum cum infinitivo unctum iis verbis subnectunt. Xen Cyrop. V. 2. 12, 1ει φοβου υς arroρῆσεις ne timea te desideraturum SSe.' De origine particulae ne oppius disputat . . . 371.3 Quod ut confirmum exemplo aliunde adsumpto, ea in re complures grammatici

Anm. consentiunt, quod particulae ut in concedendo usum Cic. r. m. 4. 18, ut quaeras Omnia, non reperies ab ne Liv. XXXI. , ne aequaveritis Hannibali hilippum Pyrrho certe aequabiti S diversum esse statuunt. In ejusmodi enim loquendi formulis ne adverbii partes sustinet, et ipsae enuntiationes. in quibus ponitur. suae sunt potestatis nec ab ulla

32쪽

jam nullum paene locum haberet. Εjus autem particulae, qUae Si non pro pria et peculiaris vis in negando cernebatur. Sed ex e demum Su, quone adverbii partes sustinuit, essectum est, ut in conjuneti0nem mutari p0sset. Itaque sententia ab ne conjunctione incipiens, si propria ejus et peculiaris Vis speetatur, sui juris nec e ulla alia suspensa dici potest, ut per eam ipsam aliquid ne fiat aut piari aut vetari indicetur. Sed sensim Pieri potuit ut ea cum alia enuntiatione, si modo per hanc vel optatio vel contentio aliqua de signaretur, arcitu coalescen jam Secundariae sententiae partibus ungi inciperet. Velut te hortor, ne animo descias, antiquitus ita interpretari licuit: ag upp- manar dig dii u teli lata modet alla Quum autem ita ad alteram alteri subjungendam sententiam ne adhiberi coeptum esset, conjunctionis jam munus tuebatur. Eodem modo etiam is particula usus, quo timendi verbis subjicitur, satis apte explicari p0test, ut nuntiationem ab ne incipiuntem initi sui fuisse juris et per eam aliquid ne fieret, optari indicatum esse statuamus tum autem cum timendi verbo arctius conjuligi et ab ejus potestate aptam fieri coepisse. Itaque haec loquendi i 0rmula: timeo ne moriretur primo idem declaravit atque ja a radii in han che do postea autem sententia illa ne moriatur cum timendi veri, ita coaluit, ut jam obj secti munus tueretur. y Iam, si quis, quum etiam ut nulla adposita primaria enuntiati0ue in ptandi et jubendi flar mulis apud antiquissimos scriptores usurpari viderit, 9 0dem mo i eam loquendi c0nsuetudinem, qua ut eum timendi Verbis conjungatur, ortam esSeSUSpicatur, Vereor, ne non Sit prudentis Obscurae sane et dissicilis rei explicationem ab ea linguae pr0prietate repetere, quae ipsa, unde nata Sit, am

bigi pos Sit.

Inisti omnes constat post timendi verba ne non haud raro poni, ubi etiam ut i surpari 40sse videatur Apud optimos autem 'cript0res ne non ita sere

alia pondoni. Contra particulae ut sententia subjungitur ex alia pendens in qua Si neganti Voce utendum Si ut cum non componi soles. Velut te Phil. XII. . , ut non referat pedem, insistet certe.

y Cfr. Quintil. I. 5. 50. δ Conforri possunt F. Bragii Meditationes Philologae p. 12. ' Velut his locis fieri videmus: Plaut. Pers. II. 4. 19. Ut liceat servom tibi maledicere. Cato Orig. p. 9 Jord Jupiter uti nos victoros facias. De quo loquendi usu alio

tempore videro.

33쪽

usurpari s0let, ut negans particula non uni alicui verbo adjungatur et cum eo paene in unam negantem notionem c0nfundatur Cie. Att. VII. 32. 2, si manet, vereor, ne eaeercitum 'mum habere non possit. Id. Ibi d. l. 49. 3, vereor, ne non liceat. Id. Ibid. V. 8. . unum vereor, ne enatu proster

urbanarum rerum metum P0n sum nolit dimittere. J Sed illud a pr0 positon0stro ortasse alienum, ea autem l0quendi regula non est Silenti praetereunda, quam asserunt n0nnulli grammatici ' quum, si ipsi timendi verbo adposita sit negandi nota, Semper ne non pro ut substitui tradunt. Quae linguae proprietas unde natu esset, ii, ut qui in ipsis timendi verbis aliquam optandi notionem inesse statuissent, ita Sibi vis Sunt satis apte explicare, ut, si timor

adesse negaretur, etiam ipsam plati0nem mutari nec jam eandem esse d0ge rent. At ista Xplicati neque per Se Sati plana Si neque ea, in qua aequie Scere possimuS. Neque ver ad eam c0nsugere opus est, si quidem id prae ceptum, cujus causam et rati0nem Xplicare V0Junt, ipsum est pravum. Nam etsi 0 Verum est, paene omnibus locis, in quibus timendi verbo aliqua negandi nota adponatUr, pro eo, quod St ut, ne non Substitui, tamen plurimi eorum locorum dii Sunt generis, de quo Supra dixi, ut negans particula uni alicui veri, sit adjungenda nec ad totam sententiam negandam valeat. Cic. Fam. II. 5. 2, non quo vererer, ne tua virtu8 Finioni hominum non respondeat. Id. Ibid. I. 6. 2, neque Sum veritus, ne sustinere tu in me meritu vel innumerabilia non s08sem. d. in I. 0 3i, quid est, cur verear, ne ad eam sententiam non po8Sim accomnio lare Torquatos nostros Praeterea et his l0eis et aliis, qui non sunt plane ejusdem generis, ortuit neque ex ulla certa serm0nis regula factum eSSe, ut pro ut Scriptore ne non Surparesit, ex eo suspicari licet, quod un certe logo post non vereor particula, quae est ut, p0sita invenitur Cic. Phil. V. 48. 8, ne verendum quidem est, ut tenere Se possit, ut moderari, ne honortibus nostris elatus intemserantius suis opliat utatur.

At etiam id satis mem0rabile est et tale, ut explicati0nem meam infringere Videatur, quod nullo omnino loc0, qui quidem exstet, Latini post timendi verba ut

β Quae recentissimae aetatis fuisset loquendi consuetudo, accuratius inquirere non licuit; sed ex eo, quod Donatus ad Terentium plui bus locis, ut Andr. I. 5. 2. III. 2. 12, ut post timendi verba positum pro ne non accipiendum esse docet, conjicere posse mihi Videor, ut ab horum temporum Sermonis usu intermitti et pro eo ne non semper substitui coeptum eSSe.

34쪽

non posuerunt, id qu0d ne sacerent, si Sententia ab ut incipiens pro interrogativa accipienda suerit, nihil videtur obstitisse. Sed reputandum est, me de ipsa origine, ex qua nata esset illa linguae proprietas, ita dixisse, ut, quum ut anti qui tu interrogativam vim sibi vindicans timendi verbis subjiei coeptum esse statuerem, idem facile concederem, principali 0di signisi statione sensim obscurata, etiam voluntati et desiderii notionem per totum enuntiationis nexum exprimi p0tuisse. Atqui ita ut ad sinalis particulae Vim prope acceSSi Sse. Qu0d si ita actum est, quid est, cur mirsemur, ex eadem loquendi regula, ad quam in finalibus enuntiationibus serm0nis consuetudo dirigeretur, etiam p0St timendi verba Latinos ad eam rem, quae quis ne fieret, Optaret, indicandam

Diu multumque dubitavi, num ea loquendi consuetudo, qua ut in bliquis interrogationibus usurpatum est, tam late patuisset, ut etiam particulae in me consilioque designando usus dici posset ex e quasi sonte manasse. Neque enim S eram, qui negarem nonnunquam, quum ei Verbo, qu0d etiam cum interrogativa sententia c0mponi p0sset, enuntiati ab ut incipiens adjungeretur, huic particulae interrogativam vim subjici posse. Itaque quam Caes. b. Gall. I. 20, monendi verbo subjunxit enuntiationem ut Suspicione Citet, eam sortasse ex antiquissima serm0nis Latini consuetudine ita explicari p0tuisse concedendum est qua ratione vitet vitare possit , modo etiam h0 teneamus, in ejusmodi qu0que l0quendi sormulis jam multo ante Caesaris temp0ra. 0bscurata prima illa modi signissenti0ne, per ut monendi veri, subjunctum non rei modum sed rem ipsam indicari coeptam esse. Eadem in caussa etiam hi loci esse p0tuerunt Sall. Jug. l . . praecepit, ut regni procurati0nem exi Stimarem meam, Caes. b. all. VII. l, statuunt, ut duo millia hominum mittan

tur Cic. Rep. II. 32. 23, tentabat, ut ipse gereret rempublicam l. J in quibus exemplis, Si quis ab antiquissimorum temp0rum loquendi usu disputationem suam ducens, particulam ut interrogandi i deposita, in sinalem conjunctionem mutatam esse docuerit, ego adeo non repugnab0, ut etiam eaSenuntiationes, quae per ut particulam verbis, quae Sunt Videre, caVere, curare,

y Cir Ter Andr. II. 4. 65, moneo, quid facto opus sit. Caes. b. Gall. V. 56, quae fieri velit, praecipit. Cic. Att. VII. 26, ut statuerem, quid esset faciendum. Cic. TuSc. I. 47, tentavi, quid OSSem,

35쪽

pro spissere, meditari, Suadere, Sim. Subjunctae objecti partes sustineant anti quitus pro interrogativis Sententiis accipi potuisse acile concedam. At, ut vel eae enuntiationes, quae objecti munia ita tuentur, ut etiam, quid spectet actio, indicent, non omne i Stam admittunt explicati0nem, ita per multae illae sententiae sinales, per Ua8 qu consili Suscepta sit actio, sic indicatur, ut tamen pro bjecto acti0ni n0n possint accipi, ab ea inter pretati0ne abh0rrent. In his autem Sententiis quin ut relativam sibi vindica verit significati0nem et consilii atque V0luntatis n0ti per ipsum c0njunctivum exprimatur, non dubitabit, quisqui perpenderit, quam Saepe iis sententiis, quae ab pr0n0mine relativo incipiant et per conjunetivum esserantur, consilium ex primatur. Ita adducimur, ut malem particulae ut signi sistationem a relativa vi plerumque manaSSe StatuamUS, Sed tamen idem n0n negemus, sicut in Graeca lingua et per οπιυς, qu0d interr0gativum Sit' et per Hς, quod relativum, sententiae finales enuntiationi primariae subnecti soleant, sic etiam apud Latinos nonnunquam ab eo, de quo disputavimus, particulae ut in quaestionibus obli quis usu etiam hanc, de qua nunc quaerimuS, proprietatem Sati apte repetip0sse. Similiter haud raro duo fluvii, qui vel ex eodem vel ex vieinis sonti bus manarunt, postquam diu in Suam uterque partem profluens multas terras, multas b0minum gentes et Urbe lustravit, tandem confunduntur Suasque undas ita, ut jam n0n disgerni possint, inter se misssent. Sed utcunque est, sive particula ut in malibus 80ntentiis usus totus ex relativa hujus particulae significatione repetenda est, sive etiam interr0gativa ejus is ad eam linguae pro prietatem importandam aliquantum valuit, alio demum tempore ea quaestio

nobis accuratius erit retraetanda.

Jam disputatio nostra perducta est, ut de ut relati v adverbio m0dali sit disserendum. Ex hac autem vi adverbiali ut in conjunctionem comparatiVam abiit Quod qua ratione fieri potuerit, adeo non difficile est ad intelligendum, ut contra quod inter adverbium et conjunctionem intercedat discrimen, vix

36쪽

liqueat. a particulas adverbia dicimus, quibus id spectatur, ut aut descrip tionis, quae per adjectiVum exprimatur, Ut acti0ni vel condicionis, quae per

verbum, modus aut gradu S, quem V 00ant aut 0cu aut denique tempus ae- curatius desiniatur. 0njunctione eae Sunt quibus aut singularum vocum aut

enuntiationum conjuncti inter Se et nexu denotatur. Atqui ut relativum est adverbium relativa autem Vel adVerbi Vel pr0n0mina ad notionem aliquam sinuntiationis primariae ita reseruntur, Ut per enuntiationem Secundariam quae ab relativo incipiat, accuratiu ea n0tio describi indicetur. Unde efficitur, ut etiam per relativa Sententiae primariae cum Secundaria conjuncti et nexus designetur. Quod si ita St, ad Verbium relati Vum, qu0d est ut, conjunctionis vim acile recipere potest, ut tamen principalem illam modi signi sicuti0uem initi non deponat. Itaque enuntiationem Secundariam particula ut primariae siesubjungit, ut rei, quae per hanc esse ratiar, m0dum et rationem per illam adeuratius circumscribi declaret. Eas autem c0njuncti0nes, quae ad modum alicujus rei desiniendum adhibentur, comparativa dicere licet, Si quidem per eas, ut rei, quae per primariain Sententiam esseratur, m0du designetur, primariae eum secundaria instituitur comparatio. Jam Si quaeritur, quid inter adverbium et conjuncti0nem intersit, illud Semper cum uia primariae sententiae v0cabulo correlatum dicunt arctissime St 0njunctum, haec nulli 0cabulo respondet. Sed in hac disquisitione, ne, quae inter se e0haererent ea diss0l Verem adverbium a conjunctione non distinguendum aut ejungendum censui. Particulae tit, quoniam ab initio relativa est, demonstrativum aliqu0d ad verbium, in primaria Sententia positum, ut jam indicavi, Saepe resp0ndet. Sunt autem ea, quae particulae ut Saepissime pl)0ni 0lent, haec sere ita, Sic item, itidem ' Neque est cur miremur quod pro iis nonnunquam substituuntur istu e0, M0d0, eodem pacto. pariter similiter, quae omnia idem sere atque

' Ρarticulam quae est sic, ta cum ut in imum verbum conflari posse ut huic verbo aliud si respondeat, tum paullo copiosius demonstrabimus, quum ad copulatum illud sicut retractandum inquisitio nostra perducta erit. Hoc loco mouere satis est etiam ita cum ut nonnunquam eodem modo coaluisse, ut in primaria sententia ita denuo poni posset. Cujus

rei andius in urseil. I. p. I sexempla collogit. Quid quod iaci ad Herenn. V. 48. 1, post ita ut in similitudinis exomplo asserendo item posuit. am si cui videbimur

eum loquendi usum quo cum his omnibus demonstrativis unctui sit dis, minus copiose tractasse, perpendat velim de illo usu et exicographos multa jam attulisse et Haudium S. V. ita item, itidein satis accurate disserui SSe.

37쪽

illa declarant. Cic. at De0r. I. 24. 59 Plaut. Capt. IV. 4. 44. Cic. cad. II. 45. 7. Titin. v. 79 Ribb. Pacuv. V. 24 8. Ribb. Cic. Tusc. V. 48. 44. Hoc autem magis n0tabile est, quod in iis l0quendi 0rmulis, quae sunt non aliter, non Secu8, ea quae in particuli aliter et secus inest diversitatis notio, addita neganti voce, ita tolli atque adeo in similitudinis signisi eationem mutari potest, mi' p0St ea ir itq/ι Vel quam etiam ut possit substitui imop. d. IIl. 25. 2, non secus iupet Mia8, ut mihi devio ripa et vacuum nemus mirari libet Ovid. Metam. X. 640. non aliter Virg. Aen. I. 397. IX. 554, si'. X. 5 , ut haud aliu)J Jam Vero, ad quod attendas, etiam id dignum est, qu0d 0n 80lum cum idem ibi qu0que, ubi nulla modi adposita sis significatio sed etiam cum par et Similis pro eo, quod est atque, ut haud raro comp0nitur. Τer. ec. V. q. 29, ut olim te ostendisti, esidem esse nil cessavisti usque adhuc Cic. Tusc. I. . , divulationem X ponimus eisdem fere verbis, ut uetum disputatumque est. Liv. XXIIl. 3. 44, si saria essent, ut quondum fui88ent. Cic. at M. 6. 7. Ex ejusmodi aut0m loquendisormulis suspicari licet, relativam quoque particulam principalem modi signifiea

ti0nem paullatim exuisse, ut jam in uniVersa rerum c0mparatione usurpari p0sset. Contra ea particulae, quae Sunt quomodo et quemadmodum, primam illam vim haud adit abjiciunt. Neque tamen ita vel mutata est vel dilatata partieulae ut significati0 ut in duarum rerum comparati0ne cum tam componeretur θ,

i Non posse aut aliter aut secus, nisi praepoSita neganti voce, cum ut conjungi, idcirco monitum velim, quod fuerunt, qui apud Cic. Rep. I. . . laujus conjunctionis exemplum putarent exstare. At in his si aliter ut dixi accidissset formulam illam ut diminihil aliud esse atquo quemadmodum dixi, ammandius recto docuit I. 269), qui tamen ipso, qualis esset hic locus lautinus Capt. III. 5. 86): vale atque salus sis aliter ut dicam meres, perperam explicavit, quum aliter ut pro aliter atque ut dici contendorst. Nam ibi perspicuum est conjunctionem, quae est ut, ad Sequens merendi verbum referri, aliter cum dieam conjungi oportere elluri di fori ens ait ag urar mi annoriunda, is dignus es, quem Don jubeam Salvere). Ideminandiu fieri nonnunquam, ut, quum particulis aliter et pariter jam atque subjectum esset, etiam ut adponeretur, et docuit et exemplis allatis comprobavit. Quae linguae proprietas unde nata sit, vi opus est desilarare. Nam in hocoxemplo quod iste aliter atque ut edixerat decrevisset Cic. Verr A et II. 1. 46. 19) facit palos, ita ante ut audiri, quod si additum erit, haec exsistet sententia quod aliter atque i. e. non ita, ut edixerat, decrevisset. Quod negat imgerus Gramin. I. p. 95. n. 2 ut, nisi in consecutiva sententia, cum idem componi. id falsum est Nam apud comico ut haud raro etiam in rerum com-

38쪽

id qu0d tum 40lum, quum au essectum alicujus rei designandum ut adhibere

Praeterea etiam cum proinde et perinde in comparatione instituenda ut

conjungi solet. Quid autem Moinde significaret, Ellenditus ad Cic. d. r. Ill. 20. ita explicavit, ut, quum m0nui S Set quam pro in his formulis vim reciperet pro portione, pro virili furte quibus addi potuerunt pro quam et prout in quibus aliqua rei cum judicandi modulo convenientia designaretur,

proinde idem atque inde ro e nata declarare statueret δ). Nec abhorret ab hac explicatione notissimus particulae Sus, quo enuntiationem sequentem cum iis, quae proxiine antecedunt, ita connectit, Ut ipsa conclusivae, quam dicunt, conjunctionis partes videatur Sustinere proinde vos hinc amolimini Ter.), nisi quod ita nunquam Varius nec mutabilis sed semper certus et selinitus judicandi m0dulus designatur pro hac re vel huic rei convenienter. In h0c autem usu proinde, quum ad eam rem, cujus in proximis saeta est menti0, reserendum sit, quam ad vim formulae illius quod quum ita sit, pr0pe accedat, nemo est, quin videat. Sed Si cum conjunctione comparati Vari ut, atque, quasi, tamquam c0nnectitur proinde, per secundariam sententiam ipse judicandi mo dulus designatur, per particulam proinde rei cum modulo congruentia. Atque si cum ut componitur, Varius et quodammodo mutabilis asepissime significatur m0dulus de aclidem), neque tamen semper. Hi enim loci certus est modulus atque desimitus. Plaut. Amph. I. 3. 9, nunquan edepol quemquam mortalem credo esso utorem sic ecflictim amare proinde ut hic te ecflictim deserit Id. Ibid. Ι. 2. 25, scio istaec factu froinde ut proloquor. Id. Capt. V. l. 2, nunquam referre ratiam 98Sum Sati proinde ut tu promeritu's de me et silio; quibus locis proinde, ut idem sere est atque ita , Saepius autem, ut dixi, mutabili. deSignatur modulus, 'u0d si sit, particula

paratione cum adeo ungitur Ter Andr. I. 5. 10, adeone hominem esse nyenustum aut infelicem quemquam ut ego sum. Plaut. Epid. IV. 1. 43. eis. Sed cum adjectivo quod os tantus ut in simplici comparatione nisi uno loco, quantum Scio, non conuectitur. Nep. Ages. 4, tanta modestia, ut Si privatus esset. Nam in Cic. p. ad rus. I. . quum edi dissot rellius alienum tanto vivo, ut es tu, lolgius ex cod. Xou. et marg. Cratandr. quantu pro ut recepit.

y Handius in ursoll. V. 453, quum re octis ot Ellendii et aliorum explicationibus,

primam significationem eradehi fuisse docuisset, eam tantummodo in exemplis recentioris aetati apparere, ipSe concessit.

39쪽

proinde, principalem vim retinen8, eam inter rem et modulum indieat esse conVenientiam, ut, prout mutetur modulUS, rem quoque ipsam necesse sit

mutari. Velut Plaut. Amph. III. . , roinde ut heri sint, ipse item sit. Capt. II. 2. 64, is, uti tu me hic habueri8, proinde illum illi curaverit. er. Hec Il. 4. 24. uti domi vos mi eriti8, proinde ess ero fama foris. Con serri possunt etiam Plaut. Pseud. l. 3. 3. Amph. l. q. 48. ubi notio illa

varietatis et mutabilitatis adjecto pr0 nomine qui8que etiam plani0r sit et apertior. Perinde autem, qu0niam ex du0bu conflatum S Verbi S ser, cujus in amplificando et augendo vis cernitur Valde, magn0pere, prorSuSJ, et inde, quod quum initio de loco, unde quid m0veretur, dictum esset, tum etiam ad modum designandum ε adhibitum esse videtur, idem antiquitus sorsitan declaraverit atque prorsus eo modo, pror8M ita J. Itaque per hanc qu0que particulam

duarum rerum c0nVenientia et ea maXima atque Summa Significabatur. Quo niam autem ex iis rebus, quarum in Stituitur comparatio, altera pro alterius

modulo et quasi norma, qua adhibita de hac sat judicium, accipi 0test, scidite

serinde, si non alias, at certe tum, Ulam Sententia additur omparativa, paene eandem utque proinde vim 38Sumit. Sed quia propter ambiguitatem compendi orum scribendi ita hae particulae fuerunt inter Se permutatae, ut permultis locis alii c0dices perinde alii proinde habeant, quid inter eas intersit, haud sacile est eruere. Ioc tamen ex ipsa particulae perinde origine e0lligere licet, persectissimam et Summam rei cum modulo c0nVenientiam per eam indicari. Cum ut conjunctum perinde eodem moti atque proinde vel certum et desini tum modulum designat, ut Cic. Fam. IX. 45. , non perinde ut est reapse e literis ferspicere potuisti vel incertum et mutabilem, velut Ter Heaut. I. 2. 24, haec perind 8unt, ut illius animus, qui ea possidet. Cie Osr. III. 33. 24, habe a patre munus, mea quidem Sententia unum, sed perinde

Iam si quaeritur, quo Verbi 0do Latini in comparatione ab ut incipiente uti sint s0liti, hoc inter omnes constat, e trita et pervulgata Latini sermonis rhgula indicativum in ejusmodi nuntiationibus semper sere p0ni. 0u0d quidem ic eo ips0 efficitur, qu0d per ut in duarum rerum comparatione, si ab

40쪽

e loquendi usu discesseris, quo ut cum ri jungitur, vera aliqua res cui alia conseratur, induci solet. Sed ad hanc regulam ex n0tissima Latinorum o quendi consuetudine sententia e0mparatiVa tum non dirigatur necesse est, quum bliquae, ut junt, rationi inSerta, jam pro dicta Solum vel cogitata, non pro vera accipitur. Quod Si fit, sicut ceterae enuntiationes seeundariae, etiam comparativa sententia particulae ut Subjecta conjunctivum recipit. Cic.

Osr. lI. 22. 86, est sollicitus, se, ut clam venisset, Sic clam in Pyrrhi castra rediturum. Cic. d. r. I. 39. 79, in mancipio lumina, uti tum essent, ita recepit. Nat. D. III. 37. 2. Sall. Cat. io, cetera, uti facto opus sit, ita actant, permittit. Liv. Il. 8. 3, virtutis ducebant esse, ut accepissent duo satricii consulatum, ita ambobus patriciis mandare. Sed inde a Livii temporibus haud raro accidit, ut in obliqua rationi sententia ab ut incipiens per accusativum cum infiniti v junctum esset retur i. Cujus proprietatis in e posita

erat caussa, quod per Sententiam comparativam saepe duae res jam componi potius et c0njungi quam c0mparari coeptae erant itaque, Si eae res, quae componuntur, ejuSdem Sunt generi S ut non inter se abhorreant, ut cita pr000 qu0d scribi potuerit et et vel non modo Sed etiam poni apparet; sin autem diversi sunt generis et inter se contrariae haec sormula idem paene

atque quidem, sed significat. Atque id in his exemplis fieri, quis est, quin conc0dat. Liv. XXIII. 2, tot acies, ut hostium Xercise s delesse, ita victoris etiam copias parte reliqriu minuisse. d. XXXIII. o. seribebant ut ferus quusdam nulla mitescere arte, si immitem et implacabilem ejus viri animum esse. ad Hist. I. 7, militum favorem, ut laryitione et ambitu male acquiri,itu per bona artes istud spernendum. Tue. An n. I. 2, diti forte Tibmius, se, ut non toti reipublicae furem, it quaecumque pars sibi mandaretur, ejustiuelam SuScepturum. Praeterea, ut in relativis sententiis, ita etiam in comparativis particulae ut subjunctis, qua et ipsas proprie relativas esse jam in dicavimus, verbum, si primariae enuntiationi cum Secundaria commune St,

semel ponitur, ut aut in hac aut in illa audiatur. Sall. Jug. 0, ut saepe nobilitatem, Sic ea tempestate lebem insolentia ceperat. Cic. Phil. I. 22. 55,

' Haec linguae proprietas quam consint non solum in comparativis sed etiam in rotativis, caussalibus conceSSi vis nuntiationibus cerni, quibus circumscripta fuerit terminis,

accurate explicant riligerus . . . 651. seisigius . 447. Anderssonius De oratione obliqua Latinorum p. 36 qq.