장음표시 사용
41쪽
Ω5 huius majorem affinitatem cum lixiva pum, acidum carbonicum sub forma gas sive aeris expelletur. Motus bullularum, in hoc experimento de liquore cum impetu erumpentium. audit Cliemicis E ervescentia, ct sic carbonas lixivos effervescere dicitur cum acidis. S. 36. Haec procedendi ratio , scilicet tollere neXum duorum corporum ope additi tertii, quod cum alterutro majorem affinitatem habet, Chemicis in analysibus suis est usitatissima; unde intelligitur , quanti momenti ressit, ct quantopere Chemicorum intersit, nosse diversos gradus affinitatis omnium corporum; quin aperte fateamur, totam nostram scientiam in hac cognitione absolvi. S. 37. Statilius hanc corporum proprietatem primus accuratius perpendit, felicemque graduum affinitatis notionem dedit, quam successive ampliarunt alii. Tandem anno III g. Geofli collecta super hac re, quae eo usqlle cognita fuerant, omnia ad majorem commoditatem in tabulam conjecit, dictam ipsi Ta-
42쪽
bulam a initatum. In hac omnia nota sint. Pora, signis quaeque suis eApressa, illo ordi. ne Ponuntur, in quo ratione affinitatis vel majoris vel minoris sese mutuo sequuntur; it ut, dum compositum quodpiam corpus sejungere velimus, hujus ope tabulae ilico intelligamus , quaenam sint corpora illa, quibuscum aliqua pars corporis illius compositi majorem assinitatem habeat, quam habeant partes ejuS-dem inter se'ipsae, quae itaque per illa divelli poterunt. f. 32-Hme tabula deinde a Chemicis per in-Dumera experimenta correcta atque aucta fuit,
ct prae caeteris duo celeberrimi viri, Gellertct Bergmann, hic magna prεestiterunt. IllQ
non tantum plurimis operosis experimentis tabulam amplificavit, sed etiam novas adjecit series pro illis corporibus, de quibus constabat, habere inter se affinitatem nullam. Hic Vero eX.recentiorum propriisque observatis S in meliore jam flatu Chemiae tabulam emendare tentavit, dum affinitates corporum , quae
humida agunt via, ab iis, quae Via sicca, separabat, quo sit, ut ejus tabula in duo capita secetur. Componitur illa e V quinquagint
43쪽
lumellis, in quibus corpora locantur ad mmihodum Geos roeanam , hoc est, illa , quae cum supremo maxima in affinitate fiant, eidem etiam proxime supponuntur. Ordo hic in tabula Gellertiana niversus est. S. Ast
Quando corpus, duabu Si partibus compositum , accedente tertio corpore propior solam affinitatem cum una parte mctjorem,
quam quae est inter hanc & alteram partem, disjungitur, haec disjunctio vocatur Di unctio per a initatem simplicem. Tales erant ambas 34. ct 35.) in exemplum adductae, scilicet ubi avellitur calx ab acido nitrico per
lixivam puram, & acidum carbonicum a car-honate lixivae per acidum nitricum; essi clivi enim utrobique disjunctio sola affinitate corporis accedentis eum una sola parte corporis compositi. S. 4O. Quando autem duo corpora , qtiorum unumquodque ex duabus partibus componitur, in contactum Veniunt, atque ab invicem
ambo disjunguntur, sic ut eorum partes in
44쪽
reciprocum nexum ruant, & corpora compOsita duo nova producant, est tunc Disjunctio per assinitatem duplicatam. Hanc obtinebis , fi salem communem , constantem ex acido muriatico ct soda, immiseris in argenti nitratem, compositum ex argento S acido nitrico: ubi utrumque corpus disjungetur. Nam acidum nitricum unietur cum soda, & argentum cum acido muriatico ; ut habeas duo corpora nova. Ergo sal communis & nitras argenti sese mutuo dccomponunt per affinita, tem duplicatam.
Caula hujus phaenomeni haud alia est quam in disjunctione per affinitatem simplicem, nisi quod hic affinitates omnium quatuor partium confiderandae veniant. DisjUnguntur illa duo corpora, quia summa affinitatum partium uniuscujusque corporis cum Partibus alterius corporis major est summa affinitatatum partium uniuscujusque corporis cum sese ipsis. Priores initates solemus vocare d/Deflentes , alteras quiescentes. Si itaque affl-nitatum divellentium summa major sit quam
issa quiescentium, sequitur disjunctio; si O e-
45쪽
scentes praevaleant divellentibus, permanent
ς. 42. Ad haec duo genera disjunctionum per affinitates reduci omnes casus possibiles queunt; ut supervacaneum sit, agere de multiplici illa affinitatum distinctione , quam aliqui Ch mici proposuerunt, ct quae dumtaxat nominiabus inutilibus memoriam onerat. Istiusmodi filiit Amnitas appropriata, A initas ρ γ rata Sc. Facile ambae explicantur , quod habeat corpus compositum Propriam affinit iis scalam, quae ab illa partium ejusdem saepe diversissima sit. S. 43. Quantumvis amnitatum tabulae nobis indicent scalam virium affinitatis inter diversa
corpora, tamen cognita Via nulla erat, qua proportionem harum Virium CXprimere numeris poteramHs , donec celleberrimus Ei
Wan solito suo more ingeniose ct methodice Pertractare hanc materiam coepisset. Drim
46쪽
3ODum ille per plurima experimenta deteris
minare & comparare diversa saturationis puncta in diversis corporibus satagebat, in felicisnsimam observationem incidit, puncta saturationis cum gradibus affinitatis plane eodem sese modo habere; & si certa quantitas corporis A de B solvere duas partes, de C quatuor possit, ut saturetur, affinitatem A cum B & assinitatem A cum C se habere ad invicem praecise uti quantitates sese habent, quas de B R C solvere A p ossit, a deoque uti et ad
4. En exemplumi Ioo grana acidi nitrici ad persectam saturationem egent 96 granis calcis; eadem Ioo grana acidi nitrici solvunt autem a I 5 grana lixiVae ; ergo secundum celeberrimum Kir an affinitas acidi nitrici cum calce
Cum quantitates, quas corpus aliquod de aliis duobus diversis corporibus, quibuscum affinitatem habet, totvere potest, in inversa Itent ratione cum quantitatibus illis ,
quas haec du' corpora de primo suscipere queant , lex haec Κir an ua duplici modo exprimi potest.
47쪽
Frinio: quantitates duorum corporem. quae a data quantitate tertii corporis solvi possunt, sunt ad invicem uti assinitates illorum
Secundo: quantitates alicujus corpor1S , quor in quantitatibus aequalibus aliorum duorum diversorum corporum solvi posIunt, adinvicem habent se inversa ratione uti affinitates primi corporis cum duobus ultimis. Esse hanc quoque positionem veram , non tantum Ovictum eXperimentis est , sed etiam deduci ex prima position C Per argumenta mathematica, ct probari potest. S. 45'. Cum acida sint, per quae via humida semper aTnitas reliqUOTum corporum determinatur, solet celeberrimus Nir an, ut generaliter se e rimat, per quantitatem corpo ris illam, quae in centum partibus dati cujusdam acidi solvitur, indicare habitum affinitatis hujus corporis ad dictum acidum. Sic exempli causa ex illius mente affinitas calcis ad acidum nitricum est 96; assinitas lixivae ad idem acidum uis: illa calais ad acidum sul-
48쪽
phuricum Io ο; & lic porro. Hoc ille modo
per innumera & difficilia experimenta puncta saturationis diversorum corporum respectu acidorum via humida definivit, eorundemque cum his affinitates numeris expressit. 6. Ex hac proportionata determinatione graduum affinitatis, saepe absque eXperimentis progressis, scire in antecessum possumus, an certa corpora hoc Vel illud compositum corpus disjungere apta sint, necne. Sit corpus constans ex calce & acido nitrico, cujus utriuS-que affinitas nota est eta 96. At noscitur etiam
affinitas lixivae ct acidi nitrici α et 15. Unde concludi licet, lixivam supra dictum compositum corpus disjuncturam esse. S. Q. Ad majorem perspicuitatem istiusmodi disjunctio exprimi Bergmanniana sequente me modo potest :
49쪽
ita quoque disjunctio ammoniaci fatis per
At si affinitas divellens minor eli affinita te quiescente , nulla sequitur disjunctio, uti quando cuprum addo sulfati ferri:
Multo magis elucet utilitas hujus affinita um indicationis per numeros in disjunctionius Per assinitates duplicatas; possiimus enim ne summas assinitatum divellentium sum-
50쪽
masque earumdem quiescentium clare defini-' rc ct comparare inter sese ; Veluti in distinctione reciproca nitratis argenti ct salis ma- viatici. fal
Quamvis uti Iitas hujus methodi extra omne dubium posita sit, usus tamen minus invaluit, quam esset optandum; quod vires multorum in via humida affinium corporumnedum sint satis accurate determinatae , ct quod in solutionibus, quae via humida PeIaguntur, hic praestitum sit Valde parum.
Super causis illorum phaenomenOTum , quae sub nomine Caloris, Ardoris, 2 Erigo -