De mancipii causis commentatio

31쪽

,,mani homines: qui quaestu sui Causa, Si hiueCumas redimunt, decumani PPellantur; si ,,P0rtum, aut PasCua Publica, partitores aut ,,Pascuarii quorum ratio scriptura dicitur. Hi,,omnes exigenda a sociis Suo Periculo exi-,gunt, et reiPubliCae repraesentant, Providen-,tes tamen in illa rede tione commodis suis; , iCet autem, Si moderate fiat, aestimare in ocellam Praetori frumentum Μancipi Pro sem,,mento ab aratoribus Pecunias accipere non Γ-ocet.'mancipes nam frumenti dedimam, quam aratores CL Cic. Verri III. 20. 27. 53 Phil. II. 37 PoPulo rom dare solebant, accePisse idem Asconius i. c. fol. 16. . autor est. anci-Pum ex jure uiri erat quod a Populo me 'rant; Plerumque non rem in s. tr. quam dicimus, sed jus quoddam sibi acquirebant ;vel ad certum tempus, maximam Partem qui quennium, 'l, in Posterioribus saltem tem- Pori , ad vitae Patium. Pro ratione di-

ersi iuris acquisiti variis distinguebantur nominibus cf.

M Inde transsumtive manci es a quoque dicuntur, qu pretium accipiunt, ut rem gersndam ausciPiant, e gr. Hausores mercede conducendos curent, quaestus sui causa. Plin. Pist. H. 14 3. 4.

32쪽

D. 17. g. . . do V. S. L. 6. Illa , quae omnia Proferre longius foret Praeter quos in Asconii l. c. nominatos tranSSCripsi, memorandi videntur mancipes Deo si m. Milinarum, m. inerviarum m. Σων- - : n. cursus Publici, elabutarii P m. minatio. Num aliique τὶ 20.mancipes et mancipatum jam liberae reipublicae temPoribus originem debere com stat, inque Tullianis libris Passim de iis agitur, cf. Ernesti ind. at his Vocc. Tum vero mancipatus erat jus, non onus; at Vix mirabitur, qui temporum sub Imperatoribus alibera republica remotiorum degeneres inores Perpendit, o in onus esse Perversum quod ab initio nisi honos, certe tamen jus fuerat, satum fato Decurionatus non Pro sus dissimile.

33쪽

21. Superest vocabulum hic pertinens, quod licet rarissime, sors semel tantum obvlam fiat, tamen non omittam. Vox manci arii barbare subsonat, nec eam usquam alibi I sisse memini, quam in Vot Scholio ad Iuvena sat XL v. 147, quod ad verba,non a mangone Petitus' sc. Puer haec habet quales Vendunt Care man- ,, ora Pro manci es.' Quod ad significatum attinet, verbum referendum videtur ad primum VoCis mancem est enim Pro mancipibus, mangonibus, Pueros e toribus mancipantibuε

34쪽

ominum, in eorum ad rempublicam, Cu-Jus sunt membra. relatio Pectatur, summam GH. I. 9 sqq.

nominat divisionem in liberos ex servos. Quam vero iuri Privato non sufficere, lacile intelligitur Utri enim speciei adscribendi essent qui nec servi sunt, nec sui juris liberis dices. Recte quidem; at in Privatis causis seri solet, ut filiorum amilias, uxorum in manu, aliorumque conditio conditione servili otior vix habeatur Sequitur ergo altera, totius summa dicenda divisio, quippe quae Continet illam, licetque ad jus Publicum sit acclinis, tamen in jure Privato ann. 42.I sumini momenti est, nimirum in homines in qui sui, iuris, eosque, qui alieno uri sunt subjecti. Gai. I. 48. m.

a Vito Personarum nomen, quoniam accuratius Ioquentibus non continere servos fertur.

35쪽

Qui sui juris sunt, eos omnes liberis adscribi, non est quod dicam; sed et eorum, qui alieno iuri sunt subjecti, major numerus liberi dicuntur, qui scit suint in Parenti PONestate, in manu, in manciPio contraPonum tur qui in dominica Potestate Versantur, servi. Quamvis in fontibus nostris eorum, qui sulturis sunt, vix alia quam negativa notio v ni sit vocibus more hodierno usurpatis Ie- satur sui juris esse, qui alieno uri non essent subjecti tamen id minus recte, contra divisionis naturam fieri monere liceat; nam Positivum, quod dicimus, est, sui juris esse, juribus gaudere liberi hominis, cui in rebus agendis suum ipsius arbitrium, quatenus ne Viis turali, nec civili impeditur, quo minus ita agat,eSt norma negativum, non sui, sed alieni j ris esse, in rebus agendis non suum, sed alienum arbitrium sequi debere, imo, qu*ad civilem effectum, liberum arbitrium fere nullum habere Verum enimvero ratio definiendi,

quam quodammodo reProbare auSus Sum Sane

Probanda videtur, quum Perpenderimus, Vix fieri osse, ut ad unum omnia liberi hominis, alieno Juri non subjecti Jura enumerentur,

qui e quorum natura omnem numerum et

36쪽

dii; dum contra lacilius est definitu, quaenam jura detrahantur alieno juri subjectis. Alieno uri subjecti sunt aut in Potestate, aut in manu, aut in lanciPio Sal. I. 49. quibus vocibus per vices interdum utuntur scriptore', utraque Posteriori saltem; CCuratius vero dicentibus distinctissime observam tuo guam tripartitam divisionem ut levem infirmamque multi taxamni quod an merito fecerint, in medio relinquam. Qui sub

tutela Vel Curatione sunt non Continentur

illa di isione; sed sui juris hominibus annumerantur, licet jur eoa tenre Passim enuntietur, GN. I. 144. et in s. l. I. do tuta I la tutela nominetur meratas in aviae libero. In Potestate fuisse servos dominorum, filios amilias Patrum H ii manum con enisse feminas aut 0e tione, aut Consarre-tione, aut uin,

b Non nimis levitae hujus quom aiar ergo, Procindubi jam ante Gai tempora in ICturum scholis oeeptae, mnum Gaium perstringit an Schol. 4. Gai P. 140. sq. c Gai. I 52 55 sqq. Cf. D. M. f. l. B. 101. f. d. D. d. V. S- L. 16 3 D. 4. 201. m. eod.

37쪽

raPiamus. In mancipio erant, - ut interim quam negativam vocant notionem exhibe mus, qui nec sui jurio, ne in Potestate In nuve erant. Ante Gaj institutionum commentarios in lucem vindicatos vix praeter nomen, quod ex Ulpiani, Quintiliani aliorum que quorumdam libris innotuerat, de hi , qui

in manciPio sunt, aliquid notum fuisse, inter D. Constat quo majorem laudem mereri videtur commentatio β v. l. Unterholaneri, qui, quamvis fontium rivuli Parcius fluxerint, mire rem elaboravit, eaque Pro arte, quae ad manumissiones facit, diserte exPosuit. -- omnis de his, qui sunt in mancipio, doctrina in tres Partes dividitur, quarum quam mihi Pro viribus meis qualibuscunqtie e Pli- Candam sumsi, Ptiorem, constituit de causis mancipii, vel quibus modis in mancipii causam Veniatur, Commentario alteram artem

occupa expositio conditioriis eorum, qui sunt in mancipio, sive de vi mancipii doctrina te tiae artis argumentum 'st mancipii finis, seu quibus modis qui in manciPio sunt, in eo liberentur disputatio.

38쪽

ManciPii variae erant causae, in diversa nitentes jura, ne e :1 in jus Patriae Potestatis, 2 man Ve, - mancipatio filii filiaeve L milias, uxoris in manu, e jure eois dimittendi vel juris mutandi gratia facta, nec non liberi hominis, caedatio; v. ann. 12qa. in obligationem aeris alieni debit'ris creditori que dieotio vel addictio ob aes utemum; 4 in jus liberi suique juris hominis, suimhiPsius comus vitamque negotio ac Peri-- Culo devovendi, quod vix cum libertatis qualitate conjunctum cogitari Poterit, vivito mentum de gnandi causa, seu in gladiatorium ludum venditio; 5 sors demum nec non in liberi hominis delictum, -- Oenia furti manifesti ac laricelicioque concepti. De unaquaque harum mancipii causarum jam singillatim dicemus, ac suo quamque loco accuratius trutina examinabimus.

39쪽

Patripe Potestati subjecti compluribus modis in mancipii causam Poterant deduci sinenim exceperis Patris filiive mortem, sive, turalem, sive civilem, vel ut hctius latiusque loquar, capitis diminutionem in Persona Patris qualemcunque, in filii cum maxima mediam, nullus fere relictus est Potestatem finibendi mutandive modus, nisi quo in manci- Pium venisset Persona sub Patria Potestate d gens. anciPii Causae, quarum Pater est autor, ut facilius possint Perspici nobis tractam dae, brevi in conspectu ea PonamuS: Ius Patriae Potestatis I. omnino tollitur 1 emcmcinatione Articulus 1.), quae fiebata in filiolamilias trina, b in caeteris omnibus liberis una manci-Patione, unaque remancipatione; 2. in manum diatione filiaesamilias neptisve, quoties ne e coemptione fiebat in m num conventio Articulus 2. ;

40쪽

3. noaei deditione filii filiaeve familias, nepotis neptisve et sic Porro Articulus 3. ;II. salvum manet, Persona Vero Patris ut tur, jus Patriae Potestatis in alium transfertur in adoptiomem ratione Articulus 4.), quae itidem fiebat s. in filiolamiliam trina mancipatione, bina

manumissione, una remansisatione, tumque facta in ure cessione Vel jux man , cipatione, omissa emanciPatione ac in

lure Cessione; 2 in caeteris liberis una mancipatione, remancipatione, in jux cessime vel mai cipatione atque jure manCipatione. Μiram fuisse apud Romano a remotissimis inde temporibus arentis in natos Potes tatem, nedum in juris scientia, sed etiam in historia vel tirones minime fugit, quocirca neo diutius in ea demonstranda morandum duCO, quam ad explicandum Patris filios filiasve familias mancipio dandi jus necesse est umi regum, tum in duodecim tabularum legum Commentariis, sive Veterum, Pars oblata CC sione scriptis, Pars fusius et ex Professo I boratis, quorum quae AE ersunt fragmenta nobis desiderium integrorum oPerum nunquam