De mancipii causis commentatio

81쪽

venisse fertur. De quo jam XII tabulis tyProdito uti expresse narratur ab earum restitutoribus varie restaurantibus Prolixe sit ., Set hoc totum ius' Gajus loco citide hoc instituto longe disertissimo ,,Partim selegibus sublatui est Partim iPsa desuetudine,,oblitteratum est' - Verbum lembus ad Iu- Iiam Papiamque Poppaeam leges referendum

esse, ne Solus, nec Primus sum, qui aut

Coe tio Proprie est ea in manum con, veniendi Pecies, in quam lenissime nitum tuntur jura nobis Perlustranda, sive matrimonii, sive fiduci e causa facta fuisset CL s Gart. 2. et Confarreata enim uxor, recte dubitatur, an Potuisset a marito mancipio dari, cum Potius dicendum sit, eam Plane non exiisse ex viri manu, nisi diffarreatione facta. Utrum vero usu an coemtione in manum convenisset uxor, quod ad doctrinam de manciPio, nil intererat videlicet usu in manum Conventio nunquam fiebat, nisi matrimonii causa, uti ve bo ipso significantius indicatur In summa etiam sciendum est, in eam, quae fiduciae Causa,

82쪽

quam quae matrimonii gratia eoemptionern fecerat, mancipari Potuisse inam si omnino sequalibet ex causa uxor in manu viri ait Pi scuit, eam sius filiae nanciscit quouum lac minime Pugnat G . II. M. certiores nos faciens. Post coe tionem non matrimonii causa factam nuPtia cum Coe-tionatore contrahi Potuisse. Aliud enim est in manum convenire, aliud nuPtias cohu ere. v. anu 16.J

De uxore eum in finem manCIPata, ut ex

mariti sui jure dimitteretur, Pr rie dici Potest eam emanciPari', i. e. ex manu dari. Me- manciPatam' dicebat talem feminam Gallus Aelius, teste Festo V. remancipata. Fiebat auretem uxoris emancipatio eodem modo, a filiaefamilias, si excePeris manCiPantium Per-Sona mutatas uxoris enim emancipatio fiebat a marito, a Coemptionatore, vel 4ocro u maj. I. 115b.

83쪽

avi locum tenento; filiaefamilias a Patre.

Dum ipse maritus sub Patria Potestate erat, uxor ejus tanquam neptis in socii jure tenebatur; quae in nepotis manu erat, PronePtiS loco erat mariti sui Mo. GU II. 1ss. U. - 14. Collat. XVI. 2.-Set ilia quidem nullo modo Patrem Potestiscogere ''Sc. ad emancipationem,, etiamsi assi ,,οPtis sit haec ''sc. uxor in man , autem Arepudio misso virum Proinde compellere,,Potest, atque si ei numquam nupta fui isset

In mancipatione uxoris, quae in manum convenerat, fiduciae obligationem non Venisse, quod maritus de emancipata uxore Patroni jura non esset nactus V. CL Gansii l. . . 172. opina fert; Ulicatio vero ProPriamCaudam mordere videtur; nam fide haud imtexposita marito ne remanciabatur uxor, qua ergo nec ab illo manumitti, neque ipse patroni is iura nancisci Poterat, quoniam quasi- Patronatus jura non ex manCiPatione, sed ex manumissione oriebantur. Crediderim equidem, omnino in his e mancipationibus lo-

84쪽

cum habuisse quae Ga us I. 115. refert, modo Pro remancipatae nunc legas ,mancipatae et, quae de fiduciario tutore ibi scripta sunt, cum grano salis, ut dicunt, accipias Liberum forte arbitrium fuit mancipandae, cuinam mancipari mallet, ut tum manumitteretur. Fide vero interPosita, qua cur intemoni nequivisset non video, Verte minotio aCCisiens Temancipare marito tenebatur, nam ante jus mariti in uxorem extinctum fiduciae lex dicebatur. Cf. Art. q.

Non dubito fore, qui in quisquiliis rimandis tempus nos Perdere dicant, de rebus tractando, quae, vel si nec omnino in Cere- bello dumtaxat Otiosorum habitarent, tamen Certissime tam raro evenissent, ut ad morum legumque scientiam ne quidem hilum facerent. Hi vero latientes minime rixis, inquit Pithoeus, et castellis ita utuntur, ut somte iPsos non negligant, me equidem illos

moror.

85쪽

An revera factum sit, it maritus uxorem in manu habitam dedisset adoPtandam, nemune, cujus scriPta legi, juscemodi quid referente, integrum linquam opus est id autem quaerendum, utrum seri Potuisset, ne ne. Negat Potuisse πολιογρῶνος noster o, quia mancipatione jus mariti tolleretur, qui ergo nec Postulare, ut ibi remanciPetur, itaque nec in jure cedendo uxorem in adoptionem dare Potuisset neque jure manciPationi Iocus fuisset, Cum Penes Virum non tetisset

jubere, quid de emancipata uxore fieri deberet Leviora omittens statim summam rei aggredior. Alia a v. l. Gansii est inea de mduciae obligatione opinio, qui tamen iis, quae de pare fiduciae disserit ille lubens accedo; sed qui contra tot veterum testimonia η accipiam, in ipsa mancipatione fiduciae obligationem, Vel non adjectam, Per se fuisse, none ressim mancipationi de fide verba addita fuisse, Plane commoveri nequeo id enim idem videtur, ac si quis diceret, fiduciam numquam esse ante ositam. Aleandri nota hcq sans I. c. P. 175. o Quorum magna pars issa videre in Brisson; Ieraco, vocco fiducia. fiducia contracta' etc. a Ad p. I. a. a. pag. 55. not. 34. ed. Schiating.

86쪽

quod ad fiduciam interpositam attinet, subscribo, arbitrorque Penes manCῬantem Plerumque stetisse, an Contracta fiduCia, remanci-Pari sibi vellet, atque fide interposita, fiduci rium fiduciae judicio tentum fuisse Praesersolitum vero in quibusdam Casibus, ex causis non satis mihi notis, fiduciam interponi nequi-Visse, ideoque nec mancipio accipientem fiduciae judicio conveniri licuis Nempe talem casum noxae titionem fuisse suspicor: Patri, ut sibi remanciparetur filiusf. noxae deditus, fiduciae judicio agere non erat ConCeS- sum, fide videlicet non interposita fors quia, nisi noxiam Pecunia sarcire maluisset, noxali actione conventus ad noxae dationem cogi Potuerat, quae tum pura ut mancipatione fiebat fors quia, uti conjicere ausu Sum, noxae datus indignus habebatur, qui directe in Patris familiam reverteretur, imo et Patre volente arrogationis ero Via semper Patuit, quotiens inter naturalem Patrem ipsumque filium de Patem vinculo renovando ConVene rat. - Siquidem mea non fallor opinione, non habeo quod negem, marito remanciPari

87쪽

uxoreri, remancipatamque ab eo tum in Mecedi Potuisse. Sequitur quoque ad uxorem in adoptionem dandam jure mancipationem usurpari quivisse; nam si Concedimus, in uxore mancipanda fiduciam de remancipatione imte onere licuisse, non intellego cur negetur, de fide Porro mancipandi caveri Permissuri

fuisse. inime vero tam tenax sum demonstrationis meae, ut obtineam, id ita saepius factum esse, Potius Vero simillimum est, vix evenisse, ut uxor e viri manu exiens ab eodem alteri in iure cederetur; valde dubito, an unquam ex manu direCte in Patriam Potestatem remeaverit uxor quin, an omnino Patriam Potestatem Cum manu Commutaverit ulla.

Quae in manum convenerat Ioco filiaes milias mariti sui erat, eamque ipsam ob noxiam commissam dedi potuisse, si ad instituti Prima Positiones spectamus, non erit, quod negemus. Noxae dediturus uxorem maritus eodem moao, quo filiamfamilias Pater ei, cui

88쪽

damnum datum fuerat, manciPabat Cum vero ipse maritus in Patria Potestate adhuc e sabatur, tum Pater, Cui nurus nePtis loco erat, noxia conveniri Poterat actione, qui idem mancipationis autor fiebat. Ita θεωρικῶς quod vero ad rei cottidiai um usum attinet, menter quis dubitaverit, nec inunerito, an uxoris noxae deditae exe Ium reperiri queat. Ponamus factam esse talem noxae dationem tum id enim mihi Persuasum habeo uxor confarreatione in manum non convenerat. Sed omnis omnino res tam susPiciosa ridetur, ut fugaci digito tantum eam tetigisse juvabit.

Sicut in adoptionem datione Persona P tris dumtaxat mutatur, iPso Potestatis jure sabvo, ita in manum datione uxoris, quae jam in manum Comenerat, Persona mariti solummodo mutatur. Ad nostrum argumentum hic Ioci ea sola in manum datio facit, quae Coemrtione fiebat; si enim aliter in manum Comvenisset uxor, manCῬationis nullus omnino

89쪽

suisset usus, nec uxor in mancipii causam venisset. inime vero mihi est dubium, quin . merito obtineatur, uxorem in manu statim in aliam manum transire nequisisse, nisi coe tione facta nemPe Confarreatione, sacro illo nuPtias cum manu contrahendi ritu, eum in finem certissime non liCuit uti usu ero uxor ne transferrenu in aliam maniun, legibus Prohiberetur opus non erat, Cum quae tam proculcatam continent bonorum moriam Iaesionem ipsis moribus arceri soleant. De uxoris in alterius manum dationemelneccius audiatur is alienari uxores, quae in manum ,,Venissent, earumque Veluti dominium in ,,alium transferri Potuisse, argumento sunt

Mexempla huiusmodi abalienationum, quae

oveteres memorant: Sic sane Cato Uticensis, sevi recti exe li, uxorem,arCiam remanci-sipavit Hortensio, teste Plutarct in Cat. P. 770. se ed. Bryan Vol. IV. p. 24M. eronem vero isLiviam uxorem etiam Praegnantem idem de MΜarci Catonis refert Piut. . . cessisse ,,octavio Augusto, ac Ann. V. 1. γ et Dio

u in I. 2. Brasson voco manciPham. Tacitus vero ita loquatur: primum ei Iulias Augustae ,,matrimonium et liberi fuere eum Tiberio Nerone

90쪽

In casibus hucusque expiloatis manciPa- tum manCiPatamve exPeriri manciPii conditionem in via, ut ita dicam, ad alium statum, procul dubio habent manciPatione in causam manciPii venire homines nemo vocat in controversiam Iis Vero, qui sunt in causa mancipii, nec non debitorem ob aes alienum creditori addictum adjudicatumvie accensendum esse, Prius quam de eo accuratius agamus, Probatio est subeunda; nam uni in mancipio fuisse negat

Gans L . P. 159 sq.

modo Parum ad Persuasionem apposito, ut mihi quidem videtur, ipse vero laudatus scriPtor ad evidentiam usque se facturum Probationem auguratus est; argumentationis haec fere summa: Gajus inagis de mancipio trac-