De mancipii causis commentatio

91쪽

tantibus addictum ne verbo quidem Perstringit cogitari nequit sine manCipatione mancipium, nexus vero ob aes alienum adjudicatione, non manciPatione, in quem dejectus versatur statum venit addictus recepta libe late ingenuus est, qui vero in mancipii cauinest manumissione fit libertinus; ajus ipse, Plerumque, ait, dicis gratia uno momento hoc fit nempe ut in mancipii causa quis sit , Mdicti vero status Perseverus est oppidoque serius. Nisi addictus manumissus fieret ingenuus, omnino statvliber esset nec competit ei contumeliore tractato iniimarum actio contra eum, cui adjudicatus est.'

' Reguli verbis dico: ego jugulum statim

video, hunc remo;' respondeant licet alii, me sane Premere quod elegissem, sed in eligendo memet errasse. Caetera, quae sunt in CauS' Postea exsequar. Tum' judicatum ob aes alienum addictu , tum autoratum de quo V. CAP. q. in manciPio fuisse, satis ex unica go 1399. tertii comm GHani Potest

in En Gai verba: Interdum autem etiam Gerorum, om-- reum M velut ii quis liberorum nostro

92쪽

demonstrari. Uterque enim erat liber homo, non servus furtum eius fieri Poterat, ergo non erat sui juris, sed alieno uri subjἡctus; servum eum non fuisse, jam dictum est risum autem moVerem, qui demonstratione opus esse opinarer, adjudicatum autoratumve in ejus, cui addictus fuerat vel cui sese vendiderat, Patria Potestate, vel manu non fuisse; quid, quaeso, reliquum est, nisi ut dicamus, in mancipio eum fuisse Quod ad argumentationem superius rei tam attinet, haecce memoranda videntur: G J is eas solummodo manciPii causas, quae in agnationis iura nituntur, nec eas quidem, uti superioribus capitibus lique satis Proprie accurateque tractavit cur de mancipio verba faciens haud meminerit addictorum, aliquatenus inde Poterit explicari, quod Post Syllana tempora egemque Iuliam de bonorum cessione B institutum nostrum, jam lege

M CL Varro do I. I. lib. VI. d. ip pag. 101. Festuav. unciaria Ni vh R. G. u. 438. uuae de diqquo foenus hab Gotting. 1821. P. M. y minium mihi semper suspicionis movit Iex Iulia dehonis cedendis, de qua in moliorum aevorum scriptis altissimum siIentium obtinetur Primum, quod scian P in Theod Cod. qui bon ex I. Iul. ed. p. IV. M auo

93쪽

85 Petillia Poetelia Papiria H sublevatum. An

toninorum aetate vigere Paene ' desierat; quocirca Gajo leviter tantum obiterque Perstringendum videri potuit . Adjudicationis, quod ad res acquirendas attinet, eandem AEC mancipationis vim fuisse, ,'que rei ad dicatae dominium ei, cui adjudicata erat quaesitum fuisse, Pro Certo scitur; nil ergo mira-bno est, liberi hominis adiudicationem idem atque liberi hominis mancipationem effecisse, i. e. non, ut in re, dominium ejus, sed solum mancipium. Et minus inconsequens videtur, talem liberi hominis adjudicationem, quam quondam servi ingenuitatem admittere. Eum Vero, qui in mancipio fuerat, manumissione ligatur, nisi eam eandem esse dixeris, ac Iegem Iul. dein solutum datione, cuius ipsa Caesar, Suetonius in Q. aliique meminere. α Liv. VIII. 23. Cf. Hugo ing. v. , 184 sqq. Ni utra R. s. ol. II. P. 3lo sqq. mille I. c. P. 45 sqq. Ex Spanti. A. Om. e. 25. Q III. 78. Geu. XX. l. Lex de GaIl cisalp. in Hugo Μag. II. P. 45 etc. Qua de imperatoro Hentiniano Ammian Mare. XXVII. . d. ip via. II. Pag. 18. narrat, huc ris Pertinent. b imissionem eorum casuum, in quibus praeter ORas dationem non diei grati , sed triste serio quis in m-cipii causa esse potuit, non unicum defectus NemPrum reperiri in Gaianis commentariis, omnes Uerio. . .eredo, quicunqueadictos libros eviaverunt.

94쪽

bertinum esse factum, vix ipse qui dixit, crediderit; ego certe non credo; libertinos enim eos esse didici. qui ex justa servitute manumissi sunt Q addictos autem manumissos ingenuos esse, nec ille, cujus opinionem imPugnamus, negavit. Ex remancipatione fiduciaque depromptum argumentum refutatur verbis Maji, Ulpianique ' ,exe lo Patm- ,,norum,' Per similitudinem Patroni,' quibus Iocis etiam . cl. Unterhoigneri sollers de qum Si-Patronatu manumissoris opinio a falsitate omnino vindicatur. Injuriarum actione Comveniri non potuisse qui sibi addictum debitorem Contumeliose tractarat, nuda quidem assertione Golummodo asIrmat autor alleg tus efficiamus id ita fuisse, tamen non inde sequitur, inludicatum fuisse servum; quoniam enim ipsa lege Permissum erat in Mdictum fere saevire, contra. eum, qui asPerius, quam quoad lege Permittebatur, debitorem tractaret, quum Prae legis enormitate vix fieri Potuisse. actio daretur non opus erat. Sed mihi Persuadere nequeo, ab omni legitimatuitione destitutum fuisse qui ob aes alienum

95쪽

in mancipium detrusus erat '); nec diffidam So144. comm. I. aj. ' , nisi Prius salsitatis

Conviola erit sententia, adii catum debitorem servum non fuisse. Iam interna, quae est Iriter mancipium nexumque affinitas non Parum Probo sententiae nostrae veritatem; sed qui vel a contraria opinione PraeoCCu- Pato animo Comparat GH. III. 189, ejusdemque commentarii jam explicatam . 199. sibi Persuasurum esse duco, nexum ob aes alienum in mancipii causam, non in servitutem, deductum fuisse, licet vocis mancipium videri minus Promium D hunc usum negare nolim. Contra Ponitur adjudicato servus tum judicatus autoratusque, quoad ditionem, Cui subjectus est, tanquam ejusdem conditionis uterque allegatur, Praemisso qua-

D Videlicet iratatuatur, manemationem Proprie secisse, ut in mancapi causam devenieatur sed unde datur haec sumti, Quod in sinibus, quos superioribus RPP. tractavimus, mancipatione utendum erat, nondum equitur, sine mancipatione in mancipii causa neminem fuisse. Et sane manus in actionem creditori permissam jam salis indicar crediderim, Praeter mancipationem alias quoque extitisse causas mancipii nec omittam hic Ioci, jam Ernestium an indic latinit Ciceron. vocem ranci- aeuo verbis Menditus, mari emio datus, addice- addere.

96쪽

48 litatis indicio ,,liberi hominis ), servum vero contra Poni statu libero, eidemque servo ad' modum singularis interpretatio Videtur multo enim simplicius dicitur, servum libero, domini Potestati subjectum in mancipii causa degenti contra Poni. Quid vero multa Pe lectis sequentibus, locis, ex aliis compluribus selectis, unde vel dubitationis umbrae locus Poti Posset, equidem sane desperarem. Varro de I. Lib. VI. L f. d. V. p. sol. , Liber, qui suas Peras in servitutela Pro Pecunia, quam debeat, dum solverit M muWocatur, ut ab aere obaeratus. Kjγ

Enim obaeratos temporibus Varronis admodum ram se, vocemquct μα--'io ad mercenarios, quorum meminerat, esse reserendam.

97쪽

,,Aliud est seraeinu esse, a d servire: uriis ,,esse in addilatis quaestio solet, Qui servus, num atatur, si libertinias, nori itidem, zddictus Idem eod. VII. 3. g. 26 27. Ed ult via. III. p. 100 101. . . . cum quaeritur, An addictus, quem leae ser, ire, donec miseris j et servus sit altera ,,PM finit ita, Servus est, qui est iure in sem, itura. Altera, qui in ervitute est eo jure quoisse M. ut, ut antiqui dixerunt, qui aer em, em Semla.... Servus, Cum manumittitur, libem,ssinus addictus, recepta libertate ingenuus: ,,servus invito domino non ψnsequetur i. e., ibertatem); ad revum nulla lex Pertinet; addictus legem habet. Propria iberi, quae senem habet, nisi liber, Praenomen, nomen, secognomen, tribum habet haec addictus In umma Servilia facere cogebatur baes alienum adjudicatus, libertatem et civit tem retinens, Patiens dumtaxat minimam c Pitis diminutionem uno verb0 in mancipio erat. Ne quidem hilum contra faciunt, quae de obaeratis Passini in antiqui libris leguntur

98쪽

ntutem deduci in servitute esse, se

,,vire,' quaeque sunt alia hujus furfuris quum nil facilius Possit fieri. quam ut talia edisserantui de hominibus ervorum loco habitis. porsan jam nimius fui in demonstrando praejudicio transgredior nunc ad ipsius instituti Uticationem. Ianitoris instar Plerisque omnibus de nexis ob aes alienum verba acientibus ortam adstat Iocus Gellianus, qui ad notitiam nostram XII tabularum quantum non aliquis facit; nec non ego, novitatis quam veritatis minus cupidus, illum, quoad demam cisio doctrinae inserviens videbitur, Proserens exponam. Sunt autem haec verba IBIN A XX. 1. Favorinus: is . . de immanitate illa secandi separtiendique humani co oris, si unus obhPecuniam debitam judicatus addictusque sitisPluribus, non libet meminisse; et piget di-iscere quid enim videri Potest efferatius

isquid ab hominis ingenio diversius, quam

sequod membra et artus inoPis debitoris bre- , issimo Osasvissimo eo laniatu distrahebantur, issicut nun bona venum distrahuntur . . S.

isCaecilius Contra: . . . Virtutum . . . PoPulus, Om. . . . omnium maxime atque Praecipue

99쪽

,idem coluit, sanctamque habuit tam Priva- ,,tim, quam ubi ice . . . . Hanc autem fidem ,,majores nostri non modo in caeciorum vi- ,,cibus, Sed in negotiorum quoque contracti- ,,bus ainerunt maximeque in Pecuniae mu- rituaticae iis atque Commercio adimi enimisPutaverunt subsidium hoc inopiae te ora-b,riae, quo Communis omnium vita indiget, si

,,Perfidia debitoris sine gravi Poena eluderet. ,,Confessi igitur aeris ac debiti judicatis XXX

,,dies sunt dati, conquirendae Pecuniae Causa, ,,quam dissolverent eosque dies Decemviri,duum Pellaverunt, Vesut quoddam justitium, ,,i. e. juris quasi interstitionem quamdam et ,,CeSSationem quibus diebus nihil cum his isag jure Posset. Post deinde, nisi dissolverent,isa Praetorem vocabantur et ab eo, quibus herant iudicati, addicebantur, nervo quoque aut seco edibus vinciebantur. Si enim Sunt, P, nor, Verba legis aeris confessi rebusq jureis iudicatis erigine dias justi sunto. Os deinde, anus injectio esto in jus Messo ni isdi eum,facis aut quis endo em jure vindicis secum miscito inciso aue nervo aue o edibus uirid istam Ondo ne minore aut si Diae majore vim, quin i ctis suo vivito. ni auo visis qui em

100쪽

sinerum habebit libras farris endo dies dato.

,,si volae Plus dato. Erat autem jus interea,taciscendi, ac nisi acti forent, habebantur hin vinculis dies X inter eos dies. trinis

,,nundinis continuis, ad Praetorem in comi- ,,tium Producebantur, quantaeque Pecuniae u- , dicati essent Praedic atur tertiis autem nun-isdinis crepit Poetias dabant, aut trans TiberimisPeregre enum Ibant sed etiam capitis poe-,inae sanciendae, sicut dixi, fidei gratia, o serificam atrocitatis ostentu, novissile terrori--bus metuendam reddide unt nam si Iures, orent, quibus reus esset judicatus, seCare, si isVellent, atque Partiri corpus addicti sibi ho- seminis Permiserunt et quidem Verba ipsa Ie-isgis dicam, ne existimes invidiam me istamissorte sormidare, tertiis, inquit, nundinis Pari

,,esto Nihil profecto immitius, nihil imma-

senius misi, ut re PS APParet, eo consilio istant immanitas Poenae denunciata est, ne oad eam umquam emeniretur addici namesque nun et inciri multos Videmus .... dis-isseCtum esse antiquitus neminem equidem ne- isque degi, neque audim i quoniam saevitia Mista Poenae Contemni non quita est '