장음표시 사용
31쪽
Sed plura accedunt. Ac primum quidem quum luxus apud rudes agrestesque populos ea ratio esse soleat, ut in mortuorum cultu primum se ostendat, atque inde in communem hominum vitam transferatur, nulla omnino sepulcrorum monumenta illo tempore Romae fuisse satis constat. Quod in Etruria longe aliter se habuisse reliquiae, nostra aetate repertae, satis demonstrant. Deinde scriptorus atque poetae ita illam aetatem repraesentarunt, ut de simplicitate ejus non dubitare viderentur. ostremum multa exstant veterum testimonia, quibus diserto confirmatur vitium illud multo post Romam invasisse. Quae quum ita sint, rationibus omnibus subductis vere statuere posse mihi videor, errasse viros doctos qui putarunt, unam alteramve ex Numae legibus ad luxuriam coercendam
pertinuisse Boxman' dico et enninhy). Accedit quod Numa quum leges civitati scriberet non tam ad publicam ejus rationem respexisse videtur, quam ad hoc ut is animos ardentes consuetudine et cupiditate bellandi religionum caerimoniis mitigaret ). Haec autem consideratio dici vix potest, quantopere ad uismae instituta explicanda valeat. Sic lex illa qua constituit, ut pisces qui quamosi non essent, ni pollucerent fi), non ad luxuriam pertinuit, sed religiosa quaedam prohibitio fuit, quod pisces non squamosos minus gratos esse diis crederet. Quod quum res ipsa ferre videatur et per se satis perspicuum sit, tum confirmatur a Pesto, cujus verba haec sunt 858M ,, pollucere merces quas cuivis deo liceat sunt sar. . . .
I De leg Roman sumpi pag. 2 seqq.s De luxu et legg. sumpi pag. l. 3 Cio de Rep. II. 14 26 C de Legg. II. l0.23 12 29; Taeit Ann. III. h. 4 Cassius memina apud Plin. Η Ν. XXXII 2, 4.
32쪽
Pisces quibus est squama, praeter earum.' isces non quR-mosos olim ad religionum caerimonias minus idoneos semPer habitos esse, assirmare ausim hoc quoque argumento, quod
Judaeis lege erat interdictum, ne iis tamquam impuris V-cerentur λ). Legimus porro apud linium: , Numae regis Osthumia ' lex est, vino rogum ne res pargito quod nn xisse eum propter inopiam rei nemo dubiter' ηὶ Boxman tΡennin hanc quoque legem inter sumptuarias rettulerunt. Lipsius vero et, qui eum secutus est, Scaliger, non adeo Polisticam quam convivalem legem fuisse contendunt. Quorum sententiam non ideo protuli ut sequerer, sed potius ut osten-
I Dent. XIV. s. Lev. VIII. s. Illa legum regiarum praeseripta, quae rimae dedisse dieitur, solum deorum ultum speetare, contendit etiam Volgi, cujus verba hae sunt l. l. pag. 560: meide omit Verordnungen, die a de groagen Classe vo Vorschri te liber die Beseharinhei de Opsergabe gehoreu, undiselehe albat bald die Aussehliasson geWisse Producte on de Opfernim Algemeinen bald das Verbo Me sebo de DarbringunMDWisse Opse gaben an bestimmte Gotter ausapreehen. ' Volgi, ut hane sentetitiam probet, praeter Festi locum supra laudatum etiam ad partes vocat Cic. de Legg. II. 8. Is certasque fruges ertasque boves libanto ertis saerificiis ae diebus 2o: sRcerdotes .... quae euique divo decorae grataeque sint hostiae providento. 2 Controversiam de hoe verbo natam ita dirimere studuit Volgi, l. l. p . 567 qt pro postumia rescribi iuberet postumus, provocans ad Apul Met. II. 30 is coenam, quam postuma diligentia praeparaverat infelix anus.' Itaque sic statuendum putat tam in de voa linius benntate Vorquelle Cato, Varro, Verrius Flaccus, Fabius Pictor, L. Piso, lene lex ala postuma Νumaehegeichnet, und amit in breviloquenter eis besagi Mari es falle ene lex zWar in die ei nach uma, allei es vertolgo dieselb die on desse S eralordnungen vertretene aligemeine Tendena de Au Wand ni ritvelle Aetea mindern.' Hane legem igitur eandem fuisse eontendit atque illam XII tabularum qua nimis sumptuosae respersioni modus est impositas. Quam opini
nem jam ante Volgi protulerat Seholl. XII ab reliq. 3 Ν Η. XIV. 12.
33쪽
derem, jam olim de hujus legis consilio suisse controversiam. Ad me autem quod attinet, eadem, quam supra exposui causa movet me, ut existimem longe aliud quid Numam hac lege facienda spectasse. Quid autem ejus suerit consilium, jam sequitur ut explicemus. Ρlutarchus Numam ad ythagor eorum similitudinem multa
praescripta dedisse asseverat, quorum arcanum fuerit consilium D ..οἷον το μη σπένδεm θεοῖς ἐξ ἀμπέλων ἀτμετων, μηδεθύειν περ ἀλφλον' . .' TLμὲ - πρωτα δυο γῆς ἐξη- ρωσιν Dικε δίδασκειν λ). Similiteratinius is Numae regislost- humi lex est: vino rogum ne respargito. Quod sanxisse illum propter inopiam rei nemo dubitet. Eadem lege ex imputata vite libari vina diis nesas statuit, ratione excogitata ut putare cogerentur alias aratores et pigri circa pericula arbusti' '). His locis inter se ollatis haud procul mihi videor a vero abesse, si statuam ad vitis culturam juvandam Numam hoc praescriptum dedisse. Nam magno jam tum vinum Romanum pretio fuisse, uberesque fructus ex vini cultura incolas e cepisse et aliunde ), et ex narratiuncula allinio relata apparet. Tradit enim linius auctore Varrone, egentium Etruriae regem, auxilium Rutulis contra Latinos tulisse vini mercede, quod tum in Latino agro fuisset J. Quo magis pateat, quam vim in illorum temporum legislatione vini cultura habuerit, hic in memoriam revocare lubet, quod lex XII tab tignum furtivum aedibus ac vineis junctum neque solvere neque Vindicare termisit β) Quae lex quantum valeat ad nostram
34쪽
conjecturam confirmandam, unusquisque vel tacito mihi concedet. Non sunt ergo sumptuariae leges, quae sub Numae nomine circumseruntur Forsitan aliquis mihi objiciat verba Cicoronis, quae cum hac opinione minime videantur congrueTe. Cicero enim ,sacrorum autem ipsorum diligentiam' inquit ,, dissicilem, apparatum perfacilem esse voluit Numa), nam quae perdiscenda quaeque observanda essent multa constituit, sed ea sine impensa. Sic religionibus colendis operam
addidit, sumptum removit λ). Sed haec nihil, si quid video, essiciunt ad minuendam nostrae opinionis probabilitatem, modo illud probe teneatur, Ciceronem, quum haec scribere id solum egisse, ut ostenderet, quomodo talis rei instituenda
Quod modo diximus, prae rudibus ac simplicibus moribus verisimile non esse, a regibus contra luxuriam leges esse iactas, id non minus cadere videtur in illam aetatem, qua Decemviri duodecim tabularum leges scripserunt. Et tamen sunt in illis tabulis leges, quas sumptuariarum quandam PG-ciem prae se ferre confiteamur neeesse est. Verum ne temere
vagetur disputatio nostra, paucis deinceps videamur de singulis legibus, quae huc pertinent.
HOC PLUS NE FACITO: ROGUM AScΙ AER POLITO j. Huius legis sententia perspicua est. Rogi rudes olim lignorum suum,ino in arae formam constructi, dolabris poliri ac la vigari coepti sunt. Quod frustra hac lege prohibere conati sunt docemviri, nam testo Plinio non solum laevigati, sed etiam picti rogi posto in usu erant. I De Rep. II 4. 36.s Cio de lem. II 2 seqq. In his legibus recensendis secutus sum Bruns Font. Jur Rom. Anti. I 88l .
35쪽
Cicero de leta. II. 23): Extenuato igitur sumptu, tribus Ticiniis et tunicula purpurae et decem tibicinibus, tollat etiam lamentationem.
D riciniis apud scriptores haec invenimus Festus p. 274 . .Riciniumomn quadratum vestimentum hi, qui XII interpretati sunt, esse dixerunt vir dein togam, qua mulieres utehantur praetaxtam clavo purpureo.' Quae verba ipsius emendavit in hunc modum 3 , Ricinium omne quadratum vestim ntum ii qui XII interpretati sunt esse dixerunt. Verrius cet.' onius pag. 542. Ricinum quod nunc malartium dicitur, palleolum semineum breve.'Varro de vita . . l. I. ex quo mulieres in advorsis rebus ac luctibus, cum ouinem vestitum delicatiorem ponunt, ricinia sumunt. Pro verbis Ciceronis vinclis purpurae Bruns, quem secutus sum, Scripsit tunicula puTpurae Scholiomondavit' tribus riciniis relictis et uno clavo purpurae.' Sed ablativum tribus riciniis' satis explicavit Baho qui simu ades. 21. M plura jusdemmodi ablativi Oxompla attulit Alteri emendationis parti vereor ne obstant Varronis et est verba supra laudata. Quorum autem si nulla ratio habenda essot, quidem cum Davitio 3 legerem riciniis clavatis purpurae. Sic etiam Festus: Clavata dicuntur vestimenta clavis intertexta.VLex autem non jubebat, ut uos tantum mulieres induino riciniis inlunere essent, quod perperam voluerunt Mevardus ' et Gutherius in sod ut tria tantum ricinia et una tunicula purpurea cum mortuo rorentur aut humarentur' . MULIERES GENAS NE AD TO, NEVE LESSUM FUNERIS ERGO HABENTO.Εxpressa sunt haec de Graecis Solonis, ut sunt apud ΡIut cap. 2 l. το θρη-
36쪽
vel 're' ιημνα κω τὸ --ere,' ' CL Cic. de lata I 25. 64 , nam do tribos riciniis ot pleraque illa Sesonis sunt de lamentis vero expressa verbi sunt: mulieres M.' De sententia M. Cicero II 23. 59: Hoc veteres interpretes Sexto Aelius, L. Acilius non satis se intelligere dixerunt, sed suspicari vestimonii aliquod genus funebris L. Aelius, lassum quasi lugubrem eiulationem, ut vox ipsa significat.' odem redeunt ejusdem verba Tusc. II. 23. 56.VIngemiscere non numquam viro concessum est idque raro eiulatus ne multori quidem et hic nimirum est notus quom XII tabulas in unisubios adhiberi votuerunt.' Plin. H. . XI 58 157. ,Infra oculos malae homini tantum, quas prisci genas vocabant, XII tabularum interdicto radi a seminis elantes.' Festus P. 273 . Raderea enas votitum est in lege XII, id Est unguibus lacerare mala V Servius ad Aen. XII 606 , tamen sciendum cautum esse lege XII tabularum, ne mulieres carperent aciem.'HOMINI MORTUO NE ASA LEGITO, QUO POST FUNUS FACIAT.
Mardus, multum interesse arbitratus inter ossa hominis legere otossa homini legere, cautum esse lege putat, ne cadaveribus eximerentur ossa quaedam, cum praesertim sit apud Festum voce membrum. Membrum
abscindi mortuo dicebatur, cum digitus ejus decidebatur, ad quod Servatum justa fierent, reliquo corpore combusto.' Aliterinusinke.: Da richtigerist quo d. h. quorum. Die Decemvim oliten nichi das gemn das Sacra1
erwi en orden' '. quidem Ramardi interpretationem Husinhianae pra seram, adductus verbis Z γε δὲ ἡ Ε utroque loco Ciceronis et Festi recte collegit lachmannus de Fun. III. c. 7 apud priscos Latinos moris fuisse, cadaveris partem quasi doΙoris lenimem servare, ad quam post tempus aliquod funus instaurarent. Quae res barbarorum ritibus modo memoratis admodum affinis videtur. Hoc vetuit lex cet.' Ρroinde admodum assentior Schol huc transponsnti orba credo quod erat factitatum ut uni plura fierent, lectique plures sternerentur, idque ne sieret lege sanctum est, quae verba in editionibus post impositam
a. Cicero . l. maec praeterea sunt in legibus servilis
37쪽
unctura tollitur, omnisque circum potatio ne sum P tuosa respersio, ne longae coronae nec acerrae Praetereantur. b. est pag. 58 . , Murata potione usos antiquos, indicio est, quod .... XII tab cavetur,. . . . ne mortuo indatur.
mini credo dubium esse potest, quid sit servilis unctura. Fuere tamen, qui huc traxorin Solonis legem, δούλον ξηραλοιφεῖν prohibentem, ut inde uigerent, hoc voluisse decomviros, ne servis unguendi honor tribueretur. Quorum opinionom ita optime facillimoque me redarguere posse confido, Si Plutarchi locum, huc spectantem, ad verbum descripsero. Plutarchus igi
commune, equidem nullus video. Melius autem hanc legem interpretatus est usinis, qui simul legendum conso circumportatio; nam das Omela Verbo das hostspioligo Salbe dos Michnam durin dis gamiotheto Sesa-Ven die pollinctores, undisne vorhoris Herumtrage g. b. Miser Ma tenuder aus ossentlichon latren die nichi aus dem MegelagenV . Hanc emendationem libenter sequor, et proptor causam ab Huschke allatam, et quia si censeo, haec praescripta non adeo ad sumtus coercendos, quam ad ostentationem minuendam pertinuime., Unter de longa coronas sind wis scho Tum us gemio hat, lange Zum infinitosson des Grainugela hostimmis range et a us Cur Senode Lauinaminde et versishen, stren die acerrae gum solari emo ern thrauch unmittoΙbar ac dem Mytanis dienen soliten.' II inhesis. vidius, ast IV. 737: Frondibus et ixis docorentur ovilia ramis. Et togat ornatas longa corona sor , Stu p. 18 . Acerra ara, quae ante mortuum pom Solebat, in qua odores incendebant.
38쪽
M CORONAM PARIT IPSE PECUNIAVE EIU HONORIA VIRTUTIsvE ERGO DUITUR EI; AM EI PARENTIVE Mus MORTUO DOMI FORISVBIMPONETUR, AER FRAUDE ESTO).
Multi certe erunt, qui mirentur, quam ob rem, quum regum tempore nullum adhuc luxum fuisse verisimile sit, intercedente tam brevi temporis infervallo, has leges decemviri promulgarint. Sed hi erunt sere, qui primam eamque pryecipuam horum praescriptorum causam repetere soleant a luxuriae coercendae studio. Quod, ut de multis uno alterove utar exemplo, etiam secit de astorei, cujus opinio de his legibus haec est ): , Ε gέnerat, si Pon ne sel R. S. I. pag. 4l not. 2.2 Soholi supplendum densuit: si arduitur ei parentiquo ejus se fraude esto 3 Reeherehes et observations surrae ominere et te lux dea Romiana et fur len tota commerciales et somptuaires. Histoire et Μemoires de InstitutRora de Frano pag. 318 .
39쪽
Quorum admirationi ita optime facillimeque me occursurum confido, si paucis ostendero longe alias causas decemviros ampulisse, ut leges illas promulgarent. Duplex autem harum causarum genus suisse equidem persuasum mihi habeo, quae partim in publicis rationibus positae erant, partim in studio nimiam in lugendo intemperantiam minuendi De his primum videamus. Etenim inerat in mortuorum cultu apud Romanos sorum quoddam et barbarum. Quod ut ostendam, pauca proseram exempla Serv. ad Aen. V. 78: Umbrae sanguine et lacto satiantur, unde seminae, quae mortuos prosequuntur, ubera tundunt ut lac exprimant. Cuncti autem se lacerant, ut sanguinem effundant.' Ibid. XII 606 ,, Horis fuit apud veteres, ut ante rogos humanus sanguis effunderetur vel captivorum vel gladiatorum quorum si forte copia non suisset, laniantes genas suum os fundebant cruorem, ut rogis illa imago restitueretur.' Ibid.
III 67 hapud veteres etiam homines interficiebantur, sed
1 Die alter sesehiohte de Rom. Siaates pag. 369.
40쪽
mortuo Iunio Bruto, cum multae gentes ad ejus unus o-P-tivos misissent, nepos illius eos qui missi erant inter se composuit et sic pugnaverunt.' Haec autem, si quid video, decemviri corrigere voluerunt, ratione excogitata, quam his verbis descripsit Cicero 'in: SQclhoc quidem in dolore maxime est providendum, ne quid Rh-jecte, ne quid timide, ne quid igpave, ne quid serviliter moliebrieterque laciamus inprimisque refutetur ac rejiciatur Ρhilocteteus ille clamor Ingemiscere non numquam vir concessum est idque raro dulatus ne mulieri quidem. 'Nec multum diversa ratio est legum quibus matrimonium per usum introducta ' et patriae potestatis severitas mitigata' est, quippe .uae ex eodem cultus atque humanitatis studio provenisse videantur ε). Huc autem ex nostra tabula illas leges pertinere puto, quibus cautum erat, ne nimia lamentatio fieret neve ossa homini legerentur. Haec una luit harum legum serendarum causa, cui alternaocedebat haec, de qua jam mihi dicendum est. Niobuhr, fretus Dionys. 'ραφαντες του υπερ ἀπαν- των νόμους των τε κοινων καὶ των ωων; Liv. III 34 sis tabularum leges .... qui nunc quoque sona omnis publiqi privatique
iuris est ); Dio Casa. gon. II pag. 27 ἡ πολώτεων πέραν ποιήσ--H φωαντο , praeter privati juris emendationem etiam sibi propositum habuisse contendit decemviros: , die Sinnde Euvorbinden und dolebat Melchri stellen' -). Haec conjectura