De Romanorum legibus sumptuariis: spec. literar. inaug.

51쪽

atque auctoritate reliquos superasse. Sed ita quoque lactum est, ut novi homines paulatim a republica plane excluderentur, quod C. Fabricii aetato longo aliter fuisse supra vidimus. Itaque optimates, rei publicae salutem a se prorsus emdero intolligentes, superbum in alios exercere nitebantur dominarum, ita ut ad paucorum regimen magis magisque civitatis conditionem componerent. Ex hac autem rerum conditione quantum superbiae et insolentiae Novenire deberet vel me tacente unusquisque intelligere sest. Exempla vero si quaeruntur, inprimis commemoranda videtur Claudia

illa, Appii Caeci filia, qua ann 608 146, quum e ludis

exiens turba populi undique confluentis fluctuantisque actaretur is utinam' inquit is reviviscat frater, aliamque cla sem in Siciliam ducat atque istam multitudinem perditum e t. quae me mole nunc miseram convexavit' δ). Ne quis autem rara haec exempla esse dicat atque ex deterioribus nobilium petita honoratiores quoque, qui diu rempublicam gesserant, optimoque de ea meriti fuerant, plus semel ostenderunt, quam parvi populum sacerent. Velut . Manlius Torquatus, qui bis consulatu functus, quum acclamante populo ter consul creatus esset anno 543 2II, his verbis populi ergas benevolentiam repudiare non dubitavit: Neque ego v stros mores consul erro potero, neque vos imperium meum' ').

52쪽

Νec praetermittendus est . Livius Salinator, qui, populo

iratus ob damnationem, quam prior consulatu subierat, quum anno 67 20 iterum consul crearetur et adversus Hannibn-lem exercitum ducturus esset, primam pugnandi occasionem se non omissurum dixit, etiamsi ante oblata esset, quam hostium vires animumque cognosset, idque eo consilio , ut quam celerrime gloriam ex hostibus aut ex civibus prostratis gaudium capereν λὶ Idem postea consor creatus, XXXIV trisbus inter aerarios rettulit, quod prius se damnassent, Osinu consulem et censorem fecissent ). Interea, quo magis a pristina temperantia et moderation recedebant nobiles, eo magis imminebat aliud periculum nobilium dominationi omnium maxime ins tum Etenim eat in rerum natura positum, in civitate, quae optimatium arbitrio regatur, hos solos opibus et divitiis valere idque RomaEno Fabricii quidem aetate aliter se habuisse' satis multis indiciis constat. Quae autem de illorum homimum paupertate narrantur, mihi quidem hoc ostendere videntur, eos aemper intellexisse, nihil magis sibi cavendum esse, quam ne nimio divitiis ostentandis in invidiam et odium incuriorent. Itaque summo studio nitebantur, ut non existimationem suam divitiis

53쪽

debere, se divitiis virtutem ornare viderentur. Hoc institutum quam diligenter etiam postea secuti sint, colligere licet ex narratiuncula, quae legitur apud Livium IX, Is Quum enim equites aliquando a Papirio Cursore dictatore peterent, ut iis pro re Ene gesta aliquid laboris laxaret, respondit ille: ,ne nihil remissum dicatis, remitto ne utique dorsum demulceatis, quum ex equis descendetis.' Sic etiam anno 502 252 quadringenti equites aerarii lacti sunt a M. Valerio et . Sempronio censo,ibus, quia in miciliam ad iunitionum opus explicandum ire iussi, iacere id neglexerant λ). Unde simul sequitur, quo magis nobiles crescerent arrogantiu et superbia, eo plures fuisse qui propter divitias se dignos putarent, qui ceteris civibus praeponerentur. Hujus rei multa etiam

alia exstant indicia, quorum unum alterumve hoc loco proferre opera pretium videtur.

Quum C. Sempronius Blaesus Cn. Fulvio ob exercitum in Apulia amissum diem dioeret anno 13 2II, in contione his

verbis usus est: ,sacinus indignum esse, Cannensem exercitum, quod ex acie fugerit, in Siciliam deportatum, ne prius inde dimittatur, quam hostis ex Italia decesserit, et hoc idem in Cn. Fulvii legionibus nuper decretum Cn. Fulvi fugam ex praelio, ipsius temeritate commisso, impunitam esse, et eum in ganea lustrisque, ubi juventam egerit senectutem acturum, milites, qui nihil aliud peccaverint, quam quod imperatoris similes fuerint, relegatos prope in exsilium, ignominiosam pati militiam. Adeo imparem libertat.em Romae diti ac pauperi, honorato atque inhono-

Val. ax. II. . . f. Front Strat. IV. 1.

54쪽

rato osse '' ). ut Blaesi orationi perivini viri testimonium mire congruit Nabis enim, Lacedaemoniorum tyramnus, a T. Quinctio, quod servos ad libertatem vocasso inopemque plebem in agros deduxisset, accusatus, inter cetera excusationis argumenta etiam haec attulit ,,Nihil omparare

singula necesse est. Vos a censu equitem, a censu

peditem legitis, o paucos excellere opibus, imbem subjectam esse vultis noster legumlator cec . Huic nobilitatis depravationi atque corruptelae multum profuit acerrimum mercaturae studium, quod post bellum Ρα-- meum secundum Romae exstiterat. Erant a inter optimates qui prioris continentiae plane obliti, nihil aliud eurarent, nisi

quod ad lucrum consere videretur. Res longior est, quana ut eam hoc loco copiose exponamus ); sed non a veritate nos abhorrere satis declarat ex Claudia, qua cautum erat ,nequis senator, cuive senator pater fuisset, maritimam navem, quae plus quam trecentarum amphorarum esset, haberet' ε).l Lis XXVI. s. 14. 2 Liv. XXXIV. l. 7.

8 Vide ominae R. G. I. pag. 45-853. 4 'Liv. XXI. 63. Flaminius sthrte adureli iis etπas eues in somdor errates nur dure Volvsboachium eine cruntiata sanctioniren, de stin bis aut die eiten des Curius und C. Fabricius vo aeibat veratandenhabe de Graiidfata das nur de Adherba Arenvoli fur denadmor, alle sp oulation aber si th unanstandi aei.' Sio Lango R. A. II pag. 151 et Boxinant. l. pag. 20, quorum tamen sententia si ora esset, ab ipsa nobilitate hanc legem profectam esse oportuit. Sed a tota Flaminii vita aliena est suspieio, illum, quum auctor eoae Claudio hujus legis promulgandae, id sibi propositum habuiase, ut nobilium moros corrigendo potestatem atque auctoritatem eorum augeret Nelius igitur, ni fallor, Ommae l. l. pag. 4s: ZπM Ward diese Bestimmun nish vo de Senatore hervorserusen, sonder uar in ervde democratischeu Opposition uelaho amit unaehat Wohi nur de Uebel-

55쪽

Longe plurima vero corruptelae exstitere invitamenta, quum ditissimos Romani sibi subjecerunt Graeciae Asiaeque populos victoriae enim de Macedoniis, Aetolis, Syriis, Gallograecis reportatae una cum divitiis peregrinos importaverant mores, ad luxuriem, im viam, mollitiem compositos Modo audiamus Livium: , Luxuriae enim peregrinae origo ab exercitu si tio invecta in urbem est. I primum lectos aeratos, Vestem stragulam pretiosam, plagulas et alia textilia et, quae tum magnificae suppelloetilis habebantur, monopodia et abacos Romam advexerunt. um psaltriae sambucistriaeque eteonvivalia ludorum oblectamenta addita epulis epulae quoque ipsae et cura et sumptu majore apparari coeptae. Tum eoquus, vilissimum antiquis mancipium et aestimatione et usu, in pretio esse, et quod ministerium luerat, ars haberi coepta' λ). Eodem sere reditilinii testimonium: ,Victoria tamen illa Pomprii primum ad margaritas gemmasque mores inclinavit, si e ut L. Scipionis et Cn. Manli ad astatum argentum et vestes Attalicas et tri Minia aerata, sicut L. Mummi ad Corinthia vas et tabulas pictas '' '). isce omnibus ita nobilium mentes inficiebantur, ut quorum semina jam adorant, crescerent vitia, et frequentes existerent . Rufini imitatores β).

1 XXXIX. . . aqq. 2 m. N. XXXVII. l. 6. 3 Longum est hae singulatim onmia explicare. De Seipione et Val. M.

56쪽

Itaque effectum est, ut inter optimates ceterosque cives tanta fieret morum studiorumque diversitas, quanta maxima esse potuit. Quid, quod jam eo res venerat, ut censores Sex.

Aelius aetus et C. Cornelius Cethegus anno 560 194 gratiam ingentem apud nobilitatem sibi parerent, quod ludis Romanis aedilibus curulibus imperarunt ut loca senatoria secernerent a populo, quum antea in promiscuo spectassent )8 Itaque optimatium culpa paulatim respublica Romana in eum pervenerat statum, quem Polybius his verbis describit: 'Οταν γὰρ πολλους καὶ μεγάλους κινδυνους χωσαμένη πολιτεία φώτα ταυτα εἰς περοπὸν καὶ δυναστείαν δήριτον ἀψίκηται, φανερο ως, εἰσοικιζομένης δε αυτην ἐπὶ πολυ τῆς ευδαιμονίας συμιβαίνει τους - βίους πεσθαι πολυτελεστέρους, τούς νυνδρας φιλονεικοτερους του δέοντος περὶ τε τας ἀρχὰς - τὰς αλ επιβολας. Y1 προμινοντων ἐπι πλέον αρξει μεν ἡ επὶ το χεῖρον κνεταβολῆς ἡ φιλαρχια και το τῆς δοξίας νειδος, προς Mε τουτοις ἡ περὶ τους βίους ἀλαζονεία καὶ πολυτέλεια, λήψεται M τ 1 ἐπιγραφὴν τῆς μεταβολῆς ο δῆ εος οταν φ - μιὰν ἀλ- κεῖσθαι δοξ 1 α ἡ πλεονεξια υς ω δε χαυνωθη κολακευομενος διὰ τὴν φιλαρχιαν. οτε γαρ ἐξοργισθεὶς, και θυμή παντα βουλευόμιενος, ουκέτι θελησε πειθαρχε ιν οὐδ' iso ἔχειν τοῖς προεστωσιν, ὰλ α παν καὶ τω πλεῖστον αυτος' p). In hoc autem discrimine non defuere nobiles, qui mali contagionem antevertere conarentur. Nam quum pars nobilitatis, cujus principes erant Scipio Flamininus, Fulvius Nobi-

m. 6. I Liv. XXIX. 19. 6 de Flaminio Plut Flam. cap. 2, 5. De tota hac aetate vide Gerlach, P. Cornelius Solpio Africanus de Aellere und sein Isit; Rovera de Censorum auctoritate et existimatione pag. 3 seqq.

57쪽

lior peregrinis moribus laverent, altera pars intelligere coepitoPtimatium potestatem integram manere non posse, si patriis Mon amplius viveretur institutis et moribus. Hujus partis Molle princeps erat . orcius Cato, ,der hiarate usdruch de alte Romerthum in seine herbaton und chromten Gestali''λὶ Qui M'. Curii villam contemplans, καὶ θεώμως

Ου τε χωρίου τὴν μιικρότητα καὶ τῆς οἰκήσεως το λιτόν satis admirari non potuit illorum temporum disciplinam, καὶ νοιαν

λι ρκει μετα τρεῖς θριαμβους δ . Ergo non modo eandem, quam in Curio mirabatur, continentiam et ipse consecutus est, sed ad eam praeterea ceteros optimates adigere conabatur. Itaque, cum L. Valerio Flacco censor creatus, luxuriam omni ratione impugnare aggressus est, atque ex hoc studio prosectae sunt leges illae, quas supra jam memoravi δ).3 sertaeh. l. l. pag. 33. De Catonis vita et moribus praeter ipsius opera adeantur Plutarchi Cato Hor, Liv. XXXIX. 40. t. porro seriae P. Cornelius Scipio und M. Porcius Cato Hist. Studien pag. 7 seqq.) Renvali M. Porcius Cato pag. 37 seqq. oinmse R. s. I, pag. I seqq. 867 seqq.2ὶ lut Cat. H. 2.3 Catonem respexisse videtur iebuhr quum scriberet in s. II pag. 450):

58쪽

Mereaturae autem studium quod post bellum Punicum primum et secundum Romae natum esse supra memoraVimus,

praeter morum corruptelam Romanae nobilitati plura etiam incommoda intulit. Hoc enim studio actum est, ut procedente tempore inter nobiles duae existerent actiones, alternaonatorum, mercatorum sequitum altera, utraeque sibi invicem insidiantes, atque ita nobilitas in duas veluti partes scinderetur meo animorum disjunctio mirum in modum creverat lege Claudia, quippe quae legitimum quasi finem inter senatores et equites constitueret λ). Quamquam minime ignoro, gravissimas inter illos contentiones Gracchorum demum tempore agitatas esse, easque tum demum praecipuam luxuriae coercendae causam actam emo quod intra plenius demonstrabo) tamen retineri non possum, quin statuam Catonem quoque in censura agenda id sibi proposuisse, ut equitibus molestias exhiberet. Cujus opinionis ut rationes reddam, in memoriam revocabo eum praetorem feneratores ex Sardinia expulisse ). Id autem genus hominum semper ei invisum fuisse, cognoscere licet e praelatione libri, quem scripsit de Re Rustica: Ist interdum praestare mercaturis rem quaerere nisi tam periculosum siet, et item en rari, si tam honeste siet. ajores nostri sic habuerunt et ita in legibus posiverunt, furem dupli condemnari, seneratorem quadrupli. Quanto priorem civem existimarint en ratorem quam furem, hinc licet existimare ' ).

59쪽

sorum Cassii Longini Caepionisque, qui abhinc annos CLIΙΙ Lepidum Aemilium augurem, quod milibus Η. S. aedes conduxisset, adesse jusserunt.''Do Aemilio Lepido vide Cic. Brut. c. 25 M. Aemilius Lepidus, qui est orcina dictus, iisdem temporibus sero, quibus Galba, sed paullo minor natu, et summus orator est habitus et fuit, ut apparet ex orationibus, scriptor sane bonus. Hoc in oratore Latino primum mihi videtur et levitas apparuisse illa Graecorum, et verborum comprehensio et jam artisexu ita dicam. stilus CL de Orat. I. 40. 10 ad Herenn IV. 5). Anno 17 137 proconsul in Hispania infeliciter adversus Vaccaeos rem gessit et apud Numantiam profligatus est. l.

Liv. pit. 56 App. b. 80-82, qui paullo post se. 83ὶ, Ρωφραῖοι' inquit δ' αὐτα πυθομενοι το -ὲν Αἰμιαιον παρέ- λ αν τῆς στρατηγίας τε καὶ πατείας καὶ ἰδιωτης ες Ρώμην ὐπιππεφεν καὶ χρήμασιν ἔπεζημιουτο. ' Quum sit apud Val. Max. ΠΙ. . damn 7,, Admodum severae notae et illud populi judicium, quum M. Aemilium Porcinam, a L. Cassio accusatum crimine nimis sublimo exstruetae villae in Aliensi agro, gravi multa adfecir', eodem judicio orcinam et ob rem male gestani et ob nimis sublime exstructam villam damnatum esse suspicatus est Lange δ). Cui equidem assentiri non possum, nam ut praetermittam insolitam illam luxuriae cum re male gesta conjunctionem, hixuriae crimen in populi judicio versatum esse nusquam

alibi. quod scio, invenitur. Itaque cum arche ' potius sic

1 l. l. pag. 56 cf. III pag. 28. 2 l. l. pag. 3Τ.

60쪽

statuendum esse arbitror, errasse Valerium et ex duobus narrationibus unam conflasse.

Ceterum tenendum est orcinam illum legem tabellariam dissuasisse, quam Cassius Longinus tulerat anno 617'37, ita ut

a vero non abhorrere videatur conjectura, privatas rixas hujus notae causam fuisse.

Ad luxuriam coercendam etiam pertinere putat Boxman λὶ quod P. Licinius Crassus, C. Iulius Caesar censores anno 665 89 edixerunt , ne quis vinum Graecum mineumque venderet'). In eandem sententiam verunt archo in Lango Mommsen in Etsi vereor igitur, ne sint qui causam me agere desperatam opinentur, tamen in medium proferre liceat, quae mihi illorum judicio repugnare videntur. Etenim si censores de nimiis impensis in vinum iactis solliciti, modum iis imponere studuissent, non risci solum Amineique, sed omnis vini usum prohibere debuerunt, quum praesertim, teste linio, Italicum vinum in auctoritate esse jam coeperat. Itaque sic statuo, censores illos, quum hoc edictum proponerent, non tam id egisse, ut vini intemperantiam minuerent, quam potius hoc, ut novam lucrandi viam optimatibus aperirent. raeclare enim intellexerunt, nihil magis esse e re illorum, qui latifundia possiderent, quam si vini Italici usus latius divulgaretur. Quod quo acilius iis procederet, prohibere conati sunt, quominus pretiosiora pere-

I l. l. pag. 35. 2 Plin. B. N. XIV. 14. 4.3 l. l. pag. s. 4 l. l. III pag. 113. . R. S. II pag. 368 n. 5.