De Romanorum legibus sumptuariis: spec. literar. inaug.

41쪽

autem, cum jam per se ipsa arrideat' magis etiam confirmari videtur nostris legibus, dummodo ne nimium legum sumptuariarum nomini tribuamus. Quod quo plenius intelligatur, tenendum est, patriciorum superbiam in funeribus praesertim ostentatam fuisse Longum es hoc sive rationum pondere confirmare sive exemplorum copia illustrare, sed verum esse quod dicimus haud dubitanter assirmamus, posteaquam rem omnem allatis et comparatis scriptorum locis, in clarissima luce collocavit irchmannus in Unum tamen hic locum afferre juvat olybii, ubi id agens ut doceat quemadmodum juvenes Romani institutis publicis ad virtutem incitentur, haec profert δὶ , οτα γαρ

μεταλλάξ, τις παρ' αυτ ις των ἐπιφανων ανδρων, συντελουμέ- ρης τῆς ἐκφορας, κοριιζεται μετα του λοιπου κοσμου προς τους καλουμένους 'Εμβόλους εἰ την ἀγορει, ποτε μis στως ἐναργης, σπανέως δὲ κατακεκλιμένος Πέριξ δε παντος του δήμου σταντος, ἀναβας ἐπὶ τους 'Εμβόλους, α με υιος ἐν ηλικ- καταλεέπηται, καὶ τυχη παρων, ουτος, ει δε μν, τοὐν αλ ν εἴ τις ἀπο γένους υπαρχει, λεγε περὶ του τετελε- κοτος τας ἀρετας καὶ τας ἐπιπετευγμένας ἐν τῆ div πραξεις Δι' ων συμβώνει τους πολMυς ἀναμιμνησκομ,ένους, καὶ λαμβανοντας πο τὴν φιν τα γεγονότα, μὴ μονον του κεκοινο νηκμας τῶν ργων ἀλλα καὶ τους ἐκτος, ἐπι τοσουτον γίνεσθαι συμπαθεῖς, οὐστε εἰ τῶν κιν υνευοντων διον ἀλλα κοινον του δημου ψώνεσθαι τὸ συμπτωμια Μετα δὲ ταυταθα φαντες καὶ ποώ1σαντες - νομιζομενα, τιθέασι τὴν εικον του

42쪽

μεταλλα τος εἰ τὸν ἐπιφανέστατον τόπον τῆς οἰκέας ξυλινα ναῖλα περιθέντες. Η δὲ δεών - προσωπον, εἰ ὁμοιουτητα διαγ- ρόντως ξειργασμbένον καὶ κωτα τὴν πλα ν καὶ κατα την υ γραφήν. αυτα δὴ τας εἰκονας ἔν τε ταῖς δημοτε σι θυσέαις ἀνοιγοντες κοσμουσι φιλο Hμως μαν τε τῶν οἰκείων μεταλλαεντις ἐπιφανής, ἄγουσιν i. τὴν ἐκφοραν, περιτιθέντες id ὁμοιοτα- τοῖς εἶναι λκουσι κατά τε iaγεθος καὶ τ iv 4ελλημ περικοπιεν.ουτοι δὲ προσαναλαμβανουσιν ἐσθῆτα, α μεν πατος και στρατηγος , γεγονως περιπορφυρους, αν δὲ τιμητὴς πορφυρας. ἐανδε καὶ τεθριαμβευκὼς ἡ τι τοιουτον κατειργασμενος λαχρυσους. αὐτοὶ μεν ει ἐφ' αρματω ουτοι πορευονται. αφοὶ δε καὶ πε- λώκεις καὶ ταλλα - τα ταις αρχαῖς εἰωθότα συμπαρακεῖσθαι προηγεῖται κατα τὴν ξιαν καστον τῆς γεγενημενης κατα τον βίον ἐν τη πολιτειον προαγωγῆς 'οταν δ' ἐπὶ τους 'Eμμους ελθωσι,

καθέζονται παντες si ἐπὶ δίφρων ἐλεφαντένων. ' ' Quamquam minimo ignoro haec olybi verba ad tempus longe posterius pertinere, tamen ex iis optime colligi posse puto, qualem ostentationis occasionem illa praeberent funera. Itaque superba illa lunera invidia erant plebi, cum praesertim patricii, qui primores plebis divitiis augeri atque sibi similes seri viderent, potentiae acturam superbia atque ostentatione compensare studerent, atque institutis, quibus se plebe superiores esse scirent, in ejus contumeliam atque ignominiam verterent. Proinde opponebant se illorum superbiae et magnificentiae plebeii atque o hoc adversandi aιudio, ut postea Canutria aliaeque loges, sic tunc praescripta illa, quae in ignem ostentandi materiem patriosis adimerent, protecta esse Puto. Huic autem explicationi optime conveniunt a quae Cicerodo his legibus dicit: Moo laudabilia et loeupletibus ore

43쪽

cum Ieho communia, quod quidem maxime e natura est, tolli discrimen in morte λ). Ita quoque aequius et verius judicare Poterimus de necessitudine, quae inter decemvirales et Solonis leges intercedebat. Ut enim doctorum Leuhvre ' eta uelita )e Waohsmuth M opinioni minime accedere ausim, qui rejectis antiquorum desertis testimoniis si necessitudinem illam donegant, sic Oratama' plus dicere mihi videtur, quam veritas patitur, ubi contendit decemviros nulla patriorum morum et rituum ratione habita peregrinas et alienas introduxisse leges.

44쪽

Iam pervenimus ad eam disputationis partem, qua sumus exposituri censorum in luxuria coercenda partes. Quod autem supra scripsi, leges sumptuarias eo maxime consiliolatas esse, ut nobilitatis dominationem confirmarent, id ex

ratione qua C. Fabricius Luscinus et M. Porcius Cato censores luxuriam impugnaverunt, optime perspici potest. Quod quo melius intellegi explicarique possit, operae pretium videtur in scriptorum loco huc pertinentes diligentius paullo inquirere, eosque argumentis ex historia petitis breviter illustrare. Ρrimum igitur afferam locos. Val. ax. II. . . , Quid de Fabricii censura loquar Narravit omnis aetas et deinceps narrabit ab eo Cornelium Rufinum duobus consulatibus et dictatura speciosissime functum, quod decem pondo vasa argentea comparasset, perinde ac malo exemplo luxuriosum, in ordine senatorio retentum non esse' i). I CL Geli. XVII. l.

45쪽

Cornelius epus in vita Catonis c. I. , At Cato censor cum eodem Flacco actus, severe praefuit ei potestati; nam et in complures nobiles animadvertit, et multas res novas in edictum addidit, qua re luxuria reprimeretur, quae tantum incepit pullulare.' s. olyb. XXXI 24. - Κατων - υσχέ- ραι - Ο τινες α ξοικας τρυφας εἰςηγαγον εἰς τὸν Pώμην - ωνησάμενοι μειρακια δε ορφα ιηπερβαλλούM 1 ἀγρων τιμῆς.' Quid autem in edictum addiderit Cato, docet Livius XXXI 44. In tensibus quoque accipiendis tristis et aspera in omnes ordine censura fuit ornamenta et vestem muliebremex vehicula, quae plus quam XV millium aeris essent, deciens pluris in censum referri juratores ciussi; item mancipia minora annis viginti, quam post proximum lustrum X millibus aeris aut . Iuris eo venissent, uti ea raoque deciens tanto pluris, quam quanti essent, aestimarentur, et his rebus omnibus derni in millia aeris attribuerentur.' CL alutarchus Cat. H. c. 18. ,Tούς

46쪽

τιμ φλατ- αὐτοῖς φανείζονας - τας εἰ φορας εἶναι Καὶ προσππι- σε τρεῖς λαοῖς πρὸς τοῖς χιλίοις. πως βαρυνόμωνοι ταῖς istiGις καὶ τοὐς ευσταλεῖς καὶ ψαις ὀρωντες απο των ων --π- τονα τελο ντας ι το δηιώσιον αππιωρευωσιν. 'Ut igitur ab antiquissimo ordiamur, vidimnsi Cornesium Rufinum ob nimiam argenti laeti copiam a C. Fabrici Ensore senatu motum esse anno 479 275. Tempore illo mmana nobilitas opibus et gratia quam maxime pollebat Loco patriciorum nova exstiterat nobilitas λ), erius auctoritas non tam rantiquitate generis, quam maximis de re publica Britis nitebatur. Singulis autem nobilibus. propositum erat, ut universam nobilitatem gloria augerent; huc omne studium suis missis commodis monserebant, ut illa florente ipsi vigerent ac tibi rivisque ea tantum haberent commoda, Aunoec bene constituto corpore in singula membra redund rent. Hinc summa erat inter eos concordia, nihil conspiciebatur dividuum; singuli universorum saluti prospiciebani. Μulabantur membra sed manebat corpus ). Novis igitur hominibus ini nobilitatem tacite patebat aditus, dummodo ad communem salutem augendam insignem prudentiam et usum diuturnum conserrent. Ad hanc aetatem imprimis reserenda sunt Taciti verba: ,Αpud majores virtutia id si e magistratus adipisci praemium erat; cunctisque civium, si boni artibus siderent, licitum petere magistratus ac ne aetas quidem didi

47쪽

tinguebretur, quin prima juventa consulatum et dictaturas inireni in M'. Curius Dentatus et C. Fabricius Luscinus,

obscuro loco nati, ad amplissmos pervenerunt honores. Qui tamEn, semel inter nobiles admissi, suum ipsorum commodum a linam nobilitatis auctoritatem reserebant, nec quidquam illi alienum vel ipsi ommittebant, vel ab aliis commissum negligebant. HREo autem conditio ut firma et stabilis manere posset, in Primis erat cavendum n singuli nobiles ceteris opibus et auctoritate excellerent, vel ut ommsenii verbis utar, , der

Id autem optimo cuique nobilium adeo erat persuasum, ut ne privatum quidem damnum cum partium suarum incommodo effugerent. Cujus rei haud luculentius esse putem documentum, quam quod Fabricius decem aeris et quinque pondo argenti et decem servos a Samnitibus sibi missos remisit δὶ quod Pyrrhus anno 475l279 per legatum Cineam frustra nobilium animos donis tentavit δ). Ex eodem sonte provenisse videtur quod Q. Fabius Gurges, N. Fabius ictor, Q. Ogulnius, qui anno 481 273 legati ad tolemaeum hiladelphum missi erant' munera, quae ab eo privatim acce- petant, in aerarium detulerunt, , scilicet de publico ministerio

48쪽

nihil cuiquam praeter laudem bene administrati ossicii ac Edere debere judicantes 'Hanc autem rationem si quis parvi sacere in animo haberet,

ac suum studium prae ceterorum extollere, aderat censoT,

firmissimum illud nobilitatis praesidium, ut illius et arrogantiam reprimeret et auctoritatem minueret. Hinc actum acto arbitror, ut C. Fabricius Luscinus . Cornelium Rufinum Senatu moveret, quia eum comperisset argenti lacti decem pondo habere. Quod quo plenius demonstrem, testem producam Gellium in ,, Huno Rufinum Fabricius non probabat neque amico utebatur osusque eum morum causa fuit. Sed quum in temporibus rei dissicillimis consules creandis orent, et is Rufinus petere consulatum, compotitoresque ejus essent imbelles quidam et tutiles, summa ope adnixus est Fabricius, uti Rufino consulatus deterretur.' Itaque quum propter militaris disciplinae peritiam optimatium causae utilis esse posset Rufinus, ejus auxilium non sprevit Fabricius idem vero quum nimia avaritia nobilitatis commodis adversaretur, ab eodem Fabricio censore statim ex ea exclusus est. Α reipublicae igitur rationibus hanc notandi causam repetendam esse Siassirmaverim, haud vereor ne a vero longius oberrem. Haec nobilium corruptela ac depravatio, cujus primum documentum Rufinus dederat, procedente deinceps tempore longius

49쪽

es Progressa. Etenim rationem, quam M'. Curii aetate unico pro Verrent, paulatim magis magisque demittebant ac pretis majorum moribus institutisque summae in vivendi ratione licentia indulgere coeperunt. Ac primum quidem inanis ostentationis Oupiditas animos occupavit. Quod ne cui temere dirisam videar, afferam exempla. olim is figies hominum non solobant exprimi, nisi si quis aliqua insigni de causa perpetuitatem meruerat. Sic C. Maenio et L. Furio Camillo, qui Latinorum exercitu profligato anno 616s338 non quieverant, antequam vel expugnatione vel deditione mingularum urbium Latium omne subegissent, statuae equentres in foro positae sunt λ). Quod rarum illa aetate suisse

disertim verbi. Livius in testatur. Idem honor triginis sere anni post decretus est C. Marcio, qui Hernicos devicerat ). Quodsi cum his honoribus comparamus illos, qui anno 534 220 C. Duillio habiti sunt, lacile intelligitur quantopere jam tunc inani gloriae cupiditati se dedere coepissent. Non debellaverat cum oenis Duillius, immo vero nihil aliud secerat, nisi quod primus navalem triumphum de iis egerat. Et vel si tamen

non solum ei in suggestu rostra fixa a sunt, sed etiam , quotienscunque epulatus erat ad funalem cereum, praecinente tibicine et fidicine, cena domum reverti solitus est, insignem bellicae rei successum noctum celebratione testando' β). Aliud gloriae cupidinis exemplum in eo positum erat quod propter res praeclare gestas honoris gratia cognomina sibi

50쪽

assumebant. Cuius rei primus sui auctor M. Valerius Maximus, qui emana urbe expugnata essalam sibi cognomen imponi passus est λ).

Hisce exemplis satia me ostendisse existimo optimates, quo majore auctoritate florerent, eo plus arrogantia crevisse eoque longius a ratione olim probata recessisse et quamquam majore

temperantia usi sunt illi quos memoravi viri, quam qui deinceps exstitere nobiles, tamen aderant jam semina corruptelae illius, quae postea tantopere eorum potentiae nocuit. Erant jam, qui adeo gloriae cupiditate flagrarent, ut vel senatus auctoritate spreta ei indulgere conarentur. Voluti M. Papirius Masso, qui, quum a senatu triumphum non impetrasset, in Albano monto triumphandi et ipse initium soci et ceteris postea exemplum praebuit'. Ut magis autem et inter ipsos nobiles tolleretur aequalitatis ratio, et nobilitas omnis a reliquo populo secerneretur etiam alia effecit ausa. Etenim cum iis populis bella gerero

coeperant Romani, qui Samnites ac Latinos disciplina militari peritiaque bellica longo superabant. Itaque in his bellis duces

quaerendi erant, quorum ingenium, variis modis spectatum, ad rem militarem idoneum videretur, et qui, quantum usu et experientia, tantum etiam disciplina excellarent. Hoc autem in re militari non magis quam in re civili valebat opus erat magistratibus ita eruditis atque excultis, ut pra ceteris digni essent, qui rempublicam administrandam susciperent ). Unde sponte sequitur eos, qui his artibus praepollerent, etiam gratia