장음표시 사용
81쪽
eorporis ad frigiditatem devergat, naturae q. opera ac functiones perficiantur deterius. Sic alii nullo, Medicorum consilio catapotia, quas pilulasvocant sani subinde deu9ram, ac medicatas p2tiones ebibunt, medicamei quibus vires sibi deiiciunt, ac praernaturam senecta tu a ue- accelerant. Qui dipsum nonnullis in vomitu iden-sant. iidem prouocando 'su venit, qui pers insium sibilia Tomitis bent semel aut bis, in mense salubre esse sentariam raro protis exhaurire: quum sanis non expedia aut consultu candus. sit, in belluinam illam consuetudinem deuenire, aut tale quiddam praescribenti acquiescere. Nam
l quod plerique Hippocratis audior ita te id stabiliret perganimon videntur mihi viri illius mentem satis Dὸrutouel excussisse. Dam enim inter illos versaretur,ac me I. dicinam factitaret, qui pergraecari solet, hoc est, Ge Pe aca-nialeni vitam agere atque adluentius cibo potuqό ri.
persundi non praescripsit illis vomendi leges, sed si
grauaci illos conti Nat, ac crapula distendi,consill-tius censet tis qui singulis naenisibusvomere consueuit, biduo id continuet potius, quo secudus dies prioris reliquias excutiat,qua ut interpositis quindecim diebus illud tentare pergat Sic enim clintractam ex i ngluvie atque intemperantia, liuinorum
plenitudinem, euaeuabit, ac corpus a morbis tuta reddet. Ita is senex neminem ad vomitam horta-man titur salubritatis ratione; sed iuuiuslinodi excretiones υ aeo u.
illivsui e enset, qui ex crapula, ingesto a ue immode - dbrosi
rate cibo grauari ventriculum se iitiat; vel excru-e Acidit ditate, ac cibi corruptione acidos vel nidorosos ra- ruo itu
ct' percipiunt quoru illud in frigido; istud in calido
ventriculo fieri eonsueuit. Sic sapiensHebraeus qua ad frugalitatem nusquam non hortetur , tam si largiusquam valetudo exposcit, caenatum sit,atoque ex accubitu visa co bibonibus illata ell, ad vomitum excitat . dii inquit, ad intemperan iam Ecese I. Decia coactus,teipsumsubducito,ac vome,nec cor-
82쪽
Pus tuum moIbis exponas, sed non vult ut illi te quis assuescat, aut in illam coostreiudinem deue - - niat: quisquis enim velit ad maturam sene. alii perduci,ne saepius id iterare pergat,praesertim si longo im. teret que collo sit, si corpore vel nimis gracili vel obest vel astricto pectore, thorace que angusto, qui cu que autem temperanter vitam in iiiiiit, nihil ne ceste illi erit aliqua ex vomitu valetudinis praesidia.
Somnus se vigilia. Par est somni ac vigiliis ratio, quae si moderata. id So- sint, atque intra mediocritatis limites consilitant, plurimum commoditatis conferunt Est autem Sc - .mnus animalisfacultatis quies,atq; adiurnis actionibus respiratio, qua virtutes languidae, ac vires resolutae instaurantur, defessaque corporis membra. ac sensus eriguntur, Siquidem Vegetae rectaque vinaturali,calor nativus intro collectus vires cohcipit ac valide concoctioni incumbit, quam non solum in ventriculo sed per totius etiam corporis habita perficit, cuiusvapore, suauique halitu madescit, cere- mii ιο- brum, c vapore rosido irrigata sensuum instrum e moritates ta in somnum re luuntur. ocirca nihil corpori humano post alimenta moderate absumta tempestiuo somno salubrius: nam vires delassatas.reficit, spiritus Copitos excitat,animum recreat, ac mi Cero rem diluit, mentemq; placidam reddit & quietam.
l ec stane ulla sui parte constare p0ssit, tueriq; sanitas absq; somni& vigiliae amabili grataque vicissitudine qua nobis nunc a rebusseriis laxamentu quar- Grata λ- rimus ac statis horis somno dediti erigendis virib. si ludo. fomenta paramus, nuncvero excuso somno ad occupationes , ad corporis animique intentiones de- .nuo nos conterimus. Q m enim subsistere posset hii manae mentis vigor, si desint harum vices, ista vitae .
4rictahatque a dirarus actionibus,quae somno pex
83쪽
sic itur otio ac dilatio Θ Haec enim efiiciunt ne hominis conditio molesia 1it atque onerosa, r.ec vitae tς- uni nos capiat aut satietas. Siquidem ut apposito
Ou datis, caret alterna requie, durabilemn o Z, Heroidum Haec reparat υires fessaque membra leuat. eoi t. q.
contestim e proferuntvaria oblecta meta ianum e ra mundae ac natur spectacula, qti' nobis molestias excutiant, curasq; edaces anxiis ac iojicitis animis eximunt daat interdiu occupatior es , id no- Dieliab u sommis nobis praeitat: t ecim diesvigiliis exer- ri, noxqvis cendisq; negotiis, at ile C earia is laborio. dicatus tιαιιαμ, cors'. exercet, ac apo scyoni o innia se aiora erici t, ita nox t metromnia leni nata diurnarum ob titionem adrerc a C laboriosis molestiis linem imponi t. Quocirca ha iam rerum non obsciranter habenda raim;
nec Q debit atque in uertam , ii 2 cia i t ps S,
ilias modes, attigia a fidi , sic ut Dannus no hi attri- Som=-o sutri , certita noraru i patiis, nempe pi,iς mn is octo diu horarii adsoluatur vel ubi l era i s c adiim e P, patario sit prodi et or quam qui in non naris illv mctori solei non tam horaru numero flare prs in i ta e vi tambamus, naturae, pugillas, vectores; hi Si dod cerebrum assi uenter hiam e perfunditur, in v ramque aurem, vidicitur,dorm urit,shmnoo; aliat: mo oppressi aegre eaecitari possunt, quod ni ua exercita Oua pro tione resoluta naturae virtus to inno reli i postubet, isti atque humiditate, quae a cerebro de luxit. iii aurari; mant.
Mon ' is pulse cultate animali atque occFmata Sdevinctiiq, sensuit instrumentis arctissime somnus illos complei tur:quq laute in his qui se exercent pueri 'aut immodicis confici ut laboribus,essicit lassitudo ebrii etis 'aut defatigatio,id inebitis ac pueris adfert humi si-som ni se . . calore ad corvi tali racultatis Ate,impletoque vapore capite, uires
84쪽
obrepit. Q vero tenui humo rei inbutos habent cerebri sinus ac caue imas, hi vel leuiter vel cati expergiscui ar aetque euigilant, quod vapor rartas, linlitu1que tenuis ac minitate deius, qua capit Oncumbit, cito evanescat ac disi petiar. Novi tiqui ut multos quum studio immodico, tum lebri ac Veii me
extenuatos, qui allidemi iam VCces :nser do in endum plane intelligerent, 1icut m nimo irrepli V eri perrecti,coplura eorum referrent, quae ab las cis Entenarrata, non equidem eorumna re ac conluc rudine, um in conuiuiis ebrios in nolento: que ei etimulant: illi enim quod facile ab Oculatis, emianctae maris holninib.obseruari potest)0ua11 somno vinoq; sepulti,ac prorsus sopiti insidiotie odorantur
atq; obseruant, quae in conuiuiis prolixioribus, incalescente vino,animo agitari, atq; ως aut tu, enu-tiri solent,ut quadruplatores atq; excurioies e milsarii factitant, lxu omni apanim explorat, atque inatiora vita moresque inquirunt non contemnendo sane qua illi ac praemio ma ex delatio ne a tque accusatorio munere ac artificio quarta bonos viti pars illis decernitur: quae res illos admodu sagaces reddit,atque in cofecta iis insequendisque iis ea qua b. emolumentum sperat, atque opib.inhiaut eorum ac siit induitiiam. Hunc morem etiam vitiat uiuitasse lenonibus,&qui tacite prostituebantvxores suas mercedis spe;vel quum nonnullos haberent suspectos,indi catiuuenalis optimusvitior tam castigator quo enim moechi licentius perfrui possent contacta coniugum suarum,concubituque potiri, taqua aliis rebus intenti,menteq; atq;oculis alio conuersis, quassi spiritus atque animales facultates in alias cogitationes essent defixae cdtemplati sunt laquearia, aut graphice expressas in caenaculis imagines. Sic enim, texuno coniicias eae eros,quendaracar
85쪽
- - do 'μου spe fare iacunar. Sa . I. Do tis , ad calicem vi lant, errare naso.
dipium quoque designat Ouidius, sed capta ta . ilia occasione,
Si b rion possem mio minoque iacebit, Libro fi Consilium nobis re, Me lacus debunt. O , Caeset Gn, ab e et ursu ad institutum regrediar, Dibu aeque corporis aeui iniq; vires fulcit, instauratae r git, aestam laus nothurnus,qlti sesqui hora plus minas peracta coena , quo subsulat cibus deXtri primum lateris in cubitu pe) ficitur . quamquam & in D/cubiae
Ventrem inclinatio, prona nonnihil corpore,coco- insomnoctioni non ut inutitis, praetcrii in ubi immoderato formin. cibo turgeicit ventriculus. Q d si protuberante Jaaeoque Vedire ac sinuose, non omnino extento cons i tuatur corpus; dici vix queat quantum commodi in conficiendo cibo, in mitiganda stomachi inflatione ac do lore insopiendis intestinorum torminibus perceperis. Supinus autem decubitus,atq; Suit
in dorsu ni deuolutus, nocetii simus: nam quotquot cubiti ad eirin modum se componunt,hiante ore, patulis- nocenti que Oc ulis,atque inconuenientibus palpebris ster- min. tunt nec placide suauiterque dormiunt,aut somno reficiuntur ob co tractospectoris ac ceruicis musculos; quibus hoc etiam accedit incommodi, quod plerumque incubo ac comitiali morboopprimantur, tam paralyti pasmo apoplexiae reddantur obnoxii, qui morbi hos quoque comitari solent, qui meridianis horis lecto affixi diem somno transigui QMocirca nemo alliduitate quotidiana diurno so- murmumno affluescat, niti lassitudo ex aestu ac labore coh- fomum mi racta vires affixerit aut nox pridiana intempestis vigiliis atque intepestiuis sympotiis peracta sit. Tunc Meridiari enim citra incommodii admitti potest meridiatio. i. caperes Et quemadmodum somnus nisi opportune adhi- mnum di- beatu illic is diurnus sit, siue nocturnus,ac modus urn m.
86쪽
i desit, stupidos homines esticit, obliuiosos, laguidos linertes grauedinosos, nullo ita genio, initiaque in C Vigil amo moria ita vigilia, nisi intra mediocritatem consistat deratione cerebrosiccitatem adfert, sensu Sassicit,memoriam te istit. labefactat oculi caliginem offundit. spiritus depo-ipulatur; humorem natiuum exhaurit, concoctioni lossicit, omnem corporis speciem ac venustatem a- ibstet.
Perturbationes assectu animi. vitio si h ο- Quid detrimenti, quantamque iacturam mentimiiunoxii inferunt perturbationes, atqf enormes impetus,o-ldium , ita, indignatio, inuidia, timor, tristitia, ge- stens atque effusa laetitia,angores, solicitudines curae anxietates , multique alii turbidi animoru mo- ltus rationi non obsequentes, nemo non vel in se est ilex pertus, vel in aliis obseruauit: quis est enim in ltanta humana naturae imbecillitate ac lapsu, et ho- lomηesas rum aliquo non urgetur vel afficituri Et quam qua lfecitibuκ at iis alio melius affractibus vel obsistere nolit, vel expositi. mederi trullus tamen est mortalium, quin iis sit ex- ι positus Quam verosint affectus in nonnullis qui his l, impotentius indulgent, violenti ac feroces, tum iquam grauiter non modomentem, sed corpuS quo- quae conuellant ac deiiciant, quotidiana exempla icommonstrant. Nam multis seiror, iracundia, pudor, effrenata laetitia praesens exitium attulit, quod
quainyrose corsanguine ac spi ait avitali destitutum labascat ac referant. dissoluatur: quod ipsum etiam, sed diuersa ratione . in metu, pauore, moestitia, repentino subitoque terrore euenit, oppresso corde copia atque affluentia sanguinis, spirituque virali suffocato: Ita vero, qua Davu nihil furori, nihil insaniae magis affine, ac proxima, quid effieiat,quantumquehabitum corporis, atque externam speciem immutet,indicant inprimis vul- ἰha- tus, color, aspectushorridus,oculi truces ac sicintilla
87쪽
a tus tremuli ac vacillantes,incessus in syabilis,vox t titubans ac tremebunda , qtue animi affectio vel l perturbati h potitus, ubi excussu tationis imperio ini grauescere incipit atque efferari, qnum aliis sit in i na, tun proprium corpusvel in mortem, vel pericul losas ancipitesque aegritudines coniicit. Q circal moderanda ratione ac temperantia mens est, ne af-l fectibus cedat, paranda i optata illa animi securitast bc quae Cicerone teste, eaput Iad beate viuen utran- T s. s.l quillitas,qua filii certe non potest humanus animusi niti domitas habeat cupiditates, ac vitiorum tyran- T quis 'l aridem excusserit, si, no aliis viribus efficere pateriti quam firma in Deum fiducia, stabili erus verbo, coelestique spiritu fulta, qua consequetur, Vt omnia cupiditatum moderatrixTeperantia, a libidine,ab in-li solentia grauido immodico effusa laetitia, odio, ira-l cundia,viridictae cupiditate, an aritia qua inflamata Daquid fi mens auiditate instabili ad coquirendas opes impet l litur, aliisque affectibusvitiosis auocet atq:abducat Dolitri, sic enim utraq; hominis pars,nepe corp. & anima, CG iμ quae symphatia, hoc est,mutuo consensu ac conspi-fect Ρ-l ratione inter se coli rent,incolumessubsistent, nec ullis morbis, ulla aegritudine vexabantur. De frigi do corporis habitu. C A P. VIII.
QVonsani Calidae constitutioni frigida ex diametro opponitur, nec est Vlla deterior, a que ab
cptimo statu remotior, de hac proxime di serendum quo alio reuocari possit , & si fieri queat, in meliorem reduci. Siquidem quum vita in calidi humidique teperie consistat, qua augucscunt corpora ac virile robur capessunt, decentemque magnitudinem consequuntur, merito haec deterrima cen-
cri debet, atque inter postrema reserti, quQc
88쪽
nulla sui parte eaque ad fouendas vires tuendamq; lvaletudinem spectant , promouere possit aut iis ad lincrementum aliquid adiumenti adferre. QSum e desit calor, omnique vi ac facultate aratri rarita quid ii sit destituta non potest alimentu humidum alli- lfulciat. cere atque elaborare utque assimiletur corpori ac lmebris coalescat perficere instrumentis inualidis, latque ob imbecillitate torpescetibus, collapsitque lorganis. Vt itaque color natiuus omnium faculta- ltum corporis nostri vehiculum&instrumentum ad lsubsisit. perficiendas function es emcacissimus ita frigiditas lilii contraria, nulli functioni idonea, praesertim si actiones naturae circa nutrimenti alteratio fien pe- lctos. Nihil enim vilitatis aut commodi ad corporis l tym conseruationem ac tutelam conseri,seii concoque letae perni- didigerendique 1n unus obserues,seu reliquas natu lνα. virtutes ac potentias proferas. Huic tamen qua llitati quamlibet ab integritate ac rem perie delapsa lsr, semper aliquis subest calor, sed languidus &qui frigo Ie rigescit, atque obtunditur. Si enim illi dees- Fryidaυ- set calor aut peni tus esset exstinctus, nullaque in glar - haereret huius qualitatis portio, no posset vita sub-lore. sistere atque ab interitu se ipsamvindicare,Itaq;no ponitus absumtus est in hoc corpore calor, sed eum superat frigiditas,qitae in mixtura caeterarum quali Frigidis latum intonsior est ac potior eoque fit, ut ab ea no-aorpora in men atque appellationeinsortiatur. Quocirca dunon de ita aliquid vitae supei est,ac nonulla vitalis caloris por- Ar. tio corpori inhaeret omnibus modis excitanda fouenda linatiua caliditas appositis alimentis atque exe rci tatione, ne a frigiditate opprimatur: nihil nim ignauia vitaq; otiosa ac cibis frigidis iis nocentius, t paulo post indicabimus. Mirum autem nonnullis videri Pastimo,qiri possint subsistere, vitamque tueri huiusimodi constitutionis homines, qua frigesce: .te languine animalis spirabilisquevis concidat
89쪽
cidat atque emoriatur. Verum hoc quisque obseruet multa animantia frigidii limae esse naturae sunt Salamandra, pirati ita vermiculus , totpedo ilia
marina ac nonnulli pisces, tuorum plera ita , luo
nia sunt algidillima, isnem coci tactu exstinguunt, a glacies, non ulla siclo rc torporemquc membris inferunt. Nallum est aut m piscium genus , quod obseruasse me te tiari posset in cui calidus sanguis in ea , praeter balenas focas vitulosque marinos, quos μης--m nostrates canes vocant piloso tegmine,deniq; thyn-get nos ac delphinos, dc quotquot vel pilo vestiuntur Vituli rara vel coreacea cute exsistunt ut sunt interamphibia, rin See-
hoc est,aquatica simul deterrestria: fiber seu castoi hunden.&lutta quit, feruescit &Lnguis, quia reliquis geli-d iis ex si stit eoq;fi t ut bell uae mari na aq uis exemtae ber diu vivant ob situm calorem ac feruidi sauguinis Lux , copia alterius vero generis pisces quum marint,tu Oxter fluviatiles aquis dehituit euestigio moriantur, aut die pi in littus delari paululum modo spirantes animam vi η efflent, si rimis limo argumento illis plurimum frigo 'ris ac concreti humoris, caloris vero minimum in- empis,
esse, quo fit ut non diu asseruari possini ed cito putrescant, nil si confestim, nullaque interiecta mora, sale obruantur Ex his coniicito, qua sint valetudine, quo corporis habitu, qui continenter piscibus Pisci is victitant,atque a commercio ac consuetudine ho- soror minum alieni, solitudini ac silentio se addixerunt, noxi-. interdi oque es carnium,que naturae pares omni Genes. i. bus indulsit salsamentis plerumque putridis vescu Mustr. i tur, quibus ego suadere soleo , nam muli annos
. huiusmodi institi ui homine sine usi sunt Medico,
meraco vino illa pers inderent excussoque otio atque igna'. tiae Xercitationi insiluerent. Obseruaui enim ex his cona plures qui letli argum . apoplexiam, spasmum , paralysim otis rotauram courra x sint eae crassa te :aeic: ue ac glutino:, pnulta. Nec
90쪽
Ssutarii est eg eorum sodalito quisquam, qui non phlegma
- plexia rescateat,atq; excremontispituitosis obruatur, quς- obnoxii. efficiunt ut soninolenti cxiitant,ol liuiosi, corpore animoque tardi, colore exangui, atque albescente, . niti aliquando amicorum aduent uvino incalescant menteq; exhilarari contingat. Sic enim efforescit color, atque animo vetornus excutitur. Itaque si
frigidae constitutionis homines describi tibi Velis, huius modi conditionis homines ob oculos constitue, qui ex instituto vitae ac victus consuetudine in talem habitum deueniant, etiamsi ab hac prius fue- Cochle. vi rint alieni: vivunt illi quidem,sed ut cochleae, ut li-' sA Gκcre. maces,ac testudines, quae quum ex liquore concre
io, coactaque humiditate consistant, tu ti in illam liquescunt ac soluuntur.quod obseruari potest, ubi . iis animalculis saltem aut nitrum, aut alumen insperseris, confestim in tabem resoluuntur, Caeteru ηenata vi homines atque animantes, sic stirpes nonnullat herba. d fruticae hac qualitate imbuti sunt, quae deleteria frigiditate animantibasperniciem adferunt, ut hyoscamus, mandragora, naselius, solanum mortiferum, aconitum, papatieris nigri succus seu opium, quaelicet temperamenti atque elementaris qualitatis ratione frigida exsistant, abscessu quarto,gradu, que eXtremo, calore tamen vitali, qui se a coelesti-Frigida bus rebus in haec inferiora diffundit, vivunt ac vi- quomodo rescunt. Inudet autem quam omni, tum praecipue sisbi sunt humanae naturae vis quς lac celestis ac diuina , praeter eam quae ex semine maternoque sanguine constituit ἡ . Siquide spiritus ca lorificiis, quem Paulo Rerumna ante toti mundo, eiusque partibus infusum osten rurastiri dimus, elementis incumbit; cunctaque animat actu diuino vita imbuit; dento; eam virtutem atque essicaciam p fusa. confert, quapropagationi insistunt acsimile specie emoliuntur, eiusdemque naturae animal confor- enim primae amantium procreatio