장음표시 사용
101쪽
non ex artis medicae, aut salubritatis ratione id fecit, sed ex communi usu ac vulgata consuetudine, quum inquit,
isis alubres resperaget,qui nigrupra dia moris , Sat. Φ. Finiet, antegna uem qua legerit arboresolem. Haec siquidem, ut uuae,persica, corna,&quae cuimqtie aestate diu alseruari nequeunt, cibos praeire debent ; nam praepostere assumta putres cunt, ac corpori corruptelam inferunt, ventremq. fiatibus dif- tendunt. Brumali quoque tempore multa obuia, sunt, quae aluum laxam efficiunt, quaeque intestina proluunt, ut est mustum, caricae, hoc est, ficus arida atque vitae passae q tiae in iis cellis recoditae ex Hispaniis in has oras deferuntur, pruna Damascena, eaq;
vel elixa, aues iq uore aliquo macerata, cui Hu ut ii
Zaccharia ut mella admixtum sit, quibus accedat quae exiguam medicamenti vim obtinet Sena, polypodium, mel aereum. vulgo manna: epithymus,
cassia fistularis ac cylindracea, rhabar, atq; hebent, hoc est, ligni Indici dilutum, myrobalani, thamar seu dactyli Indi, eaque omnia vel ex sero lactis, vel . iure gallinaceo. Et quoniam no selum senibus sedo matb. qui morbosς alicui affectioni obnoxii sunt, nihil resina terebinthina in sanitate tuenda, profli- erebis gandi sique morbis salubrius, haec quoque pra dictis thinaum
annumeranda. Siquidem non solum aluum citra noxam soluit, sed viscera omnia, internasq; partes, iecur splenem, renes, pulmonem expurgat, modo
perlucida sit, no adulterina, nempe ex latice pinea vel abiete lecta. Sum enim essicacissimam hanc expertus in eliciendo suppresso lotio , in comiminue- dis cal culis,in stranguria,atq. urinae stillicidio, hulceroso ae foedo, quem Belgae vocant, Den per; in podagra ac chiragra,in pudendorum atq; obscoena rum partium affectibus etiam a contage Venere
102쪽
contractis : in expugnandis internis doloribtis,qiros
idem morbus inuexit, quorum nonnulli ossibus videntur infixi, quod membranae,nerui, musculi, te dones qui ossibus adhqrent, humorum Auitia conruen. l. tundi ac dilaniari cotingat. inum autem Galenus libros. nucisPonticae, vel auellans magnitudine nonnum-ttien. quam duarum aut trium hanc exhibere soleat tum Terebi'- ego, quo commodius dimanare in venas partesque
thinaeprae- corporis uniuersas subire possit, in potionis forma paratio. conficio, ac liquore aliquo stilla titio,aulvino dilu-Tεrebin- t': abs'. igni enim liquescit, candoremq. eximium thina in agitatione continua asciscit, quod in hunc modumtiquorem perfici solet: Terebinthinae Pisticae, hoc est, proba redactis, tae, & cui tuto citra ullam fraudis suspicionem pos poculenta sis fidere unciam aut se&tantem in Nortario pistillo disse tuo adiecto lutei seu vitelli cui pusi o,deinde admisceo certis vici b. aquae vesicariae, et apii, vel alterius liquoris ut exigit morbi natura,aut hominis conditio uncias duas aut tres, haec tantis per Τiest. subigo dii omnia coalescant,mixtura tam suauiter oem. candore lacteo albescit, ut collo stro, aut BeJgis x c cato cremori prorsus reddatur assimilis, nec aliud
esse sibi peisuadet, quibus huiusmodi pcti 'nes c-
bibendas offero, Soleo quoq. eam in orbiculos ac catapotia, quas pitulas vocant, redigere atq inuo iuram yanea Zymo ex aiyylo confecto, qui laeuore perpoJittisPotificiis canonibus vocatur, quod hoc sacra perasatur, deglutienda exhibere ; vel denique Crdoniam carnes Cotoneorum vocant incrustare,prius terebinthina aqua rosacea,aut foeniculi elota quo resinarum saporem ea uat. Caeterii
sonis ι υ- quum nihil sit huic constitutioni quam describendam suscepimus, somno placido salubrius,quod eo
membra undique irrigari contingat, ac tepore per
di, illi in culcitra mollius subacta Iargius ac li-bca xli u ii lulge'dum : est enim no Iura aquic '
103쪽
eorporis mentisque laxamentum ac refocillatio, Pax animi quali cura fugit quae corpora duris Fe a mim ieriis mulcet,reparatilabstri. .
quod ii dis uiso somno , frictioni insistant inter Frictionὰ
molem ac durum mediocri, dici vix queat, quan- Wim tum commodi ex ea sint perce pruri. Siquidem via tale robur excitat ac moderate calefacit: denique ericit, ut distribi: tio in corpus fiat ficilior, ac nutritio promtior, praesertim si uncta manu vel subu-uido panno ac villos perficiatur: quis enim non percipit manus, genas, brachia,collum:aures con- fricatas rubescere, atque effuso in illas partes sanguine calorem concipere i Et quamquam defri- eandi Vnguendiq. usus apud nos in dissuetudinem Venit, atque exoleuit . eo tamen veteres in constabilienda valetudine , firmandisque viribus crebro pollionsus sunt. Sic Augustus Caesar aliquando conspaca'Jcitasentus Pollionem comitem annum centesimum prae' tentia tergremum , sciscitatus est, qua ratione obtinuis set vires tam validas, tam crudam viridemque senectam : qui respondisse dicitur : Intus vino, risi oleo. Neque enim ad luxum atque efffeminatas num,nri molles'. delicias, unguentis atque oleo abusi sunt oleum, superioris aetatis homines, sed in sanitatis tutelam,& quo morbis minus essent expositi. Vnctiones enim & frictiones certa ratione ac modo adhibitae sunt enim Galeno teste complures differentiae)corpus vel densum praestant, ne aeris ac Ventorum Libs. L. impulsu feriatur ; vel rarum, ne interna humorum tuen. l. fuligine stranguletur. Sic dura corpus cogitat ac Hiectionia condensat. Mollis, laxat ac resoluit: Multa, exte- dissere nuat atque imminuit: Alediocris, augendi implen- itaseae.
dique vim obtinet: Aspera, ad extimas partes eli- Simile a citi Lenis nihil adimit, sed vim in partibus retinet. risid. Ex his frictionu generibus illa quae in mediocrita-ri ..te coiistit, seniculis aς macile iis ex usu est. Vt enina
104쪽
ocreae duriores ac coria cius obrigescunt ac situ obducta sunt,macerata oleo mollescunt: sic senum atque aridorum corpora, intus vino, foris oleo perfusa ac mitigata, ueritatem exuunt. Quod autem olim multiplex fueritvnistionum usus, praeter Euangelicas conciones, praeter Solinum & Plinium, Strabo quoq iestatur,qui Indorum mores conscri- Una q/ἰη bens: Medicina, inquit,pluri=num apud eos per cibos per
W- vo autem per medicamenta, ex medicamentis maxi iωφ' meos fiones probari secataplasenata caetera, ut isti eruiunt
messcii non esse expertia. Illis enim morbos propulsa- se solent, aestum mitigare,lassitudines discutere, aedefatigatas vires, sopitos'. spiritus erigere, quem admodum nos odoribus anima fovemus, ac facultates naturae collapsus instauramus Nec minusvit
Iitatis huic corpori adfert aquae dulci calidu bal
ς εμ si soluit duras densas'. partes emollit: humorum re- μm dundantiam quae cuti subest, per halitum dissipat: satus resoluit: se innum allicite quoniam madore, suaui ac rosidovapore caerebrum imbuit Naturaliami ro et balnea, seu thermae q uae ab a Iumine, ferro, sal-Moyς'm- e ocra,sulphuremitro bitumine, fui bosine, e .:-yro vires sortiuntiir, non usquequaque liuic naturqaccommodae, nisi quis consulto fido egpertoque Medico, corporis sui coditionem illi exponat, at l. explorandam offerat, quo possit dispicere, an tale quiddam aggredi expediat. Venus autem seu con-r 'e' cubitus quum siccus omnibus naturis inimicus, ritHς' iis qui praeter siccitatem frigidi quoq. exsist sit, no--κ cetissimus: nec minus noxia nimia exercitatio, lassitudo, vigilia,sollicitudo, inedia, moeror animi,i-μ μ ηη racudia, qua raro quide horum mens exardescit, at si ς ubi ineanduit,quae non facile sedari queat. Et quo-- μ νε' niam intempestiua lucubratio studiosos fatigat, ac
corpus macie coiicit Ili quoq. modus statui debet. videre
105쪽
Videre si quidem est non ullos, qui literis contineuter addicti, nulla valetudini, cuius fulturis animus subsistit. operam impendunt, colore esse ex angui,
minusque florido, corpore exten Noto, Ventriculo
inualido ac langueti,attritis deiectisq; viribus; nam
quum se nocturnis vigiliis macerant; ac istudia in curis 4ον- multam noctem producunt, ex intentione immo- poris; Μαdica spiritus animales resoluuntur, atq. humiditas negiden- natiua exarescit. circa adhibeda moderatio, ac da. ne corpus assiduo meditandi labore exhauriri contingat illius incolumi rati sedulo insistendum: nam
ut plutarchris asserit: Ommuni bonorum ho- De tuendaminicκlsura animi nihil excellentim dari potes corpori qua valetud. it omni careat impedimento vela virrutti cognitionem, vel ad et um vita necessarium. Si quando enim morbus incidit aut capitis vertigo oboritur, cori festim mons Corym c corporis adminiculo de lauta languescit; nec se a- animis lacrem ac vegetam praei a re potest in exercendis a mutuo a nimi muniis, sed una cum collega, omniumque la-jiciantur. horum socio ac comite allicitur. pamque incommodo inuoluitur. recte monuisse Platonem accepimus, ud neque corpus quis exerceat ab q. animo, Simile a nec an in P sine corpore ; sed veluti coniugii cmulse consensuque aequilibrium conseruet. ac consensum utrius- connubi que aec alitate maritali conspirantem tam ita-li. que insitus calor exercitarione motuq. corporiSaugestit ac vires concipit animus'; fit erectior ac re
uiniscit, danda cum primis opera, ut studiosi qui q. ,& quotquot valetudine vacillanti sunt ac dubia,
huic assuescant, praesertim illi exercitationis generi, quod nullam adfert lassitudinem, at q. intra mediocritatem c6sistat: qualis est concinna vocis mo- Salubris dulatio, ac clara soniq. intensioris lectio vel decla- exercita-matio: dici enim vix queat, quantopere illa spiri- tio studi tus excitent: ac fuliginem densasque nebulas cordi sis. offusas discutiant. Interim hoc accurate obseruari
106쪽
debet, ne cirris Vulgus, ac vino immodice perfusus ciborque distentus, incondite vocis eret irr. Si qui Mna inaequalis spiritus , ac violentus clamitandi impetus vocalem arteriam e Xasperat, ac nonnundi quam vel inflammationem gutturis, vel ruptis Ve-Ilnarum fibris , cruentum sputum inducit. Non de- Moderata sunt autem alia obicctamenta, quibus huicis modi conuiuia conditionis homines se reiicere possint, reminis'; iMon impro studiis atq; occupationibus, animum relaχare in O- lbanda. deratis conuiuiis, atque inter haec festiuis lepidi se . Eelaxatis sodalibus, quini seueritate rebus seriis, iocosis lepo--imi. rem adnibere norint, ac scri non es, dicendiq. pe 4- stiam tempori , aetati, pers nae, vitaeque utilitati ac- commodares sicut ea proferant, quae tam sint v sui liauditori, quam oblectumento ; in quo plerique a idecoro defectunt: nec magnam apud conuiuato- ixes gratiam fauoremq. ineunt, quod eos sermones limensis inferant, qui nec tempori deserviant, nec recorum utilitate ac venustate auditores afficiant. Qinim e- linsermone nim de re bus anxiis ac tortuosis lassierant , didici - 'quiuia - Iesque atque arduas quaestiones agitent, assidentia. bus graues sunt ac moletii: Sic pleri l. in vehiculis, pristinis, compitis, nauigiis, imo inter spumantes lyateras, de rebus diuinis controuersias mouent, ac lde religione disceptant, sed ut saturi de frugalitate, quod genus hominum iure optimo perstrinxit o- Iim Persus in re minus seria, quum inquit;
ecce inter pocula quaerunt lat)r. I. RomulidastMri, quid dia poemata narret,
Quin potius Horatio sic admonenti acquiescant: Bib .et. Distate non inuriances, mensa nitentes, Mur. a. suum supra insanu acies fulgoribuι, is quum
. . cclini se s animu/,meliora recusat
Sed verum impransi semper disquirere cur hoc 3
107쪽
l DE COMPLEXIONI B. LIB. I. s IHinc enim est,quod naulti qui versantur in sumsema rerum diuinarii ignoratione, affectibus impotentius indulgeant , ouod scopum in quem defige 'id rda mens, no attinganr: quod scrupulis se torqueatae pietate nori quod de rebu)manifestix ambigant, ac dubitatione abducat,n ente concipiant ; quod animus doctrina parum syncera imbutus ac superstitione colammatus vacillet ac fluctuet, nccin tutum pQrtum, fidamqUL- simionem, sed in huma narum opinionum at'. errorum scopulos deseratur. QSoniam itaque mens bominis varie intra se tumultuatur, nec in opini O-nibus, dactis ac factis, omni q. vitae ratione satis fir-rrii ter constantiam tuetur, nulli non persuasum cu- N ani-pio, si pacatus esse velit, vitamq suauiter agere ex- miti curse Uptet, Vt 0mnes suas actiones, consilia, mentisque disraha-cOcepius ac cogitata, quae vel aggredi vel perficere turimeditatur, in certa ac discriminata tepora partiatur ac dii iribuat, suasq ue vices cuique functionias signes, nec alterum alteri admisceat aut inuoluat; Ecεlesy, quae etiam Ecclesiastae mens est, ac sententia, quirerii tempora ex ordine vitae diuidens, cuilibet eo-zum quae geruntur, officiu attribui t,ssicut nox quieti destinata excussis quae obreput pliatasiis, somno transigatur, nec patiatur quidquam diurnorii negotiorum menti inhaerere.Edendi vero tempus, reiiciendi corpus , viribusque instaurandis astignatum, ita observet, ut auersa a rebus aliis cogitatio, ne, incussisque molestiis, in patinasoculos habeat quotidiM- defixos, nec sinat se interpellari, aut ad auioribus na Ilio. ferculis ac salubri victu abduci. sic in delibadis co- quaque cionibus ii perficienda precatione in obseruandis tempore obeundisque faciis, lingula quae tale quiddam me- a sordine ditanti officere possunt,excludi debent, atque abi- procedat; gi, quo mensfola inneum erecta,non alio quam in maiestate in numinis rapiatur. Hoc quoq; in publidiccis priuatisque rebus, in forentibus accos testicis,
108쪽
91 LEVI NI LEMNI Iin exercenda mercatura ac negotiandi industria o biter si tecum quid agas, aut cum aliis cdtrahas,obser rari debet;quod hac instituendae vitae ratione ac stabilitate maxima commoditas, ac fructus uberrimus,in peragendo huius aeui studio percipiatur.
QVoniam autem Humida primigenium natiui
caloris fomes exsiliit,vitamque alit ac couseruat, ut oleum inelychni' flammam, temperamentum non prorsus poenitendum constituit. Est enim quum 5ledicis, tum philosi, phis humida temperies laudata, nec penitus visa a naturali di sepositione aliena ; quamquam enim in initio. ac primis annis paulo deterior censeri postit aetatis tame ac caloris accenti praestantior euadit. Siquidem litimiditatis, calorem promte concipit, atque illius actionibus
Humidi Obsequitur,'tque argillavda abigi se fingique pa-
satu, - titur. . Q 'eirca ad nutritionem mirifice cofert, at ditio. que ad longitudinem, froceri tatem, augmqntum, Simiti ab plurimum adminiculatur: tametsi enim humiditas auida. cd teris functionibus ossiciat,atq. perfici edis actionibus siti apte vi nihil adferat adiumenti, sed prorsus inusticax inualida , quti nec attrahere idOnea sit, nec continere, nec expellere; calore tamen
perfusa n6nihil efficit, at i in alterandis iis,quae inter se coniuncta sunt, illi qualitati assistit,atque auxiliatur. Vt enim aqua quae no minus frigida quam humida percipitur, ignis ardore concalefacta cru- si te a da elixat eaq. esculenta est cit: ut denique oleum,fe uisisti subditis sartagini prunis, aut accensis carbonibus aqua se reruet, ac pisces frixosesiuiessicit idoneos;sic instaueleo. corpori humano humiditas calore natiuo imbuta, multa in corpore perficit,ut Luna in terra Solis radiis ac splendore illustrata. Quemadmodum enim noc sidus inestiuo decuisu saltus reficit ac nemora
109쪽
rebusque terrenis auctus Scincrementa consertiae- Calor hinsius marinos concitat, sinus, portus, stationes,litῖΟ-ra , accessu recessiiq. reciprocante flui iunii facim-'Solchmplet iunc deserit, ut ostrea, conchylia; sic salutaris mox Lu vitaius , humor membris undique perfusus cors iis compara madidum essicit, atq irrigat: eoque ut fit ut huius- rur. modi naturae homines longaevi esticiantur, at j. tarem in multos anno pro tercii t, ii accedat mode- in 1ν .r-- ratio, nec humiditas calore des lina plus satis in- ω ualescat. Vt enim a te uolatior aqua igne ἰ exstin- Simila ab diguit;ita nimia humiditatis copia calorem natiuum aqua.
opprimit. Qemdii moderate inter se hae qualitates
consistant, nec humor, quam par est sit reduc dan
tioi; nec calor plus satis rei nissus aut languidus qui illumi ditati incumbit, omnia natarae munia exact is- sime perficiuntur. . Siquidem quum calor humo - Calor hum crem, obsequentem habeat, cibum attractvio opti- morem ob me concoquit atque in roris speciem reductum, Jeq rem in intimos abditosque corporis recessiis recondit, habet. vique assimiletur membris ac coalescat, emcit: itaque humiditas caliditatis munere at nutrimentum conferendum mirificam vim obtinet, atque t corpus tum. augescat , tum extendatur praesidium adtert, in caeteris functi6nibus imbecillis atque inualida: neque enim ulla attrahendi, coarcoquendi: alterandi, digerendique vi pollet, sed nonnul- siceia Llam expellendi lacultatem obtinet, ob lublicae na- IIa,hum , turae conditionem. Videre siquidem est illos , qui di laxa
obesi sunt ac stacculenti, udoque corpOgis habitu, aluo , citae fere aluo esse ac profluenti ob retinentem facultatem parum firmam ,& quod meatus laxiores humoribus transitum patefaciunt. . In calidis vero sicci' .corporibus contrarie euenit,ut quibus retinendi virtus robusta sit, expultrix vero ob ariditatem, &quod meatus collapsi sint,languida e&sistati
quo sit ut in deiiciendis ea caictis, ac proluendis L
110쪽
intestinis in tussi,screatu,vomitu irritos aliquando labores siubeant, nihilque promoueant. Humid1 Pu rise itaq. constitutio siccae aduersaria, omnia fere consenes inter traria obtinet, Vt pueri lcsenes. In aetate enim pue-δει contra- rili calor innatus sensim augescit,atq. affluenti humia. miditate perfusus,vsq. du adoleverit aetas ac virile
robur consequata est, auctus atq. incremeta concipit. In senili vero paulatim calor deficit, absumtoq; humore in frigidam siccamq. intemperiem; deni l.
in morte homo deuoluitur. QSara qualitatu conditio ca paulo ante a nobis descripta sit, orationi sui continuatio ae series eaposcit,ut quibus argumetis
quibusque indiciis humida constitutio deprehendi immiri possit atq. obseruari, demonstrare aggrediar. Con- ieorsoris stituit aute haec temperies corpus contra qua sicca, lsi a. molle,no scabrum nec asperum, cute candida atq. t albescete,tum glabra,venis articulis'. parsi expres- llsis,nec setii conisicuis, capillo plano,deso plarumque ac numeroso, quod in sexu muliebri perspicipo test: nam in puellarum vertice, modo sint progressae paululum aetatis, coma densior est, ac magis
Musiar quam adolescentibus,longa; hoc tame huic corpo cur viro ri nonnumqua usu venit, quod solo palustri atq. v mam c=-liginosis,in quo ob immodicam humiditatem nullimata. innascutur frutices, nulsa virescunt gramina,vi nec Simila ab in arida terraq. ieiuna ac siticulos, . Siquide ubi hu- atris vel miditas assi uetioreXssistit, qua par est, rari emerguthumidis crines,quod desit calor, aut is sit impotentior, Aut me ocis. minus emcax, qua ut humore qui cuti subest, in capillamentu poisit elaborare, ac saxatis meatib. ω-ras producere;qua ratione etiam essicitur ut crines
Oisua cpiore albo exsistat,uer spiceo,vel flavo aut deni a. glauci ruffo;qui tame progressu aetatis, & ubi calor fit au- ταῶ. ctior, modice incipiunt nigrescere,quib. fros subest laeta, erena oculi fere caesi ac subi auci,qui color