장음표시 사용
111쪽
freti ob crystallini humoris puritate splendidi gra-ltiosa venuitate blandi, quae omnia integritatis. pla-lcidi ingenii, sedatae metis,animi aperti ac simplicis minime l. fucati, postremo bonae indolis quae lau- Humid inanitatis specimen no dubium nec fallaκ exhibet) corpore mi sunt indices atque argumenta, nihil enim iis subeli si usit fellis aut amarulentiae,ut cholerae aut atrae bili obnoxiis, quibus maligni humores ad turbulentos aClfectus sunt incitameto: nam humido reperamentol homines minus irritari cotingit, nec ira, nec vindi-lctae cupiditate diueXari. Siquide quu calor lium o- irem non accendat, minus feru escit animus pauloq .l mens est q ua illis, sedatior. γ md vero ad corporis Humidii decus, ad speciem, i rmamq. ac sigura spectat; sunt ad iracώ-i fere huius notae homines statura mediocri, ampla diam mi-l magis, qua procer Ventre obeso ac protenso; quod nuyprο-s non solum amatura conssequuntur, verum etiami a vitae consuetudine, ab otio, atque exercendi dis- frat suetudine, a victu humectate, ac prolixiore somno, tum plerisque aliis, quibus corporis moles opima urbi hu-l fit, atque ingraeuescit. Possem equidem reliqua par mida. tium h umana corporis signa, quae se in humido habitu profermit, referre, ut nasum fere simum ac de pressum, circa extremum atque ima sui parte, qua in cartilaginem tractabilem desinit, obtusium, insatas tumidas'. buecas, mentum rotundum, tum pleraque alia; sed ea singularem partium, non totius qualitatem ac naturam indicant, sic ut ex una particula non liceat de toto corpore pronuntiare: erum de quoquo membro proprio sumenda con-pari jua
sideratio, tametsi mUna ex parte membra natura tempera- suam ac temperamentum ex principe ac praecipuo mentux
viscere sortiuntur,nepe corde 1c hepate. od vero ad internas notas attinet, Mens huius iatars hominibus, quemadmodum & lingua eius interpres, canditis is
112쪽
cur Uri, immersia, non facile proferre se aut illucere possit; seminiis ingenium nec acre nec eximiit; animus humilis ae ruden- demissius, qui nihil sublime meditatur, ob imbecillioren litatem caloris, qui stimulos atque incitarnenta ad res pracla rasadmouet; eo l.fit ut iri magis, quam focii inae lagaces sint, solertes industrii nam mulier lomnia deterius perficit,nec ea utitur dexteritate in negotiis peragendis ac contractibus, quo spe stat ac lyαkL. t referri pote t id Sapientis: M lior iniquriau biri,
quam mitior benefacisns canoris stillicet ratione, atqu e .eisci lii; quo qui tu int dei tituti, eumque languida ira
obtinent, molles plerumque eressi' unt es Cemina- ti , inertes, iomnolenti, ignaui, eneruati, atque ad
excitandas proles minus appositi; quoniam diluta isit genitura, ac plus satis iusto humida ; quo fit ut
nequeat coalescere cum muliebii semine ac cCn- istobari. mquam enim Veneris intemperant in ivt plurimum ex lubrico udo l corporis habitu pro- lficiscitu trillique hominum generi minus sit noxia, icum tamen calor humorem segnius impellit, nec geni tales partes s i. itu turgido impicat, ad concubitum tegnes s int, aut no mi agnopere illo afficiun- Ftur arq. hinc est quod mulieres opimae atque ob eis iacitate magis lint falaces ac pruriant, quam hyeme quod calor aestivus humorem accedat ac Venerem istimulet, in viris vero exstinguat rara calore inam' sate viru dico virile iobur res obuitur ac flaccescit. Patirati leproxia. thyinu ruta, ac pleraque impense calida&siccavi
Ruta in ris vim concubandi eripiunt, quod humorem gen 'mini, tiuum depopulentur; in foeminis vero acuant, irri- acuit, in tentque inducta obscoenis abditisq. partibus cali- viris ex- ditate; quo fit ut ubi genitalia nigelinant; atque hu- singuit. mor gignitivus ab inito calore non incitetur, nec Sua υἡ incalescat,ea exhiberi debeant qui lumbos incitet, Isimbos ac concitata tentigine humorem genitalem in existateri . cuisum exstimulent. Qua aute latione isti valetudinem
113쪽
dinem tueri debeant atque a morbis se praestare immunes, obiter indicabo Principio quoniam in calidi humidique temperamento ianitas consistit, conseruari debet ea constitutio humido victa hoc est a exigant limento illi familiari ac cognato cui plusculum ca humidi. loris inest quale est vinum i ab in ce, lac, panis sili gineus,Oria sub liquida, caro vitulina ac suilla, porcelli,atq; ad ultiores agni, aues aquaticq&palustres, fabae, castaneae, cicer, palmulae, Viare passe, si cyamygdale, nuclei pini, uuae pensiles ac culces, quales striat Apianae, quae vulgo dicuntur, pisces marini, cerebella. Ex Olelaceis, lactuca, a triplex, rapa, daucus, pallinaca colore rubenti aulpurpureo quς carota vulgo dicitur,melones, cucumeres; quorum tamen nimius usius interdicendus , ne corporis humiditas plus fatis ii malescat. Siquide ex immodica humidi uictus ratione pituitam coaceruari contingit humores'. fragidos ac glutinosos, qui lethales mo bos adferuiit, nempe apoplex iam, spalmum prplenitudine ac phlegmatis redundantia,lethargum stuhumi paralysim epilepsiam,stupore, qui exca1Ta faculta noxi te animali, sentiendi mouendique vim eripiunt; sic ut animal derepente, tamquam irati numinis vitione stranguletur op p esso spiritu ac facultate animali;
quocirca intra sanitatis ac temperamenti terminos limitet lue conseruari debet iritius corporis status, alia ibitaeXercitatione, excussoque otio atque ignauia inprimis autem eXpurganda sunt corpo h; eX- crementa, atquc eXonerata aluo ac vesica, sit aculo hoc sq, matutinis obire exercitationes expedit, ac Moderat 'concitatio remo u vel ambulatione insitum calo somnumυtirem excitare. od vero ad somni rationem atti-lubtimidisnet, moderatus huic corpori is esse debet, nec sex Humi arta spatio productior piaestat enim Ioanni fiat parce dor-Pai eius ac u galia nonnihil macerari,quam illo im- m endum III adice tu gescet ac saginari. Si uidem videre est:
114쪽
illos qui somno ac ventri liberalius , quam paret lindulgent,taobesos effici ac corpulentos, Viment pectori committatur,ac ut ait Persiris, aq aucum propensos quipede . exste
RIO fit ut nonnunquam inopinatis subitisqui
moibis opprimanturmam quit venae his & arteri lesiles sint,& angustae,ium sanguine bc spiritu Vaculcito ipsis vel paruam ob causam calor nativus tui socatur, quod Hippocrates designat, quum inqui: Iab. 2. Gli,natura admori; cras; isset, nec citius intereunt, qUMUbo ΑΦ qui graciles,maod isti laxiores Obtineant meatus, a Ubespera' sanguinis conceptacula ampla, sic ut non facile est mist expori externis internisque causis offendantur, qvi tam et isti. de delicatiore victu vitaque otiosa, ac somno inanio dico ad c*rporis plenitudinem nonunqua deuenitant minus tamen pericliantur oborta aegrotationi aliqua, quam quibus ab ineunte aetate ishabitus olesumi in rigit licet enim pinguedo, caroinde p., iis adnasca l habitus tur,qui primis annis gracili,tenuique corporiscon
' ' an textu exstiterunt : venae tamen Zcateriae tum mea l. xus. tus reliqui amsi pers stat ac patentes,quod perspilci pstest, si quando inclinata valetudo venae sectio lnem exposci tritonia an scit itio habitu, quamlibet obesus sit affectus,venae delitescunt, ut in iis qui b. lcra. tudo naturalis est, sed seprofertitit,ac commo ldesecandas exhibent. inquam itaque humidus corporis status,vbi illu calor foueat, laudabilis sit, ii quod vitam d; uturnam ac longaeuam esticiat, quod lsenectutem remoretur, ac crupus; exsiccari pro hi beat, si quando tamen ad summum progressus est, atque in extremo constiterit,periculosius. Quin lenim oppletis venis corpus nutriri desinat, naturae lque facultates, quae alimenta distribuunt, cessent laique ab opere desistant, nec habitus ulterius pro- iς editur, necesse est, utvelut ruina quadam prolaba i
115쪽
let vasorumvenarumque ruptura incidat. Qus cir- Habii ii mature soluere hunc habitum expedit, atque eua- pericμιε-inatione moderata, inedia,vigilia anticiparepericujus.llim;adhibita praescriptaque ea victus ratione, quas Srpus ad securiorem , minusque ancipite ac perillulosam constitution posset reduci. Statui enim ebet corpus ea ratione debere esse humidum,non Humor b eaecrementi atq uehumorum redundantiam, sed calaru Io-i partium omnium ac totius hirmiditate tempera- me . ta,qua calor natium tamquam fomite Utitur ac vitam maxime
icingam edicit. Libri primi, De habitu corporis finis.
116쪽
RAPIT VET CONST TVtione humani corporis, L IB E R Ss CZND T s. In quo quisse ne graphice, atq; ad viuiam expresia
naturae seu e conditionem atq; imaginem , tari quam in speculo poterit intueri.
117쪽
tratu honores ac dignitates vestras amplificare, quum nihil d me iter, quam viscunda lucubrationum nostrarum uis vestro Ordini at rimphtudini dedicarem. Ne enim uesti conditionis lammi vester LEMNIUS, vi ex una 'na Πde tia iuxtapiouerbium, duos parietes dealbare telit quod ita duos inii Posfactitare video, quis ingulos libros gulisPatronui crant dedicant L vel emolumentit e,velinsidio aqua a dealbare
Ilitate O aDcupio,vt qui ebla ita oratione, acsermonis cu i cinio, tum illecebra captent aliquid ac venentur. Si di amsit albenum a nostru moribuι atque ingenis superioris. uis ediit a me libri abunde testaripoterunt Hoc enim υm ecto, sedulo eniti no desino, υt viros primarios obse im demereri, mei que ciuibin quoris otthim ars literis j it ae doctrina uisis assatim exculta, huiusnodi mune grati cari Siquidem quum septem continuatu lustru rem dedicam apud υos exercui, no Dam veram in is aequel summu praestarestudui,hoc in tanto annorum decursu po- umefuit int Otu,ut ars nostra, cui ex professo 'um a tritiui nis estis exposita ac me pro virili arte exhiberem in qui
lius cum versari soleo , cum una Medisum, tum incerum'. inimeque uoluamisti. Ita enim edoctos decer esse nos, - Alue persuasione imbutos,ut nulla humanitattalicia pro- .lε , alacriter nutui habito delectu insinzulos exerceamus. i Q re ecit,ut propensa in meos ciues volu ate ac iuuanu udio,non dimidiata operis no ripar aut emisiis sed torum opuου Iurisconsultiloquuntur quum hercisti- man apartiei, i Adreditarii insipunt) cederet atque asscribere tur. Luamobremvir integerrimigratum acceptum esse cupio manu, quod vobis Ossero, vestri nomini fauorea a-
tantoplausibile esses,omnibu udiosis cimendari. modipsum euenturum ηουὶ sessio certa prope atque explorata
minor quum operi rudi ac primum incoato multi inhiarent at auid fime elingustu explere sese cuperent. Talete. calendis Ianuariis, anno redemtiorbis, ILOI.
118쪽
1 ι composita humani corporis habitudine ac tempera
C A. P. LV Omposita teperamenta ac iugata inquib. semi qualitates inter se implicatae ac connexae peculiarem corporis statum constituunt, quatuor, uti&simplices, differentias complectuntur, Calidae& humidam Calidam & sicca Frigidam dchumida, Frigidam &siccam qui b. totidem humores subsunt lHumorei atq; inseruiunt,per corpus undique diffusi, Sanguis alimentis Pituita Flava bilis,& Atra seu blelancholia, q ali- Imentis vel augescunt vel comuniuntur, ac pro nu- vel dii i- trimenti natura alias qualitates c6cipiunt,atq; alii Zuuntur. in alios prompte transeunt ac cornutantur. Et qua-
Humoru quam humores isti, quoru vis eorpus varie ac multi fusi omen fariam assicit,mentique et plerumque tetro atq;in nritis a suavi halitu infesta est, ut vitiosum vinum cerebro ζHi,vivini elementa censeri nequeant, nectemperamentii co- vapor. stituere, elementari tamen qualitate ac virtute imbutae sunt;vique tota moles subsistat ac coseruetur, Simile a non leue adiumentu adferiit. Vt enim ignem fomi-vebin igni te nutriri, atque accensas taedas, faces, funalia, su-eου, cernas,aliaque ignita affuso oleo, aut resinata pinguiq; materia ali videmus, sic elementares qualitates omnis'; naturae vis & facultas exvitali progenitorum semine in nos derivata,nutrimentis indiget
nisi talin ali imenta sulciant, atq; humorib. quibus
119쪽
stabiissingula membra irrigantur,vires acta in Entaministrent concidat necesse est, ac dissolua r numani corporis compago dc concretio, omnisque naturae vigor etfluat at , in suu quodq; unarie ex quo conflatum est, aut cuius natura in se sontinet, eua uiescat, seu ignis,aeris, terrae aquae sit particeps, aut ivlli horum cognatum ac familiare bonista Jeroa la Oharmo-lmutuo dependent atq; iterualterius sublidio fili- main cor tum,stabilitatem consequitur, Nec est V a pars in pore. corpore humano tam minuta, tam vilis 3c abiecta, quin ad decore ac conseruatione toticis specteta uoque m anere atq; ossicio non perfungatur,quod no solum de membrorum ac siingularum partium ululatque utilitate accipi velim, sed de humorib qui cor- poris temperamentu alimentora praeladio tulci ut, omnibusq; membri coloris natiui facultate ac virii bus auctus N incrementa conferunt. O circaHipi vo crates&Galenus non absurde quatuor humorest natu:ales, quum nihil iis v lii subest,necsunt depra z. De mi uati, animantium sanguine praeditorum elemental statuunt, ex his enim secundaria procreationis no- Humores strae origo producitur. Siquidem materiam elabo-aliluomol randi foetus conferunt uberem quidem & copio coelomen
i fam,sii corpus optimis cibis saginetur, ac subinde v1 taho vinxi no incalescat,absq; illo enim laguescit Venus,quodi indicasse visus estTerentianus adolescenSChremesi Qui sobrius odisse coeperat scortum,at uvidus assici eo coepit, nec prorsus a contactu abhorrere, quod prouerbiali sententia profitetur:
Sine Cerere se Baccho friget Vrnu . Icen. S. Nam testes partes'; genitales ex prς pius membrishumores inquisite elaboratos,in coficiendi seminis usum alliciunt,quod emcaciatq; a fluenti undique spiritu perfusum,caloris, omniumq;faculta
ta est uistatac Precipua propagandae sobolis pares
120쪽
deminu Tectorque exsistit. In eo enim consistit druinitus yicacia. infusa conformandi figurandique foetus vis admirabilis: sic ut speciosum producat opificium, ac spe-O abiIe, nanibus suis numeris absolutum, modo eX salubri corpore profluat: monis rosumvero ac deforme, si ex morbido ac puruleto dimanat ac deriua - μηδε tur. Oct ca ut orationisseries lectorem magis an
D pro' sciat ipsumque a rgumen tu sit plausibilius;ac magis populare, dominantium in corpore humorum natura & conditionem depingam, ut quibus similes qualitates incumbunt, nam Sanguis calidi&ha-midi, Flava bilis calidi &sicci Pituita frigidi& hii.
Humore: Inidi Melacholica figidi de sicci est particeps. Ita -' utatu que temperametum calidum &lvimidia sanguineo Matuor homini accommodari non absurde potest Calida riisipes. &siccum bilioso, o Meruatade reliquis eadem ratione ac modo, sic tamen ut hominis temperiem non eXariis, qua ex elementarib. qualitatibus fateamur conflari: ab illis enim appellationem sortiritur,non. Ιlementa ab humoribus primum itaque elementa statuuntur,Iguis, Aer, Terra, Aqua,rerum conditarum pri
humores maria initia proxime qualitatem , hoc est, calidi, quatuor. Digidi, humidi sicci mixtura a qua temperamentorum differentiae emergundi postremo humores qua tuor, quorum vim ac naturam semen in se complectitur, cui praeter qualitates quae instrumenti non opificis vice exsistunt, formandarum partium, secunac diuiniorem superne origineari, caussa tribuitur. Sut autem liquores hi salubres, ad conseruationem tutelamque vitae ac sani tatis cum
primis necessarii atque utiles:nam ex iis solidς animalium partes constant, ac nutriuntur ; quo fit ut numquam homini. dum superest ac spirat, deesse possint absq; summo valetudinis detrimento ac ia- ura. um tamen pro temporis circumacti ratione, annique circuitu ac decursu, pro ambientis aeris, quali-