Opuscula academica collecta et animadversionibus locupletata

61쪽

nonia laque ex iis memorabilia. s

inter se conspirabant, ut prodigiis et miraculis

fidem haberent. Cuius errori memorabile X emisplum una cum Iuliano Imp. noster ei Ammianus: iste quidem philosophiae fanaticae, Maximo propinatis poculis inebriatus, hic autem, plius principis anilem superstitionem ridens, non tamen dubitat vulgarem famam de rerum futurarum praedictionibus et per omina ac prodigia significationibus grauissimarum rerum narrationi Ibique inserere. Nisi experientia doceret, vix fidem inueniret haec in eiusdemihominis animo iudiciorum discordia in rerum paritate. In consiliorum euentorumque caussis et rationibus acute videns, quid que per intercedentes casus varietur bene intelligens, ab

inutili tamen praedictione, nam si casus infelices praedicti averti nequeunt, quorsum praeuito e sis iactas 3 euenta repetit haud dubie pleraque ex

euento ipso aut ficta aut in memoriam reuocata. Nihil saltem est, in utramque fortunam vel paullulum memorabile, cuius non omen aliquo antegressum etsi leuissimum memoretur. In eadem superstitione mirationem facit hoc, quod etiam illi, qui, ante rerum incepta, aut picia captabant. sinistris tamen haud deterriti coepta peragebant, aut iterum alia aliaque aptabant, donec incideret

aliquid quo pro omine exoptato haberi posset. Verum in toto hoc genere nihil ei quod una ratione ulla idonea factum esse dici pos it multo minus in ipsa ominum interpretatione Quis a

viro prudente expectet adscripta lib. XlX, 2. Xtr. tunc apit diap en - vibu relatuque horrendis in natum

es monsi uni infans ore gemino, crini dentibus hinis et barba,

62쪽

η Censura ingenii et histor Ammiani Marcellini,

barba, quatuorque oculis et breuissimis duabus aut iculis; qui partus ita distortur praemonebat rempublicam insatum verti deformem Nascuntur huiusmodi saepe

sortenta, indicantia rerum Pariarum elientus quae, quoniam non expiantur, Ut pud veteres, publice inaudita praetereunt et incognita Philosophia hoc ipso in perniciem hominum vertebat, quod vanarum superstitionum firna amenta noua ex suarum opinionum conamentis suppeditabat. Videre refert subtiles et argutas ratiunculas, quibus euincere se

credit Ammianus, lib. XXI. pr. sapienti viro

contingere utique posse arcanam futura praenoscendi artem quod si semel admiseris, nihil est in hoc genere quod refellas. Eodem modo numinum religiones antiquas tuebantur philosophi, et miris argutiis Veteres mythos interpretabantur: cuius studii quoque vestigia aliquot in Ammiano occurrunt, ut de Adrastea dea lib. Xl V. i. p. 34.)de Genio unicuique nascenti assignat XXI, 14 et Mereuriunt, ait, mundi velociorem sensum esse, motum mentit ujsitantem, theologicae prodidere doctrinae lib. XVl, s. p. 7 a). Curiose quaelitum est, ut de aliis, ita quoque de Ammiano fueritne profestione Christianus necne. Est tamen obuia res in lectione criptorum istius temporis, e prudentioribus plerosque nec patrias religiones abieciste nec nouas damnasse, sed in his quidem pro suorum ingeniorum fac uiatate probanda probasse. Ita Ammianus v luliani superstitiones ex philosophia temporum et Obtrectandi cupiditate susceptas improbat XX l I. a. et XXV, . et Georgium AleXandrinum antistitem

63쪽

stitem Christianum, professioni suae oblitum, quae nihil nisi iusium suadet et lene, ad delatorum ausa feralia descitisse lib. XXlI, I p. 6 o). Idem

Constantium ait pristi an religionem absolutam planam, diserte enuntiatam et simplicem anili supersitione confridisse, in qua scrutanda perplexius, quam

componenda grauius, excitauit discidia plurima quae, progressu fusius , aluit concertatione Verbora catervis antis itum iumentis publicis vltro citroque discurrentibus per synodos, quas appellant, tum ritum omnem ad fisum trahere conantur arbitrium, rei veniaculariae succideret neruos XXI, X tr. p. 2ῖ6. . Neminem meminimus de mala Imperatoris sedulitate verius censentem. Superest nunc ut notemus nonnulla memorabilia, in scriptore a paucis lecto tanquam latentia; et in his quidem primo ea, quae per digressiones

sunt inserta quas Ammianum nonnunquam intempestiue astectasse iam supra monitum est. Sunt eae sane diuersi generis, aliae enim terrarum populorumque descriptiones Continent; quas intergeographicas et historicas exercitationes referre possis; aliae ad physicas, cum rerum natura et caussas exponit in his quidem scientiae subtilitate parum plerumque instructus. Ex hoc genere, Ut ab his ordiamur sunt loca sequentia lib. XVll, 7. p. ira 3 sq. ubi Nicomediae clades narrata est, de motibus terrae eorumque caussis ii XlX. . delue in Amida obsessa orta et de pestilentiae caussas lib. XX, 3 de defectu solis diuturniore in Oriea- talibus plagis a. 36o omninoque de defectuum solis caussis XX, ii de arcu caelesti, XXV, O. de

64쪽

48 cingura ingenii et histor Ammiani Marcellini,

de cometis XXIV. G. p. LII. de palmarum maritandarum arte. Cere uisiae genus, sabaiae nomine,

in Illyrico habitum XXV l, ' autem sabaia

ex hordeo ve frumento in ΤΠ0rem conversis pauperistinus in Illyricoso sus. A XXV l, a de anno Romano. Vtiliora sunt prioris generis disputata: in quibus

sunt loca: lib. XlV. . de Saracenorum moribus h. e. Arabum nomadum cs. XXIl, i s. lib. XV I9. Galliae tractus et situs ex Timagenis fide, rhetoris et historici aetatis Augusteae. XVII, a. de Sarna alarum moribus, simillima iis . quae de nomadibus Asiae nostra aetate narrantur ' et hoc quoque, quod de Scythi et Sarmatis Strabo memorat VII. p. 48o. equis eos Vti castratis. XXXI, a. de Hunnis et Alanis, nota inter historicos loca. . Lib. XXX l I. . de situ Pontici sinus: h. e. Ponti Euxini inde ab Hellesponto periplus. XXVII, . regionum Thraciae recensus. . XXII, Iq. II i6. de Aegypt et Nilo belluisque et ceteris animantibus: ubi significat, de , res Aegyptiacas iam ante in rebus Adriani exposuisse. Quibus addit quaedam de Aegyptiorum ingeniis lib. XXll. 6. etc. 16 ex tr. Tum XXII l. 6. de regno Persarum, multis insertis, quae audita acceperat. Vtinam in ipsa Iuliani expeditione geograuhicas rationes subtilius exegisset Antiquitatis militaris curiosis accepta elidi potest XX lli, expositio machinarum obsidionalium; ballistae scorpionis, helepolis, malleolorum Luculentiis ma sunt loca de Romanorum se vita ita moribus at V. et XXV lil. 4. in hoc quidem Senatorum Irimum

tum plebis; in illo luxus omnino diuitum. in

cuius

65쪽

mirmillaque ex iis memorabilia. 9

cuius apparatu multa occurrunt notabilia. Ita carrucis altioribus et ambitioso vellium cultu sum-naum decus ab iis positum Videmus, lacernis pluribus, tenuisse sis i iis, corpori Circumdatis, anina alium figuras intextas exhibentibus; varietate Iiciorum .igiatae in oecies animalium multiformes . Potentium patrocinia et studia aliis praeripiunt ii,

qui curruum et equorum agitationes, aut artem tesserariam profitentur, aut secretiores artes senos e fingunt homines autem erroditor et sobrios, tinfaustos et inutiles, it t. ita corruptelarum militudinem videas per omnium temporum historias, virtutum perraro. Adde lib. XXX, . de causs- dicorum prauis artibus; et si desultorie narrata. Inter alia locus de iis est: e quibus ita rudes sunt nonnulli, ut nunquam codices se habuisse meminerint; et, si in circulo doctorum auctoris veteris inriderit nomen, piscis aut edulii peregrinum esse vocabilium

arbitrantur. V

Subiiciemus his pauca memorabilia e diuersis locis notata Antiochiam lucernis per vias disyositis noctu lucentibus instructam legimus lib. Xl V. i.

in urbe, ubi pernoctantii Gumimιm claritudo disrum solit imitari fulgorem. Ad commerciorum ex India notitias quas numero paucissimas habemus, accedit locus XIV, 3. Batne, municipium in Anialemusia Mesopotamiae conditum Macedonum manu priscorum, ob Euphrate sumine breui spatio disparatur disiungitur): refertum mercatoribus opulentis ubi annua sollennitate prope Septembris initium mensis, ad

nundinas magna promiscuae fortitnae conuenit multitudo, ad commereanda quae Indi mittunt et pres, Vol. VI. D aliaque

66쪽

so Censura ingenii et biflor Ammiani Marcellini,

aliaque plurima vehi terra marique consueta. Sunt haec almyrae calamitate seriora. De obelisco Constantii 3sra Romam aduecto et in Circo Maximo posito XVI l, . mena Orare, tanquam de re nota, nihil attinet. E lib. XXI. X tr. patet,

Constantium trirιmphales arctis e clade pro Isinciarum,

bum tibiis magnis erexisse in Gulliis et Pannoniis titulis ge sommi a xis Lib. XVl, o in ingressi Constantii in urbem memorantur aedificia et ornamenta

publica, quae tum adhuc superfuisse ex his constat. Memorabile est, quod XV. . de more militari narratur: cum Iulianum Caesarem a Constantio dictum audissent, militares imae Imrrendo fragore scuta genibiι illidentes: tio es prospi fatis assensus indicium leuism; nam contra et in hasis clipei

feriuntur, irae docti mentitim es et doloris immane, quo quant0glie gaudio, praeter parIcos, Augus prohattere iudieiuni videmus diuersitatem pulsorum clipeorum parum notam. Ouum Xemplum arcani

nuntii misti, membranae scriptae notarum figuris, in vaginae internis absconditae Vill, . . t s. In motu terrae per Bithyniam, quo euersa est Nicomedia, notabilis erat ingens fragor ventorum et procellarum incumbentium cs. XXVI, ex tr. p. 38so cum alias aere sine motu librato metus anxietatem iniiciat. Ad naturas animantium spectant haec XVllI, 3. linquentes orientem ante res

ob calorem, plagamque petentes Occi illam, cum mntem penetrare coeperine Taurum aquilis abundantem,

67쪽

n0nm laque ex iis memorabilia. SI

atque ita securim agisnt; et lib. XVIlI, 7 de leonibus Mesopotamiae excaecari solitis, cum culices palpebris insidentes amolitur oculos unguibus effodiunt. Ad ea, quae de crani Oruna diuersa duritie inter Persas et Aegyptios in Herodoto IlI, 1 a legi nuis, addi possunt sequentia e lib. XlX, . ex tr.

pugna facta cum Persis numerus utrinque caesor una paullo post ita initus est, isod Romanorum cadavera mox fatiferιnto dolvunt, adeo ut nullius mortui facies pos quatriduum agnoscatur interfectorum vero Persarum inarescunt in modum sipitum corpora, ut nec hqrrentibis membris, nec sanie perfusa madescant, quod vita parci0r facit et, ubi nascuntur, exustae caloribus terrae. Verum reuocandus est calanaus currens desii milibus notandis, ne Videamur pro portula coenam reoram praebuisse. Restat enim, ut mandata Xsequamur, quae publice iniuncta sunt, ut pronuntiemus noua magistratus academici in semestre insequens auspicia; faciet illa vi VeneranduS,

utque fausta ac felicia sint, ex animo precamur, Vosque, commilitones, rogamus et a ortamur, Ut, quicquid obsequio legum, ossicii religione, animorum pietate, ingeniorum morumque liberalitate, ad faustum muneris semestris decursum conferri potest, ingenue et studiose ad testandam viri non titulis magis quam integritate et virtute venerandicaritatem ac reuerentiam exserati S.

P. . in Georgia Augusta pridie Kal. Septem

68쪽

set Censura sex scriptorum

PRO RECTOR

SUCCESSOREM

CIVIBUS SUIS HONORIS ET OFFICIL CAUSSA

COMMENDAT

INDICTIS AVSPICIIS

Censura sex foriytorum historiae Augustae.

Mirationem vulgo facit. Commilitones, historiae scribendae et studium et artem inter Romanos cum Tacito et Suetonio ita defecisse, ut ab eo inde tempore nullus extet scriptor qui operae pretium ea in re secerit. Cuius rei caussas accuratius inquirenti offerunt se plura etsi et ipsum illud enuntiatum, nullos post Tacitum fuisse historiarum scriptores admodum est circumscribendum. Fuere multi historiae Augustae scriptores inde ab Augusto cum ante tum post Tacitum, et in his aliquot grauissimi; quorum labores temporum

69쪽

historiae Augu liae. 63

porum iniuria nobis inuidit, aut librariorum, qui describerent. industria defuit Tantum citaque abest post Tacitum repente omnes scribendi h litorias studium exoleverit, ut ingens potius numerus scriptorum laudetur passim ab iis qui eos in manibus habuerunt, Casau bonus, qui in his diligentiam collocauit, fere L se memorare posse ait Latinos historiae Augustae scriptores cum quibus fuere alii, qui graece scripsere a) Fuerat inter eos scriptores Seuerus Imp. qui vitam trivatam perscripserat Spartia n. c. s. Quo minus tamen ii scriptores assequerentur laudes Taciti

aut Suetonii, causiae altius repetendae sunt, amtim ex ipsorum temporum calamitatibus, sublata cum libertate veritate, partim e materiae idoneae tenuitate. Quae enim domi agebantur, ad sollennem ea morem et formulam peragi solita, mullo ipsis agentibus iudicio, ex prudentia ciuili meliore relicto, taedium fecissent legentibus et scribentibus unde et regnorum historiae, pacis diuturnae temporibus, plerumque rerum memorabilium

inopia laborare solent; bella autem seu externa seu interna scriptores idoneos non habebant, quia perpetua militia et aut in castris aut intra castella in finibus excubatio ab omni studiorum assiduitate et ingeniorum cultu, post Antoninos utique. aliena uerat militares viros iam tum in ipso more

et si belli gerendi D senioribus accepi acis quiescentibus iunioribus. Ita enim fere euenis evidemus per omnes magnorum imperiorum aetam; tes,

o Vide v. e. Lamprid. Alex. Sev. 48. Latinorum nomina partim videre licet infossio de hist. Lat.

70쪽

s Censura sex scriptori intes, Persas, arthos, Mogolos, aliosque barba

ros, in memoriam reuocare satis est , ut inter ipsam bellorum perpetuitatem militaris scientia cum virtute languesceret tandemque exolesceret Adeo, post cetera ingeniorum studia sublata, bellandi scientia et ars ipsa extinguitur ut pernicies Omnium bonarum rerum vertat tandem et ipsa in sui exitium. Fuit quoque publicarum rerum gerendarum et administrandarum ratio ea, ut perpaucis illa innotescerent; intra palatium principis et cubiculum agebantur pleraque, veri rerum notitiis raro et ad paucos et de paucis emanantibus. Et iam boni principes, si Traianum, Adrianiana et Antonino exceperis, ea quae ad se relata erant, non ipsi cognoscere et rescribere; aut in consisto ii adesse audire et decernere verum publica negotia anιicis tractanda mandare

et ab his ad se relata firmare Iam ipsa res

s Ita de Alexandro et1 ero Aelius Lamprid. 29. de vita eius quotidiana et domestica: stis ita eidem hic fuit Plimum rem diuinam faciebat; si id ranu

Pol erat, Pro loci Vrtalitate . e vectabatur elyiscabat ter vel deambulaba: et errabatur , dehinc. si hora Permitteret actibus Publicis Post multam horamo eram dabat. Locus est impeditus, Post multan horam bene se haberet, nisi antecessisset: si hora Dermitteret; voc horam Casaiab. X DO Od. receperat, a Codd. melioribus id aberat voce excliacta sententia sic decurrit: eLibus nublicis Post pro, Postea multam operiam dabat. Repugnant tamen sequentia in quibus Oratrarium ponitur, iam necessc ei non sitisse dicitur, ut muliam operam adhiberet, quia Dei amicos auctos et ideles omnia Curabantur. Salmas itaqNe si pro Os scribere

malebat Meliore putamus iudicio verba Post mul