장음표시 사용
101쪽
Enarrationes, defen8iones, emendatione8.
85qui compellatur, ip8e concludere potest, quid sibi faciendum sit Η0c, si sapis, non facis, J: ne feceris). Fit hoc
saepissime in sermone quotidiano 'et familiari, ubi nutus aut vultus dicentis se tentiam sustinet. Utrum in hoc Sententiarum neXu praesens an futurum potiatur, nihil referre arbitror. Igitur Latino et si si sapis, hoc facis' oth si sapies, hoc facies' dici potest; Dani hoc modo praesenti tantum utimur tempore. Quumque apud Terentium duo exempla ejus dicendi generis habuamus fido digna, nihil est causae, cur dubitemus, quin Romani hac forma usi. sint. Hic nescis oneScleo comica quadam exaggeratione pro taces tacebis, non commemorabis) dictum est. Et Dromo callide intelligens: si mutum dices' respondet. Terent. Hec. V, 4, 34 8 7 4): si Tamen SuSpicor. Ego hunc ab Orco mortuum - quo pacto γ' Madv. adv. crit. II p. 20). Traditam Scripturam, interpunctione paulum mutata, retitiendam Censeo, quae Parmenoni totique actioni festiviorem quasi colorem mea quidem sententia) inducit. Quum Pamphilus, c0nsilio Bacchidis v. 866 seqq.) obsequenS, neget Parmenoni se quidquam dicturum esse v. 874 si non licet'), Parmeno, quid agat, nescienS, artificium excogitat stultorum hominum, ut Se plu8 Scire Simulet, quam Scit. Itaque arroganter incipit: ἡ Τam1en suspicor' p) o: mihi tamen subolet). Tum se jactans, Sed quaSi secum loquens δ), sibi et spectantibus in memoriam rovocat illa Pamphili vorba de se magnifica et Simulata v. 852 seqq.): ἡ Εgon, qui ab Orco mortuum me' Simplicius: Hoc si saeis, non Sapis. Cf. Andr. I, 5, 14 249): sinisi si id est, quod suspicor haner'). Latino verba transitiva non ita raro sine objecto id - rem)
102쪽
Whitte: reducem feceri8, Sitiam Sine munere a me abire γ' et
prima verba repetens et quaSi ex illis c0njecturam faciens neque enim interrogatio est) dicit: ἡEgo hunc ab orco mortuum' ἡhunc', non site' dicit); quae verba sufficiunt ad illa Pamphili verba in memoriam revocanda. Sed jam sentit, rem sibi non procedere - rident enim sine dubio Pamphilus et Bacchis - et sermoni finem imponens quasi re desperata interrogat: siquo pacto γ' Tum Pamiphilus irridenS, ἡNescis, Parmeno' et q. S. Quod re890DSum quum ultimam spem Parmenonis praeciderit, efficit, ut stomachose et impudenter Se Scire Mat: se Immo vero scio', id quod Bacchidi occasi0nem praebet Parmenonis etiam magis irridendi. Tum domum demisso animo confitetur, se nihil Scire. λ)Salliis t. Jug. 114, 2: ἡIllique et inde usque ad D0stram memoriam Romani cet.' Mirum est, neminem adhuc, quod sciam, in simplicissimam incidisso hujus loci interpretationem. Quemadmodum inde susque ad nostram memoriam) tempus hic aperte Significat eX eo temp0re),
sic uti m ibi, sud sortius) etiam temp0ris notione sillis temp0ribus) positum est, ut conjectura Κrtigii hibique', ad
Sententiam vera, facile carere possimus. Constat Sallustium multa eX antiquiore dicendi usu adoptavisse, ad quem illi
M V. 33 873) tuterpungendum est: ἡΕr0, licetne scire ex te, hodie quid sit quod foci boni γ' 0: quid sit boni, quod hodie feci).
Infra v. 39 seq.: ἡEquidem plus hodie honi Dei imprudens, quam sci0ns ante hunc diem umquam. s. v. 36: sequantum hodie profueris mihi. μ
103쪽
Εnarrationes defensiones, emendationes.
nem non vidi) scripturam codicum aliquam admitti non posse consentiunt. Alii conjecerunt scribendum esse alienum, quod, quum duae reS inter Se Opponantur, plane alienum est; alii illum, quod jam vulgatur et per Se ferri potest, sed a scriptura tradita nimis discedit. Multo propius ad Seripturam codicum accedit alteram, sed non intelligitur quomodo verbum et aptissimum et notissimum sic corrumpi potuerit. Non dubito, quin scribendum sit alierum illa n, unde compendio scribendi inducti scribae si aliquam' sextuderint. Haec verbosior demonstrandi forma, vel antiqui vel familiaris sermonis propria, etiam invenitur III, 110 et in orat. pro S. Roscio 46 illum alterum', consueto horum Verborum ordine), et apud veteres poetas comicos haec Conjunctio verborum crebra est et apud Sallustium, imitatorem veteris sermonis; in uno prooemio Men. Plaut. ter apparet VV. 28, 41, 58), cf. Τrin. 1067, al.; Terentinuos locos hos notavi, Heaut. II,
ad eum locum); 16, 5; 73, 4. Videor mihi animadvertisse,
Ciceronem, quum Sermonem tribuit antiquis hominibus, genus dicendi set vocos sex antiquitatis usu eXcerpta adhibere, parum Constanter. Huc set alia referenda videntur et
in Fleelieisun ibi dudit, et fio jam Donatus.) Ridiculsi Lael. 89 Laelium facit dicentum: sequoniam Terentiano verbo libenter utimur , quasi Laelius, aequalis Terentii, illo verbo
104쪽
forma dicendi insolens, Cat. maj. 6: sequam nobiS quoque ingrediendum sit', et ad hunc usum siue dubio respicit quum Lael. 4) dicit: ἡItaque ipse mea legens sic afficior interdum, ut Catonem, non me loqui existimem. i)Cic. Tusc. I, 10 l: si Tales innumerabiles nostra civitas tulit. Sed quid duces et principeS nominem, quum legiones scribat Cato saepe alacres in eum locum profectas, unde redituras se non arbitrarentur γ' Nimis nude Cicero, ubi cives suae civitatis fortitudine egregios Lacedaemoniis 0ΡΡ0nit, duceS, principes, legioneS nullo pronomine pOSSeSSiVO addito nominavit. Cod. Ρaris. ante Cato syllabam os habet, quas litteras scriba quum non intelligeret, postea induXit. In illis littoris indicium pronominis pOSSeSSiVi I. seΓS.Corruptum svῖ pro no, quae corruptela Satis frequens est)latere suspicor; itaque nostras Cato scribendum esse arbitror. Cic. Tusc. III, 55. EX haud scio an haud sciati) sactum osse arbitror haud sciam sin, similiter ac Madvigius adv. erit. II
iam)' factum esse ἡfacio iam' pro eo, quod orationis forma pOStulat, si faciam. Iam'. Conjunctivus potentialis prae-
Cic. Tusc. V, 76: contingunt ut. Dolendum est illud ut ab exitu ni prioris verbi natum. Delevit jam Lambinus, quo deleto sententia optime procedit. Commen
tion et ipso usus sit. Ibi certe Cicero oblitus est, Laelium, non se ipsum loqui.
Apud Plinium hist. Dat. XXIV, 14, 76, 224 non dubito quin
restituenda sit vetus scriptura alter ille, ii iam rejecit Deilessen. Cod. Voss. pr. man. habet: Mautem ille S. man. hille autem'; ΡariS., edd. Vett. halter ille', quae vOX hie optime convenit, quum hautem vix locum habeat.
105쪽
Enarrationes, defensiones, emendationes.
darunt Lambini conjecturam Orellius et Turicenses. Sunt hae sordes ejusmodi, quarum De Vestigium quidem retineri oportet. I u Sc. V, 78: hQuum est cujus earum Vir mortuUS.'Cujus, quod habent codd. , ferri non potest. Neque enim de Singulis singularum uxorum viris rigitur infra enim Cicero addit: ἡplures enim singulis solent esse nuptaeq), Sed de communi quarundam viro. Herodotu8 V, b), ex quo haec narratio prope ad Verbum expressa esse videtur sed ordine sententiarum perturbato negligenter et minus perspicue Cicero convertit), ScripSit: εχει γυναῖκας ἔκα 'Oc
γυναικων κ. z. λ. ScriΡSit igitur Cieero: quum est quis earum vir mortuus. Negligenter etiam, quum recte scripSiSSet: se quae eSt Victrix - imponitur', addidit: si illa victa maesta
discedit', quasi una esset adversaria silla).
Livii XXXII, 16, 1r: ἡ Oppidani primo haud impigre
tuebantur moenia; dein fessi vulneratique aliquot - ad dediti0nem inclinarunt.' lb: ἡ Dum in spem pacis intenti segnius munia belli obeunt cet.' Haud in fre 0: segniter)sententiae loci adversatur; apparet, credo, Scribendum e SSehaud styre, quoniam seprimo' et si dein ' inter Se opponuntur, denique se segnius' adjicitur. Caes. b. G. VII, 5 7, 3: Evocatur displicet. Evocantur homines foras, ad colloquium, ad causam dicendam, legione Sex hibernis, milites; cf. Cic. pro Dejot. J3: si Venit Driotarus
' Rusdsm modi mendum est illud di probιbeant ut pro ne), pro S. Roscio 151, quod miror in editionibus diu patientor toleratum
e88e. Ut, ne, vel non ita raro in codd. commutata sunt. Sall. Jug. 14, 21 uterque cod. Hauti. aliique codd. ut pro ne habent, quod vitium jam pridem sublatum est. Inde tamen laetum e8t, ut, quum Vetus esset vitium, reddat pro reddet Omnes credo codd. invaserit, quod non magis ferendum est.
106쪽
vel rogatus ut amicus, Vel arcessitus ut Socius, vel QVO-catus ut is, qui senatui parere didicisset. ' Non evoeantur, opinor, homines ad honorem. Suspicor scribendum esseeΥectus cf. Horat. Carm. I, I, 6, Veli. II, 53, 3; 56, 3; 90,1: si quem u8que in tertium consulatum amicitia principis evexerat'; Curi. IV, 14 54), 20: ἡ ad summum fastigium ov0X0rant'. Similitor dicitur si nil sin) honorem ascendere'.
EXtremo loco rem Commemorabo, quam tractavit Madvigius ad Cicoronis de Finibus V, 15, 4 I, p. 679 Seq. ed. ali., persecti conjunctivum in codicibus intordum viti0sse pro indicativo positum. Madvigius p. 681: -Αpud Caesarem' inquit se expellendus est viti0sus hic perfecti conjunctivus)b. G. IV, 33 quum - insinusiverint' set VI, 27 6si - conciderint; quum est animadversum - quum reclinaverint . 'Neque alitur factum est ut a m0 est. I. Ι 844) et a C. E C. Schnoidoro 0d. 1840-53) et a C. Nipperdet0 sed. 1847), codd. secutis fere omnes melioris certe generis). λ)Α me praeterea jam ed. I. VI, 19 certissima conjectura,c0dd. invitis, pr0posita et defensa est praef. p. XXVI): uter
eorum vi a superavit scodd. se Superarit' vel si Superaverit '),- ad etim fervenit. Sed neque Nipperdeius neque Schnoiderus, quorum Uterque editionem meRm cognoVerat, graVitatem causae allatae intellexisse videntur. Forma igitur enuntiationum ea est, quam Madvigius Gr. Lat. 335 b not.1 descripsit. Uter hic necessario pronomen eSt relatiVum
indos nitum sui apud Livium XXL 18, I 3: -Utrum placet,
Sumite', ne plura oXempla af eram notissimae rei). Pronomen interrogatiVum esse non potest, quoniam enuntiationesititerrogativae ex verbis agendi si aciendi, efficiendi) pendere
CD quae de codicum generibus scripsi praef. ed. I. p. IV-VIII, cum iis, quae scripsit MadVigius adV. Crit. II p. 246, omnino Consentientia, quod e0rte laetor.
107쪽
Εnarrationes, defensiones, emendationes.
non p088unt, ut monui Supra p. 74 Seq. Duobus etiam locis Orationis pro S. Roscio simile vitium nondum sublatum est.
Alter est I07: si Si eum, qui indicii partem acceperit, oculis cernotis in fraudem induXit futurum), ubi accesit scribendum est; Deque enim de re incerta et futura loquitur Cicero, quid futurum sit vel fieri possit, si quis acceperit, Sed de eo, qui partem praedae jam accepit. Itaque interrogat: si Qui sunt igitur in istis bonis, quibus part0m Chrysogonus dederit γ' Respondet: sedito Roscit'. Et paulo infra: hNum ergo dubium est, quin ii obtulerint hanc praedam Chry80gono, qui ab eo partem praedae tulerunt γ' Similitor 1 serent. Andr. I, 1, ii 5 142): ἡNam si illum objurges, vitae qui auXilium tulit' de curto homino, fili , et de re facta), siquid facias illi, qui dederit λ) damnum aut malum de homine in serto ut do ro cogitata). Aliorl0cus est II 6: -Αd cujus igitur fidem confugiet, quum per ejus fidem laeditur, cui so commisurit γ' Hic aut
commisit scribendum est aut lcedet tr. Prius ego Verum arbitror. Supra enim diXis: si auxilium sibi se putat adjunxisse, qui cum altero rem communicRVit.'
Flecheison se conjectura credo) non probanda dedit scripsit; apud Umpsonbachium dederit sine annotatione legitur.
108쪽
Murtinus Clarentius Geru, Dr. phil. Quintiliani lusi. 0rai. I, 7, 23 Halmius in Addendis hanc codicis A scripturam restituendam esse dixit: ἡ Quid γ non Cato Censorius 'dicam' sit faciam' dico' ot facio' Α tamen flaco' habui) scripsit ... - collatis quattuor Ρauli et Festi locis, qui sunt p. 26 M. attinge'; p. 72 dico'; p. 201 ostende'; p. 286 recipio'. Sed debuit 0X B sic scribero: dieae' et factae . similitorque apud Festum et Paulum futti noste dieae ostendae . ,ecisiae' scribendum est; ac frecipitio' quidem in c0dico Festi est Quod ut scribendum esse certo adfirmare audeam, facit locus Quintiliani, quem nemo, quod sciam, adhuc eXpedivit. Nam IX, 4, 39 uulgo sic scribitur: si illa Cens0ri Cat0nis
diuo hanc' aeque m littera in o mollita', quae scriptura manifestis grauissimisque mendis laborat. Primum enim pluralis numerus in pronomine l)rnuuS eSt, Cum Unum modo eX0mplum adferatur; deinde particula si aeque sensu cassa est, cum de s littera, do qua antea disputatum est,
109쪽
eque', in primo uerbo satis perspicuis uerae scripturne uestigiis relictis; nam dubitari non potest, quin hoc Scriptum fuerit, quo reposito omnes difficultates removebuntur: Milla Censori Catonis 'dicae' fae iste 'que, m littera in emollita'. Ructene de his formis Cat0niani sermonis Quintilianus iudicarit, alia quaestio est, quam alii melius tractabunt; sod de scribendi ratione res Certa eSt. Pusilla re duorum optimorum codicum scripturae hoc loco inter se dissurebant; nam ue ) et e mille locis alibrariis permutata esse nemo nescit. Sed non raro Inniores discrepantiae inueniuntur eaeque eiuS generiS, Ut facile adpareat hos codices duarum inter se diuersarum familiarum esse; quare eiusmodi locis diuersa testimonia scripturae Quintilianos se diligunter inter se examinanda Sunt, ubi et hoc accidere poterit, ut ad sensum orationisque formam nihil intersit, utram Scripturam praeferaS, et hoc, ut altera utra utique praeferenda sit. Hic quamquam Halmius plerumque satis prudenter' rem egit, tamen me , quid0m iudicio intordum a uero aberrauit. Velut I, 10, 27 0X A sic scripsit: si Age, non habebit in primis curamu'cis orator 3 quid tam musices proprium '; in quibus, etsi satis perspicua sententia est, et interrogatio prior ODfendit, cum id, de quo nunc quaeritur, Supra oratori ne- Cessarium esse demonstratum Sit, et in altera interrogatione particulam si igitur' Quintilianus addore debuit, sicut 22 simili loco factum est. Nec haec scriptura Halmio ipsi placuit, qui coniecturam prop08uit, quae mihi quidem etiam codicis A scriptura deterior esse uidetur. Sed in B
pro se Age non' est , Agendus', eX quo Sublato errore peruulgato faciendum erat: , Aueduin, si habebit in primis curam uociS Orator, quid tam mustoes proprium γ' - IV,
110쪽
I, 6 hiulgo editur, quod in Α est: ἡBeniuolentiam aut a
personis ducimus aut a causis accipimus'. Sed primum uix intellegi poterit, cur, cum eadem in hac re perSODR-rum et causarum ratio Sit, duobuS UerbiS seducimUS . . .
accipimus ') pro uno usus Sit Quintilianus, praesertim cum sempor breuitati studeat; deinde hoc: ἡbeniuolentiam accipimus' parum recte dicitur, nam dicendum erat: si beniuolentiae uobis conciliandae materiam accipimus'. Quare hic quoque B scripturam sine ulla dubitatione praetulerim, praesertim cum illa eX hac facilius oriri errore potuerit quam conir : ἡBeniuolentiam aut a personis duci aut a causis accepimus, , id est, ab artium scriptoribus
traditum est scir. II, 4, 2; VI, 2, 8). - IV, 1, 40 ex BHalmius ScripSit: si Genera porro causarum plurimi quinque
fecerunt, honeStum, humile . . . ObSeurum . . . Sunt quibuS
recte uidetur adici turpe Sed nonne Quintilianus potius aut sic locutus esset: si Sunt qui adiciant turp0' aut sic: ἡ Sunt quibus adiciendum uideatur turpe γ' Et quomodo Quintilianus omnino sic loqui potuit, cum ipSe, ut Sequentia uerba Ostendunt, in eorum numero Sit, qui SeX genera probetit γ Hic multo rectius est, quod Α habet si Genera porro caUSarum plurimi quinque fecerunt, h0-ΠeStum . . quibuS scit. generibus quinque) recto uid0tur adici turpe', omisSo uerbo sunt. Suam ipsius Se tentiam, non aliorum, Quintilianus hic indicat. - ΙX, 3, 2 scribitur: seschemata leXeOS duorum Sunt generum; alterum loquendi rationem uocant, alterum maxime conlocatione γ)0Xquisitum est'. Sed quis umquam schema simpliciter loquendi rationem uocauit 3 Dum igitur ea loquendi ratio non est, quae nulla Schemata adhibeat 3 Miror, quod superiores editores ineptissimum uerbum seuocant' tam patienter tute runt; magis miror, quod Halmius etiam contra codices