장음표시 사용
111쪽
Conditum levi , datus in theatro Cum tibi plausus, CIare Μaecenas eques: ut paterni sFluminis ripae, simul & iocosa Redderet laudes tibi Vaticani
Montis imago. Caecubam, & praelo domitam Caleno Tu bibes uvam; mea nec Falernae Io Temperaat vites, neque Formiani Pocula Colles.
V. 13. Levi a linere . Uasorum vino impletorum oraclaudebantur pice , cera , gummi , aut gypso, ubi signabantur nomina Consulum , aliorumque . Maecenas , cum plausibus exceptus fuisset eo tempore in Theatro Pompei, inter Tiberim & montem Quirinalem sto , Poeta operae pretium duxit diei tam felicis notam ore sirarum testarum Imprimere . Hoc tam inexpectatum adiunctum arridere debuerat Maecenati . Hic locus eo splendidior est , quo smplicius superiori sententiae additur . Id accidit eidem viri, iam silperato volucri fato. o. H. 7. U. s. Magnifice vocat Tiberim maiorum Maecenatis flumen. quod dictum est a Tiberino Etruscorum rege . Apte blanditur Patmno sito, & leniter. V. g. Echo. V. Io. apud me, an apud te ' Mentem suam ex rere noluit Poeta, nee sine causa. interpretes explicant apud re. Credibile est , Maecenatem eorum verborum sensum aecepisse aliter, ac revera poterat . est mihi vile vinum, inquit , tu semper bonum bibere poteris r sed stilo bonum mihi deesset perinde est ac si dicat : Si tu domi meae vinum optimum bibere vis, fac tecum feras . sibauditur igitur apud me. in ep. s. Torquatum monet, ut ferat secum vinum melius ad coenam : ct carmine xa. libri 4. Virgilium ad convivium invitans monet aperte , ut nardum ferat, sed: non audet λ Maecenate Patrono suo vinum apertis verbi
112쪽
' Iu Diauam oe Apollinem 'mnus. DIanam tenerae dieite Virgines, Intonsum, pueri , dicite Cynthium,
Dilectam penitus Iovi. Vos laetam fluviis, & nemorum coma , IQuaecumque aut gelido prominet Algido, Nigris aut Erimanthi Sylvis, aut viridis Gragi. Vos Tempe totidem tollite laudibus, Natalemque, mares, Delon Apollinis, io Insignemque pharetra,
Haec . bellum lacrymosum , hic miseram samem , Pestemque a populo & Principe Caesare in m. I. D Per. Sanado hoc Carmen esse tertiam Poematis secularis paristem testatur, & die secunda reeitatum fuisse in Capitolio, ct differre a secunda , ct quarta . simpliciter quit; stilus tenuis, sensus eampestres , Consentiunt aliqui interpretes, dum dissentire videntur . Alii dicunt hoc Carmen ad ludos seculares pertinere, alii ad Apollinares. Verum hi duo ludi unum , idemque festiam constituebant. Primus versus est trigesimus tertius Carminis Secularis a Sanadone ordinati. V. 3. Vel 3s. Mancinellius putavit, in Carmine Seculari nullum verbum fieri de Latona . Sed Maerobius de Ensi
mus aperte testantur cum T. Livio.
V. 7. Vel 3 q. Erimanthus & Algidus jmontes in . Areadia, Gragus in Lyeia. 2 V. I 2. Vel 44. c V. ind. Μercurius V. 13. Vel 4s ' postremi hi quatuor versus indicant, hoc Carmen ex iis unum esse, quibus illa Numina in publicis
calamitatibus invoeabantur . orabanturque . ut mala omnia averterent, cum populus moerens ad templa Deorum eo
suebat, & vota fundebat. Hine supplicate ad omnia pulvinaria Deorum . si ita res habet, enat Sanado'.
113쪽
Persas, atque Britannos Vestra motus aget prece.
U. x s. Uel 4 . nempe procul ab Italia. Hae duae gentes indicant duas extremas imperii Romani partes , scilicet Orientem S Occidentem.
CARMEN XXIII. AD ARISTIUM FUSCUΜ.
Se probitatis conscientia ερο Lalages patrocinio mi Uituis nihil usquam timere.
I Nteger vitae scelerisque purus '
Amieus erat Poeta Aristii Fusci, qui Lalagen es ictim a. anabat, & dueere uxorem volebat . Olim hujuste Puellae Iaudes meditans inopinato interius.agri Sabini nemus pen travit. Accidit, uti Lupus obvius Lalagis & recti itineris ei memoriam abstulerit. periculo tamen ille evasit . oblata hae confieiendi Carminis oeeasione discrimen vitae exaggerat , quod inconsulto obiverat, ut maior fiat laudum aeceiaso Lalagi, evi suam salutem ex parte debendam esse ait. elocutio elegan* est , versus numerosi , imagines vividae. Verum hoc Argumentum hilariori, ac suaviori ratione. M tractari poterat .. Hactenus Sanado . Alii etiam arguunt Poetam ce stilo partim sublimi, partim tenui, & ad finem Carminis Wope vulgari. ' Ego vero I. ex argumento , a. ex Carminis ratione , 3. ex ingenio atque indole Aristit &Horatii colligo , hoc Carmen totum iocosum esse, & lepidum, & affabre factum. Quoad primam partem, ait r integer vitae omnia vel maxima pericula effugit, sed lupus fugit me iam canentem Lalagen , ergo integritas mea MLalages Numen me tutum facit etiam sub rana torrida replaciali . Nonne casu evenire poterat , ut Lupus fugerit Horatium 3 nonne potius ipse Horatius elapsus ruerit aspectu lupi Quoad alteram: primis octo versibus exaggerat pericula, quibus evadit homo integer, di iublimi stilo, ac magnifico sententias effert. Deinde aliis octo versibus lupa
huius; fugitivi glanditatem, R stritatem, ita ut de ir--
114쪽
Non eget Μauris iaculis , neque arcu,
Nee venenatis gravida sagittis, Fusce, pharetra.
Sive per Syrtes iter aestuosas, 3 Sive facturus per inhospitalem Caucasum, vel quae loca fabulosus Lambit Hydaspes. Nempe me sylva lupus in Sabina,
stria videatur risum movere ; postea reliquis sex versibus eoneludit, se libenter victurum sub utraque Zona, ct duobus postremis omnino diversis ob stilum lyra canit Lala-pen , saltanti similis. Ex hisce hyberbolicis sententiis, ex improvisa illa stili mutatione quis non videt Poetam iocari voluisse ' Quoad tertiam : Aristius bonus vir erat , & relistioni nimium deditus , ut apparet ex Sat. 9 & xo. lib. I. Fortasse ille Horatium saepe antea carpsit , velut dissolutum , S minatus est iram ct ultionem deorum, ni mores conseris maret . Ιdeirco Poeta iocabundus , & serio agere simulatis probat se virum integrum vitae esse, quia lupus ab. suo conspectu fugit , quasi vero id vel impio homini aeeidere non potuerit. Itaque fucum facit Aristio , qui, si Epicureus , fui sset , rem casui tribuisset, sicut ex animi sui sententia
Poeta tribuebat. Notum est, quam lepidum sit Poetae ingenium , ct quantopere caverit, ne animum suum proderet. Aristius sortasse dixerit olim, iustum virum Deorum praesidio , ct vitae suae integritate ubique tutum esse. Horatius contra omnia fortunae deberi censebat , sed mentem suam Celat, quam quidem cum caeteris interpretibus ne Dacterius quidem & Sanado assecuti sunt. Dicendum igitur hoc Carismen lepidissimum esse & pulcherrimum , ct maxime respondere rei propositae. 'U. I. Integer ratione vitae. mrur ab labe steteris . Elypsis. en prima causa , cui simulat Poeta se salutem suam
tribuere, nempe morum integritas. U. a. alibi Maura unda, anguer Maiar; &e.
V. 7. Fabulo ius , vel quia ab aliis in Media, ab aliis snLydia collocatur, ab aliis in mare labi dicitur e vel quia
Romae fama erat reperiri in hoc sumine gemmas plurimas, .
quod fabulae affine erat ; vel quia Poetae auctores fabulae
L 9. Fortasse indieat nemus Vacunae, quod in alterutram Digentiae ripam extendeyatur.
115쪽
Terminum curis vagor expeditis, Fugit inermem: Quale portentum neque militaris Daunius latis alit aesculetis, Nec Iubae tellus generat, Leonum Arida nutrix. Pone me pigris ubi nulla campis Arbor aestiva recreatur aura: mmod latus mundi nebulae, malu'ue Iupiter urget. Pone sub curru nimium propinqui Solis, in terra domibus negatae Dulce ridentem Lalagen amabo, . Dulce loquentem.
V. 11. Dieendi modus elegans, poeticus, figuratus.. V. x4. Appulia strenuos milites suppeditabat. V. 1 . Hoc & sequentibus quinque versibus zonam glacia. lem & torridam graphice describit . rV. 23. fistu amoris percitus cantillare. saltare videtur, λnt numeri indicant . fortasse Lalages , amorem augere in Aristio voluit per zelotypiam , ut nuptiae citius celebra.
Nom esse quod viriles complexus viro matura extimescat.
VIta; hinnuleo me similis, Chloe, l
Quaerenti pavidam montibus aviis
Μa- Hoe Carmen aliquanto ante ς lib. 3 , ct multo ante. lxs eiusdem libri exaratum est. elegans est, ct dulce. lU. r. Imitatus est Anacreontem , atque adeo superavit. lmira haeret huic sententiae suavitas, & simplicitas . Versu- ium structura mirabilem efficit coneentum . U. a. Paυidam vel natura , vel quia timet , se amisisse hinnuleum ; quot verba, tot imagines poeticae.
116쪽
intrem, non sine vano Aurarum & sylvae metu. Nam seu mobilibus Ueris inhorruit 3 Adventus soliis, seu virides rubum Dimovere lacertae: Et corde & genibus tremit. Atqui non ego te, tigris ut aspera, Getulusque leo, frangere persequor. IN Tandem desine Matrem Tempestiva viro sequi. νU. s. Causam agere, eur dixerit non fine vavo. r. iaιον- νuit active sumendum .' nempe horrorem incussit . Critici fere omnes testantur, hunc locum corruptum esse . Aliqui pro Veris ponunt 'pris , pro adυentus scributar ad ventum. Sed perperam. Nam Venis, n. sing. non reperitur. Sensus est: motu soliorum Ver, quod advenit, inhorruit. U. I . Frangere , i. trucidare. V. 12. Tempestiυa, i. matura.
Monet tit Quintilii mortem aequo animo ferat.
Uis desiderio sit pudor, aut modus D 3 Tam
Nonnulli sunt, quorum mors nunquam satis deploranda est, sed eum fatum huiusmodi irrevocabile sit, necesse est uti patientia. Sapientis est, eius boni jacturae aequiescere . quod diuturnum esse nequit. Haec di alia similia Virgilium monet Horatius in communis Amici obitum , quae poetico penicillo ita pingit, ut facile percipias, ingenium esse humani cordis internuncium . Totum Carmen est omni ex parte absolutum. Stilus simplex, & facilis, versuum numerus fluidus, aptusque Elegiacae tristitiae propter mixtos dactylis spondaeos , & aurium terminatione jucvindissimus . Sententiarum vis, teneritudo, ct varietas admirabilis. Sensus animi , qui hic regnat, est pietas ingenui Amici. Omnia demum digna Horatio, di Virgilio. Intor omnes sere convenit , anno et 3o scriptum fuisse. v. a. Callide & scite exorditur. Excusantis specie rea'
117쪽
Tam chari capitisὶ praecipe lugubres Cantus Μelpomeno, cui liquidam Pater
Ergo Quintilium perpetuus sopor 3 Urget ' cui pudor & iustitiae soror Incorrupta fides, nudaque Veritas, Quando ullum invenient parem rΜultis ille bonis flebilis occidit, Nulli flebilior , quam tibi, Virgili. Io Sed frustra pius heu J- non ita conditum Poscis Quintilium Deos.
pse arauit. exprobrat. Abstergere vult Iaerymas Virgilii, tamen cum illo lugere incipit. Dolorem blande sevet Amici sui, priusquam ei medeatur; corroborat , priusquam infirmet. Videtur sibi contradicere: sed omnes sententiae partes in unum tandem coalescunt, eodemque spectant . Hac una via depellere hominum animis aegritudines possumus . Npus est prius eorum sensibus f ensim ac tramm subrepere, ut tutiorem . facilioremque iisdem aditum ad nostros aperiamus. Fortasse de illo Quintilio Ioquitur, quem in arte Poetica praedicat tanquam optimum Amicum, artisque Criticae peritii simum . Non est hic P. Quintilius Varus , qui clade accepta in Germania sese occidit. V. 6. Paucioribus verbis neminem laudaveris. Quintilius sneerus erat, & aeri iudicio pollens. U. q. Flebilis eodem sensu accipitur hie atque in mea lib. 4. flebilis sponsa. Passive usurpatur. Multi boni extinctum illum plorant. V. 11. Latinus dicendi modus sententiam apte involvit. Dolor ei lim irritandus non est . satis est eum pereipi me te , ct verbis subobscuris signifieari. Vita hominis est veluti res quaedam commodata . Omnia bona, quae sub manum sunt, ad certum tempus durant . Fruamur iis, iisque dum possidemus, verum ne cadamus animo, neque fianga mur, cum praetcriptum possessionis tempus excessit. In hoc di praecedenti versu interpretando hallucinatus est ille Servius subreptirius , qui hunc Quintilium eredidit esse Poetam licet ne verbum quidem in Horatio ς & το piux si- pnificare consanguineum Virgilii, ct autochthonem . Ex hoet Carmine illud tantum colligitur , nempe artictissimam Vix-silium inter di Quintilium necessitudinem intercessisse.
118쪽
L 'I B E R I Quod si Deicio blandius Orpheo,
Auditam moderere arboribus fidem rNon vanae redeat sanguis imagini, Quam virga semel horrida Non lenis precibus fata recludere Nigro compulerit Μercurius gregi. Durum: sed levius fit patientia, Quidquid corrigere est nefas. IciU. x3. Ingeniose . Virgilius exemplo Orphei alio conversus non videt amplius mala sua , sed ea in Orpheo vide tanquam communia . Hoc modo Virgilii dolor paulatim I ritigatur, qui velut manu ducitur ad spectaiadum id quod generale eit, ne ab eSemplo ad pristinum propriae tristitiae
U. x s. Ut ait Virgilius e tenuem sine corpore vitam rea sub umuine . Illud phantasma, haec umbra, haec eorporis Imago Iuxta Pythagoram a corpore S ab anima dif--ebat. Horatius illius Philosophi sententiam hie ampleactitur , quae eadem ac Virgilii , ad quem seribebat. fuisse
videbatur. U. x . Eo ferme momento temporis, quo quis moritur
Mercurius velut sigillum eius isto imprimit, & ad in rosumbram corpore egressam deducit. Nexus sententiarum.&cuiuslibet partis in hac me in rebus quidem ipsis reperitur, non in verbis. O .
.. Insultat er, quod jam vetula a Jarvenculis
PArrius iunctas quatiunt senestras
ictibus crebris juvenes protervi ,
me Carmen scriptum fuit post is & x3 huiusce libri, myst y tertii. Totum est Satirico sale consertum. - etiam in Graecia iuvenes, qui noctu visere discupiebant suas Amicas , serebant faces . ve- istes,
119쪽
Nee tibi somnos adimunt, amatque Ianua limen: Quae prius multum faciles movebat Cardines. audis minus & minus iam: Me tuo longas pereunte noctes,
Invicem moechos, anus, arrog/ntes
Flebis in solo levis angiport*, Thracio bacchante magis sub inte iunia vento , iQuum tibi flagrans amor, & libido, Quae solet matres furiare equorum, Saeviet circa iecur ulcerosum,
Non sine questu: Laeta quod pubes hedera virentis
Gau-ctes, arcus, A secures, ut ignem senestris aeeenderent, &foribus , aut ut eas prosternerent , cum sibi clausas viderent. V. 3. Ianua semper urget limen limini innititur , non recedit a limine, donec aperiatur. ι- V. 7. Fxordium Carminis , quod Lydiae amasit ean bant ante fores , quas aperire nolebat. Consule Theocritum idyl 3 S a 3 , & Horatium Carm. ro. lib. 3. Iongas , i. hiberni temporis . Pereunte propter amorem; vel quasi eunte per noctes longas ante fenestras tuas . . V. s. mechor, i. amasios. V. xo. Solo epilogio eircumamicta flebis in parvo Sangusto calle. Dacterius ita vertit: eo deuabilia . Sed in ιeυ ς niis quam fortasse hoc sensu invenies. praeterea anus erade abiu/ stomachum movisset iuvenibus. σου Ieυis igitur refertur ad animum . . . a V. II. Borea . More greeorum quibus ille ventus a Thraeia spirabat. V. ra. Tempore, quod inter extremum diem veteris lunae. & primum novae interest . Tunc Luna eoniuncta soli obscuratur , usque dum paululum ab eo discedens falcata
V. t . Ad furorem amoris impellere . , V. x s. Jecur apud Veteres cupiditatum sedes. inere fum , i. altiore , di zelotyeia . saucium . .. . . .
V. 17. iarro, i. atmenti Iahitia prope insaniem
120쪽
L I B E .RT LGaudeat, pulla magis atque myrti: Aridas frondes hyemis sodali
U. 18. Magis coniungitur eum gaudeat. Ait Lydiam vehementer dolituram fuisse eo quod adolescentes optaturi essent potius hederam viridem , & iuvenem myrtum, & abiecturi aridas frondes . Alii putant , pullam myrtum esse veterem myrtum, & flaccestentem. Heinsius M pulla refert ad K hedera, ita legens: gaudear pusio magis atque . -rti aridas &c. Ita Horatius opponeret myrtum viridem flaccescenti. Salmasius ait, pullam myrtum esse iuvenem myrtum, aitque Heliasium minime vidisse, a latinis diei ortus de arbore, & myrrum de eius fructu. Horatius igitur comparat anum soliis aridis iam decidentibus. Fortaste intendit
animo eoronas hederaceas.& myrtinas . Amantes cingebantur eoronis , easque deponebant , quando amare ces Iabant.
V. 19. Hebrus vocatur sodalis Hyemis, quia sere semper gelu stringitur. V. χo. Coronae si cescentes propter earum Amicarum senectutem, quarum gratia, & amore olim sumtae sunt , di- .candae erant flumini glacie sere semper constricto.
Se omni cura solutum ae metu Lamia laudes
M Uss Amicus tristitiam & metus
Tradam protervis in mare Creticum
MN Divinare nemo unus poterit, qua super re hoc Carmen Poeta composuerit. sertasse hoc est fiagmentum Carminis. Ex quinto versu facilius colligemus, quo datum tempore. Videtur constare ex inopino quodam , brevique Poeseos furore. Versus faciles sunt , stilus tenuis, nitida elocutio. V. a. Apta & pulchra imago. Mare AEgaeum nauseagiis notum est . Nauta vitae perieulo perpetuo obiicituri, voraginibus supernatat, nee longius a morte abest , quam quo crassius est fragilis navis corpus. Poeta curas ct timores alis ventorum deportandas curat , quia venti sunt procellarum