장음표시 사용
41쪽
Dictum ad loeendum veritatem, sed etiam necesivin est esse armatum aduersus eos, qui fallaci)s,
ea uillis veritatem adulterant,
impu nanc sed hoc praeitat ars sophistica r elgo etiam est utilis Consir exemplo D. Augustini, quill nto prius, dum esset gentilis. ua talectica plus nocuit Ecclesiae
quando cantabatur, La Logica Au- sustini libera nos Domine, Dianio, postea Christianus eadem arte plus
profuit contra haereticos, unde pro
Crimine obiicicbant illi quod esset Dialecticus , a quo ipse sis purg-t
contra Gresconium grammisi ris modis extollens Dialecticam asserens, Apost , los fuisse Dialecticos cum ope disputauerint aduersus Gentiles, imo. Chrissum, ovi Depe disputauit contra Iudaeos secundo , utilis est ars sophistica ad
exercendam, Se exacuendum ingenia iuuenum, ut sciant in omni raria prompt disputare . Sed ta men hoc est in peraiciem hominum , mimium immorari In huiusmodi. 8. Quarta conclusio. Dialectica est prius discenda ante alias scietiari De hac conclusione dixit M. Soto in Procmio sumntularum, ubi illam ex Plicuimus Rc probatur breuiter . Nam modus sciendi praerequiritur ad adquisitionem scientiarum , sicut ara ad constructionem domus . Vt
ait Aristoteles , absurdum est simia 2 rere scientiam, modum scien i , sed Dialectica tradit modum sciendici et ipse prius adquirc inest.
pii scientia. ἀειν primm . Cap. a
tionibus,quas ut fictas iunioribus Iogicis, rei j-cit Mag. Soto, tria sitnt notaudacii praesenti Primum est,inii, hie agimus de habitu Iogicae acquisito, qui
ordinatur ad dimittendu,diuidendii, argumetadu, versatur circ opera intellectus, de hoc intendimus explicarriansit scientia, s cui alia'. Secisidia nota, scire est re perfectEcognoscere,idest, Arist. teste. I. Post.
est re per di monstrationem telligere. At' , adeo scietia est habitus
generam assensum necessarium ineuidentem per demonstrationem
Tertiu nota, quod logica potest dupliciter considerari, I. ut docens, a. ut utens Doces dicitur, quatenus docet
naturam diffinitionis v g. alioruinstrumentorum logicalium , tens vero vocatur, prout illa utuntur alii
in aliis scienti)s,ad distilaiendis, diui
dendum,& argumentandu ccipitur
enim hic ly, utensJpassu E, idest, qua
utuntur tractatores aliarum scien
tiarum . Et consulto dixi se uens Mag. Soto, Quod logica potest dupliciter considerari, no autem,quod est duplex,nam, ut ipse existimat, nosunt duo habitus distincti, sed unus stibi uersis considerationibus. ID. Qilo supposito duae conclus. ponuntur a Magis . i. est Logica,vedocens, est, crE,S proprie scientia , non solsi pars demosti aliua, sed etiatopica, sophistica . Prob. Scien' tu est habitus penerans assensu ne cessariu euidente per demostr tione sed logica est huiusmodi se- cudia tres dictas partes ergo est scie-tia secundum omnes illas Maior est distinitio scientiae, mi probatur. Qui logica demostrat euideter sy, Iogismum demostrativum generat scimtia , eadem ratione demonsti-t
42쪽
u5d syllogismus dialecticus proc
es ex probabilibus generat opinionem, qu od syllogi linus sophii te
procedens ex apparentibus fallit apparenter ergo est habitus generans assensum necessarium,& euidentemper demonstrationem secudum tres praedicta partes. Confir ωexplicatur hoc Na, tam necessaria,& euidens conclusio Logicalis est , quod syllogismus dialecticus facit opinionem, quod sophisticus facit apparentiam , quam quod demostrativus generat scientia, quod maxim¬andum est sed in parte demonstrativa ostendit Iogica hoc ultimii , primi in parte topica, secundia autea parte sophistic ergo est vere
scientia se dum omnes tres partes . II. Secunda conclusio Logica,ut utens, non est stientia. Prob. Namvstis Iogicae in aliis scientiis nysemper generat scientiam ergo ut tesnon est scientia , prob. antecedens.
tia si Philosophus naturalis, aut minia is faciat syllogismum dialecticum ex probabilibus, non generabit sci etiam .sed opinionem: si faciat so- ,histicum generabit alparentiam , ergo usus Iogicae in alis scienti js non semper generat scientiam , hae ratione docet Mag. Soto, quod tens non cst scientia,quia non semper in aliis scientis ex usu logica: generatur stientia.
tur circa unitatem Logicae, I et propria il- si , tertines ad proprium munus laetiti, videlicet an rogica, ut con tinet omnes suas partes, sit una cie ria specie, 1. An sit una simplex oualitas. vel ex pluribus c6posita, Mnaee difficultas pertinet ad Metaphisicii, est communis omni scientiae. Circa primam dissicultatem. No minales relati a Mag. Soto asserebstesse plures logicas, plures phyloso phias, ita ut quot sunt obiccta materialia, particularia in logica, tot multiplicant actus totq; asserunt esse Logicas Cotra quos asserit Soto, istos termones indignos cile qui scholis doceatur,ut pote quos extra scholam non auderemus proferrC. Qus supposito , statuitur Com. Logica est una scientia secundu sp ciem. Et prob. Nam logica respicievnam Drmalem rationem obiecti tergo est una scientia specie Antecedens cst cereima. Nam licet agat deplaribus obiectis, tame omnia respieit sub una ratione formali, ut dicetur cap. s. sequenti. Et consequentia probMur. Quia unitas specifica sci riae desumitur ex unitate soccifica obiecti Quapropter optime occisor quod icet in logica essent tu res habitus partiales, adhuc haberet vestatem specificam scientiae. Namno repugnat uti 5d aliqua res sit una in uno gc:acre, phares in alio, . . exercitus inacno substantia ei plures, nempe plures homines , in genere quantita eikin au uus, scilicet
II. Circa 1 dissicultate primo nota is ad scientia duo requirutur, alterii ex parte obiecti,ut puta species istelligibiles,quae sunt simili dines, obiecti, atq; adeo sunt causa apprς-hcsionii;alterii est ex parte potentii, ω est virtus, habitus lilius incli innas ad assecus iudicativos. Quo sinae
43쪽
posito aliqui Thom ista existimant
scientiam csse collectionem illarum specilcrum, alii veto sic habitum tenentem se cx parte potentiar. . :. 4. Pro resolutione si est concl. Scientia propri solis accipitur pro habitu, qui re tenet ex parte poten tiae. Prob. Nam scirc est idem Ouod iudicare,sed per species non iudica mus, sed per siciatum, vel dissensum rergo solum habitus inclinans ad asesensum est propriesse ientia Is Secunda conclusio. Logica, quaelibet alia scientia est simplex qualitas . Hanc conclusionem esse D. Thomae, nullus potest dubitare. Et pr. ratione D. Tnomae. Nam habitus est pcrfectio potentiae lac eius virtus ergo debet proportionari cisi potetia. Tunc sic , sed una simplex potentia respicit omnia illa , quae conueniunt in unica ratione formali obiecti potentiae ergo unus sim ple habitus respiciet omnia illa quae conueniunt in unica ratione obiecti scientiae . Alias rationes adducit Magister, sed uia de hoc Ionsa nobis crit alibi disputatio susticiant pro nunc breuiter, cla- dicta pro captu incipientium.
CAPUT . Explicatur an Logica, si scientia Decm
i 6. O Cientia speculativa in hoe distinguitur a practica qd
illa fit sis tum propter veri- eate cognoscendam, actica vero sit propter opus. Item ex Aristot expressi habetur quod sinis scientiae sp 8 Matiuae est velitas, activae auteopus. Quβ propter cum scientia ab
obiecto, seu fine habeat, ut sit fi
ctica, requiruntur duo, ut sit practi- ea, primum quod sit de obiecto operabili ait, bis, Mideo de rebus nariiralibus non potest dari scientia practica; v. g. cie Coelis,plantis,anima Iibus,&c Secundum,qd finis eius sit operari; idcst,quod sit proxima regumla ipsitis operis, tractet de re ope rabili modo operabili. Vbi aduerte duos posse esse fines respectu scientiae, alteraim ipsius scientiar, alterii scientis, vi quando quis addiscit scientiam aliqua eo animo, ut lucre turpecunias, huiusnodi lucrum est finis scientis, hoe est, costitutus luab ipsi sciente,& is e non conducit ad constituendam scientiam prachiis ca, vel speculatiuam. Quia acciden taliter omnino comparatur ad illa; Ad scientiam autem speculativam sitfficie quod procedat modo resol liuo, in quo disti uitura practica rua procedit mota copositivo v g. peculativa tractat de naturis rerum resoluendo usq; ad prima principia practica autem in cendo forma in materiam, ut aedificatoria docet dolare ligna, quadrare apides,'mn struere parietes. 37. Hoc supposito sit r.cone. Loogica simpliciter, Mabsolute est sciotia speculatio . Prob. Nam Logica etiam si agat de rebus a nobis os rabilibus, v. g. Syllogismo, c. non tam et tractat de illis modo opera hili, sed modo re Iirtorio conte
olando illorum natur , ω nes Dones in sua principia re solaerido sed hocisiissicit ad riuionem scientia speculatiuaeri ergo est scientia speculativa. Et quia ima sunto pera facillinia, fit ut cognita eorum ia- tura , facili fabricentur a nobis. 18. Secunda conclusio. Loraca, ἐν
omnes artes liberales dicuntur quodamodo artes per quamdam similis rudis
44쪽
tudine ad artes meehanicas Et probatur ex D. Th a. q. T. art. 3. Nam artes liberales ,rdinantur ad recthintelligendum, seu recte opeiandu rei go habent aliquam similitudinem cum artibus. quae ctia ordinatur ad operandum . Coeterum deficiunt a vera ratione artis, quia versantur circa opera ipsius animae M ideo dicuntur artes liberales ad differentiam aliarum mechanicarum , quae dicuntur seruiles, eo quod sunt pro-Dter necessitatein corporis , liberatis vero propter delectationem ani-- corpus subditur animae sicut seruus domino. Is Tertia conclusio Dialectica inter omnes artes liberales vicinius ccedit ad scientiam speculativam , ratio est,quia finis eius est speculatio tuta ratiocinari ; mox Re torica, cuius finis est persuadere, ornate proferre argumζnta deinde
eto Rius notandum ouod Q. biectu scientiae aliud di- .c tur inhaesionis , cui inhaeret scientia quod est intellectus,&de hoe nihil ad rem praesentem Aliud est subsectum attributionis, de quo in praesenta tractamus. Item nota, quod ista tria nomina,scilicet L subiectum, obiectum, materia Isignificant eandem te diuersis rationibus, dicitur. n. subiectumJrespectu Passionum , quae demonstrantur inscientia in respectu illarum dicitur
subiectum p iculatus,n unde illo praedicantur passiones sobiectumJautem vocatii per ordinem ad habitum scientiae, a quo attingitur,&consideratur illius natura i quare significatius dici obiectum, quam su-oiectum,existimat M Solo. at ria appellatur , ut aliqui volunt, quia est primum fundametum, quod supponitur in scientia , cum omnis supponat sibicctum suum este. Aut
fortῆ materia nuncupatur ea de ratione, qua est obiectum , nam obiectum,& materia virtutis idem sunt, ut author est D. Thomas a. quaest.
2I. Rursus nota , quod subiectum seientiae aliud est adaequatum , quod continet uniuersa , quae tractatur inscientia, sicut ens est subiectum Metaphisicae, aliud vero dicitur obiee tum praecipuum,seu principalitatis, est illud de quo in priricipalis in . tentio in scientia, v. g. substantia est obiectum principale in Metaphisica.
Tres autem coditiones dcbet habere obiectum adaequatum. Prima est. Qitaecunque sunt in scientia, continentur sub tali obiecto ' consequenter debet comprehendere omnia, an iam Taedicatim univcr
late. Et ideo dicitur stibiectum at tributionis i quia illi omnia attribuuntur . Secunda conditio est.
Cognitio obteisti adaequati principaliter intcnditur in scientia , ita ut omnia , quae tractat, eo tendant, ut habeatur perfecta cognitio talis obiecti . crtia conditis Per obiecή tum adaequatum disiunguitur scientia ab alia scienti L, 4b illo sumit
suam speciem 2 a. His suppositis, sit prima con Clusio Ens rationis est subiectia, ei, obiectum formale adaequatum logi eae. Et ante eius probationem, nota quod miratinnis notin sumi duplis
45쪽
idest, pro omni illo citin effectiuEProcedit ab intellectit, in illo subiectatur, quales sui operationes,&coceptus sermales ab intes lectu producti, cin se ipso recepti. tales sunt entia realia, cie his in praesetino loquimur. Secundo dicitur ens rationis obiectiuE, nempe pro illo, esse obiecti io, quod resultat in re-biis alisis ex consideratione intellectus, hoc propri est, cilcitvr ens rationis,ut constabit cap. sequenti,&hoc asserimus in conclusione esseo biectum adaequanim Iogicς. Et pro . ex Aristotile . metaph. text. 3. Vbi ait quod Metaphisic os in Logiciis qui de omni erit e,scilicet Metaphi
sieus de ente reali, de Logicus de erite rationis, quod potest conuenire omni eriti Nam omne en spotest cognosci sub ratione, generis, speciei, occ. Idem Geuit:.Thomas ibide cap. . alibi saepὰ Secundo pr. ratione Na, illud est obiectum adaequatum alicuius
scientiae, cui conueniunt tres condintiones suprapositae , sed istae conueniunt enti rationis ergo ens rati nis est obiectiim adaequatum logica . Maior est certa, iris mi. Namens rationis comprehendit omnia quae continentur in logica, iub illius ratione attinguntur , non em mlogica tractat nisi de genere, specie, propositione, syllogismo, aliis,que omnia sent entia rationis, haec est prima conditio obiecti adaequati. Item Logica principaliter intendie
natura mentis rationis explicare, Millius Proprietates demonstrare,iam in ratione comuni,quam in speciali, quae est secunda eonditio Obiecti a--quatit de tandem tertia illi conis uenit. Nam ab alias scienti; in hoc distinguitur,quod ali alti uni mintia realii ipsa vero attingit ens ra-
ionis, quia ab ipso specificatur.
dicitur specialiter silentia ratioῆΚοῦ lis, idest,tractans de ente rationis,ut de suo proprio obiecto distinctivo, specificativo ergo enti rationis
conueni uti omnes conditiones o
biecti adaeqitati logicae. 23. Secunda conclusio. Subiee tum principalel Cicae, idest, inter obieci materialia iurid, quod principaliter intendit explicare Iogica est argumentatio. Probatur. Nam de omnibus aliis tractat logica iciordine ad conficiendam argumen rationem , ut constabit disciti rent.
per singulari ergo argumentatio ea obiectum principale inter obiectas materialia. Nec hine infertia , ait Magister Soto, quod demonstratio sit obiectit principale. Nam finis Logicae non est, nil verum inquir re, siue id fiat per syllogismum, siue per aliud genus argumentationis Ised accidit quod inter argument tiones praeemineat syllogismus der
Explicatur natura emtis rationis, e proponuntur eius
ster Soto naturam eritis rationis, sed quia passim illius notitia est necessaria,utile duxi illud dirinire, diuidere in prox miologicae,quantum iussiciat ad n stria institii tum, cum non sit propriumunus Logici , sed Metaphisici de illo late tractare. Igitur supposta di
46쪽
Iunctione posita in capite antecedenti . En rationis proprie uimptum licdicinituros i liud quod tantum habet sis obiectili in in tellecti in hoc, quod elis habere
essed conuenit cum ente reali , distbii a pluribus in eo quod habeat esset in intellectu; 9 sunt enim
multa entia realia , quae nullatenus
pendent in suo est ab intellectu verbi grata homo, lapis, S c. Imrsus illa particula sobiectiverexcludit illa entia realia , quae depcndent ab intellecti, tanquam a subiecto, vel causa iliciente, vel bi gratia, operatio intellectus conceptus
illius , species impressae 1uDiectantur in intellectu is ab illo fiunt is non tantum habent esse
obiecti, ut requiritur ad naturam entis rationis, idcirco sunt simpliciter entia realia o . enique particula tantii ira ponitur , ut denotetur quod cias rationis praeter illud esse
obiectilium in intellectu non det habere aliud esse a parte rei, rideo quamuis aliqua entia realia obi)ciatur intellectui, quia tamen habent suum esse proprium a parte rei, non
dicuntur entia rationis . Itaque illud dicitur proprie ens rationis, qd Praeteresse obiectulum, quod habet in intellecti, non habet alliud esse a Dareeisci. In quo autem consistat illius natura, Mi qua potentia , vel Per quem actum fiat dicemus lato in notiris conferentiis tractat s cundo prormiali. a s Circa diuisionem entis rationis nota, quod in illo tria possumus considerare. Primum est illud
subiectum ii attribuitur Seςunduratio ipsa, quae concipitur, S attri buitur alteri Tertium id, ad cuius similitudinem concipitur, lappre
henditur. Ita docci Magister loannes a Sancto Thoma quaest et are t 'iatio supposito triplex assignari po-
teli diuisio . Prima ex parte illius, cui attribuitur, se diuiditur in illud, quod habet funda metum in re, in illud quod non habet funda in mentum in re . Illud dicitii habere fundamentum in re, quod in re habet aliquid, cui attribuitur, v. g. intenti s speciei generis,d quae attribuitur naturis realibus . Illud auic non habet lindamentum in re , quod non habet a parte rei aliquid cui attribuatur, verbi gratia chimera, illara alia,quae sunt mere figmenta χώ. Secunda diuisio ex parte illius , quod concipitur sic diui
ditii in negationem , priuationem. relationcm . Vbi nota, quod priuatio in hoc distinguitur a negatione , quod haec est carcntia formae in subiecto incapaci illius, v. g. Ca rentia visus in lapide dicitur negatio visus , ura lapis non est capaxIpotentia vitiuae , illa autem est carentia format in subiecto apto ad illain recipiendam , v. g. caecitas ei priuatio respcitu hominis, quia homo est capax potentiae visivae Itaque quandi intellectus considerat negationcm visus, ac si esset aliquid in lapide , tunc producit formam quandam rationis, tuae dicitur ne gatio, sumpta denominatione a Borundamento reali . inando vero considerat priuationem visus ae si esset aliquid in oculo, & per mo dum cuiusdam nebulae operientisci,
tum , tunc format quandam formam rationis,quae dicitur priuatio, etiam
sumpta denominatione a fundamento reali Quapropter negatio, cpriuatio si considerentur rcmoti uelut dixit Laietanus , aliquid caleest, nempe realis remotio Potentiae
disium, si autem resis remotio
47쪽
consideretur, ae si esset aliquid in re
ipsi inhaerens, cum in re non inhae reat, dicitur ens rationis, descitio ma positiva rationis , liae vocaturnamine sui fundanienti . Relatio rationis dicitur respectus ille, quem format intellectus inter duo extre mari quae in re non se respiciunt, sed multoties identificantur, v.g. Uspe eius , ouem format tellectus in
natura humana ad sua indiuidua cum uitibus in re identificatur, oui respectus est intentio species ubi nota quod licet D. Thomas quaest.
a de veritate art. i. diuidat enfra
tionis adaequa te in negationem dc relationem , quia tamen communi
ter dicitur, quod sub negatione includitur etiam priuatici , idcirci ad maiorem explicationem , diuisi illa in tria membra praedicta. 17. Tertia diuisio ex parte illius, ad cuius similitudinem fit, non
potest habere,cmbra determina ea, sed per omnia genera rerum di uagatur Nam potest concipi ad in star substantiae, ut quando concipi
tur hi mera,aut mons aureus, item
ad modum quantitatis, v. g. quando concipitur Vacuum, ac si esset aliqua quantitas, ad modum qualitatis , ut quando,oncipitur caecitas ad modum alicuius inhaerentis in
Inter istas diuisiones, secunda est directa, &4brmalis entis rationis. Nam, ut aduertit Mag. Ioa a Sancto Thoma, illud, quod concipitur, est Drmale iri ente rationis . Et relicti omnibus, quia ad intentum Logici
Praecipuum non pertinent , restat diuidere relationem rationis , nam Logica tantum agit de entibus ra- ionis contentis sub relatione.
18. Relatio rationis immediath diuiditur in primam, secundam intentionem . Et non loquimur de
intentione quae est actus voluntatis, sed de illa, quo ad intellectum pertinet hi haec est duplex altera forma lis, obicctiva altera Intentio for malis est ipsa actio , seu conceptus formalis intellectus. Ubiectiva dicitur ipsum obiectum cognitum V. gι quando cognos O hominem, conce Pius, seu cognitio dicitur intentio formalis, Cnomo ipse tognitus est intentio obiectiva . Haec autem est duplex, altera dicitur prima quan do scilicet cognoscitur res, secun dii illud ,quod abet a parte iei v. g. vando cognosco hommum Ccun dm sua predicata realia. Altera est secunda,qua nil cognoscitur res, secundum illud , quod habet inordine ad intellectum, quando cognosco hominem in ordine ad sua indiuidua . Item aduertem, bd haec intentio obiectiva potes sum dupliceiter, I pro obiecto ei greto, nocmodo potest esse aliquid eale, vel
rationis. 1. Pro relatione resultante
in obiecto cognito , haec est en rationis, si igitur est relae io cognita ad cognoscentem dicitur prima in tentio si vero est relatio secuta ad secundam cognitionem in ordine ad aliud, est secunda intentio, te bis proprie agit Logica, non autem
in tota sua uniuersalitate , ut dicemus tractatu I. Conferentia a sed latum de illis,'iet deseruire pom inta cirinionem operationum intellectus. De primis autem intenti
nibus non agit per se , sed quatenus sunt iandamentum ad secundas. Infinc autem totius huius conarendii assignabimus coordinationem omnium specierum relationis aQ.tionis. Hae modo suffciant de prooemio
48쪽
introducit Dicitur autem abs uta introductio, quia opus tu hoc est introductorium no sol tim ad I gicam sed etiam ad alias scientias, cum multum conducat ad confici da instrumenta sciendi, quibus aliae scientiae utuntur . Et quia author huius libri sui Philosophus qui iam Platonicus , qui vωcabatur Porphyrius, ides, dicitur introducti Uomphyrii, qui Graeco sermone scripsit Et quamuis pluro fuerint authores interpraetes huius libri, tamen M. Soto inter alios,clegit Ioannem Argyxopylum quia, cum esset natione , raecias , Latin egregie doctus, Graecam proprietatem latinitani exhibuit.
Soto Prologum huiu si-bri,&ait quod in ta red-d:t auditorem attentum, in sessuri da reddit illum docilem . Ex duo-lius enim pendet attentio auditu
rIs primo ex intentione dieentia secundo ex utilitate materiae dice idae , seu explicandae. rapropteeait Porphyrius suam intentione tenis dete ad explicanda quinque niuei salia , quae maxime sunt necessa ria ad philosophiam. Ecce explicatam intentionem utilitatem operis . Et hanc ulterius explicat dicens quod cognitio uniuersalium ad quatuor cst necessaria , videlicet ad notitiam praedicamentorum,ad colla ficiendas diffinitione et, ad usu deniq, diuidendi, demon Israndi usa tem, qualis si huiusmodi necessitas exi licuimus libri pro mi ala c. r. late tractaturi cons. I. α dicem infra trach. l confici
3 i. In secuda parte orologi intedit reddere discipulum docilcis. Ad cuius intellψentiam elNantissime a uertit M. Soto, tria eue,quae discipulos deterrent, pigros efficiunt Primum est,prolixitas, secundum obscuritas, tertium profunditas sente i rum .induersus primum ait Porph mrius compendiosam, breuemia aurum esse traditionem Contra secivi dum promittit procedendum esse veIut introductionis modo , videlicet simpIiciter praecipiendo,idest,trade do praecepta, non disputando. A N Iertus tertium dicitis altioribuaquaestionibus se abstinere,simplici res vero mediocriter coniectare. Et
ex hoc reddu diseipulum docilem, de avidum doctrinae.
49쪽
CAPUT 2. Explicatur natura uniuersalis Logita.
D intellio entiam niuersalis Logici, adirer te quod uniuersale
mihi aliud est quam illud , quod
alimio modo remici plura . Et iuxta diuersum modum respiciendi plura , diuiditur uniuersale a Magi fro Soto,hic quaestione .m uniuer sile in causando, in repraesentami , in essendo,seu praedicando ueniuersale in causando et illud , quod respieit plura, ut causa illorum, .g. Deus, Sol, plures alia causae, quae diuersos essectus producunt. Vniuersale in repraesentando est illud. quod epraesentat plura , ut sunt species Impressae actus intellectus . voces repraesentantes plura. Et de his non, si nobis in praesenti agendum , sed de uniuersali in essendo icta praedi-hando, quod dicitur uniuersale Logicum, eo quod ad Logicae munus pertineat, o 33. In qua acceptione sic dissinitur. Est sinum aptum esic in multis, pi aedicati de illis in qua dis
finitione explicatur essentia uniuer- silis, quae consistit in aptitudine adessendum in milliis Sc vltra explica- eur eius propria passio, quae est apti- rvdo proxima ad praedicandum desiis. Quapropter talis diffinitio est 'irtualiter duplex, a curate expli- eanda est . Primo enim uniuersale debet essest unum Didest, incomplexum tam ex pute vocis sigraificatis quam ex paris rea significatae, Se ideo excluduntur omnia comple a vi sunt omnes propositioncs uniuersales, omnia principia complex . Item debet es fvnum xid est, completum, Se idcirco entu incompte anon dicuntur uniuersalia , ut sunt anima rationalis aliae partes componentes aliquod totum . Tandemdcbet si ea nuinJides intuo- cum, ut excludantur omniarie uin ioca, Lanaloga . Et ratio est Nam hic agimus de nitiersalibus, ta possunt descivire ad coordinationem praedicamentorum, a d quae non pertinent complexa ncόmpleta , aequivoca , aut analoga , ut
dicitur in libro tertio de ante prae dicamentis . Secundo uniuersale Ecbet esse aptum ad si indum iri multis is praedicari cle illis , in qno denotatur eius essentiam eo est ere in aptitudine , sita poten tia ad si cndum in multis , non autem in eo, quod actualiter sit, aut praedicetur de illis . si autem in multis , Se praedicari qmultis est exercitium proprium vniocrialis praesupponens illius essentiam , dc passionem iam constitutam . Quae autem unitas, vel aptitudo requiratur , dicemus alm
3 . Tandem nota in uniuersali includi ipsam rem , quae concipitur vescite , aptinidine ad c Diendum in multis , haec dicitur uniuersale Metaphiscum , eo quod Metaphi sciis de huiusmodi iebus sic consideratis tractat de ultra includi relationem ipsam , qua respicit plura , quae est secunda intcntio rationis , pro , ut sic dicitur uniuersale Logicum mitia VProprium munus Logica est . turam secundarum intentionum CX-plicare, de quia ad istarium cognitionem , multiana conducit cogno score
50쪽
acere naturax rerum, in quibus st: n- dantur, ideo solent plures quaestiones in Logica tractari, quae videntur .a metaphisicam pertinere. 3s Circa hoc uniuersale in es- .sendo diuersa extitere antiquitus . delitamenta , Heracli tus , Crati- .ius dixerunt nul im tale niuei sale ri, sed omnia esse singularia in corruptibilia 1os impugnant com munitor Logici, O quod tollunt e medio scientias, quae de uniuersali--us, 4acorruptibilibus agunt, .ordinem nostri intellectus,qui a sinitionesvnniersalium incipit . in eo posuit uniuersalia in cflendo se-a arata in re ab omnibus singularibus fingens quasdam adeas , V. g. hominis, Mequi S c. scparatas rea Iiter ab omni in diuiduo, quae pO
stio impossibi is iudicatur ab om-stibus.
Et ratio est , quia nihil est in
rerum natiara, quod non habeat esse productum per aliquam reaIem a tionem , quae neccorio sendit ad singulariari et nihil potest esse in rerum Mur , quod non sit n-
36 2 explicanda sunt in II piat sentio circa prismum,scilicet unitate nihil aliud est quam centitas carem diuisione, J ita ut supra ens nilail a P dat praeter ipsam carentiam diuisionis, ipsa tamen in sub c m titua. tiuo in eludit virumqu , num phentitatem . c., rentiam . Et iuxta diuersos modo illius carentiae , seu negationis diuisionis est duplex unitas , altera dicitur formalis, cst catentia , cI,C-gatio diuisionis per principia formalia hoc modo Petrus,
Paulus dicuntur unum formaliter inam carent diuisione prouenientea principiis formalibus , quae sunt praedicata Becifica, in qui Dus con ueniunt . Altera est unitas nume rica , seu negatio diuisionis peri rincipia materialia , indiuidua ista, verbi gratia, Petrus est unusn, mericε, quia non habet iuuisionem in suis principiis materialibus , cindiuiduani bus Rursus nit Dimalis cst duplex . Prima specifi Fa consistens in carentia diuisionis per principia formalia,ct specifica , ut constat in exemplo adducto de Petro, de Paulo, qui sunt unum fore maliter specifice. Secunda est gene laica quae est carentia diuisionis ne principia formalia generica ,ssic dicuntur unum formaliter gene rice solo: eqinis
est duplex alia est unitas negati a , altera bositiva. In quarum explincatione est magna quivocatio intcrauthores , Quae ciritu cx eo quo cum unitas formaliter explicet ne
. tionem , difficile percipitur m ias postiua . Attendi te videte
Claram, i reuem explicatione abde utilem ad intelligentiam aliqua rum quaestionum de uniuersalibus. Vnitas negativa dicitur illa,quq ρος