장음표시 사용
161쪽
160 DE PROFECTIOΝE PII VI P. H.
que universi curam Summus Pontifex gerit et ministros adiutoresque in id alit ingenti numero quibus sustentandis eos saltem contribuere qui beneficiis utuntur aequis imum est. An non eandem ob causam ex toto regno in urbem regni primariam pecuniae eonvehuntur Τ ibi certe publieae curat res rei ne chartulam quidem unam sine praesenti pecunia poscentibus largiuntur. Cur non etiam qui christianae reipublieae operam navant quique cibo ac potu ut ceteri morta-Ies victitant mercedem sui laboris exigant ' Romae tamen contra quam fieri videmus in aliis regnis multa sine pretio poscentibus coneeduntur. Testis ipse Iosephus Caesar cuius fratri Maximiliano ad Colonienses et Monasterienses insulas adspiranti saeuitas neeessaria sine pretio concessa. Tretes omnes reges catholici qui si suas sibi matrimonio iungere velint consanguineas nihil nune pro necessaria dispensatione coguntur Solvere. Quin etiam pauperioribus, si coniugii hon sis causa sit, parum ac sere nihil idque magis in modum po nae salutaris quam iustae solutionis imponitur. Sie facultas legendi libros prohibitos sic ordinariae indulgentiae licet membrauis diligenter exaratae. sic votorum commutationes atque
alia id genus nullo petito pretio eoncedi solenti Sic interdum Episcopis viam quam vocant secretam ineuntibus paupertatemque praetendentibus ipsa epi copatus diplomata condonantur; ut mihi quidem haec cogitanti nulla videatur auIa libera-
lior atque a quaestu alienior Pontificia. At, inquiunt, Pontifex praeter fiaeerdotii proventus amplo nunc Prineipatu poti uti quo pristi Pontifices earuere. Eo igitur eontentus esto, qui nocessarias in expensas abunde sumetti Sie isti romanae opulentiae invidi obtrectatores qui Pontificem maximum et ecclesiae principes eardinales, rursum ad egestatem et inopiam si fieri
162쪽
posset, quemadmodum olim sub ethnicis Imperatoribus, adaetos vellent. At etiamsi ditissimus de suo sit Pontifex, ideone quod aliunde sibi debitum est remittere debeat ' Quis hane ingem scivit ' Quis e ditioribus eam sibi velit impositam ' Λtqui quas Pontifex possidet terreni dominii opes, uti est ponti
scii regiminis forma laxior et indulgentior, vix pares suStinendae dignitati sunt, eosque ex toto publica rerum administratio et aulae maiestas absumit. Maiores autem ne sint ex parte magna effecere ampla pecuniae Subsidia , quae superiores Pontifices ad alios principes, austrios praesertim ac venetos bello turetco laborantes submisere. Hos enim ut periculo eximerent, magnam aeris alieni vim contraxere, quod dissolvere secuti Pontifices nuuguam potuere, ut eo etiam nunc praegravatum iuveniatur aerarium pontificium. Quo magis miror eos ipsos Principes, quibus tali suo tempore tam opportune subventum est, nune romanam opulentiam acerrime insectari, et Pontificem suis opibus Spoliatum ire, quasi vero quod aliis temporibus exeui , iterum evenire non p sit. Interest ergo christianae reipublicae non honore solum ac potestate, sed etiam opibus Pontificem maximum praepoIlere, nempe ut nullius unquam opem cogatur exquirere, ut neutrarum partium inter Principes perpetuo esse et, si casus
ferat, aliis etiam principibus benefacere de suis possit. Adde his christiano nomini pulcrum ac decorum videri summum religionis Antistitem in Iuxu atque opulentia versari, idque omnes gentes in omni freta sibi semper honori duxisse, atque ipsum, quod magis est, summum iudaici populi Sacerdotem suisse divina institutione Iocupletissimum, in purpura de gemmis incedere consuevisse, potentiam denique prope in sinitam ac regiae parem in republiea exereuisse. Cui de maie-
163쪽
state eoneedere christianorum Pontificem maximum , quem omnes populi atque ipsi adeo reges pedis osculo Venerantur, non vide ur serendum. Perdiu tamen Romani Pontifices parvo conuuti suere utque summa in ecclesiam potestate pollerent, a pompa tamen ac Iuxu abhorruere, quin Apostolorum vestigiis insi stentes, sere mendicato ex gratuita fidelium largitate vixere. Sic ad extremum nostri scriptores. Quibus ego: non d solum. sed etiam ad rogos, ad seras, ad atrociora supplicia rapiebantur sub ethnicis Imperatoribus. At eodem tempore etiam salutare crucis signum ignominiae e. at ac probro, nee nisi post plura secula venerationem habere, atque in fronte regum e sulgere coepit. Et sepulcrum Christi, de quo suerat divinitus praenunciatum lare gloriosum, perdiu iacuit in obscuro nec cultum obtinere coepit nisi post plura saeeula. Suecessere tamen Deo gubernante tempora meliora, cum christiani Prin-eipes , ut suae religionis decus ac celebritatem augerent, Pontificem in sua sede splendeseere voluere, eique ampla
praedia, quibus viveret, praesertim in Sicilia Calabriaque contribuere lea S. Petri patrimonia dicebanturi, tot demum
opes in eum tam essusis largitionibus concessere, ut iam tum maiestas pontificia prope regiam aequaret. Quibus eum ac eeder ent decimae, quae in annos singulos Ponti fiet solvebantur, tanta argenti vis ex orbe toto in pontifieium aerarium iu serebatur , quanta fortasse hodie non redit e vectigalibuditionis pontificiae. Documento esse pussunt tot illa ram Sumptuosae magnificentiae monumenta, quae etiam nunc in urbe Roma e Spiciuntur, praeter immensos sumptus, quos Si e
emplis adornandis, sive peregrinis sustentandis Pontifices eorum temporum diciebant, de quibus Anastasius Biblioth
164쪽
zoUMENTARIl 163earius narrat. Vertente demum seculo post Christum natum octavo, cum Leo Isaurieus Imperat0r a fide eatholica defecisset, et saeras imagines earumque cultores atrociter ad
necem usque insectaretur, plures Italiae populi, excusso impii Principis iugo, alii alios sibi duces ac vindices elagere, B mani vero in fidem p uetestatemque Gregorii secundi Ponti sicis ultro se contulere. Cum deinde tu eadem perfidia atque impietate persisteret Leonis situs Constantinus Copronymus, ipsumque Poutificem Constantinopolim ad se vinctum trahi iussisset, ad eius defensionem coniunctis armis atque animis consurrexere plures Italiae provineiae, ab eodemque religionis conservandae stud o sese Pontificibus pleno iure rigendos permisere; quo demum adeo fractae vires Graeci Imperatoris sunt, adeo spreta eius auctoritas, ut orientis imperium omnino in oecidente eonciderit, fueritque habitum pro extincto. At parte alia magnam Italiae partem obtinebant Longobardi, quorum erat haud minus gravis et intoleranda dominatis; provincias Pontifici deditas invaserant, alque ipsam Romam bello premebant. Quare Pontifices, leto eum Francis laedere Carolum Martellum ae Pipinum primo, deinde Carolum e
gnomento m8guum auxilio vocarunt, qui repressa Longobardorum potentia non solum urbem vexatione ac periculo liberavere , sed et provincias ab iis occupatas. Exarchatum inprimis, Aemiliam atque Pentapolim rursum ad obedientiam Romani Pontificis eompulero. Cuius meriti gratia Pontifex Adrianus, ut iam legitimus senatus populique romani moderator ac princeps, novum in occidente creavit Imperatorem quem dixi Carolum, impositaque corona imperiali, ipsum adoptavit ut filium, ac patricium Vrbis idest defensorem romanae ecelesiae constituit. Atque hunc denique in modum,
165쪽
Deo propitio ac tempore, in hane tantam lutem ae magnificentiam edueta est dignitas pontificia, essectumque quot de ecclesia a firmabat Christus Deus, cum similem esse dixit
gravo sinapis, quod minimum est guHem omnibus seminibus. eum autem creverit, maius est omnibus oleribus et fit arbori
Mailh. 13,31. Frustra igitur nobis priorum Ponti si eum pa periem, humilitatemque obtrudunt invidi, eum maxime illustriora sorte non fuerint regiae dignitatis initia. Ego sane non arbiuor Nembrotium illum, qui primus regium nome ae potestatem usurpasse dicitur, continuo purpuream chla-mIdem et coronam auream assumpsisse, cum eoque aulicorum ac vigilum apparatu, quali hodie utuntur reges, tu solio consedisse, nec denique tantam in populos auctoritatem sive Iegibus serendis sive tributis exigendis sibi arrogasse. Verum his omissis, cetera quam brevissime exequamur. Non mire solum audaces indoctique, ut supra demonstravimus, seriptores hi nostri sunt, sed plane amentes ae stolidi, uti qui malum ipsimet sibi eonfiseunt ac suis, quaque opera deprimere auctoritatem Pontificis et aegre facere aulae romanae studenti eadem iugum cervicibus hominum Ionge p0
tificio gravius imponunt. Quidquid enim potestatis Ponti fiet detrahunt, in principes transferunt, qui quidem leges mulio
rigidiores serunt earumque custodiam non meris poenarum aeternarum minis sed praesenti supplicio exigunt. Fac deinde liceat principi eontra quam Iegibus scitum est in ecclesiae hona manus inlicere de iisque arbitratu suo decernere. Quis non suturum spondeat, ut sua cum secerint quae Sunt Deo sacrata, manus contineant a profanis Quam facile novi existent Achabi , qui vineas Nabothorum invadant utque haec desint, quorsum evadent illa subsidia pauperum, il-
166쪽
COMMENTARII 163la ornamenta templorum , ille etiam derens eleri cultusae nitor, quibus rebus hactenus sacerdotiorum et coenobitarum proventus absumi consuevere 2 Ad extreNum qu3mdiu locupletes ecclesiae et coenobia satis a bonis proventibu que instructa suere, multi nobili quidem loco sed in tenui fortuna nati aut elericali militiae dabant nomen, aut etiam in religiosa septa se recipiebant, ibique nulla suae gentis impensa sat commode vietitabant, qui deinceps aut arma ferre vel inviti, aut aliud durum capessere vitae genus cogentur et paternae domui incommodare nunquam desinent. Quae publica mala paulum si attenderent inficeti isti Principum Sentatores, non Ric temere contra pontificiam potestatem in-Veherentur, minus quidem certe principalem esserrent. Nec tamen hie ego graviora illa commemoro quod, tot partibus imminuto sacerdotum utriusque eleri numero atque ad m, ram paueitatem redacto, deerunt divini cultores idonei, ac saepe populus divinae legis institutores, saepe divini verbi praeeones ac sacrorum ministros desiderabit, et multi in ipso vitae exitu necessariis aeternae vitae subsidiis destituentur. Isis enim calamitatibus nihil angi nostros philosophos certo scio. An vero saltem negotium principum isti agunt eorumque securitati eousulunt ' nihil minus; idque extremum est socordiae atque imprudentiae, quod dum Principum Studiosissimi volunt videri, iisdem ipsa re nocent et perniciem, nihil tale, ut puto, volentes struunt. Principio enim clericos et enobitas, quae hominum portio non exigua ac sere auctoritate praecipua, contra ipsos concitant Principes, totque illis interne inimieos parant, quot suis opibus spoliantur. Id autem principibus periculosum , cum nullum sit prinei palis Potentiae munimentum firmius amore populorum ac fide. Il-
167쪽
iud deinde eertum, quaedam incidere posse, ut saepe vitas, sum Prineeps ope populorum ac benevolantia maxime indigeat. Quod quidem si unquam timendum, maxime hoe phil gophico seculo cum homines quidam nova quadam luce, uti gloriantur, collustrati multa vident ignota maioribus, utque certis apparet indiciis, aegre quodvis patiuntur imperium atque ad primaevam illam humani generis aequalitatem libertatemque respiciunt. Quid ergo si quando popuIus vel Iegum vel exaetionum impatientia i nee euim tam patiens p pulus quain cleriei et coenobitae vel qua alia eausa in seditionem eernitur ' Tumultum exorientem armis comprimet Prinreps. Credo, at non sine sanguine et graviorum metu.
Quid rursum si in seditionem ipsi cooria utur armati Fidem iureiurando obligarunt Principi. scio; at quantula iuramenti is, eam nisi excitent foveantque saeri religionis interpretes ac ministri' quid vero sperandum ab his eum proculcati, depressi , ludibrio habiti, suis spoliati fortunis ae privilegiis suerint ab ipso Principe quid demum opis in Ponti flee Maximo qui aliis temporibus ut rerum arbiter concordiaeque aptissimus eone iliator partibus interveniebat, nunc vero su-rentem pacare multitudinem, neque si vellet, iacente auctoritate, posset documento esse possunt tetra illa et insanda quae Carolo Regi primum, deinde toti eius familiae in Anglia contigere, quorum quidem nihil ut arbitror contigisset, si quid apud eam gentem prisca ecclesiae dignitas et Pontificis Maximi auctoritas valuisset. Quo igitur Ioeo ac numero hi habendi sint tam inepti seriptores, qui contra Romam Romanumque Pontificem tantopere debacthantur simulque ipsi sibi et quibus adulantur principibus malum creant, nemo nou videti
168쪽
Ex his tamen tam impuris ac saecuIentis sontibus hausta opinari fas est quae CaunitEius Iosephi caesaris primarius administer, ut supra vidimus, scripto cou signata reliquit. Iuvat enim ad ea quae tum leviter ac summis tantu n labiis attigimus, parumper hoc loco recurrere in iisque paulo diligentius immorari. Et sorte causam praecipuam tot novarum rerum, quibus tota hodie perturbatur ecclesia, repdriemus minusque optimi Principis firmitatem in iis inceptandis ac persequendis mirabimur. Caunitrius ergo ad Gara inpum Ponti sicis nuneium iis de rebus modeste conquerentem rescribens illud primo p nit loco ac pro certo sumit, Pontifici Maximo ius nullum esse in ecclesia universali nisi si agantur res dogmaticae aut merespirituales: ceterum exteriorem onmem disciplinam et quidquid demum non divinae sed humanae institutionis eSt in potestate esse Principis, qui proinde suo iure possit quaslibet Melasiae Ieges et consuetudines Ionga licet seculorum posM sione roboratas, si minus placeant, invertere, inducere atque abolere. Haec ipse totidem sere verbis. Anne igitur Principi
liceat sacerdotales vestes commutare eum militaribus' solemnes Saerorum ritus ae eaeremonias totamque adeo ecclesias liturgiam invertere, inducere atque abolere 2 exteriora enim hare sunt, non divinae sed humanae institutionis, nee eerte inter res dogmaticas aut mere spirituales numeranda.
Non arbitror hoc sagacem hominem dicere voluisse quod nouabsurdum modo sed plane ridiculum videretur. Quid ergo dieam inserius. Illud interea quis serat quod itidem disertis verbis adiungit. Principes ultro libenterque Christi religionem in suis ditionibus admisisse propter doetrinae sanctitatem, sua tamen ineolumi potestate, nunquam admissuros si qua parte huie detrahendum existimassent. Quid, quaeso, dici poterat
169쪽
inconsideratius ' sane nobis hactenus atque unicuique ch stiano persuasum erat Christi religionem rebus humanis omnibus, nedum regiae potestati, esse anteferendam: et Hermenegildum martyrem laudamus, propterea quod non modo regnum amittere, sed vitam etiam ac sanguinem profundere maluerit quam mutatae religionis indilium praebere. At nunc si Caunitrio credimus, Principes Christi reIigionem non admitterent, nisi sua incolumi potestate, sique ipsum eo uteret Iosephus Caesar, prius Christi iidem eiurare deberet, quam HI unum apicem suae potestatis amittere. Quod plane impium atque horribile dietu est. Ceterum ea cum scribebat vir sagax aliud, ut suspicor, spretabat nihiI quam opes eccle iae, quas vult in potestate esse Principis. Auget suspicionem quod videmus ditiora tantum religiosorum ae sacrarum virginum coenobia Caesari; iussu supprimi, pauperibus paret. Atque de his tamen bonis ita sancitum est in conellio oecumenico Tridentino ut si quigea usurpare qu0quo modo ausus sit, quaeumque is ilignitais etiam imperiali aut regali praefulgeat, tamdiu anathemati subiaceat, quamdiu usurpata non restituerit atque a Romano Pontifice absolutionem non impetrarit. Aderant in eo conventu eum hoe decretum est factum legati omnium sere regum catholicorum. Νemo reclamavit, nemo laesam sui principis potestatem doluit. Caecine ergo omnes aut stupidi praeter Cauni trium' qui si sorte nostrorum philosophorum more prima illa nobis obtrudat Melesiae tempora, cum nondum malae ut aiunt consuetudines in eleri disciplinam irrepserant, Laurentium scimus sortissimum illum ac gloriosissimum Christi athletam. iussum a Valeriano Caesare thesauros ecclesiae depromere sibique in manus tradere, non modo tutanti non pa-
170쪽
ruisse, sed auro argentoque inter pauperes iussu Xysti Ponti- si eis distributo, horum dumtaxat squallidos Valeriano obtulisse greges atque avidi principis cupiditatem lusisse. Adeo iam tum bona Deo sacrata ecclesiae propria ac Principi indebita eensebantur. Aut igitur id ipsum lateatur Caunitχius necesse est, aut Laurentium dieat iure suisse damnatum ape tae in Principem contumaciae et commeruisse cur tam atroci supplicio necaretur. Vtrumvis elegerit, nobis perinde est. Sequitur illud alterum scripti eau nitetiani caput, deliberatum ac fixum esse Caesari, ut suae ditionis episcopi priora episcoporum iura, quae ipsis romani Pontifices per manifestam iniuriam ademere, recipiant iisque in sua quisque dioecesi posthac libere utantur. Ea namque ordinis episcopalis propria esse, et inhaerentia, ab eo inseparabilia, utpote ab ipso Christo Deo primis episcopis idest apost0lis contributa. quae proinde nulla humana potestate adimi minuive potuerint. Quid vero si non humana sed divina ipsius Christi potestate fuerint adempta aut imminuta ' ignorabat videlicet ea cum scribebat homo aulicus, Christum priusquam in caelum ascenderet suum in terris Vicarium constituisse Petrum, Petro suam pascendi gregis supremam divinamque potestatem detulisse, eaque propter etiam apostolos, ut supra demonstravimus, Petro suisse subiectos. Ignorabat soli dictum fuisse Petro:
et tu aliquando eonversus confirma fratres tuos; soli pases oves meas: soli claves regni caelorum fuisse c0mmiSsas. Ign rabat denique aut certe non considerabat potestatem Christi vicariam a Petro ad suecessores eius romanos Pontifices inte-
gram descendisse; qui proinde si qua episcoporum iura contrahenda sibique reservanda duxere, id non per iniuriam sed iure bono, non humana sed divina ipsius Christi potestate secere.