장음표시 사용
131쪽
nedixit ac per devexum abruptumque Appennini iugum d lapsus in Vmbriam, Fulginiam mn Ilo adhue sese attigiti Paratum illi fuerat, ut ante, hospitium in augustinianorum eo nobio. Sed quale ae quantum invenerit in ipso e nobiladitu praestolantium agmen vi eredibisse. Aderat ante omnes cardinalis Antamorus episcopus Vrbevelanus nee alia lausa huc usque ab sua sede venerat quam ut Pontifici maximo, euius beneficio amplissimam dignitatem erat adeptus, debitum gratulationis ossicium persolvereti Aderant praeter urbis ' prium episeopi Perusinus, Nucerinus, Eugubinus, Civitatis Plebanae, Tudertinus. Asi siniensis. Aderant Urbis veteris. Perusiae, Tipherni, Fabriani, Nursiae, Hispelli Gubernatores, ut nihil dicam de Fulginatensi Magistratu ac icto nobilium ordine. Pius omnibus sed cardinali potissimum humanissime salutato intulit se in eoenobium et paulo post eardinalem in colloquium admisit. Dein episcopis viritim omnibus et Gubernatoribus aures dedi L Operosa civitas Fulginia est sed cerarium maxime opificium exercet. Itaque ea n te ardentibus e cera saeibus urbs sere tota colluxit. Postridie mensis iunii die undhelma Pontifici deliberatum erat pervenire Narniam. Prius tamen quam Fulginia extin ret tum solemnia religionis absolvit ia aede eoenobii, ubi s trum eo praesente celebratum est, tum usitatam benignita tem exercuit in sacrario ubi multos, e nobilibus praesertim
seminis, ad osculum pedis excepit et postremo veetus ad palatium publicum, inde populo benedictionem elargitus abscessiti Post millia passuum sere sexdecim oecurrebat Spol tum urbs Vmbriae nobilis atque praeclara, quam olim ab Annibale laustra obsessam Livius tradit. Dum in urbem in-Disiti co by Co
132쪽
vehitur, per p0rtam quam etiamnunc fugam ab Annibale su-gito denominant, obviam processere duo cum Gubernatore Lega i ex nobilioribus civitatis qui sui communis obsequia deserebant. Aedes Sp0leti sunt peramplae Colligularum, qua ex geme cum ess t Ioannes Baptista maximus, ut appellant, aulae pontisiciae praecursor, is de industria prosectus ab urbe Roma eas ad excipiendam vel ad tantulum temporis maiestatem principis instruen das, in primisque lautum ex omni
delicatiore cibo symposium adornandum curaverat. Illuc ergo Pontifex devectus est. Dum vero parat e curru emeendere occurrentes ex nec opinato videt Romualdum Onestum Bra-sehium et Antonium de Auria, illum nepotem ex Sorore suum et pontificiae domus praesectum , hunc admissionum magi-Strum, qui una venerant huc usque ab Urbe, tum ut optatissimum Principem tanto post intervallo reviserent, cum ut mandata eius exciperent. Et iis proxime adbaerebat, quem supra nominavi Ioannes Baptista Colligula. Eo aspectu Pius maiorem in modum est delectatus. Aderant praeter hos urbis episcopus, Magistratus, clerus et patriciorum ingens numerus. Ipse per medios vadens, grandem primum aulam ingreditur , ubi laeta symphonia personabat. Et erat orchestra ipso structurae artificio visenda, omnes eodem et eleganti vestitu symphoniaci. Trangressus inde in interiora cubicula, ibi plurimum temporis familiariter inter romanos advenas γ-suit, in quibus suit Collig ilae uxor Marianna Cassarella eum liberis. Demum totam utriusque sexus nobilitatem et ecclesiasticos viros ad osculum pedis excepit. In digressu rogatus a Colligula, ne gravaretur multitudini, quae circa domum conssuxerat, benedicere, ultro processit ad senestram eum in
133쪽
usum egregie ornatam ac populum spoletinum pontificia b nedictione laetum reliquit. Continuato dehine itinere Interamnam Fenerat, splendidam olim urbem, et adhue aedifici rum reliquiis in primisque celebri Velini amnis Iapsu eonspicuam. Dum mutantur equi affuere episcopus, Magistratus ac nobilitatis primores et sua Potitis ei obsequia detulere. Ipso gratum habuit ossicium, nihil tamen moratus, sestinavit Narniam usque progredi, quo inclinato iam die pervenit. Hospitium ibi tepit suo more apud dominici nos. Et sorte hue usque ab Ancona praecesserat ordinis summus Praeses Qui nonias et Pontiseem in eoenobii limine eum sua familia opperiebatur. Aderat et narniensis episcopus eum clero ae nobilioribus civitatis. Pontifex in interiora deduetus, Quinonium post paulo et episeopum admitti seorsum iussit eosque apud se ad horam vario sermone detinuit. Eeee autem adulta iam uo-ete rursum in conspeetu Braschius et Auria qui Romam e talo cursu properaban . Sed eos Pontifex brevi dimisit. Sequenti die iunii duodecima praestituta prosectio erat nec ultra Fescenniam teivitatem Castellanam appellat vulgus urbem vix trigesimo ab urbe sitam lapide. Modica itaque haec erant itinera, nec properato erat opus. Nullam tamen iactu- .ram temporis Pontifex faeiebat. Prius quam Narnia discede- iret, divinam Hostiam proponi palam iussit in aede eathedrali, ad eamque progressus et sacro intersuit et solemnem benedictionem accepit. Intulit deinde se vicinas in aedes episcopi ibique sacerdotale collegium itemque plurimos tum religiosorum tum nobilium ad osculum pedis elementer admisit. Postremo e senestra, quam coneinne adornaverant, popuIO benedixit. Atque omni praecisa mora ex iisdem aedibus con-
134쪽
Menso curru per viarum ardua ueuit Otriculum. Ibi ut auteme dicere memini, cum constaret nobile extitisse olim municipium Romanorum, multa ipsius iussu effodiebantur antiquitatis mo umenta, statuae, columnae, tripodes, inscriptiones, musiva atque his similia, quorum deinde selectiora inmugaeum vaticanum inserebantur. Haec ipse omnia inspicere diligenter voluit. Et opportune ab urbe advenerat Franciscus Carrara, congregationis quam Foeant concilii a secretis, istarum rerum apprime intelligens vir, euius consilio aliae atque aliae effossiones iussae designataeque sunt. Per haec magna diei pars fluxit. Itaque civitatem Castellanam nisi devexo iam sole non attigit. Vrbem tormen is ab arce salutatus intravit et continuo ad aedes Androsillarum, ubi paratum illi erat hospitium , devectus esti In ipso aedium aditu inventus urbis episeopus eum Marchione Angelo Androsilla et magistratu aliisque ex nobilioribus. Aderant praeter hos novus pontificius auditor Campanella itemque novus promotor fidei Ersebinius, quippe his honoribus recens aucti hue usque ad agendas Principi ita de se merito gratias venerant. Hos omnium primos admisit Pontifex, deinde episcopum, postremo Androsillam, attinuitqucr incredibili omnes benignitate, donec salutatorium occludi eubieulum iussit.
Illuxit tandem dies iunii mensis tertia decima qua Pius Pontifex die longam peregrinationem absolveret atque urbi maiestatem quasi postliminio redderet. Mane eius diei nihil praetermissum est usitati. Data primum sacerdoti litanti opera io templo cathedrali, deinde in domo episeopali canonici ad osculum pedis admissi. Populus demum ex edito pontificia donatus benedietione. Et eontinuo Romam versus iter
135쪽
fieri coeptum est. Ariniani quod oppidum laudate est nobili
simae gentis Caesiae, inventus conspicuo loco arcus triumphalis strueturae perquam magnificae, quem in honorem Pontificis tranς euntis erigi iusserat Ducissa tori domina. Et aderat ipsa cum filio, ut obsequium per se Phineipi testaretur. Eam sibi ad pedes a te identem humanissime Pius excepit ac verbis ani antissimis eompellatam dimisit. Nee admodum abrupto cursu porro ire perrexit ad primam quam vocant, portam, stationem longi itineris ultimam atque urbi proximiorem. Ibi exscendit e curru incIusitque se vicinam in domunculam quam summus earund in stationum in pontifieia ditione praelaetus Marchio de Maximis apte ornandam curaverat. Supervenit interea Philippus Columna magnus regni Neapolitani. ut loquimur, Comes stabuli, utque patriciorum dignitate eaput sua simul et romanae nobilitatis obsequia gratulationesque detulit. Vna Fabricius eius frater Avellae princeps venerat. Vtrumque Pius perquam Mementer accepit attinuitque, dum visa congruens est iusta hora, eum demum praeeunte quem dixi Marchione de Maximis, in urbem iter direxit. Vt ventum ad pontem Nilviiim adhuc plus mille passus ab urbe procul ab arce adriana tonare aenea tormenta coepere: simul inventi duo cardinales Albanus totius sacri collegii deeranus ac Leonardus Antonellus primus inter patres cardinales quos Pius creaverat adlectus. ut omeli ea usa Pontifici ob iam veniebant. Bis namque unis id ipse permiserat , ceteris idem cupientibus praecise vetuerat. Cumque ibidem essent in promptu usitati eurrus pontificii eum consueta tum Ievis armaturae equitum , tum Iorieatorum custodia, nobiliorem in currum transgressus unaqne secum
136쪽
COMMENTARII 133 assumptis binis quos dixi eardinalibus, sequente aulicorum longo comitatu, cui ad portam saminiam peditum helveti rum custodia se adiunxit, urbem aliquando tandem intravit atque ad templum vaticanum recta devenit. Iam quana exsultatione ae laetitia revertentem aceeperint Romani Pontificem dici vix potest. Eius revisendi studio prodierunt extra urbem frequentissimi ad multa passuum millia ac vias omnes magnis agminibus obsidebant. Multo maior intra urbem
concursus. Laetae undique acclamationes, undique consonae felicem faustumque reditum ac sospitatem gratulantium v era. Vtrum tanto plausu laureatos olim acceperint Imperatores nescio. Aderat in templi vestibulo cardinalis Arehipresbyter Dux Ehoracensium cum suo sacerdotali collegio, et Venienti gratulabundus occurrit. Eum Pontifex arcte complexus ceteris humanissime salutatis ad aram euehat istici Sacramenti processit primum, deinde ad tumulum divi Petri ac brevi utrobique precatione adhibita, actis Λlbano atque Antonesto gratiis, per scalam constantinianam in palatium ascenditi Iam tota aulicorum lurba convenerat praeibatque. Eproximo duo quos uominavi praesules Braschius et Auria mirabantur hisque alter Pontificis ex sorore uep S Ludovicus Onestus Braschius se adiunxerat. Priusquam ad pontificiam habitationem venias, aula occurrit ingens necessario praetereunda. Ibi venientem expectabant ossicii praestandi causa eardinales quinque Carolus Regronicus S. B. E. Camerarius sic enim appellanti, Columna Pontificis in urbe Vicarius, Boschius maior poenitentiarius, Gerdillius et nuperrime in collegium adlectus Mattheius. Ab eadem eausa in uno ex interioribus tubieulis expectabant cardinales alii
137쪽
136 DE PROFELTIONE PII VI P. N. COMMENTARII
quatuor, Palla vicinus rerum administer primarius, de Comitibus diplomatum, Io. Baptista Berronicus supplieum libellorum magister, Nigronus prodatarius. Grato Pius animo atque hilari vultu excepit omnium omela, atque omnibus eum gratiarum aetione dimissis in sua eubicula se recepiti Binis proxime eonseeutis noctibus legati prineipum exterorum , testandae causa laetitiae, festivos ignes ae lanalia prae suis aedibus ineenderunt. Idem ne laeerent honestiores
quique Pius inhibuiti plieit Liber Tertius
138쪽
Quid tandem ad rei summam Viennae eonfecerit Pius
sextus adhue est in obscuro. Sane ipse tertio post reditum revertente men Se, primum cum habuit coetum cardinalitium clum peraeli itineris ra. ionem reddit multa de Iosephi Caesaris praestanti ingenio deque prosum erga se liberalitate di seruit; at ad negotia quod attinet quorum causa tantam peregrinationem Susceperat, ea leviter admodum ae persun-etorie attigit, illud tantum generatim affirmans se sere quotidie eum eo libere familiariterque tractasse et quaedam eaque gravia ab eius aequitate retulisse, quorundam vero si non exitum at spem non medioerem secum reportasse, quae qualia essent non aperuit. Cum tamen interea Caesar semel coeptis nihilo seeius insisteret pergeretque uti prius ecclesiae opes invadere et eoenobitas et sacratas Deo Virgines subinde a suis septis extrudere atque his similia quae iam ante fixa animo
ae deliberata habebat libere exequi, ne lue his rebus Pius vel tantuIum commoveri videretur, inde multi coniectabant aliud nihil Pontificem in iis congressibus obtinuisse, quam ut Prin
139쪽
138 DE PROPE TIONE PII VI P. H.
ceps male animatus ad atrociora ne prorumperet, id quod lucro apponi pro ea temporum perversitate oporteret. Super haec multi suspicabantur evenisse quod saepe inter patremat filium, ut patre benigno potentior filius obstinatus sit; Ponti fieem videlicet cum expugnare Caesarem atque a Suse ptis consiliis removere non posset, multa ei eeclesiae legibus vetita permisisse eaque seri cum bona sua venia quam eum aperto Euae potestatis contemptu maluisse. Ceterum ipsi eum Caesare optime convenire. Sed iam dum haee scribimus casus momenti gravioris intercidit eum et indulgentiam adhibendam Pius eensuit et pontificiam auctoritatem Caesar palam interponere coaetus est. Quid id suerit nos breviter memoriam temporum exponeudam suseipimus. Iam ante Caesar ut supra dicebamus Pium rogaverat de iure quod vocant nominationis ad omnes episcopatus, qui sunt in Insubria ditionis Austriacae, cumque roganti Pius se dissicilem praebuisset contendere coeperat id ius sibi deberi pro potestate principis ingenitumque regio
dominatui esse. Sic nempe eius administri ae theologi si tuebant. Anno post haec nondum evoluto cessit e vita I sephus cardinalis Puteobonestus archiepiseopus Mediolanensis et continuo Caesar, velut iam explorato ac certo principis iure, successorem elegit virum alioqui dignissimum Phillypum Vieecomitem, et eleetionem deserri ad Pontificem utique adprobandam eius auctoritate te promulgandam iussit. Ea
res graviter perturbavit Pium atque in utramque partem angebat. Sive enim electionem haberet ratam, res pessimi erat exempli ac sua deinceps antiquissima possessione sedem Apostolicam ipse spoliabat; sive approbationem negaret, Caesarem irritabat et forte episeopum schisma leum ultraiectino simi-
140쪽
COMMENTARII 13s Iem ferre in Italia cogebatur. Interea consilii anceps deliberationem sustinebat, donec spes aliqua negotii componendi assulgeret. Ecce autem nec opinato in Italiam a: que adeo Romam ipse Caesar venit salutaturus ut aiebat Pontificem in sua sede eique vicem pro Viennensi itinere redditurus. Pau- eos ibi dies mansit. quibus diebus Pium se e quotidie eon veniens cum eoque amice ac familiariter agens facile impetraxit ut electionem pontificia auctoritate confirmaret, non
prius tamen quam ipse Caesari facultatem eligendi liberali quadam indulgentia contulisset. Ita deinde eonfirmavit ut electio non proprio principis iure sed ponsi sieta concessione iusta haberetur idque ipsum publicis litteris consignaretur.
Has praeterea conditiones imposuit ut Vicecomes Romam perinde ac ceteri Italiae episcopi accederet, usitato examini se subiiceret, nec ante Se pro episeopo gereret quam eis D mine compellatus in consistorio fuisset. Quae quidem omnia Caesar, ut nullus aderat Cauni trius qui ira etationem intervertereti ultro ac libenter admisi. Atque ita prorsus, uti eum magno utriusque partis assensu convenerat, factum eF t, nisi quod Iegem de examine subeundo Pius aptissimo ar isicio temperandam duxit, ipso Vicecomite in t 'r episeoporum examinatores adlecto qui proinde eognoseere de aliorum doctrina, non suae rationem reddere deberet. Π exitu gravis est contentio composita graviores in ecclesia turhas paritura nisi sibi quiddam Caesar et Pontifex invitem condonassent. ceterum ut aliqua velut divinando perstringam inam rem ipsam acu tangere nemo sortasse queat , nemini ne Principi quidem nisi ex publica eausa licere rem alienam invadere sibique adrogare, extra dubium est. Documento esse P
lest, si desint eetera, instieta divinitus poena Achabo Regi