Initia disciplinae pathologicae auditorum in usum edita

231쪽

εtipatus Symplomatibus, quae singulas Vitae ipsius periodos Comitantur. I em illustrant intermittentes febres et exanthemata febrilia.

569. Efficitur iis, quae I42-568) dicta sunt,

haec Symplomata non tantum ob Servanda eSSe me dico recte Curaturo, Sed interpretanda eorumque perscrutandos fontes, diScrimina, nexus cum inter

8e, tum Cum morbo, ut quid singula, quid juncta significent, intelligatur.5 0. Hanc φαινόμ ενορν scientiam tradit ea pars palliologiae, quam Symplomatologiam vocant, in qua uti naturae morbo amictae VOCeS, VOCubula, signa ab origine repetuntur ac legitima ratione explicantur, ita eiusdem etymologia et grammatica dici haberique po88et. 5 1. Idcirco huius non minor e8t, quam aetiolo giae dignitas, et utilitas Samma ad morborum

Scientiam, eventuum praeSen Sionem et Curationem legitimam, earum praesertim Valetudinum, quue compositae indolis sunt, et complicutae, qualeSpleraeque esse Solent, ad persequenda ipsarum in Crementa et ab una ad alteram oeconomiae paΓ-tem progre88 18, Ad accuratam denique distinctionem Virium in Corpore agentium, CriSium nati iraeque moliminum et ipsorum morbi essectuum

5 2. In lii S cum sequi ordinem placet, qui a Vi

232쪽

iae plasticae sumpto initio physiologicae respondet actionum vitae interpretationi naturaeque judiciis.

573. Corpori, ne Vitae perenni motu pereat, alimento opus est, ad quod capiendum invitant et voluptas et dolor, ex fame sitique natuS. 574. Hi gen Sus naturae, muli urn varii, etiam in prospere Valentibus, in aegrotantibus aberrant Plurimum Vel excedentes, Vel torpentes, Vel alienati. Excedunt in butirno, fame canina, lupina, torpent in anorexia, apositia, abludunt in

pica, mala Cia. 575. Quae ut singula disserunt CUn Cta eo DΟ-niine conVeniunt, quod ponant nervos ventriculi quacunque ratione assectos, per idiopatheiam, Sym-ralliciam, protopatheiam, deuteros allieiam, qua Tum De uro Si tam interpretatio ab ipsius ventriculiana tome et physiologia ducenda est. 526 veni riculus, organon Compo Si tum membra

sunsulseris, ibria pliaticis nervisque tum a decimo Dei Vorum Cerebralium pari, tum a plexu coeliaco nervi sympothici magni, vitae plasticae Commune quoddam 5et Sosium, Cum omnibus ferme corpoFis

233쪽

partibus multiplici Vinculo jungitur: Cum Corebro, pulmone, corde per nerVum V3gum, Cum hepate, liene, renibus, genitalibus per sympathici plexus, per Vasa et fabricae similitudinem, ut intellectu

facile sit, has naturae Voce8 non unius ventriculi esse, sed multarum etiam remotiSSimarum partium, plurimumque dissicultatis habere, earum

577. Appetitus, sive fames aucta vel verax eSt, vel mendax. Verax, Ubi ab inedia, Vacuitate, inanitione, post magnum Corporis motum, labo rem, alvi profluvium, lactationem Similemque e cretionem auctam. Mendax, ubi nullae eiusmodi caussae praeCesserint tumque vel ab irritamento, succo ga Strico acriori, colluvie varia, acribas ingestis, entoZois, Vel a nerviS Cerebroque aegrotante, in hystericis, hypochondriacis, epilepticis,

manici is proficiscitur. Illius Species hulimus, cum esuriem non Satiatam animi deliquium sequitur, ab acido, Vermibus, intenso frigore, Summis laboribus, inedia; fames canina, lupina, ingestis Vomitu, alvo Celeriter ejectis, a Ventriculi intem perie, imbecilii tate, aut impedita chyli absorbilone, aegrotantibus mesenterii glandulis, si unt. In hisce et musculus Ventriculi in ConSen Sum rapitur, qui in lithophagis gallinaceorum ventriculum torositate aemulari viSuS est, Ventriculo ipso inte dum contracto, interdum latiori, Pyloro amplo.

234쪽

CONCOCTlONIS MORBOSAE SIGNA.. 578. An orex in morbum Ventriculi, haematos eOS, Vel generis nervorum a Ccu Sat. Ventriculo instam. malo, 8 Cirrho so, AphthOSO, Otoni CO, paralytico a I ljelitus deletur. Deletur menstruo gastrico, bilioso pancreatico nimis diluto, potione tepida, larga, nut non Satis Copio So, aut pravo. Humoribus aliorsum avocalis, in crisi acutorum, languente in citroiit Cis respirutione, circulatione, aut dormiente CCrebro, torpente senSu, o ut mente alia Cogitante in dolore, tristitia, melancholia.

5 0. Cibi fusi id tum, a positia, easdem, Sed gra'

viores indicat Caias Sas, Iirae Sertim assectionem Saburralem, nervoSam, iussummatoriam, Organicam ventriculi, intestinorum, nerVOS paris lyti COS, mentem alienatam: in m a Di δ, monOP. unia Croti Cu , reli-piosa , olia, taedio vitae. Cibi Singularis aversatio a morbo nata, Saepe naturae Vox e St, Cui Ob-εequendum.

580. Eiusdem ferme originis est appetitus depravatus, qui Si cum aliorum ciborum sustidio, aliorum cupiditatem vix satiandam jungat, malacia, sin vero in horribilia seratur dicitur; in-htinctu sive Salutari, Sive morbo So. Quorum np petitu iam magna purS e88e a DerVO Sympathico, Cerebrum et phanta sitim seriente, Videtur. 581. Sitis humorum defectum signiticat in Ore, situ cibus, canali Cibario, Cortiore reliquo, ex morbo acuto, Chrotii CO, Secretioliibu S, CX Uretiolii in

235쪽

cONCOCTIONIS MORBOSAE SIGN L 223bus nimium copiosis: in Sudatione, alvi, urinarum fluxu, hydrope; tum acria ingesta denotat, humorum dyscrasiam, spasmos, alio in aliis potulenti genere eXplenda. 582. Sitis absentia, ad ipsia, etiam morbo8a eSt, ubi praeter rationem in morbis acutis, vigentibus observatur, aridis faucibus, Ore, lingua, poni que aut paralysin, aut delirium; morbo vero declinante in bonis signis numeratur. Quandoque ab uberiori muci, salivae secretione est: in febribus lentis, mucosis, aut blennorrho et 8 Chronicis, subinde ab aucta ab Sorbtione Cutanea. In illis humescentibus faucibus, lingua totoque ore interno crisis exspectanda , in. hi SCe muCO parcius secreto ac redeunte Siti Sunatio. Quandoque peculiaris potionis appetentia Salutari S : a Cidulae, refrigerantis in sobribus inflammatoriis, biliosis; vini

contra in adynamicis. 583. Manducationis apparatus partim mechanicus, partim Cla emicus, Cui par quintum, trigeminum, praee8t, Utraque portione Sensoria atque motoria accedente sympathico, laeditur mandibularum s au tura , ludiatione, Carie, an CylOSi, dentium dolore, infirmitate, defectu, musculorum illa S partes moventium vulnere, inflammatione, Si u Smo, lauru lysi, oris, labiorum, buccarum, linguae vulnere, inflammatione, ulcere, excoriatione, Aphthis, tu-

236쪽

224c03COCTIONIS MORBOSAE SIGNA. more, αγκυλόγλωσσ ω , mutilatione, glandularum denique et humorum Salivalium vitio. 584. Deglutitio magnam requiren8 virtutis ne

Veae, muSCulo Sae Contentionem magnumque musculorum conspirantium numerum, male sit palato, lingua, larynge, oesophago et reliquis musculis parti lausque vicinis inflammatis, Vitio organico, Spasmo, a tonia, paralysi uillictis. Quorsum pertinent angina multiplex, oesophagitis, Vulnera, ulcera, Aphthae, exCoriatione S a morbo, a Cribu S, Veneriis; induratio, Scirrhus, tumores glandularum, orteriarum Vitia , aneurysmata, Pharyngocele, gangraena suu Cium, passio hysterica, hypochon-driaca , hydrophobia, a poplexia, neu TOSCS RCuicte, Chronicae, torpor Senil 18. Quanta autem diversitas est partium, interprete anatome, tanta eSt na turae laesionum, ut olla sit a Vactis, alia a ne Vis, otia a musculis, ossibus, cartilaginibus, amu COS a , Cellulosa , glandulis alia dysphagia , quom reliqua Symplomata deClurabunt. 585. Digestionis laesae, sive dyspepsiae Symplomata; Sensus molestiae et ponderis post pu8lum, Tuctus, flatus, horborygini, sapor oris deprava tu S, an OreXia, Carebaria, abdominis dolores, epi- gastrii tensio, horripilationes, lumborum, artuum graVitas, alvus irregularis, a ventriculi subrica,

su repeti 8at commode po88unt, Λ nervo Vago

237쪽

cONCOCTIONIS MORBOSAE SIGNA. 23

vitae animalis assectus, a nervo sympathico vitae organicae; mucosa Ventriculi cum oris, faucium, linguae velamento, reliqui S mucoSis, cute Con Sentit. Caetera numerosi nervorum in abdomine plexus explanant. Sensus molestiae, ponderis in prae cordiis virtutem nerveam ingeStorum mole, cruditate, insalubritate, succorum inquilinorum ab irri tatione mutata, depravata indole, aut animi pertur bationibus oppressam fractamve Significat. Ructus,

flatus, borborygini, abdominis dolores, epiga strii

tensio, alvus irregularis, alimenti fermentatio nem, Secretionem morbosam, alvi inferioris affectum sympathicum, de uteropathicum testantur. Sa por oris alienatuS, anoreXia, guStum organicum ani- . mali praevalentem; carebaria encephali, horripi lationes Cutis, gravitas lumborum et artuum lia rum partium consenSum indicant. Respirationis, circulationis turbae ab organis Vitalibus per ner Uum vagum con Spirantibus, urina turbida a mu-c08a eSt, utque impetu in cerebrum facto sympto-matu capitis, in pulmones respirationis turbae, in Cor motus febriles, Sic ad duodenum per pylorum ubi progreditur, hepatis vita Vitaeque munera assiciuntur, unde bilis aucta, mutata secretio, inventriculum, intestina est usio, vel et icterica cutis flavedo. 1n dyspepsia enim vel portio cardiaca ventriculi, vel pylorica, vel utraque aegrotat, illi uervus vagus, huic nervus sympathicus magia 29

238쪽

226 CONCOCTI0NIS MORB0S1E SIGNA. imperat, illa cum oesophago, liene, organis Vitalibus, cerebro magis consentit, haec cum duod BD, hepate, Visceribus abdominis: unde varia εymptomatum ratio. 11uctus, sapor acidus et acor primarum viarum, quae dicitur, saepius ab irritato,

quam ab infirmo stomacho esse, recentiorum inventa Suadent. Hoc maxime sensu tum locus Hippocra ticus: acido primarum viarum laborantes raro pleuriticos fieri, tum emeticorum in pleuritide a nonnullis celebrutae laudes, ex systematis Serosi et muCo- si antagonismo scilicet, forsitan interpretandae Sunt.

586. Hac ventriculi contemplatione intelligitur, non tantum ab ingestis ipsaque huius visceris protopathica, id iopathica, sed et deuteropathiza, Sympathica affectione subnasci dyspes siue Symploma- 'ta: a Sanguine abundante, deliciente, cordis, pulmonum, aliorum Viscerum, nervorum, Cerebri valetudine, dolore, inflammatione, catarrho, Theumatismo, podagra, arthritide, calculo simulque per Spicitur dyspepsiae ex dynamica ventriculi aegritudine in organicam mutatio, aut phthiseos pulationalis gastricae origo. J87. Vomitu S est eorum, quae cavo ventriculi continentur, aut ex visceribus illuc congeruntur, Violenta per sauces, os, nares, eXpulsio, Cui a Caussa Proxima in mota inverso, antiperistallico

ventriculi posita est. conspirantibus diaphragmate et musculis abdominalibus. In vomitu igitur ventriculi musculus convellitur spasmodico motu.

239쪽

Sodos in ipso ventriculo est, vel aliis portibus cum ventriculo Consentientibu8: tubo cibario, pancreate, hepate eiusque Ve8icula, liene, renibus, cute, Utero, Cerebro, Spinae medulla, nervis. Vomi tus id iopathicus Ventriculi morbo saburrati, inflammatorio, Scirrhoso, acribus ingestis nimioque sensu, aut idiosyn Crasia movetur. Sympathicus inflammatione, Scirrho, gangraena vi Scerum abdominalium, hepatis poti8simum, uteri, renum, Ve' sicae; calculo urinae, bilis, doloribus colicis, hernia; gravi cephalalgia, cerebri Vulnere, Commotione, animique pathematibus, assectione nervorum, dolore, graviditate, partu. Cuiu3 Symplomatis originem naturamque indicabunt signa reliqua

SOCia, Aut, quae praeCeSSerunt in corpore, Conditione S Cau8Saeque Cognitae. Etiam materiet vomitu ejectae Sapor, odor, Color, sorma Si in ectanda, Sive insipidia S, acidus, amarus, fatuu8, muleo lenS, Sive

aquae, cibi crudi, bilis, pituit te, songuinis, Puris speciem exhibuerit, ad pleniorem huius Sy mPtomatis interpretationem. 588. Aer ela Sticus, cavo primarum Viarum ober

ruras, ructibus salibusque, qui hunc ossicinam maxime infestant materiem praebet, quae huic a foris invehitur, aut intus ex ingestis, indigenisve ovolvitur. Haec ubi collapsu, Convolutione, Com pre8Sione , SPASmodica praefurtim constrictione gulae, stomachi, Pylori, intestinorum coerCitu,

240쪽

CO COCTIONIS MORBOSAE SIGNA. novis interim copiis forte a ueta, aut in maiUS VO-lunien dilatata parietes claustri sui urgens , ab his

vicissim repressa, tandem liberata impetum concipit datoque exitu prorumpit, aut IOCO Saltem mora per tubum alimentarem vagatur, ructus, fla-1u8, crepitus, i, OrborygmOS Creat. Augere propulsionem voluit larii dici phragmatiS et musculo rum tib domiti ilium nixus quoque l)O88unt. Inde tui pro Vario impetu muta aut sonora sit explosio,

ita quod prodit flutulentum pro diversitate materia ', siccum humidumve esse debet. Ingesta igitur cruda, sutulenta, acria, vitia coctionis, motus inordinati, Spas modici horum viscerum, ex animi palli emate, Assectione cardialgica, iliaca, colica huc faciunt, sive flatuosum elasticum subministrondo, Seu prohibendo, ne tranquille ire, rediro, exhalare ab sol betave queat. Materiein luod ollinet, vel gus acidum Carbonicum e8t eX Ventriculo, vel agoton, hydrogenium ex inte8tino. Hoc phaetio ismenon, TeCentioribus tmeumato sis dictum, ab ex

periem SeCuta, Saepius, quam ab ingesti S prolicis ei vicietui. otandum tamen, in Ventriculo aut duodeno ex bilis principiis solutis cumque acido succi gastrici chlorico copulatis gas acidum cur boni Cum Secerni, vinculis suis liberatum. Tres igitui huius aeris fontis esse videntur: ingestu seimcntationem coctionis sanae loco Suheunties,