장음표시 사용
251쪽
sYMPTOMATA RESPIRATIONIS. 239 mucosa aliarum partium Concitata, nec dispar os sectus in abdominis Viscera, intestina , Uterum,
reliqua. Quae in ipsa nervi vagi irritatio est, ad medullam oblongatam desertur ; haec suscitat
contractiones rimulae glottidis motusque spasticos musculorum ex8pirantium, dum Sub quavis exspiratione illa clausa antea, aliquantum aperitur et sonum edit. Interdum salutaribus naturae motibus adnumeratur, Sputum expellens, aut aliena,
quae aeris Vias impediunt, Sanguinisque impollon scurSum; Saepius damno e8t, Sanguinem in pulmones congerendo, eius motum Cohibendo, musculorum mictus vehementioreS excitando, Ciendo Vomitum, quibus et haemorrhagiae fiunt et prolapsus et horniae et volvuli et abortuS. 614. Huic affinis sternutatio, similiter spastica
est, Seu Convulsiva potius expectoratio, praegressa inspiratione graViori, per nare3 e ploden S, a nervorum irritatione prosecta. Similibus ut tussis movetur caussis, Sive in hisee Partibus, Sive in remotis quaerendis, similesque effectus edit. A cerebro ubi oritur, apoplexiam Vel praenotat, Vel infert. 615. Singultus est convulsio diaphragmatis eaque ex propria huius mu8culi aegritudine, vel .
consen Sione Cum Cerebro, hepate, intestinis: coI-luvie gastrica, Vermibus, aphthis Obsessis, aut gangraen QSCentit, v s. Suspirium respirationem languentem et tardum
252쪽
240 SYMPTOMATA RESPIRAΤIONI s. sanguinis per pulmones trajectum designat, a SuppreSSa, aut torpente nervorum in organa spirantia
I isus et fetus praeter voluntatem, a genere nervorum sunt, in hysterica, hypochondriaca passione, mania aliave neurosi, irritato. Oscitatio, pandiculatio, ut suspirium, Ianguentem respirationem et circulationem te8tantur, nec raro illa paroxysmum febrilem morbive Spasino. dici insultum aut praecurrit, aut claudit; utraque
a nervorum torpore, quacunque cau8Sa inducto subna ScitUr.
616. Respiratio sibilans a spasmo, aut inflammatione organorum Vocalium; Stertorosa soporis apoplectici comes; strepens, muci, Sanguinis, Puris , in trachea, bronchiis haerentium, aut resolutionis nervorum, hunc spirandi adparatum ani' niantium, Sequela est. 617. Tussi atque expectoratione ubi ejicitur mucus, Sanguis, pus, id Variorum morborum: catarrhi, congestionis, inflammationis, phthiseos es sectus e SSe poteSt. 618. Laeditur in his omnibus vita plastica pulis monum inprimisque mucosae, cuius inflammatione catarrhus, laryngitis, tracheliis, bronchitis nas altitur eiuSque Vitae mutata ratione, primo vel nihil , vel tenuis humor secernitur, quem Sequitur mucus, pus, Subinde Sanguis, exhalatione, aut
253쪽
sYMPTOMATA RESPIRATIONIS. 243 secretione perversa. Est tamen haemorrhagia pulmonalis et spasticae interdum et paralyticae indolis pro varia capillarium nervorumque pulmonalium aegritudine.
619. Praecipue vero in explicandis iis, quae hoc
loco tradita sunt, Symplomatibus ad compositum
maxime nervorum apparatum adtendendum est
spirandi organa conjugantem et animantem; in quem sinem conspirant faciali 8, Vagus, acceSSO-rius, Phrenicus multique Spinales, quorum facialis ad Vultum, vagus et acceSSorius ad laryngem, pulmones, pectus, phrenicus ad diaphragma, spinales ad thoracis atque abdomini8 mu8Culos per
tinent. Horam motuum actionumque communis fons in medulla oblongata collocatus una omniumque princeps nervus VaguS Una Cum acceS-sorio, huius non tantum functionis moderator, sed nervorum etiam utriusque vitae Vinculum videtur. Faciali motus cientur in vultu respiratorii huiusque systematis conditio animique assectus exprimuntur. Vagus cum pulmonibus ventriculum copulat atque et cum Sympathico et cum Cerebro communicat: Sic Utramque Vitam jungit, quo cognito perspicitur, quare periti medici ex ingenti
symptomatum nervosi generis cohorte ea praealtis metuant, quae nervi vagi provinciam invasisse hostem denotant tuncque conclamatum eSSe arbitrentur.5 I
254쪽
620. Circulationis organa: cor, arteriae, Venae ex fabricatione, Si tu cumque omnibus sere corporis partibus nexu quamplurimis patent morbis, suis singulis symptomatibus dignoscendis, quae hoc loco interpretanda. 621. Cor, princeps circulationis instrumentum, motum habet vel justo velociorem, vel tardiorem, vel irregularem, auctum, imminutum, deficientem, doletum a G22. Velocior sanguinis motus est in febre, quae si cum pleniore Sanguinis habitu cutisque rubore et calore eSt, inflammatoria adpellatur, vitae renitentis ipsiusque cordis irritati indicium ,
qua tanquam Voce Sympatheiam Commotam ex
primit. 623. Haec irritatio idiopathica, sympathica et sanguine copia, dotibus peccante, ab inflammatione , laesione, animi asIectu, alio quovis irritamento: mechanico, chemico, dynamico, Caussam proximam semper habebit sive in sanguine eiusque O ganis motoriis, sive in genere nervorum haerentem. Cordis involucrum pericardium serosi VStematis et Vitam et morbos ostendit. Cor ipsum ςrgan0u musculOSUm, tendineum, nervosum, VaS-
255쪽
DE MOTU SANGUINIS VITIATO. 243
culosum irritabilitatis, sensus, contractilitatis lae-5ionibus patens, convulsioni, spasmo, PhlogOSi, uatura Suu obnoxium est, nequo a Vitae plasticae erroribus immune. 624. Palpitatio cordis, ipsius convul Sio, motus est huius musculi irregularis, inconcinnus, a turbato genere nervorum, et Sanguine ah undante, deficiente, mutato, ab eury3mate, o3teogeneSi praeter naturam, hydrope pericvrdii, eiusdem cum Corde coalitia, qu0d cor pilosum, a partium ViCinarum, remoturum, con Sentientium Pulmonis, ventriculi, cerebri morbo, cuius significabit originem pathos, sive facies morbi univer8a Syrnplomatumque con
625. Tremor cordis, qui levior palpitatio e8t,
iisdem ut haec caussis iisque contrariis movetur: interdum plethora, viribusque sanguinis mole nimioque stimulo oppre8sis, interdum inanitione Veraque ipsarum imbecillitate. 526. Cordis actio deficit in syncope, Ieipothymia, quae aliis tuis opsychia dicitur atque asphy-xia; in prioribus illis multum decrevit, pluribus gradibus, in hac plane siluit, mortis imaginem referens. Huius symplomatis duo maxime sontes Bunt: alter in genere nervorum, alter in genere vasorum positus; ab altero animi deliquia hyste ricarum, quaeque graViore8 allectus doloris, me
tus, terr0ris, gaudii, tristitiae, irae sequuntur;
256쪽
244 DE MOTII SANGUINIS VITIATO.
vla altero gravidarum, puerperatum, inedia, pro 'suviis extia ustorurn, ex morbo gravi conval CScentium, Scorbuticorum, hydropi Corum emanant. Quin etiam crebrior syncope vitia Cordis organica aut Comitatur, aut creat. Quorsum Hippocratis Observatio pertinet: οἱ ἐκλυομιενοι πολλάκις κα ἰσχυρῶς, ανευ φανερῆς προφάσιος, ἐξαπίνης τε υτα)σι.
627. Utrum nervi cordis motu 3 regant, non li- , quet. Per nervos animum in cor influere, illius docent perturbationes, quibus incitantur, cohibentur, pervertuntur, mutantur multis modis pul-ous et circuitus Sanguinis. In plexu8 etiam Cardiacos multi multumque diversi nervi Conveniunt, in quo connubio potior pars a Sympathico CSt, Se cus atque in pulmonibus, quibus imperat Vagus. Cogitanti hanc partem communem Oiscinam esserenisus vitalis et motuum, quibuS OCConomiae Salus defenditur, manifestum erit, Cur tantu8 sit nervorum in PlexuS Cardia COS COHCurSUS.
628. Pulsus arteriarum a Sanguine eSt Vi COrdis in arterias acto harumque parieteS put Sante.
Duo tu pulsu distinguenda tempora sunt: diastole, locomotio arteriae a Sanguinis unda corde pulsa,
257쪽
systole, ipsius ab elatere contextus fibrosi renitentis ad locum et statum pristinum reverSio. Pulsu metimur Sanguinis motum, Vim CordiS, arteriarum elaterem. Mutatur Corde, Sanguine, arteriis male assectis, aegrotantibus, impedita circulati nis via. 629. Cordis vita turbatur aegritudine nervorum:
ab animi perturbationibus, dolore, passione hysterica, hypochondriaca, Virium nervearum Confusione; aegritudine vasorum in Congestione, in flammatione, vitae plasticae erroribu S, aut partium Viriumque consentientium; fibrarum muscularium Theumatismo, Spa8mo, convulsione, paralysi. Sanguis porro ubertate, inopia, dyScrasia cor aut nimium incitabit, aut non satis, aut Stimulo alieno. Arteriarum Symptomata nascuntur tum Similibus Caussi S, tum tuniciS earum male affectis, praeSer
tim proprio textu sibroso inflammato, emollito, osseo facto. Circulationis via impeditur osteogeneSi praeter naturam in corde, arteriis; polypodanguinis, viscerum Scirrho, ulcere, tumore Vario, Stricturis spasticis, caeta 630 Pulsus disserunt numero, rhythmo, magni tudine, robore. umeri respectu habetur frequens, rarus; rhythmi celer, tardus, intermittens; magnitudinis magnus, parvus, Plenus, VaCuus, rorboris validus, durus, infirmus, mollis. 631. Pulsus crebrior, frequentior frequentiorem
258쪽
246 SYMpTOMATA PLI SUS ARTERIARLM. I Onen S cordis contractionem, nec Semper auctum Eanguini S motum, aetatis, SeXus, temporici ratione
Iiabita, cordis sequitur a Sanguine, ueri quoviS stimulo, motus impedimento, morbo nervorum idi0pathico, sympathico, de uteropathico incitationem. Iu febribus constanS Saepeque Salutaris, ac tivis saltum symplomatibus merito adnumerandus. Utrum topica est, in peculiari systematis arteriosi parte haec pulsuum frequentia et topica subris, quam modici si de digni observassu viduntur 1 arus crebro opponitur tangitur liuo in morbis chronicis, torpente Vita, aut eadem plet hora, spasmo, dolore, Veneno, animi affectu tristi oppressa. In febribus morbisque acutis saepiuS bene ominatu T. 632. Qui rh3thmo aberrat: celer, tarduS, iΠte mittens a corde prosiciscitur incitato, languente,
otiante. Celer diastolis arteriae reSpectu cum ra-TO Conjunctu S eSt Vi8u8, cum crebro in sobribus et a Cutorum genere animadvertitur. Uti color liberam cordis actionem, Sic tardi S oppressam eandem teStatur. intermittens, quae brevi S asphyXia, eX COI dis, pericordii, arteriarum principum vitio dynamico, organico, stimuli naturalis desectu, ast e lione nervorum et propter con Sen Sum ViScerum abis dominis, morbo prae8ertim gastrico eSSe con Suevit. 633. Pulsus magnus a majore sanguinis unda
impellente in arteriam dilatabilem, lethargicis, apo-piccticis peculiaris. Saepe et languidus et vel in-
259쪽
.sYMPT0MAT, PULSI IS ARTERIARUM. 247termittens tunc Ille syncopis instantis index. Si simul validus in acutis bene portendit. Parvus ab oppressione virium in inflammatione, Spa Sino, dolore gravi, vel ab adynamia in gangraena, se-bre ardente, putrida', nerVOcta, morbo l0ngo, pro Stratis viribus. Validus, sortis, validam indicat cordis actionem, ut parvus debilem. Hic in acutis mortem praesagiens hominibus nervosae temperiei naturalis est. Pulsus plenuS, Vacuus Sanguinis copiam, inopiam, plethorum igitur, inediam,
aut spasmum designat. Pul Sus duru S, ceu chorda tensa digitum seriens, a rigiditate arteriae in corporibus exercitatis, robustis, senilibus, ab ossilicationibus arteriarum, a spasmo in doloribus, praesertim colica Saturnina, in morbis inflammatoriis, maxime serosarum. Mollis in corporibus laxis,
debilibus, hydropicis, instaminationibus paren clivomatos is pulmonum, hepatis; in aliis saepe malo ominatur; ex duro mollis factus, remiSsionem, coctionem, crisin Signifieat, nisi parvus simul hi debilis fuerit. Notandum denique cuivis morbo suum esse pul Sum, huicque Signo multum subest se sallaciae a primae ossicinae praesertim aegritu-l dine et assectione nervorum, ad quem utrumquel fallaciae sontem semper in pulsu dijudicando anim-l advertendum neque obliviscendum est in omni dig-l notione atque eventuum praenotione uni tantumi digno non nimis sidendum esse.
260쪽
634. Turgor vitalis, et orga SmuS a Sanguine sunt maxime vitali, corporis habitum implente, expandente. Sedes horum phaenomenorum est in minimis vasis scapillaria Vocant) cau8sa in eorum nervorumque haec vasa comitantium Vita alacriori. Huic oppositus collapsus frigoris, inanitioniS, Virium oppressarum, extinctarum Sequela, in acutis mortis subrepentis iudicium, caussas habet Orga Sino Contraria8: utrumque in eo textu, qui
erectilis dicitur, valde perspicuum eSt. 635. Sanguine ad singulas partes maiori copia et impetu adpellente, sit congestio, inflammationis initium et Symptoma perpetuum. Hoc in plerisque
vitae actionibus ac metamorphosibus tam ordiendis, quam absolvendis instrumento natura utitur. Nec raro modum tranSten S morbosa sit, temperatum Vitae CUI Sum turbans, Sanguinis profluvium concitans, partium integritatem laeden S, Structumram pervertens aut inflammatione suscitata, aut depravata nutritione. His magnam partem morborum, quOS a turbata Vita ei evolutione repetunt, tribuere oportet. Ab his nascitur mutabilis vitae scena singulis aetatibuS, sexu, vitae conditione alia,