Initia disciplinae pathologicae auditorum in usum edita

261쪽

v1sORUM CAPILLARIUM SYMPTOMATA. 249 eaeque Omnem omnino partium Viventium Contentionem Comitantur.

636. Caussa est vel in parte ipsa, stimulo lacessita, Vel in parte remota, Spa Salo Con Stricta aut consensionis vinculo juncta. Nec Semper vitae augis mento, Saepe etiam Vitae tonique vitalis decremen to esticitur, Sanguine Vasa relaxata, atonica implente. Haec congeStio passiva, quae activam multoties Sequitur. 637. Effectus eiusmodi congestionum sanguinis profluvia sunt, per capillarium poros organicos ut videtur exhalati, quae in muco Sa potissimum et cute huic amni animadvertuntur. Saepe saluta ria, saepius pernicio Sa, Ut ipsae congestiones, a

conditione phlogistica, spastica , paralytica generis capillarium proveniunt. In his irritabilitatem et

templatio partium, animi Commotionum in colorem , vultum, habitum Corporis mutandum Summaestica Citas, et Observatio plurima med corum, quam-Vis physiologia experimentalis rem dubiam facere tentaverit. Par ratio est angeiectasiae aut telean gelectasiae ex Capillaribus in textu erectili nimium luxuriantibus. 638. 11ubor, dolor, calor, tumor in parte eX- terna designant inflammationem, quibus Se pulsatio jungere solet. Hanc uti irritamenta capillarium nervorumque earum Comitum movent, ita vitam 52

262쪽

25. . VASORUM CAPILLARIUM SΥMPTOMATA. cicolarunt capillarium in Citatam , t auctam , quae

sive nimio impetu et plethora, Sive vasculorum luminibus vi plastica clausis hepati sationem, gangraenam, spha Delum Creabit, Seu minori impetat, puris, humoris novi Secretionem, seu omni partis organicae lal,ricatione deleta, Scirrhum. Vitam sanguinis et capillarium in pillogosi auctam testantur Symplomata, eVentus, Curatio. Quant0pere plastica etiam vita hoc prOCeSSu mutetur, Ostendit sanguinis de vena missi habitus, novorum vasorum membranarum, Partium geries is ac multiplex vitiorum organicorum Organorumque parasiticorum genus, inflammationis praesertim chronicae latentisque progenies. Nec nervorum quoque in pido-g0si excitanda, Sustenta Dda, Rugenda moderandaque potestatem facile neg'Verit, qui in morbis observandis, Cui audiS, Paulio diutius atque attentumen e fuerit versutia S,

639. Venarum non alia memorantur symptomaia , quam quae ip8ariam dilatationem inflammatio . nemque cum itantur. Haec phlebitis, illa varix dicitur, gravidis, senioribus, infirmis, in otio degentibus fomiliare vitium. Phlebitis puerpe-rio, vulnero, contogio Praecipue concitatur crea

263쪽

sIMPTOMATA VENkRUM. 251toque pure in ipsis circuitus viis eoque cum sanguine commiXto mortem minitatur. Praeter vari-cein alia dilatatio est a Venosi systemotis luxurio et miro incremento animadversa aliquando. 640. Huic cognata est, quam CongeStionem ve-noSam Vocant, quae Si in univer8um pertineat sy-8tema Venarum, ConStitutio Veno8a exi8tit, Vita Veianarum arteriarum Vitam Superante omnique Sanguine in diathesin Venosam inclinante, ut minima etiam vascula hoc Vitium teneat, CuiuS 8ymptomata praecipua Sunt Venarum turgor, plethora , atri sanguinis profluvia, qualia in morbo nigro observantur, pulsationes, inflammationeS, venarum dilatationes, varices, tumores, haemorrhoides quaeque sanguinis Sta Ses in portarum Vena potissimum producunt digestionis, nutritioni S, 8ecretionum mala, temperies melancholica, animi Corporisque torpor, quem utriusque habitus, Vitae munera, Sen SUS, motus, pulSu8 manifeStant. Solet cum hac diathesi viscerum abdominis, hepatis potissimum valetudo conjuncta eSSe, quemadmodum in eius parenchymate veno Sa Stamina praevalent, Secus atque in pulmonibus, in quimbus arteriosa Superant reliqua.

264쪽

252 SYMPTOALTA LAESAE NΓTRITIONIS ET SECRETIONIS.

641. Digestio , respiratio, circulatio in unum conspirant corpori S Viventis alendi finem. Quamobrem illis vitiosis etiam nutritionem vitiari neces se est. Quod cognoscitur corporis universi pariatiumque singularum habitu, macie, atrophia, marasmo, tum etiam cutis Vitiis, Ulceribus, tumoribus, hydrope , organorum denique metamorphosi

642. Macies corporis et cutis ariditas siccitasque languentem nutritionem Significant: exuberaniatem auctus corporis partiumque habitus, obesitas, polysarcia, plethora; depra Vatam cutis Squalor, color mutatus, ma Culae, PUStulae, eXUlcerationes, tumores glandularum, OSSium Caries, fungi, caet. 643. Huius generis sunt dys crastae a vitiato sanguine, chylo, lympha, Sua Singulcte ratione o ganismum mutantes et peculiarem ipsi characterem imprimentes, cujus notae Scorbutum, Syphilidem, scrofulos in ab invicem discernunt, in organis paribus quoque, quanquam alia alio modo nasci aliasque partes potiSSimum petere Solent.

644. Latet quidem multorum prima origo; pleraque tamen vel a pravo victu, vel ab intemperie

265쪽

πMpT0MATA LAESAE NUTRITIONIS ET SECRETIO IS. 253 nervorum nutritionis proces Sum Conturbante, vel denique a contagione oriri videntur. 645. Nervorum vim testantur animi commotionum in vitam plasticam mira essicacitas, paralyseos et universe neu TOSium multarum in corpore eiusque partibu8 eventu S et mara SmuS, Sive utrophia senilis ; nec refutant mon Stra. 646. Nutritioni cognata secretio iisdem fere causis si S augetur, minuitur, pervertitur. Aucta secretio ut plurimum a Stimulo est auctoque humorum a s fluxu, propter auctam parti S Secernenti S actionem, ex congestione, Phlogosi, neuro 8i Varia cumque aliis partibus Consensu aut antagoni Sino. Neque excludendi morbi instrumentarii, quorum in Secretionem pariter ac nutritionem animadverSa magis, quam rite hucusque expΟSi tu e Si poteStas. 647. Minuitur secretio torpente ex Stimuli inopia partium actione, neque ip8us 8ati 8 irrigante sanguine, preSSione, Ob Stru Ctione, COICretione, Colis lup Su V38orum, DerVorum paralysi, Vitiata, aut deleta penitu S organorum Secernentium fabricatione, Spusmo, auctis alii' quibusvis Secretionibus, morte incipiente. Suppressis Secretionibus altera alteriu8 munere fungitur, quandoquidem in tanta

Organorum Secernentium discrepantia interna mu-COS a conveniunt Cuncta; quod nisi fiat, sanguinidyscrasia inducitur propria singulis, quam icterus,

266쪽

254 SYMPTOM1Tx L ESAE NUTRITIONIS G SECREUOMI. typhus urinosus quaeque eius generis alia suntlvaletudines pates a CiUΠt. , i648. Pervertitur secretio laesionibus vasorum, nervorum dynamici S, Organteis, aere, alimento, potulento, Veneno, Contagio alii Sque rebu8 externis permutati S, aegrotante nutritione, dyscrasia qua

649. Ab hisce principiis repetenda SaliVae, muci, succi ga Strici, enterici, pancreatici, biliS, sudori S , Urinarum, Semini S, lactis aucta, imminuta, depravata secretio; puris, ichoris genesis, quae

mutatam Sequuntur glandularum, membranarum, Viscerum atque Universi corporis Vitam quarumque tanta est, quanta morborum ipsorum diversitas. Docet urina hystericarum, hypochondriacorum, icteri Corum, SCOrbuticorum, arthriticorum, hydropicorum. Nec praetermittendae tamen, qua S aetas, fCXUS, temperamentum, Vitae genus, clima ferunt

Secretionum et Secretorum humorum Varietate S.

650. Pordissicile vero singulas persequi; neque etiam Symplomatum loco haberi possunt, nisi ex

cernantur Secreti humores, aut retineantur eXCer-Dendi, eX quorum numero Sunt: Saliva, mucus, Sudor, Urin A, Pt S.

ductuum Vulnera, oris ulcera, a phthae, dentitio, mercurialia, mala abdominis, Scirrhu S panerentis, morbus Verminosus, hypochondriaeus, melanctio.

267쪽

SYMPTOΜΑΤA LAESAE NUTRIΤIONIS ΕΤ SECRETIONIS. 235 Iicus. Inopiam eius faciunt glandularum earumque canalium morbi, aliae Secretione S auctae quae que acutis increscentibus, Vigentibus propria est secretionum omnium fere praeter Urinam SuppreS-εio, aut saltem decrementum notabile cum oris, saucium, cutis Siccitate. Ipsius naturam mutant per

multae ValetudineS, Ut modo viscida sit, modo acida, amara, modo foetida, dulcis, Saporis metallici, sanguine tincta, puri, Saniel mixta in morbo gastrico, phthisico, icterico, Scorbutico, febre

intermittente, alii8.652. Muciis ubertim secernitur in blennorrhagiis,

hieri norrhocis, catarrhi S et quacunque membranarum ab aere frigido, humido rerumque acrium, irritantium stimulo assectione. Parcus aut nullus prodit, ubi inflammatio eas partes teneat gravior aut incipiens: utque in catarrhi initio tenuis, sic sub sinem crassus, aut puri similis emittitur. 653. Sudor, qui ex corporum et partium naturis dissert: copiosus, ubi velocior humorum circuitus: in febrium initio symptomaticus, in declinatione Saepenumero Criticus, prostrati S viribus ominosus, incipiente, aut vigente febre plerumque nullus, cute laxa, multus; in assectionibus catari halibus acidum spirans; in febre rheumatica album ine, in paroxysmo podagrico ammonia et salibus co- piosis praeditus fuisse fertur et a Zoton multum et corpore Subducerc et materiem unimalem, etiam

268쪽

256 SYMPTOMAT 1 LAESAR NOTRITIONIS EΤ SECRETIOFIs.li ingue linoni: in ictero flavedine tinctus est, neq

ut O uliarum SeCretionum Vicem e plet. Est etiam 8 unaui neu S Ob Servatus a men8ium retentione dique

unimi corporisque Vehementi agitatione, Praetere' frigidus, Viscidus, topicu. gangraenae mortisque

654. Itaque legitima huius symptomatia inter pretatio a tempore, copia, dotibus eius petenda nec non morbis, in quos cadit, quod qui observet, non confundet ille criticum cum Symplomatico au I 0lliquativo, nec hunc proru0yendo, illum supprimendo nocebit 655. Perspirationis culaneae odore solo Saga Leomedicos exanthemata aliosque morboS mortemquesti turam olfecisse pervulgatum est et proculdubio qui emunctae naris sunt, plura detegent eiusmodi morborum indicia, quae alios fugiunt. 656, Cutis accessoria Orga id: Pili, ungues, den-los etiam vitae Cutaneae conditionem deSignant, quod in larospera Valetudine aetateS teStantur, madversa, morbi cutanei, phthi Sis, cach exta. 65T, Urinae secretio multis modis mutatur et signa praebet plurimi facienda, quae cum ab uro scopis solis adhiberi soleant, a medicis ob id ipsum perpercim nimis negliguntur. Eius vel dillicitis evocia alio est, Vel mole Sta, vel nulla, sive non se ornatiar, SiVe Secreta non emittatur, SiVe Proetei volunt utem eXeat. Praeterea copia dotibusque

269쪽

SYMpTOMATA LAESAE NUTRITIONIS ET SECRETIONIS. 257

multum disparibus emittitur, ad quae omnia et singula attendisse juvabit. 658. Dysuria, urinae difficultas, dicitur, quum

moleste redditur, nec sine magno conatu, interdum

Sine, Saepe etiam cum dolore. Quod si fiat, su-Epicionem movere debet mechanismi, organismi harum partium laesi atque impedimenti in Vesica, urethra, ipso Iotio haerentis, Sive spasmus, Sive

torpor, inflammatio, mucosae cra8SitieS, VaSoram turgor, calculus, tumor vesicae, Urethrae, urinamueo, Sanguine, pure, Sabulo commixta, aut juS

659. Stranguria, tenesmo similis, est perpetuum ad urinam mittendam conamen, quo tamen Parum modo lotii et guttatim, plerumque cum ardoriS Sensu, exprimitur. Lotium acido urico abundans, diu-xetica acriora, nimius colli Vesicae Sensus, Conges' tione, inflammatione, Ulceratione auctus, mutatus, calculo irritatus cau88arum numero habeantur. 660. Ischuria, urinarum retentio, alia Vera, alia notha dicitur: vera quum urina Secernitur quidem, nec emittitur, notha ubi ne secernitur quidem. Vario ea loco retineri potest in toto a renibus itinere: ureteribus, VeSiCa, urethra et multiplex sub-e8Se CRUSSa: Spa Smus, paralysi8, inuammatio, catarrhus, Compressio, obturatio, propter harum, aut Vicinarum partium tumores, vitia organica, impe dimenta mechanica a foetu, calculo, sanguine, Pu

270쪽

258 SYMpT0MATA LAESAE NUTRITIONIS ET SECRETIONIS. re, muco, saecibus, quibus tamen mechanicis impedimentis spasmus a CCedere ConSuevit. 661. In ischuria vera lotium non redditur vitio Vesicae, ureterum, renum; in notha vitio renum non secernitur. Η uic causSae Sub Sunt raro in renibus, saepius alia sede haerentes: in illis infammatio est, calculus, congestio, diathesis venosa, haemorrhoidaria; sympathica ischuria est ex in- farctu abdominis, podagra, aliis Secretionibus, excretionibus, cutis, alvi, perspiratione interna in sudoribus, di arrhoeis, hydrope auctis. In ebrio8is, apoplecticis, hystericis ex febre nervoSa decumbentibus, a sanguine et vaSOrum genere, cerebro, nervis aegris hoc Symploma oboritur.

662. Urinae incontinentia, en uresis, dicitur, quum inscio invitoque homine destillat, propter Vesicae Sphincterem relaxatum, laesum, paralyticum. Origo mali vel in communibus, Vel in topicis partium allectionibus quaerenda. Observatur in febribus, omni virtute vitali prostrata, omine lethali , post apoplexias, medullae spinalis laesiones; a delirio, cum minoris periculi significatione; ex ipsa sphinc

teris resolutione, post partum laboriosum, cyStotomiam, inflicta vulnera, contu Siones Cael. 663. Porro ipsa urina notanda est, quae permul

ta, limpida in neurosibus, praecipue hysterica paS-dione, parea Vero, crassa, turbida in hydropicis, oleosa in febre hectica, saccharina in diabete mel-