Initia disciplinae pathologicae auditorum in usum edita

31쪽

66. Ultimum denique morbi indagandi subsidium in anatome practica et pathologica cSt po8itum, quae latentes indagat morborum Cau88us at SedeS, aut Partium metamorphoseS, Vitae pla Sticaea norma aberrantiS Opera, per Sequitur. Firmat illud, aut refellit, prudenter adhibitum, medici domorbo sententiam, incognitam eius indolem dotegit, et Vestigia in corpore indicat. 67. Atque haec sunt morbi naturam indagandi auxilia subsidiaque, quae, si ad rei obscuritatem et dissicultatem exigantur, huic nequaquam Pal iuexistimabuntur, praeSertim ubi ad multiplices mor

horum in eodem homine Con CurSUS, metapto SeS, me' laschematismos, anomalia S attendatur animuS, ut adeo recte praecipientem audiamus GAUDIUM : quo quis diutius in arte cum Cura elaborIVel it, eo Circumspectius de morborum natura prolum Clare Solet.

DE MORBORUM DIVISIONE.

qua, quid sit morbii S univer8e traditur, a Communibus hisce ad propria magis descendendum Consi deranduinque, quid sit id, quo morbi a morbis discrepant.

32쪽

20 DE MORI OBUM DIVISIONE. 9. Illud autem morbi vel naturam Spectat, VelsOimam, iiii de morborum clis Ierentiae existunt es fientiales et occidentariae. Prius genus exhibet possibilium morborum naturas, ipsorumque generae lamma complectitur, posterila S morbos considerat suis terminis, spatio nimirum et tempore, Cir Cum- ecriptos, et specie S eorum Comprehendit. 70. Hinc liquet, ordiendum a disserentiis mor

quibus intulleclis, ad formas singulis proprias deveniendum.

21. Quapropter primo obstrahendum, quod ad genera summa pertinet et in horum contemplatiotio subsistendum. 22, 18ta contemplatio, ne inanis sit ac Vaga Prordus, quaedom praemittenda Videntur de ei mentis Corporis humani organicis, sive analysi corporis Organica generali.

ANA LYSIS CORPORIS DUM NIOR GAII Cl.

Analysis corporis humani organica, ab anam lysi eiusdem chemica pariter atque o natomica dioiiDSUend G , traden8 elementa orgarii Smi, haec in embry0ne, ubi scri corpus incisit, et in homine na-

33쪽

ANA LYSIS CORPORIS IIIJ MAII ORGANICA. 21to, ubi jam perfectum eSt, Contemplatu T. 4. Tria praecipue Stamina e S Se Videntur, Undo

corporis primordia ducit nisus ille formativus:

tela Sero Sa, muco Sa et intermedia utrisque VaSculosa. Horum non Unum eX altero gignitur, neque etiam, Ut Credebatur antea, eX Sanguine CTe antur uni VerSa, Sed in bla Stomate conjuncta haeo tria Sese Spontanea eVolutione eXplicant, CXCΓeScunt ac diversimode intertexta, organa, organorum 83 Stemata , univer Sum denique CorpuS formant, ita quidem, ut primo explicati8 8 ero Su atque muCΟ-sa, dein paullo Seriu8 Va Sculosa, va Si S po Si natum

barius eique adjuncta viscera parenChymato Sa, glandulo SB.

25. Analysis organica corporis persecti docet, constare illud tum fluidis, tum Solidis partibus, utrisque viventibus, quarum illae hasce longe

Buperant. Busiri partium solidarum eSSe telammUCOSam, quae partium Commune vinculum et pa-Ten Chyma Organicum. Praeter simplissimam illam, elementa organica esse sibram muscularem et medullam nerveam. Caetera: telam OSSeam, Cartilagineam, tendineam, fibroSam, Corneam, paren Chym nuto Sam, glandulosam, Vel ex tota mucosa formari, inti amsi tu alia muteria terrestri, duriori, non Orgu

34쪽

ΑN1 LYSIS CORPORIS HUMANI ORGANICA. Dica, ut O88a, Vel ad excrementitias magis partes Pertinere, ut tela cornea, Vel ex simplicioribus composita esse, ut Paren Chymatosa, glandulosa. Liquida porro corporis principia, communia maxime esse gelatinam, sibrinam, albumen; humoreS autem CompOSitOS primarios esse sanguinem et lympham , quorum illius partes sunt cruor, sibrina, Serum.

26. A simplicioribus elementis ad apparatus

et inter Se et Cum cartilaginibuS, ligamentis, tela dinibus cohaerent, Viscera parenChymato Sa, glandulosa, ex cellulo Sa, membrani8, nervi S, Va Si S, ductibus, Varie nexis , copulatis, factu, denique parte S Corneae, ad limites organi Smi positae. Dis

I. Ostendit physiologia,

alia 3 aliter, quarum singulis has parteS vivere, , ut sua subrica, sic

35쪽

ANA LYSIS CORPORIS HUMANI ORGANICA. 23 suas esse dotes, sive proprietates vitales. Nonnullis obscurum esse sensum organicum et ob scuram pariter mobilitatem, accedere in aliis sei sum manifestum, cum Conscientia junctum et manifestum pariter motum , qui sive voluntati Sub ductus, sive subjectus ei sit, a propria Vi musculis insita derivat. Atque ita tribus elementiS OT ganicis tres competere dotes vitales, cellulosae SenSum organicum eique respondentem Organicam contractilitatem, fibrae musculari irritabilitatem, medullae nerveae sensum manife8tum, animalem. Denique cuique functionum generi proprias, Pe' Culiares praeesse proprietates vitales, sic dupli Cem eXiStere Vitam, alteram organicam, Vegetatia Vam, quorsum pertinent digestionis, nutritionis, Secretionis, ab Sortitionis, CirculationiS, respirationis functiones quaeque Sen Su organico et contractilitate organica praebertim regitur, quam vis et huius organa quaedam tum fabrica partim

musculari, tum Vinculo nerveo ad alteram Vitam accedant; alteram animalem, quae et Sen Su manifesto et motu continetur voluntario, quorSum Se Sus pertinent et locomotio, quae dicitur; utramque Vero vitam in uno corpore Conjunctam et multiplici nexu copulatam CSSO. 78. Systemata etiam, Sive opparatUS OrgaΠΟ-rum, quemadmodum organi SmOS Simpliciores re se

runt , sic suas habent dotes vitales, quae Stu

36쪽

24 ΑΝΑ LYSIS CORPORIS HiIMANI ORGANICA.gularum fabricam et compo8itionem sequuntur: membranae organi Cas, ni Si, ut in cute et mucO8is, a nervis Sen Su8 magi S minusve manifestus accedat, cor et genus Vasorum irritabilitatem, contraC-tilitatem manife8tam, et multiplicem nervorumna linere Sympatheiam, genus nerveum Sentiendi, musculare, moVendi facultatem, Ο8Seum, Cartilagineum , tendineum Vire S organica S tantum, quae vi

ceribus parenchymato sis, glandulosis quoque peculiares , ita tamen, ut quo magis composita sit partium Structura, eo plures magi Sque Compositae earum Sint VireS, Phycticae, chemicae, organi-Cae, animaleS , eoque compositam magis Vitam degant. Atque ex ipsis illis singulorum organi3- morum simpliciorum vitis vita tandem existit totius organismi Communis, Compo Sita illa maxime maximeque perseCtu. 9. Ex hisce systematibus conditae functio num corporis Officinae , organis, Viribus, Variis in-8tructae, quomodo ad Vitae opera idonea sint, cognosci nequit, nisi cognita composita illa ipsarum Structura, in qua cum ingenti Varietate mira elucet naturae Simplicitas. Testatur Structurae in loquendi, Spirandi, secernendi, generandi officinis

una logia, muC08ae et Cuti S, membranarum cuiuS que generis inter Se Similitudo, nervorum VaSΟ-rumque Suppar fere in omni corpore Connubium, Ut

ad paucos typos corporis partes consormasse et in

37쪽

ARALYSIS CORPORIS ΗΠ MANI ORGANICA. 25 minimis aeque ac maXimi S eandem normam Secuta esse videatur natura. 1taque ad vitae munia membranae, glandulae, Viscera, Va Sa, nervi, mus Culi, ossa, cartilagines tendines, quum faciant, haec ita composita, interteXta, temperata Sunt, Ut tantum de singulis tum elementi S, tum viribus adjectum sit, quantum Suis munii8 exsequendis requirebant. 80. In morbis explicandis semper partium Corporis univer Sarum ac Singularum dotum vitaeque duplicis, communi tamen nervorum vin Culo junctae, habenda ratio est. Nam morbi harum dotum mutationibus mutataeque partium Structurae, quarum altera Sequi, comitari, provocare Solet alteram, debentur. Quumque organa et organorum Sy Stema ta, ex his elementis organicis Composita, plures habeant dotes conjunctas et compositam degant vi tam earumque aliae in aliis morbis aegrotent, quid cuivis tribuendum, acute di 8 cernere, Suaque Sin

gulis adjudicare oportet. Haec analysis pathologica, quae ab analysi organica corporis humani ducitur omnis; summae utilitatis in medendi disciplina subsidium, in praxeos labyrintho si lumari ad Deum et classis cationis morborum naturalis fundamentum firmissimum.

81. Nec sine fructu consuletur physiologia Comparata, quae eXemplo animalium, quibus minor partium compositio, vita simplicior vitae iue dotes

38쪽

26 ANALIS IS COR P0RIS II UULNI ORGANICA. pauciores, organorum Singulorum munera pu clxie declarat, corporis analysin firmat, illustrat

evolutiones bene multus earumque morbos inte pretatur.

indagori potoriant elementa morborum, quae alii morbos simplices, alii dia theses, passiones, Vitia, ob naturae simplicitatem adpellaverunt. Hae Sinainplices affectioneS ea propter raro, aut nunquam Ce nuntiar, quia in corpore hominis ad harmoniam gi atumque COI Centum tam mirifice Composito, si gulori partium Con SenSu, ex uniu8 Valetudine mulistarum , imo universi corporis Saepenumero excitantur offectiones Sympathicae. Aliarum contra sive leviores fuerint, seu partes insensiliores auta vitae fontibus remotiore8 Occupaverint, tam obscura est significatio, ut non prius sui praebeant indicia, quam per longa S moras invaluit malum.

medico. Nam morborum Origines explicant, interpretantur Compositos, principiiS Ob Stare, nascentibus in tempore medicinam parare docent.

DE MORBIS SIMPLICIORIBUS.

quibu8que animatur vires simul et nasci et mutari

39쪽

DE MORBIS SIMPLICIORIBUS. 27 et interire , seu potiuS tu novum vitac formam

transire videntur, ut quid prius, quid posterius, dictu sit dissicillimum, aliae nihilominus valetudines dolum vitalium mutaturum, aliae mutatae fabricae organorum ab initio atque praecipue Gigna habent. 85. Inde generalis maxime Surgit morborum dynamicorum et organicorum distinctio; quorum ordine priores dynainici, a quibus quamplurimi organici originem repetunt, quippe minorem Sue- penumero, aut Saltem faciliu8 curandam plerumque indicant sanitatis laeSionem. 86. In exponendis generibus is prae reliquis placuit ordo, quo a partibus munii Sque vitae OΓ-ganicae ad ea vitae animalis proceditur, quem igitur non tantum hoc loco, Verum in omni pathologia , quoad commode fieri poterit, servabimus. 87. Itaque ordiendum a dynamicorum definitione, ut quales tandem sint illi, intelligatur et te uendum sub nomine morborum simpliciorum proprie comprehendi elementa morborum, ex quibus ii,

ei his modi divisiones disciplinae gratia tactas, urtis

40쪽

28 DE MORBIS DYNAMICIS.

DE MORBIS DYNΛMICIS. 88. Morbi dynamici illi dicuntur, in quibus vi

ros dotesque vitales ad aliam legem ac normam compoSitae Sunt, quam organiSmi integritas requirit. 89. Quarum ut tria distinguuntur genera Sum-naa, Vi S Sen Sisera, Vis motrix , Vis Conforma triX , Ilaec ita componi debent, ut singula in vitam

communem tuendam ConSpirent.

90. Et sensus quidem, tum obscuruS organicuS, tum manifestus animalis naturae lege in hominufieiuncti sunt, ne eorum, quae in vita organica unt, perveniat ad cerebrum notitia, ne vo ab altera parte vita animalis Vitae organicae functiones confundat atque pervertat. 91. Motus pariter aliuS eSt Spontaneu S, automaticus vitae organicae, aliuS arbitrarius vitae animalis, qui ita Servandus ordo est, ut nec vita an malis motu S automati COS turbet, nec motus arbia irarius SenSU Organico Tegatur 9 utrumvis horum

evenerit, morbo Sum CSt. 92. Vita conformatrix eUm teneat modum oportet, qui aetati, Se Ui, Vitaeque conditioni congruus, neque e uberet, neque deficiat, sed legitimam tueatur Virium repositarum aequabilitatem.