장음표시 사용
121쪽
Io. 6. vltI V. Seruus proprius inutiliter datur tutor sub dicta condictio nectim liber erit d.6.1.quia i utor certo iudicio dari debet.i sed de Dra . . sed ne eri moui, veri eutor. Certum
vero iudicium eius esse non videtur,qui libertatem, quam dare potest, in incertum euentum differt. U. Si turiosus,vel minor 2 .annis tutor detur, ea datio nec est omnino inutilis, nec statim tutorem facit , sed impediequominus sit locus tutelae legitimae, propter spem testamentariae.datus enim tutor,tunc fiet tutor, cum mentiS compos, vel as .annis maior factus fuerit 6.furiosis de interim ut prospiciatur pupillo, alius tutor a magistratu datur. i dij a d. A ril. intor. V. 4e testament. tutel. t. si quis sub conditionis XI. vel curator f. ue ea cus l. ου nou solu/n I O.6. ἐὰν ἀπε- si libertus. Secundo agit de modis,quibus tutores in testamento dari possunt b. ad certum ubi docet, tutorem dari aut pure,veluti,Mἀuiω auto: ef οἱ aut ad tempus veluti, ad bienninis tutoste I i,aut ex die, veluti,ea: Κ en ἐς iliis tutor esto, Kalendis illis tutor esse incipito ; aut sub conditione, veluti,Sν nrauis ex Asia vener l, tuto Possumus addere etiam ad conditionem Veluti , doneen tiis ex Asia veniat, tutor esto. Finito au- tein tempore, vel pendente die,siue conditione, locus est tutori dativo o .ls juis ub conditioni . Addit Imp.tutorem dari
posse etiam ante heredis institutionem : quia scilicet ordo script tirae non spectatur caetero, qui cum haeredis inititutio sit caput & fundamentum testamenti; quicquid ante heredis institutionem scribitur,extra testamentum scriptum videri posci,infra de fer g. ante δε redi . Tertio tractat de iis quibus dantur tutores: ubi dat quinque regulas. I. tutor principaliter datur persolu, non rei proinde non datur certae rei, vel causae, id est,titi. S. certe .sed cum detur principaliter ipsi pupillo consequuter datur omnibus bonis pupilli .infra de atres.icterdum ta- me tutor datur certis bonis,seu certis rebus, veluti patrimonio quod pupillus habet in alia prolesinci ..il de testam. tutet.
II Appellatione filiorum, vel filiarum continentur tam post humi, vel posthumae,quam liberi iam nati. b.vit. III. Fili j
appellatione in hoc tractatu non continetur nepos. υι- rim. licet alias plerumque contineatur. Is . de verb. signisc. l. i IIa 2OI. Ex l. liberorum 22o. Plerumque enim eadem est
122쪽
testam. tui. filii nepotis sed in hoc tractatu diuersia ratio est: si quidem
tutor filio in potestate constituto datur indisti iacte; nepoti veris ita demum, si i' alterius pote ita tein morte aui non sit recasurus IV. Liberorum appellatione etiam nepotes & neptes continentur. d. Ulι v. V. Dolthumorum appellatio , tam nepotes posthum os, qu m fi ios posciuinos comple stitur. d. f.
i Qui vult consequens, vult etiam antecedens. f. I.coniun.*.denique iuriό,supra qui, or ex qui .cἀM.m .num. no x Error impedit consensum d. f. I. vers. Iane . conivns.si
3 Sublato impedimento tollitur effectus illius impedimenti, f. L. coniv. s. alii uanου 'insae v*cap. 6 Tutor datur perlonae, non rei, vel caulae .g pen.s Diuersia vocabula arguunt rerum divcrsitatem. g. vis. coniun. f. G. e codicili.
' De leg tima adet natorum tutela
QVibus autem testamento tutor datus non est: his ex li se duodecim tabul.irum as nati sunt tutores qui vocantur legitimi.
I Sunt autem adgnati , t cognati J, per virilis
sexus cognationcm coniuncti , q'iasii a patre cognati : vchiti frater D ex J eodem patre natus fratris ni ius neposve ex eo e item patruus , & patrui filius. neposve ex eo. At qui per foeminini sexus perlonas Cognitione iunguntur , adgnati non sunt : sed alias naturali iure cognati. itaque amitae tuae filius non
est tibi adgnatus , sed cognatus: de in vicem in illi eodem iure coniungeris : quia, qui ex ea J nascantur
123쪽
scuntur, patris,non matris familiam sequutus. .
1 Quod autem i lex duodecim tabularum J ab
intestato vocat ad tutelam adgnatos : non hanc habet significationem , si omnino non fecerit testamentum is,qui poterat tutores dare: sed si quantum ad tutelam pertinet intestatus decesserit quod tunc quoque accidere intelligitur,cum is,qui datus est tutor, vivo testatore decesserit. .
sed agnationis quidem ius omnibus modis
. capitis deminutione plerumque perimitur: nam adgri tio iuris sciuilis J nomen est: cognationis vero ius non omnibus modis commutatur: quia ciuilis ratio ciuilia quidem iura corrumpere potest , naturalia vero utique. Cessante tutela testamentaria loeus est legitimae,quae ves. defertur ex verbis legis XII.tabul. ut tutela adgnatorum; vel ex mente & interpretatione legis,ut tutela eatronorum, MParentum 9 vel ex nouo iure,ut tutela fiduciaria: de quibus singulis deinceps agetur, facto initio a tutela adgnatorum, quae verbis legis XII. rab. introdueta. est nam siue ut VI ai .de tutacliueritimi. loquitur per eminentiam, legitimi tutores dicuntur qui ex lege XII. tab. ad tutelain.
ἡ '' Primo Imp. n M.ti .docet hanc legitimam tutelam sequi testamentariam, & ea deficiente locum habere: atque ita nectit hunc tit. cum praecedentibus '' Secundo declarat ea, quae requiruntur ad hoc, ut alicui haec
Iegitima tutela deferatur. Quatuor autem requiruntur. I.Vt sit coniunctus per malculos, non per foeminas; quia per masculos sunt agnati, per foeminas cognati: haec autem tutela' adgnatis, non cognatis desertur. 6. I .led hodie,sublata adgnationis & cognationis diiserentia, tutela aeque defertur cognatis atque adgnatiS. Nou. I I 8.c S. s. . I 1.Ut nullus sit tutor testamentarius. l. quod , quia secundum regulam iuris, diiseo litio nominis, id est, testatoris
facit cessare dispositionem legis. s.s ιρ. 1H. Vt agnatio non si sublata per capitis deminutionem.
124쪽
s et D.quod dictum seq. tit. explicabitur:ibique in sub iungetur IU. Requisitum,ut is,qui ad tutelam vocatur, adgnatus proximus,ita ut nemo cu gradu praecedat. Quod dixi,requiri ut is, qui ad tutelam vocatur, non sic in capite minutus, correctum est per dii fana Nov. 18.e ex quo nihil nocet,qubd aliquis non sit assignatus, cam tutela aequi deferatur cognatis: unde quia post capitis deminutionem manet cognatus nisi maximam , vel mediam capitis deminutionem passus sit,ut seq.t t. exponetur, idcirco non obstante minima capitis deminutione, hodie fiet tutor legi
F si autem capitis deminutio, status m ItaliO. E que tribus modis accidit. Nam aut maxima est capitis deminutio, aut minor quam quidam mediam vocat in aut minima. 1 Maxima capitis deminutio est, cum aliquissimul & ciuitatem & libertatem amittit et quod accidit in his, qui serui poenae esticiuntur atrocitate sententiae : vel Iibertis , ut ingratis erga patronos
condemnatis: f vel his, J qui se ad pretium participand im venundari passi sunt.1 Minor, siue media capitis deminutio est. . . . cum
125쪽
cum ciuitas quidem amittitur, libertis vero retinetur , quod accidit ei, cui aqua de igni interdictum suciit, vel ei, qui in insulam deportatus est. 3 Minima capitis deminutio est, cum ciuitas retinetur & libertas , sed status hominis commutatur: quod accidit in his; qui cum sui tutis fuerint: coeperunt alieno iuri subiecti esse, vel contra. veluti si filiusfamilias a patre lemancipatus fuerit, est capite deminutus. J
Sertius autem manumissus , capite non minuitur: quia nullum caput habuit.
1 Quibus autem dignitas magis , quam status permutatur, capite non minuuntur; & ideo a senatu motos capite non minui constat.
6 Quod autem dictum est , mancre cognationis ius etiam post capitis deminutionem: hoc ita est, si minima capitis deminutio interueniat, manet enim cognatio : nam si maxima capitis deminutio interueniat : ius quoque cognationis perit, ut puta seruitiate alicuius cognati : & ne quidem manu inlisus si fuerit , recipit cognationem. Sed& si in insulam quis deportatus sit , .cognatio soluitur. τ Q nim autem' ad agnatos tutela pertineat: non simul ad omnes pertinet, sed ad eos tantum,
qui proximiores gradu sunt: vel si plurs eiusdem gradus sunt, ad omnes f pertinet, veluti si plures fra-t rcs sunt, qui unum gradum obtinent, pariter ad tutelam vocantur.J Quia dictum fuit in calce superioris tit.adgnatione tolli
per capitis diminutione,obiter de capitis deminutione agit. Ac primo capitis deminutionem definit status prioris mutationem.Secuud quia status in tribus consistit, libertate, . ciuita
126쪽
ciuitate , familia, quae ita sunt inter se affecta, ut vel omnia
amittantur, vel duo tantum, vel unum dumtaxat nam familia sine ciuitate & libertate non retineti iri ciuitas amissa familia ,retinetur, sine libertate n qn consistit: libertas sine ciuitate & sine familia retineri potest idcirco capitis diminutionem diuidit in tria genera, maximam,minorem , seu mediam,& minimam, ver eά Me. 'Maxima capitis deminutio in V.1. definitur, Ami bolibertatem, is civitatem am ttit, consequenter etiam familiam perdit. Huius tria exempla proponuntur.Primum exemplum est poenae seruitus de qua dixi ad 6. .quib. mo dis is potest. Olui Secundum exemplum est, cum libertus ingratus erga patronum reuocatur in seruitutem , tamquam indignus libertate: quod etiam ob leuis offensae culpam accidui C.de liberi. is eorum liber. l. h. Hoc autem nomine datur patrono ingrati accusatio. C. eod.l. i. Tertium exemplnm est,
com quis ad pretium participandum patitur se venundari, de quo dixi ad 9. penulti m. Iupra de iure personarum. Minor , seu media capitis deminutio in s. minor. defi- qnitur, cdm salua libertate amittitur ciuitas, proinde etiam familia. Eius duo exempla subiiciuntur. Primum exemplum est aquae & ignis interdictio , quae in desuetudiuem abiit, & in eius locum succelsi deportatio. de pecvt. l. 3. is de poenis l. 2. Secundum exemplum est deportatio. Atqui videtur his modis etiam libertas adimi. J de extraor
pitis deminutio est. Vt hunc modum solvat. Cui a citra duplicem libertatem fingit, alteram iuris gentium, alteram iitris Quiritium : quod mihi videtur merum figmen i m. Ego existimo Callistratum in d. g. vlt. non solum de maxima ; sed etiam de media capitis deminutione loqui: vciaque enim existimationem consumit. Itaque initici dat licincregulam de maxima capitis deminutione, inquiens exiiΗ-mationem ea consumi. Deinde in vesc. i s , sed lingendum Mem, vel, idem es; error enim ortus est ex ec ,
quod in libris scit piis e cum titulo, hoc modo etiam , modo significat em , vel en modo e t eam regulam producit ad mediam capitis deminutionem Post haec in τε sie., dat exempla mediae capitis deminutionis. Tandem in vel sic vel complebeii Jubiicit exempla maximae capitis demanutionis.
127쪽
Minimi capitis deminutio definitur,edin libertas & ciuitas retinentur,sed familia mutatur. Huius duo modi in contextu afferuntur. Primus modus est cum paterfamilias subiicitur patriae potestati, veluti cam arrogatur. Secundus modus est cum filius familias fit sui iuris veluti eum emancipatur. Sed particula v fu i in contextu discultatem faciti quia filius familias,dum sui iuris fit , non aliter capite minuitur, quam si emancipetur. Nam aliis modis, ut morte patris, & dignitate,fit sui iuris sine capitis demi
ro emancipatur, ideo capite minuitur, quia secundum velerem emancipandi formulam redigebatur in imaginariam seruitutem .de minutLS 3. I. di licet hodie liberi aliter emancipentur supra quib/u modis im I solui. f. p a- perea. tamen perinde habetur,ac si secundu'si veterem foris mulam emancipatio fieret,argum. 3.vltim. mpa dele Men. Haec obiectio tribus modis solui potest. LSi haec sarticula υν 'ut , cum Culacio deleatur : quoniam abesti bris scriptis II: Si accipiatur pro ita est,ut n S. versis. plabi, supra ἐν iuν. natur quemadmodum e contra rio. M s , accipitur pro veD ἰ pacti l. I. g. pactorum. III. Si non coangustetur ad proximam. sed indicet afferri exemplum capitis deminutioni: ita ut dicamus Imperatorem an. h. f. primum definire , quid sit minima capitis demi 'utio : deinde in me sic.quod aetid i , eam diuidere in duas species:postremo in υe f. meluti, afferre eius exemplum a. T q tio duos easus perpurgat,quibus aliquis salso credere posset statim mutati,seu capite minui.Primus casus est cum serviis manumittituri quia cam seritus non habeat caput, id est,itatum si quidem caput hic accipitur pro statu Ius ν hoctis in. 'ne .seruus autem statu caret quippe qui pro nullo st de diu.GIA I. quia a tinet. M a pro mortuo habetur L Oruirmem xo9. dici non potest capite minui. g. θν- In alia fgnificatione seruus habet caput, id est ,dominum quia dominus est caput seruio infra da noxa I.action.
' Secundus casus est,cdm aliquis dignitatem amittit. 6.qι bui, qui status consistit tant sim in livertate,ciuitate, & δε- milia, 1 hoc iit. l. υltim. disnitas vero ad sutum non pertinctμ. quibus. Quart
128쪽
Quarto in s.pen.interpretatur,quod dicit Od. pertinens ad effectum capitis deminutionis , ac docet adgnationem tolli quacumque capitis deminutione,quam uis cognatio, seu potitis tuta cognatis indulta nam iuta sanguinis nulla ciuit ratione dirimi possunt.1 de diuers ML iura ura 8. tantum maxima,vel media capitis deminutio
Quinto in declarat quartum illud requisitum in tutela legitima deferendane docet eam non deferri simul omnibus adgnatis,sed tantum agnatis proximis.
a seruus nullum caput habet,id est statum non habet.f. . a Quod non est,mutari,vel amitti nequir. .. vulgo dicitur. Non entis nullae sunt qualitates.s Dignitas a statu differt. ,s. 4 Manumissio cognationem seruitute amisiam non resu-tuit. S penuis. .s Proximior remotiori in tutela suscipienda praesertur.
De legitima patronorum tutela.
Ex eaaem lege duodecim tabularum libertorum
de libertarum tutela ad patronos liberosque eorum pertinet , quae dc ipsa legitima tuteIa vocatur et non quia nominatim I in t ea lege de hac tu tela caueatur : sed quia perinde accepia .in per i metationem , ac si verbis legis introducta esset. Eo enim ipso, quod hereditates libertorum liber tarumque,si intestati decessissent , iussiaat lex ad patronos libertisve eorum ipertinere r crediderutar ve teres voluisse legem etiam tutelas ad eos pei tine re et cum de adgnatos, quos ad haereditatem G s casi
129쪽
cat, eosdem & tutores esse lulierit , quia plerunquo ubi successionis est emolumentum , ibi& liuelae onus elle debet. Ideo autem diximus plerunque: quia si a seemina impubes manumittatur, ipsa ad hereditatem vocatur , quum alius sit tutor. In tutela agnatorum sunt ingenuinn tutela patronorum liberti illa est ex verbis lego II. tab. haec autem est ex eius I gis interpretatione, ducto argumento ab haereditate ad tutela: regula enim iuris est, eum, qui percipit commodum hereditatis debere etiam subire onus tutelae diu. re r. iura.
patronum expresse vocet ad successionem in bonis liberti, censetur tacite eudem vocare ad tutelam liberti:ac dicitur tutela legitima propterea quod ex legibus non ea tantam dictatur esse quae ex verbis legu descendunt, sed etiam quae ex earum sententia colliguntur Is verb. vis analysim huius contextus I. Imperator ponit hanc conclusionem tutelam patronorum esse introductam lege duodecim tahularum. II. In vers. qua Θ ipsa , addit alteram conclusionem , hanc tutelam vocari legitimam; intellige
egitimam in angusta significatione, qua legitimum dicitur, quod est ex lege duodecim tabularum. III. In vers.
non quia, interpretatur eas conclusiones, ac docet hanc tuis telam non esse ex verbis,sed ex interpretatione legis duod cim tabularum. IV. In vers. oo enim ipso proponit eam interpretationem quae legem loquentem de haereditate producit ad tutelam : tanquam haec consequentia valeat, Patronus . vocatur ad legitimam liberti hereditatem ὁ ergo etiam vocatur ad eius tutelam legitimam V. In verseum , adgnatos, probat hanc consequentiam ab exemplo agnatorum quod enim obtinet in adgnatis eclam in patronis obtinere debet: id est , utrisque valere debet eadem consequentia ubi est eadem ratio , debet esse idem ius. F. ad Ierem Aquit. I. illud. I. In v quia plerumque, probat eandem consequentiam a regula iuris de commodo & incomodo. quae Plerumque obtinet. V II. In verLν. eo docet, cur dixerit Ilerumque, adiecta exceptione in personis, de quibus nunc agitur id est,in patronis & libertis: quia patrona lege vo catur ad legitimam hereditatem liberti: nullo autem modo
Voc r ad tutelam liberti,propterea quod tutela est virile
130쪽
De lagitima parentum tutela Io 3
ossicium a quo mulieres excluduntur : F. do tutela. tutela I s. C. quam mul. tui. Osf. fungi petese. l. i. praeter rratrem Sepia iam , quibus ex speciali priuilegio tutela liberorum perinmittitur. C. eo . Σ.-N u. ll8. e.ιρ. 1 Dicta excepῖioni, quam Imperator sumpsit a sexu mulit bri addi potest & altera a minore aetate: quia minor is .annis, licet posiJt esse ii res legitimus, tamen non potest esse tutor inf. ae faus. ιuti vers. vlt. C. deler. tui. ι. vlt.
I Ex lege esse dicitur, non solii in quod est ex vesbis, sed
etiam quod est ex mente & interpretat ione legis, con iun. l. 6 6. I. . de versi sign. 2 Regulariter valet argumentum ab hereditate ad tutelam vers. eo enim ipsio. coniun. Nov. t IS Ap s. 3 Qui sentit commodum, debet etiam sentite incommo Giam d. varceo enixn Aso. &e contrario qui sentit incommodum , debet etiam sentire commodum infade legit .ac n. succl. 3. pen. θ.1 de diu ν ea. iι r. . ,ecun
Exemplo patronorum recepta est & alia tutela, quae & ipsa legitima vocatur: nam si quis filium
aut filiam, nepotem aut neptem ex filio , de de inccps impuberes emancipauerit: legitimus eorum tutor ait. Parentes,qui liberos emancipauefunt sunt similes patronis quandoquidem sicut serui manumittuntur, ita etiam liberi ,'cam emancipabantur, manumittebantur. μ'. qui b. modaus patr. potes. solu.6. νaterea Theoph. bi Caius lib. t. --