장음표시 사용
141쪽
sancta constitutione promulgata, pubertatem in masculis post decimumquartum annum completum illico initium accipere disposuimus : antiquitatis normam in sceminis bene positam , D in J suo ordine re linquentes, ut post duodecim annos completos viri
r It m finitur tutela, si adrogati sint adhuc impubcres , vel deportati: item si in seruitutem pupillus redigatur, vel f si J ab hostibus captus fuerit. 1 Sed & si usque ad certam conditionem darus si tutor J testamento : aeque euenit, ut desinat
esse tutor existente conditione.
Simili modo finitur tutela morte vel pupil
Sed & capitis deminutione tutoris , per
quam libertas vel ciuitas amittitur , omnis tutela perit. Minima autem capitis deminutione tutoris , veluti si se in adoptionem dederit , legitima tantumr i tria perit, caeterae non pereant. Sed pupilli & pupilia capi eis deminutio licet minima sit , omnes ruteIas tollit. s f Pr rerea qui ad certum tempus testamento dantur tutores, finito eo, deponunt tutelam. 6 3 Desinunt etiam tutores esse, qui ves remouentur a rutela ob id quod suspecti visi sunt: vel qui ex iusta causa sese excusant ,& onus administrandae tutelae deponunt, secundum ea quae inferius proponemuS. De tutela in hoc libro quinque explicantuTI.quid sit,&vnde dicatur:I I. quot sint eius genera,& quibus modis, uis quibus constituaturi.III. cur sit introducta: I U. qui sint eius effectus:V.quibus modis finiatur.Ex illis quinque quin si onibus ia quatuor in superioribus titulis sui perpurgatae: superest quinta de modis tutela extinguentibus qui quidem
142쪽
mibus modis tutela Ditur. I I I
partim spectantur in solo pupillo, ut pubertas: partim in solo tutore, ut excusatio, Sc remotio propter suspicionem partim in utroque,ut mors Se capitis deminutio: partim in acincidentibus ut in conditione,siab qua tutor datus fuit. Imp. primo loquitur de lubertate,in qua diiudieanda veteres variarunt. Nam Castiani puberem eum esse dicebant, qui ex habitu corporis pubes apparet, id est, qui generare
annos expleuit videlicet si sit masculus.nam femina post duodecimn mannum completum pubes est: ver dira Prisciis eum pube rem vocabat, in quo Vtrumque eoncurreret, teste Vlpiano, corporalis habitudinis, seu pubis inspeGio turpis Ius liniano visa est,pubertatem ex solis annis aestimari voluit,adeo ut post quartum decimum anonum completum masculi, post duodecimum foeminae eenseantur esse puberes.Iure autem canonico spectatur facultas generandi, adeo Vt malitia aetatem supplente , etiam ante aeuodecimum , & quartum decimum annum puberes diei possint. . o. essensat.impub.cap. 3. quo iure in solis nuptiis contrahendis Vtimur. Secundo sng. I. de capitis diminutione impuberis,quae tu telam extinguit, siue sit maxima, siue media, sine minima; quia non potest eue in tutela , qui non est sui iuris Q να do rvt.1n pr.In contextu exemptu minimae capitis deminutionis eli,cum pupillus arrogatur: tuncque eius bona acquiruntur rogatorui .de c qui per arro e. Exemplum mediae est cilindeportatur: tuncque bona eonfiscanti ir sdνιοχῶ da '-ν iexemplum est, cum fit seruus quod duobus modis accidere potest, qui contextu rip inrinuntur.LSi pupillus in seruitutem redigaturi subaudi fan quam ingratus erga patronum suum, a quo manumissus
pr de g. I. tuncque sine dubio bona acuit imo tu domino,in cuius potestatem retrahitur. II. Si eapi ur ibhostibi anfra de reri diuἰ A.ἰtεm M. Hoc casu datu mirus e
fi pupillus ab hostibus reuertareir, iure postlimin tutela
n patiatur te venumdari, quia hoc in pupillum non cadit cum venditi' non valeat, nisi is,qui patitur se ven diri 'sit maior viginti annis sust . de
si pupillus sine c Pitis deminuti ae in patris potes
143쪽
g. vis. redeat,ut quis patrem deportatum Princeps in integruin γ' stituit,an tutela finiatur Respotadeo si pater sit homo frugi, tutelam finiri quia patri administratio committitur. 1I v ro pater pravis moribus praditus sit, tutelam durare. C. ae sent. p .υιt. Hic igitur eli ipecialis casus in quo filiusfa-lias tutorem habet . . . . Tettio in ψ ἡ .ut,loquitur de conditione, cuius euentus tutelam perimit, si usque ad conditionem exiisentem tutor datus fuerat, veluti, donec nauis ex Asia veniat. hic autem modus tutelae testamentariae proprius eli. nam astratu tutor sub conditione dari nequit δειν Ouario in f .sio ;l tractat de morte pupilli, vel tutoris. nam mors cutelam & generaliter omnia soluit Nouri. .c. Σίν. Quinto 6. u,agit de capitis deminutione tutoris. Hic notentur duae regulae. I. Maxima , vel media capitis deminutio tutoris perimit tutelam: quia necesse eit 't tutorsit homo liber,& ciuis Romanus II. Minima capitis clemInutio tutoris regulariter non extinguit tutelam: qua a tutor Dotest ei se tam filiusfami l. quam paterfamil. upra qu3znt. uita ris suntori prD. et . Excipitur legitima tutela: non
li is delata. β. .. cap. sed adgnatorum, quae est ex verbis legis xij. tabularum : quia per minimam cλ- Pitis deminutionem agnatio tollitur. supra de ιυ t gnat. tutat. Sed haec exceptio hodie non cum : quia legitima tutela hodie non desertur Iure adgnationis, Lae est vinculum ciuile, sed iure naturalis coniu-ctionis aequε desertur cognatis atque agnatis. Noueto IS. - n A. tem l .loquitur de tempore,quo tutelam finit,s tutor ad certum tempus contra pubertatem datus tu erat. alioqui tutela durat vique ad pubertatem pupilli. vi lup
tionis tutorum: de quibus cnusis pollicetur se posterius dicturum,tit.scit. pen.& vlt.huius primi libri.
144쪽
, Maxima,vel media capitis diminutio tutoris perimit ta
3 Minima capiti diminutio tutoris regulariter n*n exH0
potentes , usque ad vices milm quintum a nanum completum curatores acciprirnt : Qtita licet
puberes sint, adhuc tamen eius aetaris sunt, ut sua negotia tueri non possint.1 Dantur autem curatores ab eiusdem magistratibus,' a quibus & iutoris. Sed curator testa. mento non datur : datus tamen confixmarur decreto praetoris vel praesidis.1 Item inuiti adolescentes, curatores non acclis piunt , praeterquam in lit cm. curator enim de ad certam causam dari potest.
Furiosi quoque dc prodigi , licet maiores
vigintiquinque annis imi : tamen in curationestini adgnatorum ex lege duodecim rabularum. Sed solent Rom ae praefectus vibi vel praetores ,& in prouinciis praelidcs cx inquisitione eis curatores
Sed & mente captis , & surdis , & mutis, Sqiii perpetuo morbo laborant quia rebas suis superis este non poisunt in curatores dandi sunt,ue interdum autem & pupilli curatores accipiunt , ut puta si legitimus tutor non sit idoneus: quoniam habenti tutorem tutor dari non i otest. H 3 Irem
145쪽
iis In ii. Lib. I. Tit. XXIII.
Item si testamento datus tutor , vel a praetore , aut praeside , idoneus non sit ad administrationem , nc tamen fraudulenter negotia administret: solet ei curator adiungi. Item loco tutorum , qui non in perPetuum , sed ad tempus a tutela exculantur, solent cura- . tores dari.
6 3 QDd si tutor adtiersa valetudine , vel alia necessitate impediatur , quo minus negotia pupilli' administrare possit : & pupillus vel abiit , vel insens sit: quem velit actorem , periculo ipsius tuto ris , praetor, vel qui prouinciae praeerit, decreto constituet.' Tutelam pubertate pupilli finitam excipit curatio,quae est: Vis ac potestas in capite libero ad res administrandas, quas dominus per aetatis,vel mentis aut corporis imbecillitatem recte administrare non potest. non enim solis adolescentibus curatores dantur,sed & aliis, ut hoc titulo declaratur. pHae Primo loquitur Imperator de adolescentibus, de quibus' dissoluit quinque quaestiones. I. Quaestio est,a quo tempore, Ac usque ad quod tempus accipiant curatorem. nempe curator eis datur ab initio pubertatis, usque ad persectam
aetatem, id est, masculis ab anno I . eminis ab anno. I 2. virisque usque ad annum is . completum. II. Quaestio est, cur his personis detur curator. Respondet Imperator in vers. quia Uret, curatorem eis dari,ut eorum negotia,curet,
quae ips tueri non possunt. Obserua quosdam non posse seipsos tueri, alios non posse sua negotia tueri sillis datur tutor, supra de triret. 6. I .his curator, ut hic,quia tutor datur' personae. testamant. tuto . dar. Ul. certa curator Te - bus. C. de nupt. l. ἰn copulandis 8.
III. Quaestio est, a quibus detur curator. Respondet Imperator in M.I. dari ab iisdem magistratibus, a quibus datur tutor : in testamento autem non dari, quia scilicet nulla lex hoc permisit. nam tutor ideo datur in testamento, quia lex duodecim tabularum id permisit. testama. LIV. Quaestio est,an multi cobantur accipere curatorem. S. 3. Iimper. in Saram. inmti,dat regulam,&exceptionem.Regula est,
146쪽
est curatorem adolescenti inuito non dari. Alia ratio es tutoris,qui etiam inuito datur. 17. de tutor.o an rar. kal. l .FI-ceptio est, praeterquam in litem. quod obtinet, siue minor agat, sue conueniatur, argum. l.3. 6.s illω , t de fratri s. Nota,minorem posse res suas gerere,sed non libeth administrare Τ. de minorv. I .f.vit. quaresne curat Ore non potest res , suas alienare. C. de in resilius. m n. l. 3. Cur ergo hic tantum excipitur iis , non rerum alienatio γ Quia nemo inuitus res suas alienare cogitur: iudicium autem redditur in inuitum. 1s de verb.οιιθ.l. in .e diis 3 lant rV. Quaestio est,an curator detur certae rei, vel certat causa'. nam de tutore hoc fuit negatum, cytii festam . eυρ. dar ρ s. g. certa. de curatore autem hoc in praesentia affimatur.
a. f. item inviti, vos curator.
Secundo tractat de furiosis, de prodigis,qui curatorem accipiunt vel legitimum,ut adgnatum ex lege XII. tabul vel dativum,si nullus sit legitimus tutori idoneus S. μνῖψ. Lo quitur autem Imperator de furiosis sui iuris, maioribus viginti quinque annis. Nam si in patris potestate sint, cura
tore non egent, nec possunt accipere curatorem. C. de cia
rat. furios. l. vlti in rinc. Si vero Iani sui iuris, Se minores viginti quinque annis, curator ei datur potius ut aetati, quam ut dementiae prospiciatur. f. r. Tertio loquitur de mente captisin surdis, & mutis , Perpetuo morbo laborantibus, f. ed se mento raptἱs. Hic quoque intellige has personas esse sui iuris , & perfecte aetatis e quoniam harum personatum & furiosarum eadem est ratio, praeterquam quod hae semper accipiunt curatores
arto agit de pupillis; ac proponit duos casus, quibus δ'
curatores pupillis dantur, id unu casum,quo non datur curator, sed actor.I.Casus est,si tutor testamentarius ves legitimus neque sit idoneus,neque fraudule ter se gerat. Nam si tutor sit idoneus,non est opus ut ei curator adiungatur.Si vero fraudulenter administret, remouendus est lai. quam suspectus, de in eius locum alius tutor substituendus. Cum autem fraude caret,quia tutor manet3nec tamen ad gerendum est idoneus, necesse est ei curatorem adiungere, non alium tutorem , quia regula illa iuris obstat, Tutorem habenti tutor dari non potest. 6.penuit.I I. Casus est, si tutor test; entarius, vel legitimus ad tempus excusetur, quia
147쪽
i nihilominus tutor manet. d. g. ten. vers. item Deo.quod si in perpetuum excusetur, non facit locum curatori,sed ei alius tutor submitti livit. C. in inibus casibus tui. vet eurat. hab. l. etiam eo casu quo tutor ad tempus excusatur, alius tutor interim dari potest dis de tutel. l. quasitum 12. o desu pecti . tutor. l si quia abfuturo . coe de tur. θ rat. di- . s h. i. si tu or reipublica caula s. in Irine. 6. vlt. III. Casus est si tutor aduersa valetudine vel alia necessi, tale, veluti dignitate,aetate, negotiorum pupillarium multitudine. simin ην. tui. l. decreto se . in princ. impediatur quominus negotia pupilli administrare possit: & neque excusetur , neque pupillus praesens & maior infante sit. hoc casu magis latus. vel tutor permissu ac decreto magistratus actorem ad lites, vel adiutorem ad negotia extra iudicium gerenda constituit,quem ipse tutor utat,quia periculum ad ipsu in tutorem spectat,si forte is male administret,&aliquod damnum pupillo inferat . idemque in curatore gerere impe
do appellat. t. si actor. 1 o. Notandum est tria hoc casu requiri, ut actor, siue adiutor detur. Primum est, ut tutor imp diatur quominus negotia pupilli gerat: alioqui actor, vel adiutor esset supersuus. Secundum est . ut tutor non excus tur: alioqui si excusetur ad tempus,ei adiungetur curator. Si vero in perpetuum,substituetur alius tutor , ut paulo ante dictum fuit. Tertium est,ut pupillus vel absit,vel infans sit: quia si sit praesens,& maior infante , procuratorem tutore
auctore constituet. q. de adm n stri turον. l. deer to 14. - C. de procurat. l neque. ii. Vnde obiter collige, propter imp dimentum tutoris modo alium tutorem dari,n odo curato rem , qudndoque procuratorem interdum actorem, tacadiutoiem , secundo in expositam distinctionem.
x Minores a sannis negotia sua tueri non possunt.1nprἱM., Curator in testamento non datur. g. . 3 Inuiti adolescentes curatorem non accipiunt,nisi ad listes. 6. I.
4 Carator ad certam causari dari potest. GL. ' . . s Tuto
148쪽
De satisdatione tutor. vel curat
ςQTutorem habenti tutor dari non potest-6.pen. 6 Tutor,vel curator potest actorem constituere.6. vli.non
procuratorem.C. e procur. ι.neque II.
De satisdatione tutorum,vel curatorum.
N S tamen pupillorum pupillarumve & eorum
qui quaeue in curatione sunt, negotia 1 cur toribus tutoribusue consumantur, vel deminuantur: curet praetor , ut & tutores, dc curatores eo nomiane satisdent. Sed hoc non est perpetuum. nam tutores testamento dati satis dare non coguntur:
quia fides eorum & diligentia ab ipso testatore adprobata est. item ex inquisitione tutores vel curatores dati, satisdatione non onerantur: quia idonei electi sunt.1 Sed si ex testamento vel inqiiisitione duo pluresve dati fuerint : poteth unus offerre satisd tionem de indemnitate pupilli vel adolescentis , dccontutori suo vel curatori praeferri , ut solus administrct e vel vi contutor Γ aut curator J satis offerens praeponatur ei, ut & ipse solus administrc t. Itaque per se non potest petere satisdationem 1 contutore suo vel concuratore: sed offerre debet, ut electionem det concuratori vel contu- tori suo , utrum velit satis accipere, an satisdare. d si nemo eorum satis offerat e si quidem ad scriptum fuerit a testat ore , quis geret : ille gerere debet. Quod si non silerit adscriptum : quem maior pars elegerit, ipse gerere debet, ut edicto praetoris cauetur. Sin autem ipsi rutores dissenserint
149쪽
11 et Inctis. Lib. I. Tit. XLIV. cirea eligendum eum, vel eos, qui gerere debent; '
. praetor partes suas interponere debet. Idem & in , pluribus ex inquisitione datis comprobandum est, id est, ut maior pars eligere pollit, Per Quem ad- ministratio fiat. a Sciendum.autem est, non solum tutores vel curatores pupillis vel adultis caeterisque personis ex administratione rerum teneri : sed etiam in eos, qui satisdationem accipiunt, subsidiariam actionemelle, quae ultimum eis praesidium possat adserte: . Subsidiaria autem actio in eos datur, qui aut omnino a tutoribus vel curatoribus satis lari non curauerunt, aut non idonee passi sunt caueri. quae quidem tam ex prudentium responsis , quam ex constitutionibus imperialibus etiam in haeredes eorum extenditur.
3 Quibus constitutionibus & illud exprimitur,
ut nisi caueant tutores & curatores, pignoribus
4 Neque autem praefectus urbi, neque prae tor , neque praeses prouinciae , neque quisquam alius, cui tutores dandi ius est, hac actione te- . nebitur: sed hi tantummodo qui satis lationem exigere solent. Ηa mus 'orsum dictum est de tutoribus,seosum decu
ratoribus: deinceps tria eis communia enarrantur,satisdatio, XIui lo,r otio.Satisdatio est cautio, quae fit datis fid Iulsoribus.1.qui salsi i .eor an/.l. i. nam quae fit datis pignoribus,minus proprie vocatur satisdatiostdo collauimo bon. I. s. suberinaec vero tutorum & curatorum satisdatio , id est, .
pupilli,vel eius, qui in curatione est,saluam fore, quia est desicerat feodu.7. Primo Imptarationetur affer propter quam tutores & curatores Duiliam by Co Ie
150쪽
ratores satis dare iubentur.nimirum ne pupillorum, rei e rum qui curatione sunt,negotia consumantur, vel minuti tur. idcirco tutores & curatores dicuntur satis dare rem pupilli,vel adolascentis saluam fore. lib. 6.rit 6. Secundo in verseu rei,declarat,ad quem pertineat cura, ut haec satisdatio praestetur. & ait pertinere ad praetorem: quia praetor ita caueri iubet.in sedinis i v.f. vlt atque haec cautio ut dixi in praetoria est. Dicitur ergo praetor curare, ut haec cautio praestetur , quemadmodum & aliae praetoriae .cautiones eius curae incumbunt, dam. nsecra ee M'.
I.Non tamen ipse praetor,sed actuarius, seu scriba satisdati nem exigit, id est,fidei utares accipit .inse. ιον tit.S. v. t. σ
Tertio in vers. sed excipit tutores testamentarios , &tutores,vel curatores ex inquisitione datos, qui non tenem tur satis dare,propterea quod idonei sunt electi. Nota primo,etiam inutiliter testamento datos, & a magistratu confirmatos,satisdare non compelli.)' de confirmina
Nota secundo excipi curatorem furiosi,qui,nisi idoneam substantiam possideat,satisdare tenetur,etiamsi ex inquisiti
ne datus sit. C.de eurato.furisu. sin aurem resamentum. ωενssin autem non talis.testamento tamen datus nou.oner
tur satisdatione. t. υIG6. , si quidem. Nota tertio,causa cognita patronum satisdare debere,vel
Quarto in L. I dyet,cum plures sunt tellamentari j, vel ex inquisitione dati, satisdationem posse locum habere , licPe non necessario praestanda sit,& hunc effectum patere,ut qui satisdat,solus tutelam,vel eurationem administret .se enim distinguitur:aut aliquis tutorum,seu curatorum satis offert, aut nemo. Addi potest tertius casus,s plures satisdationem offerant. Primo casu ille solus administrat: nis contutor,vel
concurator velit satis dare:quoniam oblatio a tutore conis tutori, vel a curatore concuratori ita fieri debet: -9ris AE , admin flνa : aut satis a me aer'ν , θ' adminfra tionem mihi relinque. Sciendum tamen est,hanc optionem a praetore non admitti,nisi causa cognita: debent enim inspicere,qualis si per na,quae satisdationem offert, Ar quales sint personae contutorum , vel euratorum. F. de testam. fui.
ι. resarn nro. 17. Secundo casuis testator via administrationem