장음표시 사용
241쪽
1 i Insit. Lib. II. Tit. IX. '
Non solum autem proprietas per eos seruos, in quiabus usumfructum habetis, vel quos bona fide possidetis , aut per liberam personam, quae bona fide vobis seruit, vobis adquiritur : sed etiam possessio. Loquimur autem in utriusque persona secundum distinctionem , quam proxime exposuimus : id est , si quam possessionem ex re vestra, vel ex suis operis adepti' fue-
1 Ex his itaque apparet , per liberos homines,
'quos neque vestro iuri subiectos habetis, neque bona fide possidetis : item per alienos seruos, in quibus neque usumfructum habetis, neque possessionem iustam: nulla ex causa vobis adquiri pone. Et hoc est, quod dicitur, per extraneam personam nihil adquiri posse: excepto eo, quod per liberam personam veluti per procuratorem ) placet non solum scientibus, sed &ignorantibus vobis adquiri possessionem, secundum diui Seuerj constitutionem : & per hanc possessionem etiam dominium, si dominus seerit, qui tradidit. vel usucapionem, aut longi temporis praescriptionem , si
6 Hactenus tantisper admonuisse lassiciat quemadmodum singulae res vobis acquirantur. nam legatorum ius , quo & ipso singulae res vobis adquiruntur : item fideicommitarum, ubi singulae res vobis relinquuntur : opportunius inferiore loco referemus. Videamus itaque nunc, quibus modis per uniuersit tem res vobis adquirantur. Si cui ergo heredes facti. sitis , siue cuius bonorum possessionem petieritis,vel si quem adrogaueritis , vel si cuius bona libertatum conseruandarum causa vobis addicta fuerint , eius res omnes ad vos transeunt. Ac prius de hereditatibus dispiciamus , quarum duplcx conditio est. nam
242쪽
pera' personas visis acquiritur. Eis
vel ex testamento , vel ab intestato ad vos pertinenti Et prius est , ut d e his dispiciantius , quae ex testamento vobis obueniunt. qua in re oecelsarium est, initium de ordinandis testamentis exponere. Dictum est de personis alienantibus , nune dicendum de
Primo generaliter inquit Imp. nos acquirere non lain e Ibit. per nosmetipsos, sed etiam per alios, ut per liberos,per se uos nostros, per seruos fructuarios N per bona fide possensos.Adde seruos in quibus nudum usum habemus.nam per , hos quoque ex re noura nobis acquiritur.f.do u-habit L Secundo tractat ae acquisitione per liberos , quoβ in pstestate habemus.In summa sciendum est,per hos liberos n his acquiri plenum dominium ex causa peculij profectiiij & vsumfructum ex causa peculij aduentiti jΠaeutruat ex causa peculij castrensis.vel quasi castrensis. f. i. quod interdum obtinpe etiam in peculio aduentitio. I. Si nolent EPatre filius adierit hereditatem. C. G ua l-. l. vis. II. Si testator sit onmiIias relinquens , vetuerit patri acquir . Nou. I et 7 . I.III.Si pater & frater,vel fiat res, qui in eiusdem patris potestate sunt intestato defuncto succedant Sed parens emancipans liberos suos tantam gimidiam ori. partem usus fiuctus in rebus ad peculium aduentilium per- tinentibus retinere potest. 6.hoe vaque, 9 C e bon.Pa lib.Ls.f. penuis. Peculium dicitur quasi pusilla pecunia , seu pu-sllum patrimonium. depecul. i. s. g. em it . est enim quasi patrimonium filii famil. aut serui. ἰnfra dones. Pater autem familias peculium habere non potest. fridικersre . iur. ιpaterfaminas. I 8α. Itaque peculium definiri potest, quod filiusfamilias , aut seruus, permittente patre, seu domino, vel iure separatum ἱ rationibus paternis, seu dominicis habet,deducto inde si quid patri, vel domino debetur,& in id imputato,si quid pater, vel dominus ei debet; ut magna ex parte colligitur ex d. l. s. f. υια is L . 6 pen.144 Nam quod dixi, pomittente, id propter peculium ea strense adieci, quod filiusfamilias psius ruris, quam patris
Fermissu, obtinet: ideoque pater in eo: ihil iuris habetιO sed
243쪽
sed pleno iure ad filium pertinet: immo filius familias in eo
pro patre familias habetur . SC. Macedon. l. 2. Porro
fili j familias peculium diuiditur in prganicum , castrense ,& quasi calti ense. C. de tenam. l. 'it. Castrense est, quod filius lamilias occasone armatae militiae acquisiuit .de castr. nectit. l. castrense D. Quasi castrense est, quod filius-
familias acquisiuit ratione quasi militiae,id est,militiae toga
item quod donatur a Principe , vel ab Augusta. C. bon. qua lib. l. pen Ex reliquis causs dicitur peculium pagani cum Quod subdiuiditur in prosectilium , &' aduentilium. Profectitium est, quod pio uenit c te patris , seu quod a patre proficiscitur: nec non quod proficiscitur ab alio, qui vult patri donare. U. l. s. Adventitium dicitur quod extrinsecas a duc nit , veluti si extraneus filiotamilias donet aut si filius iamilias matri,vel cuius extraneo hae-ies sit. Hae diuisiones locum habent in filii familias peculio , cuius modo plenum dominium, modo solus usus fructus,modo nec dominium,nec usust ructuS, patri quaeritur ut paulo ante notaui. Peculium autem seruile non diuidituri quia indistin id, & omnimodo pertinet ad dominum, vel ad eum qui pro domino habetur, ut fructuarium , vel bonae fidei possessorena.
f. 3. Τertio nobta. loquitur de acquisitione per seruos nostros: de qua distatuit tres quaestiones. I. Quaestio est qua ex causa serui nostri nobis acquirant .Respon det Imp. eos acquirere ex omni causa;siue sit iuris gentium,ut traditio, siue iuris ciuilis, ut donatio, vel legatum. II. Quaestio est in vers. hoc enim quo modo nobis acquirant,id est an nostra scientia 3c consensu si equiratur Respondet.regulariter non esse opus nostra scientia , vel consensu: quia etiam nobis ignorantibus & inuitis per seruos nostros acquiritur. Excipitur limreditas,quam seruus non potest adire,& nobis acquirere,nisi nollio iussit,id est,nisi iussus noster praecedat. F. is aeqv. here .l si quis mihi bona. i s.f.iusum.Ratio est quia nemo potest acquirere hereditatem quin subeat onera hereditaria r iniquum autem est,ut dominus ignorans,vel inuitus per seruu neretur. HI .Quaellio eli in vers. quid per seruos cqiuratur. Respondet,non solum aquiri propiaetatem, id
244쪽
Per quas persin. nobis acquir. 2IZ
est , rei dominium , sed etiam possessionem, idcirco posse
dominum etiam per seruum usucapere. Haec decisio producitur: quia domino etiam ignoranti possessio per seruum ac
s Eadem decisio limitatur , & coarctatur ad iustam possessionem : quia vitiosa, ut violenta , per seruum domino non acquiritur. ρ cquirend. Ios es. l. rhod arto in f eo autem, de seruis fructuariis, & de si . . seruis alienis,aut hominibus liberis bona fide possessis, ac duas quaestiones dissbluit.Prima quaestio est, quibus ex causis acquirant fructuario, vel bonae fidei possessori .Hic notatur similitudo,& differentia f. uctuari j, & bona fide possessi. Similitudo est , quod per has perinnas acquirimus tantum ex re nostra , S ex operis ipso tum quamquam si ex hia causis seiuus fructuatius proprietario stipuletur, ipsi pro 'prietario acquirit ; sed fructuarius ei condicere potest. f. desisulat. I. sentit . Ex aliis verb causis, si serui sunt, acquirunt dominis proprietatis ; si vero sunt homines liberi a nobis bona fide possessi , acquirunt sibi ipsis: nisi quid eis relictum sit contemplatione fructuarii, vel bonae fidei possest oris: tunc enim fructuario , vel bonae fidei posscsibri acquii itur. f. d. l. se serui. 2u is l. seq. Differentia est in vers c. sed bona fAi. quod fructuarius non potest eum usu capere in quo usumfructum habet, proinde numquam potest per eum acquirere, nisi ex dictis duabus causis: bonae autem fidei posse r , id est qui bona
fide & ex iusto titulo seruum alienum possidet,eum triennali possessione usucapit: idcirco intra triennium tantam ex Iesua,& ex operis serui per eum acquirit,post triennium yero ex omnibus causis acquirit,quippe qui iam dominus factus est Cur autem usu fructuarius non usucapiat, duplex ratio
in contextu affertur ex io g. vlt.. de sic'. re domin.quarum altera est, quia non possidet, ut traditur
etiam in I. I. g. per ρνuum. , l. len. in prisc. f de acq. pus altera , quia malam fidem habet, cum sciat rem, qua Utitur fruitur, alienam esse. nam ex tiri susνὰ de ' sucop. scimuS in usucapione requiri tam possessionem , quam bonam fidem. Nota possessionem esse speciem detentionis , ac diuidi in ci
245쪽
sidere, non qtii cumque rem tenet,sed qui sibi detinet,seu
cuius nomine tenetur: ut colonuS commodatarius, depositarius rem teneat,non tamen sibi,sed domino possideat.itam dominus plures possidet. C. e pr cripi. 3 o. vet.qI.annorumd.2.
Ergo hi non dicuntur possidere,sed esse in posi essione,ut Schi, quos praetor in possessionem misit.Τ de aequirend. posses . l. 3. g. is quis ante Io.6 r. Ac possidere & esse in pos Iestione differunt, dictis iuribus, ut seruire, & esse in seruitute. Instit. de ingen. g. r. Vel praetorem esse,& praetura fun- Τ.de osse ratori l3. Ciuiliter possidet,qui animo & cogitatione domini possidet quas. rem sitam, ut verus dominus,& bonae fidei possessor.C. de furt. ιpen.vers. eum litur.Naala
raliter vero possidet, qui sibi quidem , non tamen animo domini j,id est, non quasi tuam , sed quasi alienam rem pos sidet. creditor & is qui precario possidet usde noxaLactio. L sseruus de ositus 12 In princiis de pign.act. Leum sortis Io, de aeq.rer. dom. .per seruum qui 3 . n princ.Fructuarius autem,etsi a Doct. vulgo dicitur naturaliter possidere, tamen re vera inter eos collocatur, qui tant dira sunt in possessione. V. ε ργecari l.s.f. s.qui.sed naturaliter possit dere quodammodo videtur. f. de acq. tui. t. naturaliter. I 1.in princ. quatenus naturaliter id est, corporaliter.C.eod.l.nemo hem tenet. Iseod.
L possessio. 4'. in prisc. vide Culac.9.O cap. 33. Secunda quaestio est,qii id per has personas acquiratur fructuario, vel bonae fidei possetiori 3 Respondet Imperator in vers. non flum , acquiri ex dictis causis tam possessionem quam dominium.
Quinto is 6 on. loquitur de personis extraneis de quibus dat regulam , & exceptionem. Regula est, Per extraneum nobis non acquiri. Exceptio est in vers. excepto. quod per procuratorem nobis acquirirur possessio cl procuratori noltro res tradatur. & si quidem res tradatur a domino,simul cum ea possessione nobis acquiritur dominium . si vero tradatur a non domino, per eam possessione nobis procedet usucapio quia procurator non sibi,sed nobis possidet. Coer quas persiouas nobis l. i . Insuper excipitur condictio indebiti,quae per alium nostro nomine soluentem, nobis acquiritur st de condict.indeb. I. qui hare sis. 46. l seq.3c certi condictio. quae similiter nobis acquiritur per alium,qui no
stro nomine pecuniam credidit tacc ma abio hypothecaria o si
246쪽
Per qua personas nobis aequiritur. 2I9
s mutuo accessit hypotheca Coer person.nobis acquirita. Haec dicta sint de personis acquirentibus. Post haec ultimus huius tituli f. transitionem continet, 6. Ust, atque ordinem eorum , quae sequentibus titulis enarrabuntur.Hactenus enim ex ponti sunt acquisitionum modi particulares , tam ciuiles, quam iuris gentium , exceptis i
fatis & particularibus fidei commistis , quae commodior ioco declarabuntur. Deinceps igitur explicandi sunt modi uniuersales ἰ qui quidem omnes sunt ciuiles: sunt antem quatuor, videlicet Haereditas, Bonorum possiestio, Arrogatio,& Addictio bonorum. Hi modi ciuiles dicuntur, quatenus ciuile accipitur latius,& ei opponitur, quod ei tiuris gentium , suo autem ambitu etiam praetorium complectitur quod si angustius sumatur, quatenus praetorio οἱ ponitur,non sunt omnes hi modi ciuiles,sed bonorum pos-iessio praetoria de bon.167.in pn ne. Haereditas est successio in uniuersum ius,quod defunctus habuit mortis temporest. de ver gn.l.ni ui est aliud. x ., de diuers rex. ur 6.hε- nihld 6 a. . Intellige successionem ciuilem,non praetoriam, infra de bon. quos autem. Haereditas igitur, cum sit successio, non est res quae acquiritur, sed modus acquirendi: proinde a rebus haereditariis , quae per hanc successionem acquiruntur, perspicue differt. quod non intellexit Seneca c. deIbeneficiis , eap. s. Porro defertur autem haereditas vel ex testamento , de qua hoc libro dicetur: vel ab intestato , de qua disseretur in principio libri se
i Nulla inuidia est,id quod est a patre profectum,ad eum
1 Quod quis suis laboribus vel prospera fortuna acqui- fuit, si ad alium perueniat, luctiiosum ei accidir.
3 Emancipatio filio honorem affert.*.2.4 Honor non debet rerum priuatione minui ιιι .s Seruus,qui in domini potestate est,nihil suum habere potest. 93. rώ Seruo haereditatem adeunte iussu domini,perinde habes - tur, ac u dominus adiretabid. et Dominus
247쪽
7 Dominus per serumn naturaliter tenentem,ciuiliter ponsidet. ilud. 1 Fructuarius corpus , in quo usumfructum habet , non possidet ciuiliter. f. . sed naturaliter. 1s. δε aeq. pog l.
naturaliter I 2.in princ autem usumfluctum ciui- liter quasi possidet g si usuifripet.loen.' Fructuarius usucapere non potest. d. s. q. ro Per extraneam perlonam nobis ac3uiri non potest. f. 'en. a Successio ex testamento praefertur iuccessioni ab intestato 6.vlt.coniuna. quamdiu potess. 39.f.de acq.h, re ii Singula suis locis sunt eharranda. d. f.uti. coniun. princ. infra de legati i
TEstamentum ex eo appellatur,quod testatio men
1 Sed ut nihil antiquitatis penitus ignoretur , sciendum est,olim quidem duo genera testamentorum in usii fuisse : quorum altero in pace dc otio utebantur, quod calatis comitiis appellabant: altero , cum' in praelium exituri essent , quod procinctum dicebatur. Accessit deincia tertium genus testamentorum , quod dicebatur per aes & libram : scilicet quod Per' emancipationem , id est , imaginariam quandam venditionem agebatur quinque testibus , & libripende, clitibus Romanis puberibus praesentibus, & eo,qui familiae emptor dicebatur.Sed illa quidem priora duo genera testamentorum ex veteribus temporibus in desuetudinem abierunt. quod vero per aes dc libram fiebat, licet diutius permanserit, attamen partim & hoc in via
248쪽
i a sed p. aedicta quidem nomina testamentorum ad ius ciuile referebantur , postea Vero ex edicto prae- , I 2 totis folma alia faciendorum testamentorum 'introisducta est. Iure enim honorario nulla emancipatio in deside cabatur : sed septem temuim signa sufficiebant, cum iure ciuili signa testium non estini necessa-
1 Sed cum paulatim tam ex 'su hominum, quam ex constitutionum emendationibus coepit iti unam consonantiam ius ciuile & praetoritim iungi: constitutum est , ut uno eodemque Lempore t quod ius ciuile quodammodo exigebat) septem testibus adhibitis, ' ire subscriptione testium quod ex constitutionibus inuentum est , re ex edicto praetoris) signacula testamentis imponerentur: ita, ut hoc ius tripertitum et Pvideatur & testes quidem-eorum piaesentia uno con- , textu testamenti celebrandi gratia , a iure ciuili descendant subscriptiones autem testatoris & testium, ex sacrarum constitutionum obseruatione adhibean- tur ; signacula aulcm,dc testium numerus , ex edicto praetoris. Sed his omnibus nostra constitutione propter testamentorum sinceritatem . ut iacita fraus ad hi 'b atur , hoc additum est : ut per manus testat ais vel testium nomen heredis exprimatur, de omnia seis icundum illius constitutionis tenorem procedant.1 Possunt autem omnes testes & uno anulo si. gnare testamentum. quid enim si septem anuli una sculptura fuerint, secundum quod Papiniano visum est Z Sed alietio quoque anulo licet signare resta.
c Testes autem adhiberi , posint ij , cum quibus testamenti factio est. Sed neque mulier,
249쪽
222 neque impubes, neque seruus, neque suriosus, neque mutus, neque surdus , neque is , cui bonis interi est,neque ij quos leges iubent improbos in-- teitabilesque esse : possitnt in numerum testium adh-
sed cum aliquis ex testibus testamenti quidem faciendi tempore liber existimabatur , postea a tem seruus apparuit et tam diuus Hadrianus Catoni, quam postea diui Seuerus de Antoninus rescripse- runt , subuenire se ex sua liberalitate testamento r
vt sc habeatur firmum J ac si, ut oportebat, s
ctum esset : cum eo tempore quo testamentum si-. ' gnaretur , omnium consensu hic testis liberi loco sit - xit: neque quisquam csset, qui status ei quaestionem
. 8 Pater, nec non is , qui in potestate eius est, item duo fiatres, qui in eiusdem patris potestate sint, ' utique restes in uno testamento fieri possunt: quia nihil nocci ex una domo plures testes alieno negotio .dhiberi. 9 In testibus autem non debet esse is , qui in potestate testatoris est. Sed si filiusfamilias de castrensi peculio post missionem faciat testamentum . nec pater eius recte adhibetin t stis, nec is, qui in potestate eius dem patris est reprobatum est enim in ea re domesticum testimonium.. io Sed heque heres scriptus , neque is , qui In potestate eius est , neque pater eius qui eum habet in potestate , neque fratres, qui in eiusdem patris potestate sunt , testes adhiberi possunt , quia hoc totum negotium , quod agitur testamenti ordinandi gratia , creditur hodie inter testatorem& heredem agi. Licet autem totum ius tale conis
250쪽
turbatum fuerat, & veteres quidem familiae em- plorem , dc eos qui per potestatem ei coniuncti fuerant , a testamentariis testimoniis repellebant:
heredi autem , J & iis qui per potestatem ei coniuncti fuerant , concedebant , testimonia in testamentis praestare e licet ij qui id permittebant, hoc iure minime abuti eos debere suadebant: tamen nos eandem obseruationem corrigentes, de quod ab illis suasum est , in legis necessitatem transferentes , ad imitationem pristini familiae emptoris merito nec heredi , qui imaginem vetustissimi familiae emptoris obtinet I neque aliis personis , quae ei ut dictum est ) coniunctae sunt , licentiam concedimus , sibi quodammodo testimonia praestare. idebque nec eiusmodi Veteres constitutiones nostro Codici inseri permi
11 s Legatariis autem & fideicommisi iis, quia non iuris successores sunt , & aliis personis 'eis coniunctis testimonium non denegamus: immo inquai dam nostra constitutione 3c hoc specialiter eis coni cessimus. Et multo magis iis , qui in eorum potes state sunt, vel qui eos habent in potestate, huius modi licentiam damus.11 Nihil autem interest, testamentum in tabulis , an in chartis membranisve , vel in alia matet ita fiat.1 Sed & unum testamentum pluribus coisi dicibus conficere quis potest, secundum obtinentem tamen obseruationem omnibus factis. quod interdum etiam necessarium est : veluti si quis nauii gaturus & secum ferre, & domi J relinquere iudiciorum suorum contestationem velit, vel propter