장음표시 사용
251쪽
alias innumerabiles causas,quae humanis necessatatibus
1 Sed haec quidem de testamentis , quae scriptis conficiuntur suificiunt. j si quis autem sine scrip
i tis voluerit Oidinare iure ciuili testamentum : septem . testibus adhibitis , & sua voluntate coram eis nuncu- ' pata . sciat, hoc perfectissimum testamentum iure ciuili hic , firmumque constitutum.' Hic titulus docet, quomodo testamenta regulariter fieri debent. Testamentum definitur. voluntatis kostrae iusta sententia de eo quod post mortem suam quis fieri velit st
qui testament f. e. tu. l. I. id est, de uniuerso eo, seu de iis omnibus, quae poli mortem tuam fieri vult. nam oratio indefinita debet accipi pro uniuersali: haeredis institutio quae est caput & mdamentum testamenti hered. unde testamentum a codicillis secernitur. C. ds ιε- . nam. l.non codicillum i ct de eodicili. l. 7. hac definitione continetur, ut testamentum distinguatur ab aliis ultimis, voluntatibu S. si s Nota, testamenti vocabulum esse homonymum , & capi' quinque modis. I. Pro ultima voluntate, Ut, lis 6 multis. II. Pro sententia illius voluntatis , vi in dictat , definitione, id est .pro iussit testatoris, quo testator suam Voluntatem declarat, S obseruari 'iubet. III .Pro tabulis testa
In hoc titulo Imper. primo ponit etymo ogiam testamen-P ἰης- ti,quod dici ait a testatione mentis propterea quod testame- tum ultimam testantis mentem,id est,uoluntatem declarat. Non tamen dicit testamentum dici a testatione & mento,ue olim dixit Servius Sulpit ius,iure ab A. Gellio lib. 6. cap. 32 reprehensius : quoniam terminationis ratione pauimentum V ornamentum, paludamentum, calceamentu,&multa alia di-- Cutur,in quae interpretatio eiusmodi non quadrat. sed testamenti verbum a testat ione deducit:& ut explicet cuius rei'
252쪽
De testamentis ordinanis. 22 S
tellatio sit, addit vocabulum menti, vocans testationem mentis.ut intrabis ilia 6.et D. contestationem iudicij. qa te immeritb reprehenditur a Laurent. Valla lib. 6. Etigant. mpl. 36. ubi perspicue fallitur existimans eandem esse Sulpitia de Iustiniani interpretationem. quis enim non videt liud esse , testamentum componi ex testatione, & mente: aliud,testamentum dici a testatione, quoniam est metvis N voluntatis contestatio Secundb explicat antiqua geneis,sive antiquas formas testandi, vel iure ciuili. g.i .vel iure plato rio f. se pradicta. de quibus vide Geli. ιιb. I s. eap. 27. Plu tarch is Coriolano. velleium Ad g. I, nota primo familiae emptorem non fuisse haeredem:accipiebat enim haei editatem, ut eam haeredi restitueret.
Nota secundo,familiam hic significare haereditatem, ut in titulo familiae erciscundae.
Nota tertio particulam pari. m , in oratione semel taneam poni, non geminatam , ut &in I. 2. Θ eum pia euiset, in On. 1. do OQ. ἰών.θ in I.υltim. f. Tirius. 1. de condictione indeb. Θ l. Lue uia Τ. de action. empti quam quam Budaeus hoc nunquam apud bonos auctores reperiri putat. Ait ergo Imperator tellamentum , quod fie
bat per aes & libram , partim id est , ex parte desiisse esse
in sit, quia pars quodammodo retenta fuit, id est, nu
Ad g.-dpra .via, nota , in testamento , quod iure praetorio fiebat, necessariam fuisse scripturam: siquidem oportebat signa apponere. unde bonorum possesso secundum t bulas haeredibus scriptis tantdm dabatur a praetore: sed per constitutiones Principum producta est ad te itamenta nuncu.
Tertio declarat nouam formam testandi compositam ex antiquis solemnitatibus ciuilibus & praetoriis. atque huiuscemodi testamentum vocatur testamentum in scri mis , quia requirit scripturam: vel solemne , quia requi-xie multas solemnitates ; vel arcanum , quia potest ita' fieri, ve testes ignorent voluntatem tellatoris. Aliud est te-i amentum sine scriptis, de quo dicetur in calce huius ti tuli. Iam verbintestament' solemni conficiendo a Iustiniano requiruhtur, I. Numerus septem testium. 6. sed e m. patri uiset . quem vetus ius ciuile quod minodo requirebat:
253쪽
quia quinque testibus adiiciebantur libripens semilia
emptor, qui erant quodammodo loco testium, quatenus rei effectus & utilitas non ad eos , sed ad haeredes& te ratarios pertinebat. II. Eorundem testium praesentia. dicto μὰ ιum paulatim. id est, ut testes sint in conspectu testato tis. J. eod. ι. si non flectati. 9. . unus. I 2.
III Vt testamentum fiat uno contextu. d. q. sed cum pati. latim. id est, ut nullus alienus actus intermisceatur. II. σοd. l. h νe es palam. 2I τιtim. nisi forte ob necessitatem naturae. C. ecd. ι emm antiquit m 18. IV. Subscriptio tellatoris. a. f. sed elim pHt latim. Excipe primo , nisi sit te. stamentum holographum, id est, manu testatoris perici aptum: hoc enim testamentum eius lublcriptionem nun oesiderat. d. l.cum antiquit 1 infin. Excipe iecundo, nisi teliator sit imperitus literarum.quo calu debet adhiberi octauus festis. Quivro eo subscribat. C. hae consultissima. x I.;is , iis)J V Subscriptio testium. d. f. se cum paulatim. δἰh. l. hae on*lώι ma. in prine. ubi notandum , non posse alium pro alio si cribere. feod. L nul . Nisi sit tum r. stici ibi factum, ubi litetati homines non facile repe
μ' u i 'vi tibineri heredis scribatur mari testatoris,' Vel
uissime I stin. hanc constitutionem abrogauit. Nov. 29. p. 9 His addenda sui it alia requisita ab Imper. hoc loco praetermista VIII. Institutio haeredis . G1ra de terat. r Iz h. . Ii,. c. hoe litui. t. codicitum sq. IX. keriodii a X Ut testator eam scripturam ostendat testibusae dinat 'in ea contineri suum testamentum. d. me et n. DI VA-ν p XI. Vt testes sint i pecialiter rogati d. l. O artis dissoluit aliquot quaestiones pertinentes ad di- ctam formam testandi ,siue ad 1tiones referuntur ad tria genera. Aliae namque lunt de signis testium: aliae de ipsis testibus: aliae de cui ce, , testamenti. in quolibet autem genere tractantur 1 Iustin. duae quaestiones.' Da signaculis testium quaerunr primo
Omnes testes possint signare testamentum, at nulo Respondet imper. posse:quia fieri potest, ut septa
254쪽
De restimentis ordinandis. 227
annuli habeant eandem scripturam, ut quin testes adhibentur ex una familia. g. possunt. Obiter nota telles non posse obsignare testamentum alio instrumento , quam annulo , ut
diserte dicitur ua I. ad reatum. o. f. signum Ueod. nisi cum . Barone & Hoto inanno addamus negationem , & pro ranis
tkm legamus non tantium. Quaeritur secundo, an liceat signae. re alieno annulo. respondet Imperator hoc quoque licere. Ratio est : quia signa apponuntur testamento, ut maneae elausum & arcanum, donec testibus signa a se impressa agnoscentibus aperiatur: potest autem teli s agnoscere signum, quod apposuit non miniis si alieno, quam si suo annulo usus sit. Non est ignorandum, Doct requirere, ut tellis alieno annulo signans, id in subscriptione significet: alioqui putant eum teneri falsi, quasi alieno annulo sit abusus, te quasi suo signauerit. Verdm haec sententia nulla lege confirmatur, pioinde mihi est suspecta , & ut libere dicam videtiit falsa.
quod enim lege permittente fit.poenam non meretur C.
De testibus quaeritur primo , quinam simpliciter possint f. 6. esse testes in testamentis Respondet Imp. in b.testes,eos posse adhiberi testes in testamentis conficiendis , quibuscum testamenti factio est , qui possunt heredes institui. cum enim testamenti factio duplex sit : activa , eorum qui testamentum faciunt & passiua , eorum qui ex testamento capiunt infra de hered. in extran te tamenti. proprie loquendo, illi dicuntur habere testameninti factionem , cum his autem dicitur esse testamenti factio. Quia tamen multi excipiuntur, qui non possunt esse testes in testamentis , licet possint heredes institui. idcirco Iustin. a testimonio testamentario repellit, I.Μulieres; quia olim testamenta fiebant calatis comitiis. sutra
Loe tit. 3. I. quibus mulieres interesse indecorum est: & insuper quia testatore mortuo testes vocantur ad praetorem , ut coram eo signa sua agnoscant , cum tabulae testamenti sunt aperiendae. F. tectam. quemad aper. l. q. II. Impuberes. III. Seruos : quia testamenta sitiat naris ciuilis, cuius seru i capaces non sunt, cum hoc iure pro mortuis habeantur. f de diuers rer. iuri t. quod attinet. ti. I tutem. dicis. IV. Furiosos. Vbi tamen notandum,si Liriosus habeat dilucida interualla, .lunc temporis eum posse esse terit. Lim testamento. to. f. ne furiasus.V.MutoS,vel
255쪽
surdos quamuys ad testimonium admittatur etiam is , qui linguam testatoris non intelligit. d c qui testament'. g. pou. V I. Prodigos , quibus bonorum administratione interdictum est: quia pallim comparantur furiosis. VII. Eos,quos leges iubent et se improbos & intestabiles: quales sunt da ni,
nati ob carmen famosum. F. eos. is cui. I 8. I.
Deinde ad id quod dixit seruum non posse esse teste in intestamento,adhibet hanc exceptionem, ut si semus eoi pore, quo rogatus fuit ad testimonium testamentarium, omnium consensu liberi loco fuerit, id est,nemine repugnante, mi status controuersiam mavente, pro libero se gellarit , licit pollea seruus appareat, tamen hic desectus non infimmet testamentum. elim cli iuἰs.
Quaeritur de testibus secundo, quinam possint, vel rion possint, e se testes in certis quibusdam testamentis,ueluti an pater possit esse testis in eo testamento . in quo testis est filius, vel in testamento filii.Hic dantiir aliquot regulae. I. Ex una & eadem domo sumi possunt plures testes in eodem restamento veluti pater Ac filius, aut duo fratres.*.pateae Domus a qua domesticum dicitur modo habitationem.s da Drt. l. perspiciendum II. g. 1. modo familiam significat: unde patet & fit iis in potestate retentus dicuntur esse e eadem drimo. secus, si fit filius emancipatus quia per emancipatio nem ex familia exit. pro histen. l. . Posteriorem significationem hoc loco accipiendam esse constat: quoniam Imperator potestatis rationem,habet, eosque ex eadem domo appellat , qui per patriam potestatem sunt coniuncti,proinde sunt in eadem familia,quamuis
seorium habitent. II.Ru i ratior te Patriae potestatis testatori coniunctus est,
non boteis esse tostis ut pater in testamento filii testantis depecillio castrensi videlicet si post honestam , vel causariam dimissionem testamentum faciat nam post ignominiosam, non habet priuilegium testandi de peculio castrensi.)sds rasam milit. I. resan enm.26. f.' .ante missionem vero ex mili-
rari priuilegio potest patrem testem adhibere. qui restam. DcpρCLqui te 'amento. 2o.f.per contrarium.vel quasi castres: aut filius intestametopatris aut frater in testameto fratris intembus .Quid ergo,si filius sit emancipatus poterit neella testis in testamento paterno Doct.communiter putat no
posse.Sed haec comm udis aetentia nec vigilo, nec mihi pla
256쪽
cet. cdm enim Iustinian. nominatim repestat filium, qui in
potestate testatoris est a contrario sensu indicat filium em 1acipatum admitti.& in fine huius 6 affert hanc rationem,uuia reprobatum est hac in re domesticum testimonium. quubus verbis sionificatur, eos qui sunt in familia testatoris non posse eme testes in testamento. domum enim pro familia ac cipi, paulo ante exposui ut domestica persona dicitur, quae est in eadem familia. quod. Gliuscun. vnim ni n. l. 6.in D in xc domestica laus, vel correctio domestic. , quae ab huiusmodi persona proficiscitur.C.υ emendat. tropἰnq.I.vn.&ait, hae in re, indicans in aliis causis secus, ioc est,indistinacte,& non habita emancipationis ratione patrem non posse esse testem pro filio. aut filium pro patre. It de restibu , I. a
III. Regula est: Hetes scriptus non potest esse testis .6. sed n/que I V. Qui heredi ratione patriae potestatis cpniun. dii sunt, pater, vel filsi, vel fratres, non possunt esse triles.
V. Legatarij & sdeicommissarij, & qui eis ratione patriae s. Ita potestatis coniuncti sunt,possunt esse testes Stio disserentiae inter haeredes& legatarios colligitur ex hoc N praecedenti g.quia heres succedit in ius defuncti .proinde totum hoc nepotium id est,testamenti factio j inter defunctum & heredem agitur. unde or a est diuisio illa testamenti factionis a me supra allata; quoniam activa testamenti farictio spectatur io testatote, passiua in heredet legataiij vero non succedunt in ius defuncti, sed tant dia in rem legatam,idebque testamentum cum eis agi non videtur Ad id,quod dixi, de legatariis, Nota primo, id obἰinere,etiam si omnibus testibus lega
tum sit , quia nihilominus testamentum valet j. de rebia b. I. si ita Id. Nota secundo,item obtinere in fidei commissariis pateticuis laribus. uniuersales vero fidei commissarij pro heredibus habentur. ἱnsea de fideicommist. bere.. 3. penituta. 1 quod aeum es I. s. q. fi filio. Θ de bΦn. liberi. l. . 6.υlt. Nota tertio, hoc testimonium legatariis,& fideicommisa His concedi sec undum Doctor.etiam in testamento nunc u patium
De codicibus, seu tabuiss testamenti, primo quaeritur, in as, qua materia testamentum scribi possit.Respondet Imp.stri.
257쪽
bi posse in quavis materia f. nihil autem. f.'en' Quaeritur s.cundd an possit unum & idem testamentum scribi in diu ei sis codicibus, siue exemplis, ut dicitur in I. unum 24st hoc tit. Respondet posse id fieri, ita ut quaelibet scriptura sit authentica,& per se probet, dummodὁ quaelibctfacta sit secunddin obtinentem obseruationem, id est dummodo in singulis codicibus sint adhibitae solemnitates quas ius in testamentis requirit, ut subscriptiones, & signa testiu.
f. peu. nam quia est unum testamentum, id est, unius &eiusdem tenoris, quamuis bis scribatur; tamen perscripturam secundam non infirmatur prima: nec habet locum ea regula,quae in diuersis testamentis obtinet, quod posteriori te- . stamento rumpitur prius. i a quib. M. Od. testament. in m.f.
vlt. Postremd, ta 6 . vltin .declarat formam testamenti nuncupati ut, quod dicitur fieri sine scriptis ; non quia seribi non possit olerumque enim in scriptis redigitur sed quia non
fit per scripturam, ut testamentum solemne, verdiu scriptura ei iam facto accidit, quippe cdni non solemnitatis, sed probationis tant dira causa adhibeatur. Sciendum est in huiusmodi tellamentis tria requiri. I. Ut adhibeantur septem. idonei testes. d. f. illim. II. Ut hi teste, sint rogati. g. eodem. l. heredes palam. 2I. g.in testamentis. III. Ut coram his testibus palam testator voluntatem suam declaret. d.6. vlt .er d.l.heredes palam , in prine. Nota testamentum sic ordinari iure ciuili. d. g.τItim. ex constitutione Constantini. Euseb.lib. .de eius vi a,cap. 26.non iure praetorio, quia praetor in testamentis scripturam requirit, ut notaui ad , .sedlν dictA.
' i ius antiquum non est omino ignorandum.in prisci, In testamento suspicio salsi vitanda est.f. 4.3 Alieno annulo signare licet.f. 3..4 Qui possunt ex testamento capere possunt in testamento
6 Testamenta sunt fauorabilia, & quoad eius fieri potest, rustiuenda.
258쪽
r Nihil vetat, ex una domo plures testes in negotio alieno adhiberi. 6.8.3 Domellicum testimonium reprobatur.f. s.coniun. L3ιώ resib. s Totum negotium , quod agitur testamenti ordinandi gratia,uiter tellatotem dc heredem agi videtur.f. IO. Io Iuris permissione abuti non oportet. eodai Nemo potest esse telis in causa propria. ibi . coniun.
δα Magis s eoamus quod principaliter, quam quod secun dacio & per consequentiam contingit. 6.:o.θ seq. I Legatari j , & particulares fideicommissaria non succc dunt in ius,sed in rem. I. II. 14 Innumerabiles casus hominibus imminent.*HI.
stamentis , militibus , propter nimiam imperitiam eorum, constitutionibus f principalibus J remisia est. Nam quamuis it , neque legitimum numerum testium adhibuerint , neque aliam testamentorum solemnitatem obteruauerint i recte nihilominus testanianir, videlicet cum in expeditionibus occupati sunt: quod merit 6 nostra constitutio introduxit. Quoquo enim modo voluntas eius suprema iliueniatur , siue scripta , siue sine scripturu : valet testamentum ex v luntate eius. xlis autem temporibus , per quae circa , expeditionum necessitatem in aliis locis vel sui; aedibus degunt : minime ad vendicandum tale priuileis gium adiuuantur. sed testari quidem , etsi filiifamiliarum sint, propter militiam conceduntur: iure tam n . P 6 communi
259쪽
communi cadem obseruatione & in eorum testamentis adhibenda, quam in testameniis paganorum proximo exposuimus. i Plane de testamentis militum diuus Traianos Catilio Seuero ita rescripsit: Id priuilegium , quod militantibus datum est , ut quoquo modo facta ab his testamenta rata fiat: sic intelligi debet, ut utique prius constare debeat testamentum Distum esse, quod & sine scriptura & non militantibus fieri potest. Si eigo nilles , de cuius bonis apud te qua ii-rur. , conuocatis ad hoc hominibus , ut voluntatem suam testaretur, ita locutus est, ut declararet, quem vellet sibi heredem esse , & cui libertatem tribueret: potest videri sine scripto hoc modo esse testatus , &voluntas eius rata habenda est. Caeterum si s ut plexnnque sermonibus feri solet) dixi alicui, ego re heredem facio , aut bona mea tibi relintauo : non oportet hoc pro testamento obseruati. Nec ullorum magis interest , quam ipsorum , quibus id priuilegium datum est , ciusmodi exemplum non admitti. Alioqui non dissiculter post mortem alicuius militis testes existerent, qui assirmarent se audisse dicentem aliquem, reis linquere se bona , cui visum sit,& per hoc vera iudicia
1 di imo & mutus & surdus miles testamen
3 Sed hactenus hoc illis a principalibus con
stitutionibus conceditur , quatenus militant, & in castris degniat. Post missionem vero veterani , vel extra castra falij, J si faciant adhuc militantes testamen. tum, communi omnium ciuium Romanorum iure id facere debent. Et quod in castris fecerint testamem trum non communi iure, sed quomodo voluerint:post
260쪽
missionem intra annum tantum valabit. Q yd ergo si intra annum quis decesierit, conditio autem heredi adscripta post annum extiteriti an quasi ri,ilitis testamentum valeat λ Et placet valere quasi militis. Sed si quis ante militiam non ivrc fecit teis stamentum,& miles factus,& in expeditione degens resignauit illud , di quaedam adiecit siue detraxit,vel alias manifesta est militis voluntas hoc valere volentis : dicendum est valere hcc testamentum,quasi ex nora militis voluntate. .
. 1 Denique & si in adrogationem datus fuerit
miles, vel filiusfamilias emancipatus est, testamentum eius quasi ex noua militis voluntate valet, nec videtur capitis deminutione irritum fieri.
6 Sciendum tamen est, quod cum ad exemplum castrensis peculii . tam anteriores leges, quam primcipales constitutiones quibusdam quasi castrensia dederant peculia , & horum quibusdam permissi imfuerat , etiam in potestate degentibus testari : nostras id i constitutio latius extendens, permiserit omni- bus in huiusmodi peculiis testari quidem , sed iure communi. Cuius constitutionis tenore perspecto , licentia est,nihil eorum, quae ad praefatum ius pertinent,
ignorare. Solemnitates superiori titulo expositae, in quibusdam
tellamentis vel omnino, vel ex parte aliqua remittuntur. Et primo intestamento parentum inter liberos. αδε pastam. .hase consuissima. χΙ.6Me imperfecto. Secundo in testamento mitici. C.eiam Luttim. Tertio in testamento ad pias caulas. Quartis in testamento PDrochira, iecundum ius canonicum facto eoram presbytero Parochiall. extri. eod. capinism ei es. Io. Quinto in testamenΜto oblato PrincipLSexto In testamento confecto apud acta.