장음표시 사용
261쪽
alias innumerabiles causas,quae humanis necessatatibus. imminent.
1 Sed haec quidem de testamentis , quae scriptis conficiunturζf sussiciunt. j si quis autem sine scri
tis voluerit oi di ira Ie iure ciuili testamentum : septem testibus adhibitis , & sua voluntate coram eis nuncupata . sciat, hoc perfectissimum testamentum iure ciuili hic , firmumque constitutum. ' Hic titulus docet, quomodo testamenta regulariter fieri debent. Testamentum definitur voluntatis Hostrae iusta sententia de eo quod post mortem suam quis fieri velit st qui testament f e. post. t. I. id est, de uniuerso eo , seu de iis omnibus, quae post mortem tuam fieri vult. nam oratio indefinita debet accipi pro uniuersali: haeredis institutio quae
est caput & iundamentum testamenti. infra de legat. 6 antae hered. unde testamentum a codicillis secernitur. C. dete-Lyam. Lum codicillum i . ct de eodicili. I. I. hac definitione continetur, ut testamentum distinguatur ab aliis ultimis voluntatibus. 6 Nota, testamenti vocabulum esse homonymum, & capi quinque modis. I. Pro ultima voluntate, ut rupra de tiber. tin si muItis. II. Pro sententia illius voluntatis , ut in dicta definitione, id est pro iussu testatoris,quo testator suam Voluntatem declarat,&obseruari 'iubet. LII.Pro tabulis testa
In hoc titulo Imper. primδ ponit etymologiam testamen- ti,quod dici ait a testatione mentis propterea quod testame- tum ultimam testantis mentem,id est,uoluntatem declarat. Non tamen dicit testamentum dici a testatione & mentrive obm dixit Servius Sulpit ius,iure ab A. Gelliol b. 6. cap. It . reprehensus : quoniam terminationis ratione pauimentum,' ornamentum, paludamentum calceamentu,&multa alia di- cutur,in quae interpretatio eiusmodi non quadrat.sed testamenti verbum a testatione deducit:& ut explicet cuius rei
262쪽
De testamentis ordinandis. 12S
testatio sit, addit vocabulum , vocans testationem mentis.vtιnfra hoc ii f.ulti contestationem iudicij. qa te immerito reprehenditur a Laurent. Valla 6. EDTnnt. mpl. 36. ubi perspicuὶ fallitur existimans eandem esse Sulpi iij & Iustiniani interpretationem. quis enim non Videtvliud esse , testamentum componi ex testatione, & menter aliud,testamentum dici a testatione, quoniam in metuis divoluntatis contestatio Secundo explicat antiqua gene,irae antiquas formas testandi, vel iure ciuili. g.i .vel iure praeto rio g. se tradicta. de quibus vide Gell.lιb. I s. eap. 27. Plu tarch i, Coriolano. velleium lib.2. Ad g. I, nota primo familiae emptorem non fuisse haere dem:accipiebat enim haei editatem,ut eam haeredi restitueret.
Nota secund5,familiam hic significare haereditatem, ut in
titulo familiae erciscundae. Nota tertio particulam part m , in oratione semel taneam poni, non geminatam , ut &in I. a. is eum pla- et Ues , in On. f. de OQ. iuri, in ι.υltim. f. Tisius. F. de eo dictione indab. Θ l. Lue uia de action. empti quam quam Budaeus hoc nunquam apud bonos auctores reperiri putat. Ait ergo Imperator tellamentum , quod fie
bat Per ars & libram , partim id est , ex parte) desiisse esse
in V sit, quia pars quodammodo retenta fuit, id est, numerus testiurn. να Me rit.f.sed ι ὰm paulatim. Ad g.-dpra .via, nota in testamento , quod iure praetorio fiebat, necessariam fuisse scripturam: siquidem oportebat signa apponere. unde bonorum possesso secundum t
bulas haeredibus scriptis tantdm dabatur a praetore: sed per constitutiones Principum producta est ad testamenta nunc
Tertio declarat nouam formam testandi compostam ex antiquis solemnitatibus ciuilibus Se praetoriis. atque huiuscemodi testamentum vocatur testamentum in scri His, quia requirit scripturam : vel solemne , quia requirit mulias solemnitates; vel arcanum , quia potest ita fieri, ve testes ignorent voluntatem tellatoris. Aliud est testamentum sine scriptis, de quo dicetur in calce huius ti tuli. Iam vero intestament' solemni conficiendo a Iulimniano requiruhtur, I. Numerus septem testium. 6. sed cum . laia tinn quem vetus ius ciuile quod/mmodo requirebat:
263쪽
quia quinque testibus adiiciebantur libripens Amil memptor qui erant quodammodo loco Ilum oria enus rei effectus & utilitas non ad eos , sed ad h redes
legatarios pertinebat. II. Eorundem testium praesentintestatoris. i. eod. secrati. 9. I. unus. I 2.: II. Ut testamentum fiat uno contextu ..d. 6. sed chm pati. , , nullus alienuS actus intermisceatur. 1.σοα. l. h-νe es palam. 2I , visim. nisi forte ob necessita
tem natura . C. ecd. ι eum antiauit m 18. IV sti KCrriridi ri
tellatoris, x s.sed e um paulatim Excipe primo, nisi si te
Hamentum holographum , id est, manu testatoris perscriptum: hoc enim testamentum eius subscriptionem non deriderat. d. anta quit n . Excipe secundo, nisi 'tella tor sit imperitus literarum.quo casu debet adhiberi octauus testis, qui pro eo subscribat. C. eis. L hae eo uir sima. in print V. Subscriptio testium. d. f. sed eism pauiarim. ι'. t. hae on*lti lima in prine. Vbi notandum , non posse alium pro alio subscribere. F. . l. tenui . Nisi sit testamentum rustici ibi factum, ubi literati homines non facile repe
s. VII. Ut nomen heredis scribatur manu testatoris, vel testium. 6. - , M omnibu C. eod. t. iubemus 19. Sed nouissime Iustin. hanc constitutionem abrogauit. p. s. His addenda sunt alia requis ta ab Imper. hoc loco praetermissa VIII. Institutio haeredis. ωra de leaear.
Scriptura. X. Vt testator eam scripturam ostendat testibus ac dicat in ea contineri suum testamentum. fultUs-o. io p inc. XI. Vt testes sint i pecialiter rogati hae s insima, in princ. a. l. hare ea palam in tena.
. Quarto dissoluit aliquot quaestiones pertinentes ad dictam tormam testandi, siue ad dictas solemnitates. Hae quaestiones referuntur ad tria genera. Aliae namque sunt de fias is testium: aliae de ipsis testibus: aliae de codice, seu tabulis testamenti. in quolibet autem genere tractantur a Iustin. cuae quaestiones. Da signaculis testium quaerit1r primo, an omnes testes possint signare testamentum uno & eodem
264쪽
annuli habeant eandem scripturam, ut quin testes adhibentur ex una familia. g. Obiter nota telles non posse obsignare testamentum alio instrumento , quam annulo , ut diserte dicitur in I. ad rectium. 12. S. signum Feod. nisi cum Barone & Hotomanno addamus negationem , & pro 'thm legamus non tantum. Quaeritur secundb, an liceat signis re alieno annulo respondet Imperator hoc quoque licere. Ratio est : quia signa apponuntur testamento, ut maneat
Hausum & arcanum , donec testibus signa a se impressi agnoscentibus aperiatur: potest autem testis agnoscere signum, quod apposuit non miniis si alieno,quam si suo annulo usus sit. Non est ignorandum, Doct requirere, ut testis alieno annulo signans, id in subscriptione significet: alioqui putant eum teneri falsi, quasi alieno annulo sit abusus, la quasi suo signauerit. Uertim haec sententia nulla lege confirmatur, pioinde mihi est suspecta, & ut libere dicam videuir falsa. quod enim lege permittente fit.poenam non meretur C.
De testibus quaeritur primo, quinam simpliciter possint f. 6. esse testes in testamentist Respondet Imp. in j.tes ,eos posse adhiberi testes in testamentis conficiendis , quibuscum testamenti factio est , qui possunt heredes institui. climenim testamenti factio duplex st: activa , eorum qui testamentum faciunt & passiua , eorum qui ex testamento capiunt infra de here . in extra n i erse. tecta- .
menti. p oprie loquendo, illi dicuntur habere testamenti factionem , cum his autem dicitur esse testamenti fa- 'e o. Quia tamen multi excipiuntur, qui non possunt esse testes in testamentis , licet possint heredes institui. idcirco Iustiti. a testimonio testamentario repellit, I.Mulieres; quia olim testamenta fiebant calatis comitiis. sutra
Loe tit. 3. I. quibus mulieres interesse indecorum est: & in. super quia testatore mortuo testes vocantur ad praetorem , ut coram eo signa sua agnoscant, cum tabulae testamenti sunt aperiendae. Τ. tectam. quemad aper. l. q. II. Impuberes. III. Seruos : quia testamenta sunt ruris ciuilis, cuius serui capaces non sunt, cum hoc iure pro morti is habeantur. f. de diuer . rv. iuri l. quod attinet. r. Is ruitutem. 'aos. IV. Furiosos. Vbi tamen notandum, si furiosus habeat dilucida interualla, .lunc tempori sieum posse esse te- ' stem .shoc rit. Liui suumento. ao. f. ne furiosus.U.Mut OS,vel
265쪽
surdos quamuJs ad testimonuim admittatur etiam is, qui linguam testatoris non intelligit. d. l. qui test..ment'. g. pcu. V I. Prodigos , quibus bonorum administratione uatera I ctum est: quia palsim comparantur furi' sis. V I I. Eos,quos leges iubent et se improbos & intestabiles, quales lunt clam nati ob carmen famosum. 1 eod. 3sDeinde ad id quod dixit seruum non polle elie tellem Itatestamento,adhibet hanc exceptionem, ut si seruus e tempore, quo rogatus fuit ad testimonium testamentarium, mnium consensu liberi loco fuerit, id eii ,nemine repugnante, mi status controuersiam m mente, pro libero se gesterit , licte pollea seruus appareat, tamen hic detectus non in riminet testamentum.
Ouaeritur de testibus secundo, quinam pollini, vel non possim, e se tellas in certis quibusdam test aentis,ueluti an pater possit esse testis in eo.testamento. in quo testis elifilius,uel in tes amento filii. Hic dantur aliquot regulae L . Ex una & eadem domo sumi possunt plures testes meto In testamento Veluti pater & filius, aut duo fratres.6.pater Domus a qua domesticum dicitur modo habitationem.y. σDrn L perspiciendum II. g. r. . modo familiam signincat unde pater & fit iis in potestate retentus dicuntur esse ex ead drimo. secus, si fit filius emancipatus quia per emancipatro nem ex familia exit. Cuefiussam, quemadm. pat. pro Disten. l. . Posteriorem fgnificationem hoc loco accipiend esse constat: quoniam Imperator potellatis rationem, labet, - - eosque ex eadem domo appellat , qui per patriam potestatem sunt coniuncti,proinde sunt in eadem familia,quamuis
p. II.Qui ratiotie patriae potestat s testatori coniunctus eli,
non bbteli esse tostis ut pater in testamento filii testantis depeculio castrensi videlicet si post honellam , vel causariam dimit Gionem testamentum faciat iram post ignominiolam, non habet priuilegium tellandi de peculio castrensiti bus rasam misit. I. samenta.26. f. l.ante missionem vero ex mill-
rari priuilegio potest patrem testem adhibere. f. qui
aut filius intestametopatris aut frater in testameto uat ς ἰn testibus. id ergo,si filius sit emancipatus poterit nee se testis in testata ento paterno Doct. communiter putat noposse.Sed haec commodis Setentia nec vigilo, nec mihi
266쪽
cet. dm enim Iustinian. numinatim repellat filium, qui in
potestate testatoris est a contrario seipsu indicat finim ema acipatum admitti.& in fine huius si affert hainc rationem,nuia reprobatum est hac in re domesticum testimonium. quibus verbis significatur, eos qui sunt in familia tellatoris non posse esse testes in testamento. domum enim pro familiacipi, paulo ante exposui ut domestica persona dicitur, quae
est in eadem familia. s. quod. Guu un. vnim in n. l. 6.in princ. ac domestica laus, vel correelio domestic. , quae ab huiusmodi persona proficiscitur. C. te emendat.tro inq.I.vn.3c tecta
ait, hae in re, indicans in aliis causis secus, hoc est,indistincte,& non habita emancipationis ratione patrem non posse esse testem pro filio. aut filium pro patre. de testibua, sis. 9 ct C. eod. ι.ε. III. Regula est: Heres scriptus non potest esse testis .6. sed naque I U. Qui heredi ratione patriae potestatis coniun.cti sunt, pater,vel filii, vel fratres, non possunt esse triles.
V. Legatarij & fidei commissarij, & qui eis ratione patriae s. it.
potestatis coniuncti sunt,possunt esse testes S l zatams.Ratio disserentiae inter haeredes de legatarios colligitur ex hoc& praecedenti g.quia heres succedit in ius defuncti. proinde totum hoc negotium id est,testametui factio linter defunctum & heredem agitur. unde or a est diuisio illa testamenti factionis a me supra allata; quoniam activa testamenti faAbio mectatur io testatore, passiua in herede : legataiij vero non succedunt in ius defuncti, sed tam dia in rem legatam, ideoque testamentum cum eis agi non videtur Ad id,quod dixi, de legatariis, Nota primo, id obcinere,etiam si omnibus testibus lega tum sit quia nihilominus testamentum valet j. de rebia b. I. si ita Id. Nota secundo,item obtinere in fidei commisi iis particularibus. uniuersales vero fidei commissarij pro heredibus habentur. ἰnfra de si eicommist hered. g. renituta. quos cum eo I. s. q. si filio. Θ-bstn. liberi. l. . 6.υlt. Nota tertio, hoc testimonium legatariis,& fidei commisi a. tiis concedi sec undum Doctor.etiam in testamento nunc u
De codicibus, seu tabulis testamenti, Primo quaeritur, in qua materia testamentum scribi possit. Respondet Imp.stri.
267쪽
bi posse in quavis materia aurem. f sex. Quartitur lecundo an possit unum & idem testamentum scribi in diu ei sis codicibus, siue exemplis, ut dicitur in I. Unum tit. Respondet posse id fieri,ita ut quaelibet scriptura sit authentica,& per se probet, dummodo quaelibctfacta sit secunddm obtinentem obseruationem, id est dum modo in singulis codicibus sint adhibitae solemnitates quas ius in testamentis requirit, ut subscriptiones, di signa testi M. f. peu. nam quia est unum testamentum, id est, unius de eius . dem tenoris, quamuis bis scribatur; tamen perscripturam secundam non infirmatur prima: nec habet locum ea regula,quae in diuersis testamentis obtinet, quod posteriori te, stamento prius. infra quib. mo . testament. infirm. f. ρο teriore. vlt. Postremd, .la si .et m.claclarat formam testamenti nuncupatiui, quod dicitur fieri sine scriptis; non quia scribi non possit plerumque enim in scriptis redigitur sed quia non. fit per scripturam,ut testamentum solemne, verum scriptura ei iam facto accidit, quippe cdm non tolemnitatis, sed probationis tantiam cauta adhibeatur. Sciendum est in huiusmodi tellamentis tria requiri. I. Ut adhibeantur septem. idonei testes. d. f. vlti . II. Ut hi teste, sint rogati. g. eodem. l. heredes palam. 2I. g.in testamentii. III. Vt coram his testibus palam testator voluntatem suam declaret.d.6. vltim. er d.l heredes palam , in prine. Nota testamentum sic ordinari iure ciuili. d. g.υltim. ex constitutione Constantini. Euseb.lib. .is Mus vi a,cap. 26.non iure praetorio,quia praetor in testamentis scripturain requirit, ut notaui ad S.sedlυ - . dicta.
'et ius antiquum non est omnino ignorandum.in prisciti In testamento sulpicio salsi vitinda est.f. 4.3 Alieno annulo si3nare licet.f. 3. .4 Qui possunt ex testamento capere possunt in testamento
. Testamenta sunt fauorabilia, Se quoad eius fieri Potvit,
268쪽
et Nihil vetat, ex una domo plures testes in negotio alieno adhiberi. h. 8. 3 Domellicum testinabnium reprobatur. f. F.coniun.
s Totum negotium , quod agitur testamenti orditunda gratia,uiter testatotem dc heredem agi videtur.*.IO. Io Iuris permissione abuti non oportet. ait Nemo potest esse telis in causa propria. coniun.
2 ι Magis spe; amus quod principaliter, quam quod secun dario & per consequentiam contingit.' 13 Legatarij, & particulares fideicommissarii non lucce dunt in ius,sed in rem, g. II. 14 Innumerabiles casus hominibus imminent.f. II.
De militari tectamento. T I T. X I. SVpra dicta diligens obseruatio in ordinandis te stamentis , militibus , propter nimiam imperitiam eorum, constitutionibus f principalibus J remissa est.
Nam quamuis ii , neque legitimum numerum testium adhibuerint neque aliam testamentorum solemnitatem obseruauerint et recte nihilominus testaniarur, videlicet cum 'in expeditionibus occupati sunt: quod meritb nostra constitutio introduxir. Quoquo enim modo voluntas eius suprema inueniatur , siue tipta , siue sine scriptura e valet testamentum ex v luntate eius. Isis autem temporibus , per quae circa', expeditionum necessitatem in aliis loeis vel sui; aedibus degunt : minimὸ ad vendicandum tale priuile gium adiuuantur. sed testari quidem , etsi filiifamiliarum sint, propter militiam conccduntur: iure tam ni ' P 6' communi
269쪽
eadem obseruatione & in eorum testamentis adhibenda, quam in testamentis paganorum proximὶ
i Pland de testamentis militum diuus Traiantas Catilio Seuero ita rescripsit: Id priuilegium, quod
militantibus datum est , ut quoquo modo facta ab his testamenta rata sint: sic intelligi debet, ut utique prius constare debeat testamentum factum es Lequod & sine scriptura & a non militantibus fieri potest. Si ergo miles, de cuius bonis apud te qualitur, conuocatis ad hoc hominibus, ut voluntatem suam testaretur, Ita locutus est, ut declararet, quem vellet sibi heredem esse , & cui libertatem tribuerct: potest vidcri sine scripto hoc modo esse testatus , dc voluntas eius rata habenda cst. Caeterii in si s ut plexnnque sermonibus fieri solet) dixi alicui, eoo re , aut bona mea tisi relinquo : non oportet oc pro testamento obseruati. Nec ullorum magis Interest , quam Ipsorum , quibus id priuilegium datum est, eiusmodi exemplum non admitti. Alioqui non dista culter post mortem alicuius militis testes existerent, qui astarmarent se audisse dicentem aliquem, relinquere se bona , cui viuum sit,& per hoc vera iudicia
3 hactenus hoc illis a principalibus constitutionibus conceditur , quatenus militant, & in castris degniat. Post missionem vero veterani , vel extra castra falij, J si faciant adhuc militantes testamentum, communa Omnium ciuium Romanorum iure id tacere debent. Et quod in castris fecerint testamem tura non communi 1 ure, sed quomodo voluerint:post
270쪽
missionem intra annum tantum vabebit. d ergo si intra annum quis decesierit, conditio autem heredi adscripta post annum extiterit Z an quasi nil litis testamentum valeat ξ Et placet valere quasi militis. Sed si quis ante militiam non ivrc fecit te stamentum,& miles factus,& in expeditione degens resignauit illud , di quaedam adiecit siue detraxit, vel alias
manifesta est militis voluntas hoc valere volentis : dicendum est valere licc testamentum,quasi ex noua militis voluntate.
ue Denique & si in adrogationem datus fuerit
miles , vel filiusfamilias emancipatus est, testamentum eius quasi ex noua militis voluntate valet, nec videtur
capitis deminutione irritum fieri. 6 Sciendum tamen est, quod cum ad exemplum 'castrensis peculii . tam anteriores leges, quam primcipales constitutiones quibusdam quasi castrentia dederant peculia , & horum quibusdam permissum fuerat , etiam in potestate degentibus testati : nostras id i constitutio latius extendens, permiserit omnibus in huiusmodi peculiis testari quidem , sed iure communi. Cuius constitutionis tenore perspecto , licentia est, nihil eorum, quae ad praefatum ius pertiuent,
ignorare. Solemnitates superiori titulo expositae, in quibusdam
testamentis vel omnino, vel ex parte aliqua remittuntur. Et primo in testamento parentum inter liberos. αιυLhae imposecto. Secundo in testamento, rustici. C.eiam I.vltim. Tertio in testamento ad pias cauefas. extra eodem Ap.relatum. II. Quarto in testamento PMrochiani,secundam ius canonicum facto eoram presbytero parochiali. extri. eod. col. umeses. I . Quinto intestamen
to oblato Principi Sexto in testamento confecto apud a sta. C.eodomiammum. IF. Sephimo in testamento militis. f. P s tesse.