장음표시 사용
381쪽
res inter leg tarios distribuantari pro rata 'scilicet
portione eliis , quod cuique eorum legatum fuerit. Itaque si fingamus quadringentos aureos leSalos elie , & patii monii quantitatem , ex qua legata erogari oportet, quadringentorum esse : qualia pars le
gatariis singulis debet detrahi. Quod si ' trecenss
quinquaginta legatos fingamus : octava dcbet de trahi , Quod si quingentos lcgauerit: initio qti: tua , deinde quarta detrahi debet , Ante enim detrahendum est, quod extra bonorum quantitatem est, d inde quod ex , bonis apud heredem remanere Oporis
Lebata relinqui,a dimi, transferri,minui dicuntur.6eIeWatis relinquendis dictum fuit iis.,o.de iisdem adimendis, vel transferendis actum est quod igitur superest delegatis minuendis,hoc titulo absoluitur , & quoniam hac de re obseruatur lex Falcidia, idcirco titulus de lege Fricidia i
. Primo Imperator ἰn- ίρ. explicat originem huius legis , declarans diuersa iura , seu diuersas leges quae cam non satisfacerent, necessaria visa fuit lex Falcidia. Primum ius est lex xij. tabul , quae amplissimam potestatem testatori dedit his verbis, Vii quisqua ita imeso. f. do vernortim signi D. I. verbis letis Iao. , Haec lexcisplicuit: quia cum hereditas legatis saepe oneraretur, vel exhauriretur, heredes scripti propter minimum , aut nullum lucrum nolebant adire hereditatem , ita testamenta destituebantur: consequenter degata non valebant, reliqua iura lege xij. tabul. posteriora sunt plebiscita. Secundum igitur ius fuit lex Furia, lata a Furio tribuno plebis, ne cui ultra mille asses legare, vel mortis causa donare liceret , ita voluit lex coercere jacultatem legandi; quam te- satores amplissimam habebant ex lege xij. tab Haec lex non C ris secit, quia si testator mille asses, vel paulo amplius h i bens in bonis, mille asses leget, contra legem non forit; heredi tamen nullum, aut minimum lucrum relinquit. Tertium ius est lex Voconia, lata a Voconio tribuno
382쪽
plebis,ne legatarius plus accipere ex testamento post,quam heres.Haec sex non satisfecit: quia si quis multis personis intestamento leget,fieri potest, ut tam singuli heredes, quam singuli legatarij minimum quid accipiant, proinde heredes,
quibus solis incumbunt onera hereditaria, nolint adire hereditatem.Q uartum ius est lex Falcidia,lata a P. Falcidio tribuno plebiF,qua nunc utimur,ne tellator legare i)o sit ultra dodrantem bonorum, ut quarta pars hereditatis penes heredem, vel heredes maneat Haec igitur lex prohibet,ne testator hereditatem legatis oneret, vel exhauriat. Dicitur autem testator hereditatem legatis onerare , quando legat ultra dindrantem sic tamen,ut aliquid maneat penes heredem. Rursus dicitur hereditatem exhaurire, cum omnia bona sua legat ita ut nihil maneat penes heredem. Secundo iri 6. i. docet rationem legis Falcidiae seorsum sspectari in singulis heredibus, id est,s multi sint heredes scripti ex certis portionibus: quilibet debet saluam habere qua tam pirtem suae portionis, quamuis enim tellator quartam partem totius hereditatis apud unum heredem illibatam relinquat,quia pauca, vel nulla legata ab eo relinquat: tameualius heres poterit conqueri,& uti beneficio legis Falcidiae, si ponio si legatis onerata , vel exhausta. Finge tellatorem habentem ioo. in bonis scribere dum heredes ex aequis partibus, Titium,& Maevium: a Titio nulla legata relinquere, a Naevio legare quadraginta:certe Titius habet dimidiam par-
tem bonorum,nimirum s o. non tamen propterea testat
satisfecit legi Falcidiae : quia Maevio saluam non reliquicquartam partem suae portionis, cum enim Maevius iure her ditario semissem accipiat,in quo insunt 1 o.secundum legem Fal ci diam debet saluam habere quartam partem horum id est,habere Ια. cum semisse, atqui iussus a testatore est i
salariis soluere o.manent igitur apud eum tantum Io .pr
inde minus quarta,ergo lex Falcidia Iligatariis adimit duo &semissem quoniam haec illis io. adiuncta conficiunt heredi
Tertio in g. qmintilam, docet quantitatem patrimonij, cuius diximus quartam partem debere penes heredem manere, tem pore mortis testatoris iapectari,id eit,heres debet habere quartam partem eorum bonorum quae testator habebat mortis
tempore,quod si postea haec bona deminuἴntur puta sem rum, aut pecorum hereditariorum morte , vel quacumque V s ratione
383쪽
a e fideicon, saris hereditatibuί. 347 De Deirommissariis hereditatibus , s ί- ad
senatusconsultum Trebellianum. J
NVnc transeamus ad fideicommissa r sed pruis est, ut de hereditatibus fideicommissariis vide
1 f Sciendum itaque est omnia si deicommilia
primis temporibus infirma fuiste , quia nemo inulitus cogebatut praestare id ι de quo rogatus erat. Quibus cnim non poterant hereditatem , vel legata relinquere ; si relinquebant, fidei committebant eorum, qui capere ex testamento poterant f hereditatem. J Et ideo fideicommissa appellata sunt, quia nullo vinculo iuris , sed tantum pudore eorum , qui rogabantur , continebantur. Postea diuus Augustus primus, semel iterumque gratia personarum motus ; vel quia per ipsius salutem rogatus quis diceretur , aut ob insignem quorumdam perfidiam, iussit consulibus auctoritatem fiam interponere: Abd quia iustum videbatur, & populare erat: pau- Iatim conuersum est in assiduam iurisdictionem: tantusque eorum fauor fictus est, ut paulatim etiam praetor proprius crearetur , qui de fideicommissis ius diceret , quem fideicommissatium appellabant.1 In primis igitur sciendum est , opus esse. ut
aliquis recto iure testamento heres instituatur, eiulque fidei committatur, ut eam hereditatem alii restituae
384쪽
restituat : alioqui inutile est testamentum , in quontarao heres infiit itiit. Cum igit ut aliquis scripsserit,
Lucim I λrtu heres esto et poleti adiicere, rogo te, LMci Titi, Ut cum primum poteris hereditatem meam aAre,
eam Caio Seio reddas, restituas. Potest autem quisque& de parte restiuienda heredem rogare. Et liberum est,uel pore, vel sub conditione relinquere fideicom- missum, vel cx certo die.
Res ituta autem hereditate, is quidem, qui restituit, nihilominus heres permanet: is vero,qui recipit hereditatem , aliquando heredis , aliquando legat ri) loco habetur. Et Neronis i quidem temporibus, Trebellio Maximo & Annaeo Seneca consulibus , senatuscon-ὸ sultum factum est: quo cautum est , ut si hereditas ex fideicommissi causa restituta sit: omnes actiones, quae iure ciuili heredi, & in heredem competerent, et . & in eam darentur, cui ex fideicommita restituta esset hereditas. Post quod senatusconsultum . praetor utiles actiones ei, & in eum, qui recipit. hereditatem : quasi heredi , & in heredem dare
s Sed quia heredes scripti, cum aut totam h
reditatem , aut pene totam plerunque restituere ro-.gabalitiir , adire hereditatem ob nullum vel minbmum lucrum recusabant , atque ob id cxtingue bantur fideicommissa : postea vespasiani Augusti temporibus Pegaso Sc Pusione consulibus sena rus censuit: ut ei, qui rogatus esset hereditatem. Iestituere, perinde liceret quartam partem retinere, atque ex lege Falcidia ex legatis retinere conceditur. Ex sngulis quoque rebus, quae per fideicommissam relinquuntur , eadem retentio permissa
385쪽
Defideicommissa riis hereditatibuου. 34'
est. Post quod senatusconsultum ipse heres oneta liereditaria sustinebat. Ille autem qui ex fideicommisso recipiebat, partem hereditatis , legatarij partiarij loco erat, id est , eius legatarii , cui pars bOnorum legabatur, quae species legati, partitio vocabatur : quia cum herede legatarius partiebatur hereditatem. Unde quae solebant stipulationcs inter he-xcdem & partiarium legatarium interponi : eaedem interponebamur inter eum, qui ex fideicommisso recepit hereditatem , & heredem, id est , ut lucrum de damnum hereditarium pro rata parte inter eos
6 Ergo si quidem non plus, quam dodrantem hereditatis scriptus heres rogatus lit restituere: tunc ex Trebelliano. senatusconsulto testituebatur hereditas , in utrumque actiones hereditariae pio tota parte dabantur : in heredem quidem iure ciuili: in eum vero , qui recipiebat hcreditatem , ex senatusconsulto Trebelliano tanquam in heredem. At si plus , quam dodrantem , vel etiam totam hereditatem restituere rogatus ellet : locus erat Pegasiano senatusconsulto : Ze heres , qui semel adierat hereditatem si modo tua voluntate adierat)sue retinuerat quartam partem , siue retinere noluerat : ipse uniuersa onera hereditaria lustinebat. Sed quarta quidem retenta , quassi partis ει pro parte stipulationes interponebantur , tanquam inter partiarium legatarium & heredem: si vero totam hereditatem restitueret : emptae & venditae hereditatis stipulationes interponebantur.
Sed si recusabat scriptus heres adire, hereditatem,
ob id , quod diceret eam sibi suspectam elle
386쪽
31o Instit. Lib. IL TD. XX III.
quasi damnosiam : cauebatur Pegasiano senatusconsulto , ut desiderante eo , cui Iestituere rogatus ellet, iussu piae toris adiret,& rei titueret hereditatem : perindeque ei & in eum , qui reciperet hereditatem, actiones darentur , ac iuris est cx Trebelliano senatusconsulto : quo casu nullis stipulationibus est opus: quia simul & huic , qui restituit, securitas
datur , ct actiones hereditariae ei, de in euin transferuntur, qui recipit hereditatem , utroque sena tusconsulto in hac specie concurrente.
Sed quia stipulationes ex senatusconsulto Pegasiano descendentes , & ipsi antiquitati displicueriint, S quibusdam casibus captiosas eas homo ex.
ccisi ingenii Papinianus appellat, & nobis in legi biis magis simplicitas quam dissicultas placet: idebomnibus nobis suggestis tam similitudinibus, quam differentiis utriusque senatusconsulti : placuit, exploso senatusconsillio Pegasiano, quod postea
superuenit , Omnem atristoritatem Trebestiano senatusconsulto praestare , ut ex eo fideicommissariae hereditates restituamur : sue habeat heres ex voluntate testatoris quartam, siue plus, siue minus, siue
nihil penitus : ut nunc quando vel nihil vel minus 'quarta apud eum remanet, liceat ei vel quartam, vel quod deest, ex nostra auctoritate retinere, vel repetere solutum quasi ex Trebestiano senatusconsulto : pro rata portione actionibus , tam in heredem , quam in fideicommillitium com-' petentibus : si vero totam hereditatem sponte resti- tuerit, omnes hereditariae actiones fideicommissirio , & aduersias eum competant. Sed etiam id
quod praecipuum Pegasiani senatusconsulti fuerat.
387쪽
De Deicommissariis hereditatibus. 3 SI
Ut quando recusaret heres talptus , sibi datam hereditatem adire, necessitas ei imponeretur totam hereditatem volenti fideicommiliario restituere, &omnes ad eum & contra eum transferre actiones di hoc transposuimus ad senatusconsultum Trebeulianum , ut ex hoc solo necessitas heredi imponatur , si ipso nolente adire,. fideicommiliarius desideret restitui sibi hereditatem,nullo necd anznoMςc com modo apud heredem remanerite,
8 Nihil autem interest, vitum aliquis ex asiphetes institutus, aut totam hereditatem , aut ΘIOParte restituere rogatur : an ex parte heres institutus , aut totam eam partem aut parrem s artis Iestituere rogatur. Nam & hoc casu eadem ob seruari Praecipimus, quae in totius hereditatis restitutione diximu .
6. Si quis una aliqua re deducta, siue praecepta,
quae quartam continet veluti fundo, vel alia re rogatus sit restituere sereditatem : similimodo ex Trebelliano senatusconsulto restitutio ' fiat, perinde ac si quarta parte retenta, rogatus elici reliquam hereditatem restituere. sed illud inIerest , quod altero casu , id, cum deducta, siue praecepta aliquare, restituitatu herediIas : in solidum ex eo senatusconsulto , actiones transferuntur:: & res , qRae remanez apud heredem , sime ullo onere hereditario apud eam remanet,quasi ex legato ei adquisita,altero verb casu , id est , cum quarta parte retenta rog/tus est heres restituere hereditatem , & restituit :scinduntur actiones , & pro dodrante quidem tran3seruntur ad fideleommissiarium, pro quadrante remanent apud heredem. Quinetiam licet una re aliqua
388쪽
qua deducta , aut percepta, restituere aliquis heredia talein rogatus sit, in qua m xima pars hereditaria. contineatur : atque in solidum transferuntur actiones : & secum deliberare debet is , cui restituitur hereditas , an expediat sibi restitui. Eadem scilicet intervcniunt , & si duabus pluribusve deductis , praeceptisve rebus , restituere ii editatem rogatus sit. Sed de ii certa summa dedilista praeceptave , quae quartam vel etiam maximam partem hereditatis continet , rogatus se aliquis hereditatem restituere: idem iuris est .Q iae fautem J diximus de eo, qui ex asse institutus est: eadem transferimus eu ad eum , qui ex parte heres scriptus est. 1 Praeterea littestatus quoque moriturus, potest rogare cum , ad quem bona sua , vel legitimo iure , vel honorario pertinere intelligit : ut licteditatem suam totam , paItem ve eius, aut rem aliquam veluti fandum , hominem , pecuniam ) alicui restituat lcum alioqui legata , nisi ex testamento , non va
ri Eum qiroque, cui aliquid restituitur. potest
rogare, ut id rursum alij aut totum,aut partem , vel . etiam aliquid restituat.1 1. Et quia prima fidei commitarum cu-
nabula a fide heredum pendent , & tam nomen,' quam substantiam acceperunr et ideo diuus Augu- stus ad necessitatem iuris ea retraxit. Nuper &nos eundem principem superave contendentes , ex
facto , quod Tribonianus vir excellentissimus ex, quaestore sacri palatii suggessit , constitutionem fecimus : per quam disposuimus , si testator fidei heredis sui commisit ut stet hereditatem , vel pe-- ciale fideicommissum restituat , & neque ex scri-
389쪽
ptura, neque ex quinque testium numero qui in fideicommissis legitimus elle noscitur in possit res manifestari, sed vel pauciores , quam quinque , vel nemo penitus testis interuenerit: tunc siue pater heredis , siue alius , quicunque sit, qui fidem heredis clegerit , &ab eo restitui aliquid voluerit: si heres perfidia tentus adimplere fidem recular, negando Iemita esse subsequutam, si fideicommissarius iusiurandum ei detulcrit, cum prius ipse de calumnia iurauerit. necelle eum habere vel iusiurandum subire , quod nihil tale a testato te audiuerit, vel recusantem ad fideicommissi vel uniuerialis, vel specialis si, luti
nem coarctari, ne depereat ultima voluntas testatoris fidei heredis commissa. Eadem obseruari consiti Iomus, & si a legatario vel fideicommissario aliquid similiter relictum sit. Quod si is, a quo relictum diciis xur , f postquam negauerit J confiteatui quidem aliquid a se relictiim esse, sed ad lcgis subtilitatem reis
currat, omnino soluere cogendus est. Fidei commissa quoque testimentis accidunt. Fideicom- missum est, quod precativo modo relinquitur. Ulpian .lla. t de ierat.ia rine. Θ de Meuom in Veluti quod his, aut similibus verbis fit, peto rogo,volo, mn o ei iussi eommisso. infra tἰtorax Fidei commissa multis modis a legatis' differunt. I. Fidei commilitim fit verbis precariis, legatum
manum .penuit. II. Omne legatum est particulare : fidei- commissum verb diuiditur in uniuersale, de quo est hici tit.& particulare , de quo agitur tit. seq. idcirco dicituri hereditas fidei commissaria , non dicitur hereditas legataria. III. Legata non valent, nisi ex testamento : fideicommissa relinqui possunt etiam ab intestato. infr- tit.6 ν
390쪽
'314. instit. Lib. II. mit. X XI IL
re ea IV. Legatarius potest onerari fidei commisso, non le-
uit legata fidei commissis, ut docui ad s. sed non υ Me,fMEra de Ieg t. iam explicemus seriem huius tit.quem diui Gotti quatuor partes. Priης. I rima pars in ρ ἰηι0. declarat scopum & nexum ipsius tituli. f. i. Secunda pars in s. r.originem & etymologiam fideicommissorum enarrat Ubi notandum, fideicommissa non est eo diosa;led tauorab: lia;quamuis videantur in fraudem legum introducta, ut iis relinqueretur , qui ex tei tamento capere non poterant. ratio est: quia leges illae erant odiosae, tantum locupletandi aerari j cauta latae, ut lex Iulia & Papia. s. a. Ia tertia Parte agitur de fidei commissis relinquendis, &de eorum etactu In hac parte declarantur tres catus .Primus casus,est cam heres institutus oneratur fideicommissis.Ηunc casum explicans Imper.Primo in f .in primis, generalem doctrinam tradit,qudd opus est, ut in testamento reste facto heres instituatur,qui fideicommissis oneretur. Intellige heci equiti in dicto primo casu. patet enim ,hoc non requiri insecauc casu,id est,ed in fidei commissum relinquitur ab intestato.Secundb varias diuisiones adiungit, quo melius dictus casus intelligatur.Prima diuisio est in versic.m,nquod heres roga ur restititire vel totam hereditatem , Veseius partem secunda diu uia eth in versic. o, liberum. quod fideico n militum relinquitur vel pure, veluti,Tisius esto:
g Tertia diuisio est in g. ouituta, quod fidei comminarius modo obtinet locum heredis, modo legatarij , licet heres, qui he e litatem fideico nmissario rellituit , nihilominus h rds maneat. regula namque iuris eis: Qui semel est heredi
non desinit et se heres. minor.ι.'.6 sed Papinianus, is her d in 'it Loἰ qu . 88. Quamuis autem heres maneat,tamen
cum fidei commi Tarius ero herede habetur , consequenter ipse heres initi utus perinae habetur,ac si heres non esset. t ex seqq.6g. intelligetur. . Vt enim hoc melilis Intelli Satur,Iustin. in seqq. 6. vari sura declarat. Primum ius eth Senatuscons. Trebellianum,