장음표시 사용
491쪽
De versorum olligationibus 4s 3
tandestin est ex l. rede e diem. 2I3 in priness.de et Obs n. adiuresse die cedere,aliud die venire. Dies cedere dicitur, c dira incipit deberi: dicitur autem venire, clim incipit poste peti. nam haec duo, nimirum deberi,& posse peti, non semper incidunt in idem tempus. Jum 1tipulatio est pura dies statim cedit, & statim venit quia statim debctur, & statim peti potest Cum autem stipulptio eit in diem , statim dies cedit,sed non statim venit, id est, conflassim quidem debe. tur,sed ante diem, de qua conuenit, peti non potest. Deni que cum ili putatio est conditionalis, dies neque cedit,ne que venit ante conditionem existentem sed cu impletur conditio,tunc incipit deberi,& smul incipit poste peti. Altera diei consideratio habetur in ubi imp. 6 3 docet diem ita in s inulatione politu non om cere quominus iure ciuili obligatio pura sit.quamuis enim promittas usque ad certum tempus, nihilominus ima ten in perpetuuobligaris,& in heredes quoque tuos obligatione transmittis,propter regulam tutis. Tempus non est modus legitimus tolle dar obligationis, propterea quod obligationes i re ciuili constitutae, non tolluntur,nisi certis modis iure ciuili probatis inter quos modos tempus non numeratur)f.
16.8. ut ita.Sed quia iniquum est, ob hanc iuris subtilitatu promissorena teneri ultra tempus, de quo conuenit, idcirco praetor ei succurrit, data pari exceptione .is enim , qui ad tempus stipulatur, tacite videturpac: sci, ne poli illud tempus petat.Sed & doli exceptio copetit d. l. ibligationurn.6. I. quonia haec exceptio non totum cum exceptione pacti,sed etia cum omnibus aliis concurrit.Jde excepi. i. a. .s ora xene- iraliter. Hoc loco notanda eii differentia inter annuum legatum,& annuam stipulatione : quoniam illud est multiplex,& primi quidem anni est purum,lequentium annoruconditionalia quia subauditur coditio,si legatarius vivet, nec ad legatarii heredem transeunt f. e annuis g. . f. q.
annua vero stipulatio est una pura,& perpetua idebq; post mortem ttipulantis heres eius agere poteli, nisi ad ecta sit limitatio quoad stipulator uiuet,ut in specie huius Dictum est de stipulatione pura. 'S: stipulatione in die: superest stipulatio coditionalis,quae in s.'h. onditione explicatur definitione,exuplo,& proprietate siue effectu.quae omnia ex iupsi dictis macilesia1unt. tantii notentur duae
492쪽
differentiae inter contractum conditionalem , & legatum conditionale.prima differentia est quia si pendente conditione stipulator decesserit, non propterea stipulatio redduturin titilis quia quandocunque conditio existet,lieres stipulatoris agere poterit.at si legatarius pendente conditio. ne legati moriatur,legatum extinguitur squan. dies
C.de eaduaoli autem aliquid.Differetiae r
tio est quia testator tantum ad personam legatari j respicit, non ad heredem eius,qui incertus est, conti alietes vero nosolum pro se, sed etiam pro heredibus suis contrahere solent. saa probat.l pactum, s.cyaod aute fieri solet,id tacita fieri censetur,etiamsi expressum non fuerit. Ponantur ergo duae regulae.Una est spes obligationis ex contractu condi ti'nali transmittitur ad heredem. Altera est,spes legati co- ditiqnalis non transmittitur ad heredem legatarij. Secun da differetia est:quia conditio in non faciendo consistens,
veluti,Si in Capifolium non adscenderit, contrariZui adiecta non potest an/e mortem impleri.vnde , Arsipulatio.Si in Capitolium non ascendero,decem dabis,perinde valet,ac si stipulatus esset,
sibi dari,cu moreretur, ut hoc loco Iustin.docet,quod si eiusmodi conditio ultimae voluntati adscribatur, cautioni Mutianae locus est unde cui legatu est sub coditione, Si in Capseolium non astenderit,is cauedo i .satisdado a sen5 adsen furit,legatu quas impleta coditione accipiet. condit. δ
. Post haec Imp.in f .loca considerat stipulatione .quae verbis inspectis pura videtur:led quia locum adiectu habet, in quem solutio confertur, veluti, Carthagini dare nondes idcirco tacite diem adiectum habet,intra quem contrahetes possint ire Carthaginem : quod tempus si dubitetur quantum accipi debeat,arbitrio iudicis definietur. f. ioe He. Leontinum 137. s.cum ita. unde haec stipulatio Roma facta, hodie Carthagini dabiri tanquam impossibilis non valet. nisi antea . contrahentes dispensatoribus suis significaverine diem in quem futura erat stipulatio,vt per eos sita die implereturishoc ita It 6 inter eos.
Et in M. pen.considerat stipulationem, quae verbis ins diis videtur conditionalis,cum reuera sit pura,quia condiatio relata est ad praesens, vel praeteritum tempus, proindae obligationem non suspendit, nec est vera conditio. reb.cred. isum a trasenι.37. O ιδ 21, b- . secund,
493쪽
, ne verborum obligationilus. Asy
secunda stipulationis diuisio in s. Gli. sumitur a mate- ia:quia vel stipulamur aliquid dari,puta decem: vel aliquid fieri,ut insulam: vel aliquid non fieri, vesuti ne promitae
alti sis tollat aedes su β' , . . r a Notandum est,cum stipulamur rem dari, aptam rem deinberi, cdm autem stipulamur aliquid seri,vel non fieri:tunc, nisi stipulationi satisfiat, promissorem in id condemnari quod stipulantis interest. f. desipui. ρ ν l. vlt. unde via. Hisficilis est probatio eius quod interest, Iustin. hoc loco . suadet,ut huiusmodi stipulationibus subiiciatur stipulatio poenalis:quia cum certa promissa est, ea debeturmec opus est probare id quod interest. Ua de inuisipui.SisIterti
s Stipulatio quacumque lingua fieri potest.6. vis. 4Ouod pure debetur,statim peti potest. 3.1. dummodo
tantum temporis praeterieri quanto tradit1o fieri possit, intra da inutii.s0μι ia...
oubd ih diem debetur,statim debetur; sed peti prius
Spes autem legati conditionalis ad herede ny transit: quia si leg tarius pendente legati conditione
moriatur,legatu extinguitur.fquan.ries ter. eed . Promissio ad certum locum relata,tempus, quo pol sie in eum locum perueniri,tacite continet. s.f.
Impossibilis promis io non valeta f. .comm.
494쪽
tis.Θ ι.verum 3 rusu . Io Quae per rerum naturam sunt certa,non morantur obibgationem,licet apud nos incerta sint. q. ς. 11 Ex stipulatione iacti,nisi fiat quod promissum est, debetur quod interest stipulantis,*.et D.coniunci. cum funis dia ii 3-Lseqq.feod. or ι si quis ab alio 13 . g. e re ἐ-.
De duobus reis stipulandi promittendi.
ΤIT. XVI. ET stipulandi & promittendi duo pluresve rei fieri
possunt. Stipulandi ita, si post omnium interrogationem promittor respondeat, Spondeo : utputa cum duobus separatim stipulantibus ita promissor respondeat,mritique vestrum dare spondeo. Nam si prius Tutio spoponderit , deinde alio interroganti spondeat, alia atque alia erit obligatio , nec creduntur duo rei stipulandi elli. Duo pluresve rei promittendi ita fiunt: Maui deram aureos darespondes'ct Sei eosdem Leomaureos darespondet' si J respondeant singuli separatim, spondeo.
t Ex huiusmodi obligationibus & stipulati
nibus solidum singulis debetur, de promittentes singuli in solidum tenentur. In utraque tamen Obligatione una res vertitur e dc vel alter debitum accipiendo, vel alter soluendo,omnium perimit obligationem, de omnes liberat. a Ex duobus reis promittendi: alius pure , alius in diem,vel seb conditione obligari potest,nec impedimento erit dies aut conditio,quo minus ab eo . qui pure obligatus est, petatur.
495쪽
Hic titulus pertinet ad causam effcientem stipulationis.
Sunt autem ad rubricam haec notanda.I.Rei dicuntur a re, ut Ciceranterpretatur 3.de Urat. adeo ut non tantum debi tor,sed etiam creditor appelletur reus , quia de eius re agitur. II. Dicuntur guo rei: siue sint duo,sime tres,sive qua tuor,siue plures:quemadmodum appellatione secundarum nuptiarum continentur etiam tertiae, quartae & ulteriores:& cam dicimus substitutionem eme institutionem secundam,vel secundo gradu factam,hoc verbo complectimur etiam tertium & quartum , & omnes ulteriores graduRIII. Duo rei credendi, vel debendi fiunt non solum per stipulationem, sed etiam per alium quemvis contractum. s.hoe rit Leanedm 9.sed hic agitur de duobus reis per stupulationem factis.IU.Vt dicantur duo rei,quatuor requi.
tuntur.Primum est,ut sit una& eadem res. s. d.Lx G. n-dem In prine.θ ιδιέ quod is . Secundum est , ut sit unus contractus. d.L9. Tertium est,ut quilibet reus debeat solidum vel cuilibet debeatur solidum;nam si pro partibus sint
creditores, vel debitores eiusdem rei, non sunt correi.infahoetit.*- oeod.Ireos II.f. I. Quartum est, ut in omnibus reis sit obligatio principalis.nam reus & fideiussior non dicuntur correi, seu duo rei debendi: quia fideiussor non est debitor principali sed accedit obligationi principali.
De duobus reis Impenhaec docet. Primo in priscistit.d Pris c. clarat quomodo duo rei constituantur sue stipulani siue promittendi. Secundo in s. r.explicat harum stipulationum effectum: I x. nam eadem res ab utroque correo promittendi debetur in solidum: uno autem soluente, uterque liberatur,p i. pter re
gulam illam iuris. Bona fides non patitur idem saepius exigi. se diueri ντ.ἰών. l. bona fides s . & similiter utrique 'correo stipulandi solidum debetur: sed si unus exegerit, tota obli alio dissoluitur,nec poterit alius quicqua petere. Notandum est, quamuis correi debendi singuli teneantur & conueniri possint in solidum. tamen eos hodie ex 'Nou.89. p. I.habere beneficium diuis Onis,aded ut ope exceptionis se tueantur pro parte , & cogant creditorema'ionem suam diuidere, & contra singulos agere pro par tibus, dummodo alii quoque correi sint soluendo. i rtio in f υltim.tractat de accidentibus stipulationis,stu o,
de diuisione stipulationis ab accidentibus sumptaeac docet
496쪽
η38 Inuit. Lib. III. mit. XVIL
fieri posse, ut correi diuersis modis obligentur,ut alius pua re, alius in diem, vel stib conditione, ex quo fit,ut inter dum alius possit conueniri,ut qui purg promisit, cum alius nondum conueniri possit,ut quia dies nondum venit, vel conditio nondum extitit.
x In obligatione duorum reorum una res continetur, Msemel tant sim soluitur, g. I. Dies,vel conditio pro una persona adiecta,non obstatι quo minus interim contra correum agatur Sale.
De Stipulatisne seruorum. ΤIT. XVII. S truus ex persona domini ius stipulandi habet ;
Sed 3c hereditas in plerisque personae defuncti vicem sustinet. Ideoque quod seruus hereditarius ante aditam hereditatem stipulatur , ad quilithereditati: ac per hoc etiam heredi postea secto adqtiiritur. 1 Siue autem domino, siue sibi, siue conseruo suo , siue impersonaliter seruu& stipuletur: domino adquirit. Idem iuris est & in liberis , qui in potestate patris sunt, ex quibus causis adquirere possunt.1 Sed cum factum in stipulatione continebitur omni modo persona stipulantis continetur: veluti si seruus stipuletiit, ut sibi ire agere liceat. ipse enim tantum prohiberi non debet, non etiam do
Seruus εommunis st putando , unicuique dominorum pro portione domini, adquitii di nisi ius
497쪽
iussu unius eorum , aut nominatim alicui eorum stia putatus est. tunc enim soli ci adquiritur. Quod seruus communis stipulatur, si alteri lex dominis adquiri non potest : solidum alteri adquiritur, veluti si res, quam dari stipulatus est, unius domini sit.
Hic quoque titulus ad causam e ficientem stipulationis spectat. Nam stipulatio serui dicitur,non qua stipulamur seruum nobis dari,sed qua seruus stipulatur. Potest etiam seruus promittere: sed de eius promissione in hoc titulo notractatur.Iam vero in hoc tit. di Gluuntur duae quaestiones. I. Quaeritur,an struus possit stipulari. Dubitandi causa est: quia stipulatio est contractus iuris ciuilis. ins da aB. 6 da. on ritutaseruus autem non est capax eorum'qua sunt iuris
ciuilis;quia non est ciuis Romanus, immo iure ciuili pro
rem. Respondet Imp in pnne.tit. seruum habere ius stipulandi, non ex sua,sed ex domini persona ; quemadmodum ex doinini persona habet, ut ex testamento capere possit.
31. Haec decisio producitur ad seruum hereditarium: quamuis enim hic seruus re vera sit nullius.*.de diui rer.erquia. I. I. in princ. tamen ficitione iuris videtur dqminum habere,quatenus hereditas iacens personam domini defun- , i iure praesentat. supraehe .is t. f.=νuus etiam. Sive igitur impersonaliter, siue hereditati, siue futuro heredi stipui tur,stipulatio valet. fhoc titas ex νe.2 8.f.vit. Iserum heri disinius er heredi. 3s. Secus est, si nomine futuri heredis expressis stipuletur,veluti, Titio decem dabis. haec enim stipulatio in eum collata,qui nondum est dominus, omnino est inutilis, quamuis postea hereditatem adeundo dominus fiat. f. Od. ιβνuus hereditarius futuro I 6. II. Uaeritur, cui seruus stipusando acquirat. Impendistinguit inter seruum hereditarium,seruum unius, & seruum plurium. Deseruo hereditario docet, eum acquirere hereditati, & per eam factura heredi, cam hereditatem adierit. De seruo unius dat regulam in f .r.Seruus domino acquirit.Haec regula ibidem producitur duobus modis. Prima
productio est: quia siue seruus stipuletur dari domino suo, sue sibi, sue coiceruo suo, sivo simpliciter, non expressa persona
498쪽
4so In lit. Lib. III. Tis. x IL
persona cui dari debeat ,velliti, Deram dabu semper acquis
rit domino Altera productio e :quia idem obtinet in stipulatione filij familias si pertineat ad rem patris vel ad peculium profestitium,vel ad usum fructum peculij ad uentiiij.ntam ex his cau sis per filium patri acquiritur,ut di
Eiusdem regulae exceptionem subiicit.Impin M.fode mi excipit stipulationem facti:quia ficta sunt pe
sonalia,nec personam egrediuntur. st δε qui heredi. . in prin .verbi gratia,si seruus stipuletur ut Mi bi ire liceat per iundum vicini, dominus non poterit meum fundum ire,sed poterit seruum suum mittere. vis. Tandem de seruo communi Iustinan .viti dat regulam,& tres exccptiones.Regula est: Seruus,itipulando,singulis dominis suis acquirit pro dominii portione: ita ut plus acquiratur et,qui maiorem partem in seruo habet Finge seruum esse tuum dit beta,meum ex triente,si hic seruus stipuletur 3o.tibi debebuntur homihi Io. quia cam portio tua
quam in seruo habes,sit duplo maior quam mea,ex stipulatione eiusdem serui duplum tibi acquiri debet.Prima exceptio est,nisi iussu unius domini stipuleturi tunc enim ei soli, acquirit,qui iussiEAltera exceptio est, nisi nominatim uni domino stipuletur,veluti si seruus 'Tiiij & Matuti ita stipuletur,THO LAI, soli Titio acvir t. Tertia exceptio est,nisi alteri domino acquiri non possit.tunc enim necesse est solidum alteri acquiri.veluti si seruus et iiij & Maevii stipuletur rem Maevij,necesse est acquiri oblititionem soli Titio: quia res Maevij amplius ipsi acquiri non potest.1. hoe tDI.
Adde quartam exceptionem , n: si seruus stipuletur ex peculio ad unum dominum pertinete. vel ex alia causa quae ad unum domi- num pertineat veluti si uno domino uxorem ducturo,dote stipuletur .eod...LΙ. se uus. Θι.ἰiem I alter. 8. Quod simpuletur ex re unius domini , obligatio quidem utrique domino acquiritur:sed is,ad quem, res non pertinet,partein suam socio restituere covellitur. f. eod. si ex re. 18.6.I.
Q uaesitum est,si 'uus iustii unius domi ni stipulatur alteri, veluti si iussu Titii sic stipuletur,Mauio dabis viri eorum acquirat.Iustin.quamuis subobscitr), hanc quaestione dissoluit in I.Ut.C.per quas parsnebis acquirat.distinguens
ut rectὸ Λαο interpretatur inter iussum simplicem,&iussum
499쪽
sum ut sibi stipuletur. tram si Titius simpliciter iusserit uum stipulari, seruus Maevio stipulando,Μaeuio acquirit. at si Titius iusserit sibi stipulari,deinde seruus Maevio stupuletur, nihilominus Titio acquirit.
x Seruus ex persona domini ius stipulandi habet. λ'. 1 Hereditas personam defuncti repraesentatabis. coniun. f.Aemus etiam supia, de hered. instit. 3 Seruus hereditarius acquirit hereditati,&per eam futu- iro heredi.ιι 1d. 4 Facta sunt personali nec egrediuntur personam.6. . ἰ Seruus plurium singulis dominii portione acquitit.f. h. conivn.6Joauia autem plurium supra da M. O Quod uni ex dominis acquiri non potest,aliis per seruuacquiritur .. S. vis. comunddi commmia. II. I.
Dι diuisione stipulationum. TIT. XVIII.
STipulationum aliae flantJ iudiciales, alia praeto
riae,aliae conuentionales,alia communes,tam praetoriae,quam iudiciales. - .i Iudietates sunt duntaxat,quae a mero rudicio ossicio proficiscuntur: veluti de dolo cautio, vel de persequendo seruo , qui in iuga est , restituendove pretio. J . α φα Praetoriae liunt,3 quae a mero praetoris Omcio proficiscuntur,veluti damni insecti, tvel legatorum.JPraetoris autem stipulationes sic e, iacui oportet,'tin his etiam contineantur aedilitiae,nam & hae a iuris. dictioneίpraetorisi veniunt. a conuentionales sunt, quae ex conventio- γ ne
500쪽
46α Innit. Lib. III. Tit. XVI II.
ne utriusque partis concipiuntur: f hoc est, neque iussu iudicis, neque iussu praetoris , sed ex conuentione contrahentium, J quarum totidem genera sunt , quot f pene dixerim rerum contraher
Communes sunt, velliti rem saluam soropupillo: c nam & praetor iubet leni saluam forc pu- pillo : & interdum iudex , si aliter haec res expediri non potest: ) vel de rato stipulatio.
Etiam hic titulus respicit ad causam escientem stipula. tionis, ut duo tituli,qui proxime praecesserunt. nam quadripertita stipulationum diuisio,quae in hoc , tit. proponi. tur, a causis effcientibus sumitur. PHue. Primo Imperator stipulationes diuidit in quatuor genera,videlicet iudiciales praetorias,&c. f. I. Secundding 1.iudiciales stipulationes declarat definitione & exemplis.Iudiciales stipulationes definiuntur,quae a mero iudicis ossicio proficiscuntur,id est,quae non interpo nuntur,nisi iussu iudicis.Nota,hoc verbiaians uisitiones iu-s,esse homonymum. nam hic dicuntur iudiciales, - quae fiunt iussu iudicis: sed in Li. f. destipuLρνε . iudiciales vocantur,quae iudicii confirmandi gratia fiunt, ut iudicatum solui,& cautio de lato.Primum exemplum est cautio. de dolo, ab eo praestanda qui rem restituit,puta conuentus
rei vindicatione . e rei vindie. peaterea ΣΟ.ls homo. .Vel actione quod metus causa quod met.causi. metum autem rasentem.'. f. Iulianus. 93.ex hoc. Vel pigneralitia. tit. - in . ereditor eum pignus is . Alterum exemplum eli
e cautio de persequendo seruo,& ipso,aut eius pretio resti, tuendo.Hanc cautionem praestat is, qui per vim alterum coegit ut sibi seruum daret,si sine culpa eius seruus fugerit vide Litem si cum exceptione. quid si homo. Fqued
met. ca s. nec non heres,n seruus alienus leSatus non appareat. f de ter. I.l. cum res 47. 6.itaque.
. Tertio in f .nateria,similiter praetorias stipulationes ex plicat definitione,& exemplis. Definitio est,' a mero pratori, osscio proficis tintur,id est,quae tantum iussu pratis