장음표시 사용
471쪽
De eo eui libera. caus bon. -. 433
causa, id est,attribuuntur ei, qui cauet se libertates intestamento, vel codicillis relictas praestiturum,dummodbetiam caueat de debito crittorimus hereditariis in solidum soluendo.Ηaec addictio fit per iudicem competentε. auterr cui bona addicta sunt, assimilatur
Primo Imperaiectit hunc titulum cum praecedentibus,& proponit summam rescripti D. Marci,quo rescripto hic modus acquirendi introductus est, ostendit ergo iis,qui libertatem in testamento acceperunt,id est quibus testator libertatem reliquit, bona defuncti addici,si ex eo testamento nemo adeat hereditatem. x
Nota I. Bona posse addici,non solam iis, quibus liber- . tas relicta est , sed etiam aliis legatariis & fideicommissarii 5: immo etiam extranei g, qui non sint nominati in t
Nota II. Non solum iis posse bona addici, quibus intestamento libertas relicta est,sed etiam iis,quibus relicta est in codicillis, Afra hae primis. Nota III. Non solam opus esse, ut nemo hereditatem s. r. adiuerit , sed etiam ut nemo bonorum possessionem peti rit,& generaliter ut nullus sit succestor ex testamento, . et ab intestato. infra g. I, Secundo in d. g. i. proponit verba dicti rescripti, instres sunt partes.Prima pars ostendit, quaenam requirantur vi alicui bona addici possint, & inter caetera requirit, utis,qui bona sibi addici postulat,idonei,id est,satis dato caueat de solido creditoribus hereditariis id est, uni nomiane omnium. fila fideicommisslibera. l. . 3.eredito ibus )' soluendo,id est, de sorte usuris. d.L .f.do solida. Secunda pars in versic. 2 ν, decbrat illius addictionis effectum. Tertia pars in versic. ne huiu , producit supra dicta ad
fiscum,si fiscus petat bona sibi addici.
Τertio in s.hoc rescripto, utilitatem ostendit dicti rescripti:in quo spectatur fauor tam eorum , quibus libertates relictae sunt,ut ad libellatem peruenire possint,quam ipsius defuncti,ne eius bona a creditoribus distrahantur. Quarto docet, quibus casibus haec bonorum addictiol ocum habeat.via dat aliquot regulas.I. Haec addictio locuhad et siue libertates relictae sint 1n testameto ,siue in codicillis ex testamento faetis iue in codicillis ab intestato fa- Ec
472쪽
434 . Instit. Lib. III. Tit. XI.
ρνἰmA Quoniam autem verba huius f. non carent. ooscuritate: ut ea tollatur, No a primo in versi c. nid e*ε.pro, anfauori auctoribus
libris 1 cr1ptis legendum oti deseta particula an . Nota secundo, 3, legendum testatus,vi Theophilus legit,& in vi t.libris scriptuni est .sensus enim totius 6.est,bona addici posse tribus casibus. Unus est, cum libertates datae sunt in testan.ento. alter eit in veri. quid ergo. cdm libe. latcsrel .ctae sunt in codiciliis ab intestato factis. Tertius casus eli in vers. iste,cum libertates relictae 1unt in codiciliis a eslatore Iiactis. II Addi et otii bonorum est locus ita demum,si certumst nudum iuccessorein extitere q. une. Noca , particulamemm in prilic.huiuS b. delendom esse,quae recte abest a libi is manuscriptis. 'III.Si minor heres institutus abstineat hereditate, bona addici possunt libertatum conseruandarum causa:& si postea minor restituatur, ut hereditatem accipiat, datae libertates non reuocantur 6s is qici, quia regulariter & in uniuersum non datur restitutio contra libertates , quae semel competieruntdu νώ qui Orex quib.c-U. an. non possgsemel. Os. φ min.ι.si ex causa. 9.b.υιι. o tot.tit. s adueU.
si nullae libertates datae sint,non admittitur bonorum addictio.*.l en inpranc.V.Si libertates inter vivos datae sint,bona addici possunt, ne hae libertates retractentur, quasi datae in fraudem creditorum. quid Sunt & aliae regulae , quas Imper.non refert hoc loco, sed ex sua constitui. peti iubet in est,ex l.vltim.
a Libertas praesertur commodo pecuniari 6.t. comurus. ante heredis. suprae legat. x Libertas,quae semel competiit,non reuocatur.f.f. comiun. semει, supra qui ct ex quib. caus man.non possis l. si ex causa.s t. 11. de mi rict totainCse ad liberti
et Ceonte causa,cessat effectus.S .pen.
473쪽
De Fuccessionibu sublatis, 43s De successionibus semiis , qua siebant per '
ru consulto Claudiano. , Τ iri XII. Ε Rant ante praedictam successionem olim M
aliae per uniuersitatem successiones , qualis su rat bonorum. prio, quae de bonis debitoris vendendis per' multas ambages fuerat introducta , α tunc locum habebat, quando iudicia ordinaria in usu fuerant. sed cum extraordinariis iudiciis post ritas via est. ideo cum ipsis ordinariis iudiciis etiam bonorum venditiones expirauerunt , M tantummodo creditotibus datur ossicio iudicis bona possi- ,
dere , & prout utile eis visum est ea dispoiae, quod ex latioribus Digestorum libris persectius ain
a 'Erat & ex senatusconsulto Claudiano misi serabilis per uniuersitatem adquisitio . cum libera mulier seruili amore bacchata ipsam libertatem per senatusconsultum amittebat, & cum libenate sub-st intiam: quod indignum nostris temporibus esse existim. ntes, & nostra ciuitate deleri, & non inseri nostris Digestis concessimus. - ,
Praeter quatuor modos aequirendi per uniuersitatem hactenus expontos,eratu olim alij duo,qui hoc titulo pro-Ponuntur,quamuis non sint amplius in usu. Primus est per bonorum emptionem, cam bona debutoris, qui non erat luendo, solemniter distrahebantur.
474쪽
seruo alieno miscebatur contra domini vo Iuntatem. nam si post trinam domini denunciationem nihilominus seiuo iungeretur , eiusdem domini serua fiebat, & uniuersa eius bona domino acquirebantur, Cin Senarus'
NVnc transeamus ad obligationes. Obligatio est i iris vinculum, quo necessitate adstringi mur alicuius rei soluendae secundum nostrae ciui latis iura. 1 omnium autem obligationum summa diuiso in duo genera diducitur. namque aut ciuiles sunt, aut praetoriae. Civiles suint , quae aut legibus
constitutae, aut certo iure ciuili comprobatae sunt. praetoriae sunt, quas praetor ex sua iurisdictione co uituit,quae etiam hon ir uiae vocantur. 1 Sequis diuisio inqiuatitor spectes diuiditur, Aut enim ex contractu sunt, aut quasi ex contractu, ut ex maleficio, aut quasi ex maleficio. Prius est ut de iis, quae ex contractu sunt, dispiciamus. Harum seque quatuor sunt species. Aut enim re contrahuntur, aut verbis, aut literi , aut consensu. de quibus
Iu dici o petimus aut per rei ven dicationε res quae sint in nostro dominio, aut per condictionem res nobis debitas. Hinc duo sunt capita tractatus ' rebus,vnu de dominior alterum de obligatione. Dominium est ius in re;obligatio vero est ius ad rem. Quoniam igi mr de rerum dominio hucusque dictu sui limeritis nune ρgitur de obligationibus,
475쪽
verbis. Secundd in vers. oblinatio, definit obligationem,
quam inquit esse imis vinculum,quo necessitate adstringiamur alicuius rei soluendae seeundam nostrae ciuitatis iura. Nota I.hic definiri ciuilem obligationem non natura lem,quae minus proprie dicitur omigatio. g. ae Ideiussori
Nota I I. obligationem dici iuris vinculum, quamuis proprie loquendo non sit vinculum, sed effectus vinculi. iuris enim vinculum est contractus, vel quasi contractus, vel delictum,vel quasi delictum. obligatio vero est deuinetio quae per haec vincula fit.his enim vinculis,id est, contractibus, aut delictis , quodammodo ligamur, & creditoribus nostris deuincti sumus. Nota III.necessitatem , qua obligatio adstringit, esse multiplicem : alia namque est arctior & validior,alia leuior & infirmior : quandoquidem alij tenentur praeci se aliquid dare, vel facere,alij per ali quam exceptionem possunt hanc soluendi necessitatem vitare. Nota IV. vi obligationis aliquam rem soluendam esse, non quia res illa sit per obligationem affecta,sed quia persona debitoris ad eam rem soluendam est obligata. Nota V. aliquam rem esse sbluendam, vel quia danda est, vel quia facienda, vel quia praestanda. fhoe r . 3 .Datur
fes,cam eius dominium in accipientem transfertur. Inctit. do a 6 onibus * sic ita rua. ut in mutuo, εν νὴ tit. romin in .
Fit,veluti csim fit insula,aut alia res,quae non erat. Pi aestari dieitur,cam sine translatione domini; traditur, ut in commodato.Sic igitur sui it tria membra: dare,facere,praestare, interdum ponuntur tantum duo membra: datio,seu res, Mnetum,inm D verbo=.Oblig.in prine.Θ g. υἰt.tiincque danei qoc bulum accipitur latius, ut complectatur etiam prae stationem,seu traditionem sine transsatione dominij.
Τettib subiicit obligationum diuisiones sumptas a cauriesicienti.Prima diuisio quam summam vocat,id est,maxi
g. i in quo dictae obligationes diuiduntur in ciuiles,&praetorias, siue honorarias. Nota I,verbum, cistis,esse homonymum.quadoque enim
opponitur praetorior atque ita dicimus alias esse ciuiles omisationes,aliab praetorias.interdum opponitur naturali:
476쪽
in qua significatione omnes obligati'nes, de quibus hic
agitur,sunt ciuiles. iam enim monui naturales praete
mitti .Ergo obligatio ciuilis,id est, non naturalis, diuiditur in ciuilem re praetoriam. Sic idem est nomen generis Scspeciei, ut in multis iuris partibus contingit. Nota II.ciuiles obligationes appellari non solum ea,quae iure ciuili sunt constitutae, ut ex stipulatione; sed etia eas, quae iure gentium introductae , 8c iure ciuili comprobatae
sunt, ut exempto vendito,ex locato conducto,ex mutuo,
deposito, commodato:quia ius ciuile ita eas confirmat, ut inde ciuiles actiones det. Praetoriae autem dicuntur eae tantum,quas praetor introduxit. nam quae iure ciuili constitutae,& iure praetorio comprobatae sunt, non dicuntur obligationes praetoriae,sed ciuiles : quia ex eis praetor non dat praetorias, sed ciuiles actiones.alioquin omnes obligationes essent praetoriae: quia praetor in edicto omnes actiones pollicetur,tam ciuiles,ut depositi, c5modati,quam praetorias, ut intactu, de pecunia constituta,& alias plurimas. Nota III .appellatione obligationum praetoriatum contineri etiam aedilitias infra de riuis 'ul. g. pratoria. non quasi
aediles a praetoribus non differant,sed quia sumitur appellatio a maiori parte plurima namque fiunt praetoria edicta, pauca aedilitia,de quibus in tits de adit edict. Secundae diuisio est in f sequos.qubd omnis obligatio vel est ex contractu,vel ex quasi c5tractu,vel ex maleficio,vel ex quas maleficio. uida putant esse aliquas obligationes,
quae ad nullum ex his quatuor mebris reserantur,propterea quod Iureconsultus inl.I.in princ.fhoc est . scribit obligatione , oriri vel ex c5tractibus, vel ex delictis,uel ex variis
causariim figuris Ego iis assentior qui varias causarii figuras eo loco accipiunt pro quas contractibus & quasi deliciis,& omnino puto nullam esse obligationem, quae non
oriatur ex aliqua ex his quatuor causis. aut enim aliquid
peccatum est,aut non Si quid est peccati vel admissum est dolo malo,& est delictum: vel culpa,& est quas delictu .Si
vero nihil sit peccati:aut nascitur obligatio ex mutuo com sensu,cui ius vim pariendae actionis tribuit;& est contractus aut deficit mutuus consensus,ut in negotiis absentis gestis,& est quasi contractus:aut est mutuus consensus in- eis cax ad pariendam obligationem 3 tuncque est paetum
nudum,quod hoc loco piaetermittitur,quia lo uimur in praesentia
477쪽
praesentia de ciuili obligatione,pacta autem nuda non pariunt ciuilem,sed tantum naturalem obligationem. Pori Oeontractus subdiuiduntur in quatuor genera.aut Citim Iepei ficiuntur,aut vetbi S,auti Heris aut contentu. Nota I. Iustinianu hic tant sim o qui de contractibus nominatis,id est,ex quibus lex xi tab.nominatim actionem
dedit: alii sunt contractus ii nomina I, nemp eo ut OeS,clo ut facias, facio ut des, facio us i. la' iec quibu Stras r. υobis. Dicuntur autem imomi a l;q 'ia lex. x xl. 2 o. nullam eorum mentionem feci . quo au. em altionem Pa riat,receptum eli per interple ationem Iurecomuit'rtim, quatenus aliquo modo iunt simile coli . et bus .c minatis. Nota ΙΙ.omnes contractus innominatOS re perfici. I ue
Nota III .cdm dicimus contractum re perfici, rei appe .l tione significari rei traditionem. Exempli gratia,no est emptio & vendi io sine re quae vaer.eat. econtris mi .l 3.1nrrine.nihilominus tamen hic contractuq Ron dicitur he. Ire sed consensu quia ad pcrfic1endam vcnditionem, dc ut ex ea nascatur obligatio,i on requiritur rei trad. tio,1ed con uentio & consensu de re tradenda. Similiter cum dicimus contractu perfici verbis,atit lite riS, non excludamus omnino re,quia omnis contractus est de re aliqua, Ied tantum 1 Enificatrius, verba, vel literas estC P aecipia. m partem illius csi tractus,atque eum contracta perfici sine rei traditione. Nota IV .cdm dicimus aliquos contractus perfici conlen su, ut venditionem & locatione, nos intelligere tolum consensu ut sensiis sit hos contractus posse fieri sine rei traditione,sine verbis,sine lite is, dummodo contrahentia consensus quocumque modo apparea .caetciu n omnIS COOrp-ctus consensu requirit,nec eit vlius corractus sine mutuo contrahentiu consensussu pac .l
tauibus modiu re contrahitur obliga ιώ '
RE contrahitur obligatio, velini J mutuφ 'tione. Mutui autem datio in iis rebus co
478쪽
sstit, quae pondere, numero, mensura constant: ve Aluti vino, oleo, frumento, pecunia numerata : aerC, argento, auro: quas res aut numerando, aut metiendo, aut adpendendo in hoc damus, ut accipientium fiant. Et quoniam nobis non eaedem tes, sed aliae eius dem naturae & qualitatis redduntur : inde etiam maia tuum appellatum est, quia ita a me tibi datur , ut ex meo tuum fiat : &ex eo contractu nascitur actio quae vocatur condictio. i Is quoque qui non debitum accepit ab eo, qui per errorem soluit, re obligatur : daturque agenisti contra eum propter repetitionem condictitia actio. Nam perinde ei condici potest, si apparet eam dare oportere , ac si mutuum . accepit let. Vnde pupillus , n ei sine tutoris auctoritate indebitum per errorem datum est, non tenebitur indebiti condictione : non magis , quam mutui . datione. Sed haec species obligationis non videtur ex contractu consistere : cum is , qui soluendi animo dat, in gis voluerit negotium distrahere, quam contra
1 Item is, cui res aliqua utenda datur , id est,
commodatur, re obligatur, dc tenetur commodati achione. Sed is, ab eo qui mutuum accepit, longe distat. namque non ita res datur, ut eius nat,& ob id de ea re ipsa restituenda tenetur. Et is quidem, qui mutuum accepit, si quolibet fortuito casia amiserit, quod accepit : veluti incendio, ruina , naufragio, aut latronum hostiumve incursu: nihilominus obligatus remanet. At is, qui utendum accepit , sane quidem exactam diligentiam custodiendae rei praestare iubetur: nec sufficit ei tam
tam diligentiam adhibuisse , quantam suis rebus adhi
479쪽
Bib. mod . re contrahitur oblig. 4 radhibere solitus est; si modo alius diligentior po
terat eam rem cuilodire . sed propter maiorem vim maior clue caltis non tenetur , si modo non
ipsius culpa is castis interuenit. alioqui si id, quod tibi ἀommodatum est domi, peraegie tecum serre malueiis & vel incursu hostium praedonumve, vel nautiagio amiseris : dubium non est, quin de resti
tuenda ea re tenearis. Commodata autem res tunc
proprie intelligitur,si nulla mercede accepta vel constituta , resJ tibi utenda data est: alioqui mercede interueniente,locatus tibi usus rei videtur: gratuitum enim debet esse commodatum. 3 Praeterea dc is,apud quem res aliqua deponitur,te obligatur, teneturque actione depositi: quia ipse de ea re,quam accepit,restituenda tenetur. Sed is ex eo solo tenetur, si quid dolo commiserit. culpae autem nomine, id est,desidiae ac negligentiae,non te netur. Itaque secutus est , qui parum diligenter custoditam rem furto amiserit : quia qui negligenti amico rem custodicndam tradit , non ei,J sed suae facilitati id imputare debet. Creditor quoque , qui pignus accepit, re obligatur : quia & ipse de ea re, quam accepit, restituenda tenetur actione pignoratilia. Sed quia prugnus viri usque gratia datur, & debitoris, quo magis pecunia ei credatur, & creditoris, quo magis ei in tuto sit creditum : placuit sufficere , si ad eam rem custodiendam exactam diligentiam adhibeat, quam si praestiterit : & aliquo fortuito casu rem amiserit : securum esse,nec impediri creditum pe
Hoc titulo non explicantur omnes obligationes, quae eXae nascuntur , sed hae tantam,quae re contrahuntur, id est, Ee s quAE
480쪽
quae nascuntur, ex contractu re celebrato .nam obligat; nes , quae non ex contractibus,sed ex aliis causis oriuntur, omnes ex re nascuntur, ut ex quasi contractu infra hoc eis. g. r. - infra de oblig. qua quas ex eontr.6. ἰtem D. 3c ex de- . licto.ἱnfra de oblit. qua ex delicto siunt. In prine0. Porro
edmath sint contractus nominati,alij innominati,Imp. hoC iIoco loquitur tantum de contractibus nominatis,ut superiori titui .exposui. Hi contractus nominati,qui reperficiuntur,quatuor sunt: mutuum,commodatum, depositum, &pignus. Mutuum tra fert rei dominium in accipientem. . Offa hoe fit. πρ in . commodatum transfert Vsum.16 . eod. F.item A cu depositum custodiam.infra eo .f. aurea. Θ f. depost. r.is princ.pignus possessionem. f.de Fum actus rematienam. 9. 3 propriλMutuum est contratius,quo datur quantitas, hac lege, ut res eiusdem generis & quantitatis reddatur. Commodatum est contractus,quo res ad certum.vsum gratis traditur,hac lege, ut eadem species fini to usu rest tuatur. Depositum est contractus quo res gratis custodienda traditur, hac lege ut eadem species restituatur.Pignus est con bractus, quo res traditur creditori, quo magis id,quod ei debetur,in tuto sit, hac lege ut serito debito vel si aliter Geditori satisfactum fuerit, debitori restituatur. De mutuo tractatur ἰn Hnc. tit. de quo haec explica
tur. I. Genus. nam mutuum refertur inter eos contractus , qurre perficiuntur. II. Materia , id est, quae res
mutuo dentur. non enim omnes res in mutuum cadunt,
sed eae tantum , quae . Doct. vocantur. fungibiles , id
est, quae numero , pondere , vel mensura constanti cuiusmodi sunt vinum,oleum, frumentum, pecunia numera. ta, & id genus caetera: hae namque res dicuntur recipere functionem, id est,usum in genere suo. F. de reb. Ded. l. 1. 6.1. ut puta si tibi dem mutuo decem aureosnn hac obligatione non spectatur aurum,nec certum corpus sed quantitas,seu numerus: aded ut nihil reserat,viram mihi offeras decem aureos an eam de quantitatem in alia moneta, puta '3 o.francos.Si qui quaerat,quaenam constent numero , vel pondere,vel mensul a: rospondebo,vium 1' Etandum eo: alioquin omnes res numerari possunt,proinde omnes dice- .rentu r numero constare.iteresnumero constantes,ut pecuniam numeratam possumus appendere, vel metiri praeterea eadem