장음표시 사용
501쪽
- 'ne diuisione stipulationum. 463
Epulationes praetorias aliter hic accipi,quam ἰη da. i. sipuloratorinam ibi stipulatio praetoria opponitur ciuili, Se ideo dicitur praetoria,quia edicto praetoris est introducta: t hia: autem praetoria dicitur,quae fit iussu praetoris. Primumi exemplum est stipulatio damni infecti, de qua a tur.in tit, F. dam infectes quis enim possideat aedes ruinosa ex quibus periculum immineat vicino, is cogitur vicino cauere, de damno infecto, id est,promittere,si ruina aedium vicinoi damnum dederit,se damnum illud resarciturum. Secunda: exemplum est stipulatio legatorum, de qua tractatur in tit
diem,vel sub conditione relictum est: quia nec statim solui debet nec res caret periculo, utpote cum hereS ante diem, ' vel conditionem existentem possit desinere ella intuendo,' idcirco praetor iubet heredem legatario cauere se legatu in soluturum cum dies venerit, aut conditio extiterit. Tertiuexemplum est stipulatio aedilitia,quae fit iussu aedilium,ut cautio de dupla quam praestat venditor serui,aut iumenti, aut alicuius rei pretiosae, id est,promittit emptori se pretiurestituturu in duplum, si res ei euincatur. Hanc stipulation m inquit Imp.dici posse praetoriam.Cuius dicti ratio est: Vel quia olim praetoris appellatione quiuis magistratus si-' gnificatur,ut ostendit Contius lib. h. ubfriuar. lectionum,c. I'. vel quia tam aediles, quam praetores sunt magistratus, quorum edicta appellantur ius praetorium , appellatione' lumpta a maiori parte , quia plurima sunt edicta praeto' rum,paucissima,ut de rebus venalibus, aedilium curilium. Quarto in b.conuentionales, declarat stipulationes con- uentionales,atque eas definit, virtusque partis id est, libero consensu contrahentium, cum ne que praetor , neque iudex has stipulationes interponi iubeat. Addit Imperat. tot fere esse harum stipulationum genera,quot sunt rerum contrahendarum: quia reS omnes de quibus contrahere licet,in stipulationem cadunt, &omnes contractus stipulatione confirmari possunt ut noVtaui supra de verb.ρbligan princ. Quinto in g. υἰ .communium stipulationum affert defini- , tionem,&exempla.Definitio ex contextu haec colligitur. ' Comunis stipulatio est, quae modo interponitur iussu prae- toris, modo iussu iudicis.Primum exemplum est cautio rem sup issatisd tutor.
pupilli saluam syreide qua diuum fuit.
502쪽
4M Insiit. Lib. III. Tit. XIX.
Ee pvsalmor. nam praetor iubet tutorem, . priusquam ad administrationem rerum pupillarium accedat,hanc cautionem praestare , & si forte tutor hac cautione non praestita, debitorem pupilli conueniat, iudex eum non audiet,antequam caueat. Secundum exemplum est cautio de rato, de qua est tit. in ratam rem taberi.& db cetustiina de satisdationibus. nam edicto praetoris iubetur, qui alieno nomine agit, nisi de mandato constet,c uere rem ratam dominum habiturum si quis autem h ius edita non habita ratione aliquem iudicio conueniat, si de mandato dubitetur, iudex iubet eum de rato cauere.
De inutilitasstipulationibus. TIT. XIX.
O Mnis res, quae dominio nostro subiicitur , in stipulationem deduci potest : siue mobilis sit, siue soli.
1 At si quis rem, quae in rerum natura non est, aut esse non potest, dari stipulatus nexit: --. luti Stichum, qui mortuus sit,quem vivere credebat: aut hippocentaurum, qui esse non possit: inutilis erit stipulatio. 1 Idem iuris est,si rem sacram, aut religiosam, quam humani iuris esse credebat: vel rem publi-ν cam, quae visibus populi perpetuo exposita sit, ut forum, vel theatrum: vel liberum hominem, quem
seruum esse credebat, vel cuius commercium non
habuerit: vel rem suam dari quis stipuletur. Nec in pendenti erit stipulatio ob id, quod publica res in priuatum deduci,& ex libero seruus fieri potest, & commercium adipisci stipulat'r potest, M
ies s sua J stipulatoris esse desinere potest: sed pro
503쪽
De inutilibus stipulationibus. 463
tinus inutilis est. Item contra : licet initio utilitet
xes in stipulatum deducta si tamen J postea in
aliquam eorum causam, de quibus supra dictum' est, sine facto promisseris deuenerit, extii guttur stipulatio. At nec statim ab initio talis stipulatio valebit, Lucium Titium , cum seruus erit, dat respondes ' & similia. quae enim natura sui dominio nostro cxempta sunt, in obligationem deduci nullo modo possunt.
3 Si quis alium daturum facturiisve quid
promisierit: non obligabitur, veluti si spondeat Titium quinque aureos daturum. Quod si essectili umst, ut Titius daret. spoponderit, obligatur. Si quis alij, quam ei, cuius tuti sabiectus sit, stipuletur: nihil agit. Plane solutio etiam in e itraneam personam conferri potest: veluti si quisita stipuletur, Mihi, aut Seio dare spondes' ut obligatio quidem stipulatori adquiratur , solui tamen Seio, etiam inuito eo , recte possit, ut liberatio . ipso iure contingat, sed ille aduersus Seium habeat mandati actionem , Quod si quis sibi, & alij, cuius iuri subiectus non sit, dari decem aureos stipulatus est, valet quidem stipulatio: sed utrum totum debeatur stipulatori,J quod in stipulationem deductum est, an vero pars dimidia: dubitatum est: sed; Placuit, non plus quam dimidiam partem ei adquiri. Eiis vero , qui iuri tuo subiectus est , si stipulatus iis , tibi adquiris: quia vox tua , tanquam silij sir, sicuti & filii vox. tamquam tua intelligitur in iis a ebus, quae nobis adquiri possint.
Praeterea inutilis est stipulatio,si s quisl ad
Wa quae interrogatus fuerit, non respondeat: vel
uti si quis decem aureos a te dari stipuletur , tu
504쪽
Lib. III. GL XIX. iquinque promittas, vel contra: aut si ille pure sti-puletur, tu sub conditione promittas: vel contra: si modo scilicet id exprimas, id est, si cui sub conditione vel in diem stipulanti, tu respondeas , pra- senti die spondeo. Nam si hoc solum respondeas, promittor breuiter videris in eandem diem vel conditionem spopondisse. , Neque enim, necesse est in . respondendo eadem om 'ia repeti, quae stipulator expresserit.
s Item inutilis est stipulatio, si vel ab eo stipu- .leris,qui tuo iuri sebiectus est, vel si is 1 te stipuletur. Sed seruus quidem non solum domino suo obligari non potest, sed ne quidem ulli alij. filij vero familiatum aliis obligari possunt. Mutum neque stipulari, neque promittere polle palam est quod de in surdo receptum est : quia& is,qui stipulatur, verba promittentis, & is,qui proomittit, verba stipulantis audire debet: unde apparet non de eo non loqui, qui tardius exaudit: sed de eo, qui
8 Furiosus nullum negotium gerere potest:quia non intelligit, quod agit.' Pupillus omne negotium recte gerit: ita tamen,ut ubi tutoris authoritas nece Inria sit,adhibeat ut tutori veluti si ipse obligetur. nam alium sibi obligare etiam sine tutoris auctoritate potest.
to sed quod diximus de pupillis, utique de iis
verum est, qui iam habent aliquem intellectum. nam infans,& qui infantiae proximus est, non multum a fibrioso distant: quia huiusmodi aetatis pupilli nullum habent intellidi um. Sed in proximis infantiae,proptet utilitatem eorum , benignior iuris interpretatis facti
est: ve idem iuristhabeant quod pubertati. proximi.
505쪽
Sed qui in potestate parentis est impubes, ne auctore quidem patre obligatur.
1i Si impostibilis conditio obligationibus adiiciatur,nihil valet stipulatio.Impossibilis autem cor, ditio habetur,cui natura impedimento est,quo minus existat: velati si quis ita dixerit, Si digito coelum ait
gero,dare spondes At si ita stipuletur,Si digito eaelum non attigerridare sipondes ροxe facta obligatio intelligitur, ideoque statim peti potest.
1 1 Item verborum obligatio inter absentes concepta , inutilis est. Sed cum hoc materiam litium contentiosis hominibus praestabat, forte post tempus tales allegationes opponentibus , & non praesentes futile, vel se, vel aduersarios suos, contem dentibus: ideo nostra constitutio propter celeritatem dirimendarum litium introducta est, quam ad Caesitienses aduocatos scripsimus: per quam disposuimus , tales scripturas, quae praesto esse partes indicant, omnino esse credendas, nisi is, qui talibus utitur improbis allegationibus, manifestissimis probationibus vel per scripturam, vel per ecstes idoneos approbauerit, toto eo die quo conficiebatur instrumentum , sese vel aduersarium suum in aliis locis fuisse. .i3 Post mortem suam dari sibi nemo stipulari poterat: non magis, quam post eius mortem, quo stipulabatur. Ac nec is, qui in alicuius potestate est, post mortem eius stipulari poterat, quia patris vel domini voce loqui videretur. Sed & si quis ita stipuleriir, Pridie quam moriar, vel pridie quam morieru,dare spondes Z inutilis erat stipulatio. Sed cum vi iam dictum est 3 ex consenta contrahentium stipulationes valeant: placuit nobis etiam in. hunci . G g a iuris
506쪽
quod sua interest: caeterum si alii detur,nihil interest stipulatoris. plane si quis velit hoc facere, poenain stipulari conueniet: vi nisi ita factum sit,ut est comis prehensum , committatur poenae stipulatio etiam e cuius nihil interest. Poenam enim cum stipulatur quis, non illud inspicitur, quod intersit eius, sed quae sit . quantitas in conditione stipulationis.Ergo si quis ital stipuletur, Titio dari, nihil agit. sed si adiecerit poenam, ut dederas,tot a reos dare spondes tunc committitur stipulatio.
io Sed f&J s quis stipuletur alij, cum eius in
teresset, placuit stipulationem valete. Nam si is, qui pupilli tutelam administrare coeperat, cesserit admianistrationem contutori suo, & stipuletur rem pupilus ituam fore. quoniam interest stipulatoris fieri, quod stipulatus est cum obligatus futurus sit pupillo , si male res gesserit) tenet obligatio. Ergo eiu quis procuratori suo dari stipulatus sit: habebit vires stipulatio. Et si creditori sto quis stipulatus sitJ quod susinterest, ne forte vel poena committatur, Vel pr dia distrahantur, quae pignori dara erant: valet stip
11 versa vice, qui alium secturum peomisit, via detur in ea esse causa, ut non teneatur, nisi Finnam ipse promiserit. x a Item nemo rem suam futuram, in eum case sum, quo sua sit, utiliter stipulatur: a 3 Si de alia re stipulator senserit, de alia eromissere perinde nulla contrahitur obligatio, acu ad interrogatum rcsponsium non esset : veluti si hominem Stichum te quis stipulatus fuerit, tu de Pamphilo senseris, quem Stichum vocari cred, detis.
507쪽
o D it. Lib. III. Tit. XIT.a iod turpi ex causa promissum est: veluti si quis homicidium, vel sacrilegium se facturum
11 Cum quis sub aliqua conditione stipulatus
fuerit : licet ante conditionem de cellerit : postea existente conditione heres eius agere potest: Idem est& ex promissoris parte. 16 Qui hoc anno,aut hoc mense dari stipu-. latus est missi omnibus partibus anni vel mensis prae4teritis, non recte petet.
1 Si fundum dari stipuleris, vel hominem
non poteris continuo agere et nisi tantum spatium Praeterierit, quo traditio fieri possit. Huius tit.duae sol quaestiones:priorian stipulatio valeat:
posterioriquatenus valeat,id est quando ex ea possit agi Quod ad priorem quaestionem attinet,primδ consideratur res, quae in stipulationem deducitur. qua de re dantur septem regulae. I. Regula est, Omnes res,quae sunt in commercio, tam mobiles, quam immobiles, in stipulationem cadunt. in pranc. m. Adde nos stipulari posse etiam res incorporales, Ut seruitutes. Jup.do Huis.f. vlt. da I. nec non quantitatem, veluti pecuniam numeratam. supra de verb. obcf. vis. cum sim. tam facta,supraeo. in prine. θ d.6.vis. Secunda regula est in g. I. Quod in rerum natura non est,uel esse non potest,in stipulationem non venit.Dicitur non esse,quod aliquando fuit, ut Stichus, qui mortuus est. dicitur autem esse non posse, quod nec est, nec fuit, nec erit,ut Chimaera. Si quaeras, quid dicendum sit de his rebus quae nondum sunt, sed futurae sperantur, veluti det fructibus ex fundo percipiendis: respondebo stipulationem harum rerum non esse inutilem. 1- υενb-ie. in
Tertia regula est in prine.6sdem iuris. quae non est Inc rcio, non potest ex stipulatione deberi: veluti si sit res sacra, aut religiosa,aut sancti, aut uniuerfitatis,aut homo liber.Nec prodest,si stipulator putauerit eam esse humani iuris:quia nihilo magis stipulatio calet. Quarta regula est
508쪽
in versisleuius. Frustra aliquis stipulatur rsim, cuius ipse mercium non habet.quaquam stipulatio fit utilis si 1Η.pulator eius rei commerciu habeat licet promitar non ha- beat s de meis.obl.Lmali m nterest 34. Exempli gratia , si Chriitianus Iudaeo mancipium Christianu promittat non obligaturieontra si Iudaeus Christiano promittat, oblis tur: quia Iudaeus non potest habere Christianu mancipiu,
Christianis potest.C.ne Christian. manrip. l.I. a.Quinta
regula est in versvel rem suam Nemo potest stipulari,ut res sua sibi de tur ratio est:quia quod nostrum est,amplius nostrum fieri non potests is exceptarei iudI. is an eadem. I S. pen. Θ de iis res . tur .non ut ex pluribus is s.
Nota I.hanc regula loqui de re danda,ita ut dandi ve bum sumatur in significatione propria,quatenus datione
dominium transfertur Uia, de act. f. se itaque.nihil enim vetat,quominiis ego stipuler rem meam,quam non possideo,mihi restitui. 1 e verb.obliga.nemo. 11 an patae. Nota II.hanc regulam esse accipiendam de stipulatione puta. possumus enim ut res nostra nobis detur, sit, aliqua conditione stipulari, veluti, si nami ex Asia venerit . quia fieri potest, ut pendente conditio ne res desinat esse nostra,atque ita stipulatio confirmetur fide verborum obligat. ἐ.s rem meam. 3I. Θ l exissimo. 98. nec obstat vulgata regula,quod in contractibus initium spectatur. f. deps. l. I. g. idem Pomponius , st serum 9 m anda. rasu prine. θ
haec regula obtinet in contractibus puris, non in conditionibus. His tribus regulis tertiae,quartae, quintae Iustin. labiicit tres productiones,quas Doch.nostri solent voca re ampliationes. I. Productio est in vers. nee in pendensι myod stipulatio non valet, etiamsi impedimentum postea remoueatus .veluti si homo liber postea fiat seruus. ratio est:quia ut modo nota in contractibus initium foedi tur: unde contractus qui ab initio non valet ,. ex poli freto non confirmatur. II. Productio est in vers. con-na . Nam stipulatio extinguitur,si res desinat esse in commercio,licEt stipulationis contractae tempore in commer clo esset.Nota igitur non valere stipulationem,quae peru nit ad eum casum,a quo incipere non potest. 14s verb. ebl. L Oxsi-48. infin VI. Productio est in vers. at neesa
509쪽
,isi .Quod stipulatio rei,quae non est in comerciomon va Iet,etiamsi conferatur in eum casum,quo in commercio
erit.veluti si quis stipuletur,Titium sibi dari cum seruus OH haec stipulatio est inutilis;vel quia ut ait hoc loco Iustin.
quae sua natura sunTextra commercium, nullo modo iastipulationem cadunt;vel quia fas non est talem calam expectare , & seruitutem hominis liberi ominari. βοe vis
3 Sexta regula est in f si quis alium. Non τalet promissu facti alieni: visi quis promittat alium daturum, vel facturum. Septima regula est in vers. uodsiStipulatio valet, si quis promittat se effecturum,ut alius det, vel faciat: quoniam hoc casu factumsuum promittit.Nota igitur di&rentiam inter has promissione ratius dabis,de faciam ut T - ius de .nam illo casu stipulatio est inutilis: hoc casu valet. Interdum tamen,ut in stipulationibus praetoriis, sic interpretamur,ut qui alium facturum promisit intelligat promisisse se effecturum ut ille faciat: ut cam aliquis promittit alium iudicio sisti filo merb.Atit. LquotM quis IIurνἰM.3e cam procurator Promittit ratam rem dominum
. habiturum. s. ratam rem.hab. I. procuratora g.
Secundo in g si quia alii, consideratur persona,cui aliquis stipulatur. Hic dantur quatuor regulae. Prima regula est. Qui extraneo stipulatur,nihil agit ratio est: quia inuentae sunt eiusmodi obligationes,ut quilibet sibi acquirat, quod sua interest: regulariter autem nostra non luterest alij dari . infhoe Τ.δε verb.obl. l. ivviatio-8.3.altis Intellige interesse pecuniarium. aliud est interesse ratione affectionis, de quo in lass. e seruis exportavcΗinus regulae
exceptiones habebimus in , sed is si quis.i rahste autem datur regula de eo, qui extraneo stipulatur: quia certu est,filium semilias patri, &seruum domino stipulari posse ut i in stipulsem.6.1.Secunda regula est in versψὶan; solutio conserri potest iii extraneam personam obserua distinction inter adiectum obligationi,& adiectum,solutioni.nam' si extraneus obligationi adiiciatur, stipulatio
non valet, ut constat ex refiula praecedente.si vero adiiciatur solutioni,stipu latio vaet,ut indicatur hac regula.D, citur autem adiectus obligationi, quando id agitur, veObligatio ei acquiratur: veluti si ego a te sic stipuler, Tisis dabis,mm hoc casu neque mihi obligationem aquil
510쪽
inutilibus stipulationibus. 47 3
hoc nolo , neque Titio,quia non possvin. Adiectus autern lutioni dicitur,cum id agitur, ut Titio solui possitiqua-uis noi debeatur Titio,sed stipulanti nihil enim prohibet, quom intas quod mihi debetur.alteri mea voluntate recta soluatur, ut accidit in hac stipulatione, Mihi,aut S sedabi, nam mihi soli debes: l ed siue mihi, siue Seio solvas, atque liberatis.quod si Seio soluas Seius actione mandati id mihi restituere cogetur , tamquam meo mandato a te acceperit. Nec obstat quod expressed hoc ei non mandaui; qilia mandatum etiam tacito consensu contrahitur. 1s. man .Lpagma.qui patitur. I 8.Tertia regula es in vers. quod si γιις ut stipulatur sibi & extraneo, dimidiam partem sibi acquirit:pro altera dimidia inutilis est stipulatio.
- Nota I. differentiam inter extraneum adiectum per pari iculam disiunctivam duo, 3c adiectum perparticulam con iunctivam cy.Nam si ita stipuler,Mati,aut Titi, che m d
His Titius est adiectus solutioni, & tota decem mihi solic ebentur,sed Τitio solui possunt:& si Titio decem solvas; a me liberarisdupra vercprox. At si ita stipuler, A1,hι-Gris dabi, Titius est adiectus obligationi,non insolidu, sedi ro dimidia parte:aded ut pro s. 1Ηpuhitio valeat,quae mi hi stipulatus sum; pro reliquis s .quae stipulatus sum Titio, stipulatio sit inutilis, ut in hoc vers.traditur. Quid ergo, si res la stipulatum deducta,indiuidua sit 3 certe adiecto nihil debetur,1 ipulanti autem Alidum debetur,arg.l.s. g. com
Nota II In contractibus valere illam regulam,Vtile peritvitale non vitiaturi quia dicta stipulatio pro parte est utilis, pro parteinutilis. Nota III.In contractibus non esse locum ruri accreucendi: siquidem pars quae Thio non debetur, mihi non accrescit. Quarta regula est in vers. ει verὸ.Qui stipulatur et,quem in potestate habet, ut filio,vel seruo sibi acquirit. od acieb verum est,ut filio, vel seruo solui non pose fit, quia non est solutioni adiectus, sed obligationi. verisbligat eum qui 1 6.f. quod stoli. amquam si ita stipulatus est Mihi,aut filio meo dabis3 recte filio sblueretur, quia non obligationi, sed solutioni adiectus esset a. l. 6 qui sibi Porro haec regula a Iustin. limitatur & coan- ustatur ad eas res, quae stipulanti acquiri possunt: qui us verbis excitulit stipulationes facti, quae non valentu Og s veluti