장음표시 사용
541쪽
utramque videri & veniisse , & pretij nomine d
tam esse, rationem non pati. Sed Proculi sententia, dicentis permutationem Propriam esse speciem contra aus a venditione separatam , merito praeualuit, clim de ipse aliis Homericis versibus adiuvabatur, de validoribus rationibus argumentabatur : quod & anisteriores diui principes admiserunt, & in nostris DL gestis latius significatur.3 Quum autem emptio & venditio contracta sit c quod essici diximus , simulatque de pretio
conuenerit, cum sine scriptura res agitur J perici tum rei venditae statim ad emptorem pertinet, ta--:tsi adhuc ea res emptori tradita non sit. Itaque si homo mortuus sit, ves aliqua parte corporis laesus fuerit, aut aedes totae vel aliqua ex parte incendio consumptae fuerint: aut fundus vi fluminis totus vel aliqua ex Darte ablatus sit, siue etiam inundatione aquae aut arboribus turbine deiectis longe minor aut deterior esse coeperit, emptoris damnum est, cui necesse est , licet tem non iuerit nactus, pretium solucre. Vcquid enim sine dolo & culpa venditoris accidit , in co venditor se rus est. Sed & si post emptionem fiando aliquid per alluvionem accesserit: ademptoris commodum pertinet. Nam de commodum eius esse debet . cuius periculum est. Quod si fugerit homo, qui venit, aut subreptus fiterit ita ut neque dolus, neque culpa venditoris interuenerit animaduertendum erit, an custodiam eius usque ad traditionem venditor susteperit. Sane enim si sis ceperit: ad ipsius periculum is casus pertinet. si non susceperit , securus est. Idem dc in caeteris animaliabus caeterisque rebus intestigimus. Utique tamen viniaicationem rei de condictionem exhibere debebite toti
542쪽
De emptione se venditione. 49 I
emptori:quia sane qui nondum rem emptori tradidit. adhuc ipse dominus Idem etiam est de serti , damni iniuriae actione. Emptio tam sub conditione,quam pure comtrahi potest. Sub conditione , veluti , Si Stichus in
tra certum dum tiri placuerit, erit tibi emptus aureis tot.
s Loca sacra vel religiosi, item publica velu
ti forum , Asilicum fi ustra quis iciens emit, quae tamen si pro profanis vel priuatis ieceptus a Vendit xe quis emerit: habebit actionem exempto,quod non habere ei liceat , ut consequatur , quod su a interest pum deceptum non esse. Idem iuris est , si hominςm liberum pro seruo emerit.
Huius tituli quatuor sunt partes. In prima parte declarantur tria substantialia,quae requiruntur ad hoc,ut emptio & venditio consistat. Primum requisitum in principio tituli in conuent io da ozelio Hic Imper.dat duas reg'laS.Priorem autem regu am & producit,& limitat. I. Regula in minais verbis est, Solus consensus de pretio sussicit ad perficiendam empti
nem & venditionem.Haec regula producitur in versias. ubi dicitur venditionem perfici solo consensu , quamuis nec pretium sit numctatum,nec arrha eo nomine d ea,quia venditor sequi potest fidem emptoris, supra δε νeniam . . oendita.' Exceptio dictae regulae est in vers. sed Me. nisi emptio & venditio in scriptis contrahaturi tunc enim solus eo nsensus non perficit hunc contractum: mb co tractus non dicitur perfectus antequam scriptura sit omnino perfecta Sunt & aliae duae exceptiones in contextu praetermissae Nam dicta regula neque in venditione conditionali locum habet,quae ante impletam conditionem non est perfecta. eontrah.em l .7.neque in his, quae ad Pondus, vel numerum vel mensuram venduntur: quarum rerum venditio non prius perficitur , vim veli- β Upendatives nume , vel admetiatur em ore
543쪽
. 19 ωrit. Lib. III. Tu. XX III.
eo.I quod fle.3s .in his. se deperis. Θ eommo. rei vend. I I. Ianulero aduersus exceptioneni in contextu posita occur-.runt quaeda dubitationes non contenenda . Prima dubitatio est,si emptio modo perficitur solo consensu, modo per 1cripturam, qui fiat ut hic contractus simpliciter referatur inier eos qui consensu perficiuntur,non etiam referatur ad obligationem literarum.Respondeo in digerendis contractuum generibus spectari eorum naturam,quam per se habent ex uire, non formam,qua accipiunt ex pactis contrahentium: quia haec pacta sunt infinita,& haec forma est incerta:emptio igitur & venditio secundam suam naturam
1emper solo consensu perficitur: tunc aute requiritur scriptura, cum pacti sunt cotrahentes,ut in scriptis cotraheretur Ar ita debet accipi,quod dicituria Leontra Zm. . C,dest, insi sin.emptionem & venditionem, quam in scriptis
fieri placuit,non prius esse perfectam,quam scriptura sit
Persecta. nam pactum eli placitum: 8c verbum si ri41-ficat pactu, ut & in Li 6.σ es pactis. g. depact. Θ in I. legens. 27. C eois de aliis loci S. Altera dubitatio ex eo oritur, quod Imper inquit ab emptione & venditione imperfecta posse impune recedi, ins arrhae datae fuerint,quia cum arrhae data lunt, si emptor recuser implere coi ractum,perdit arrhas. quas dcdit Si vel buenditor recuset, duplum restituit.quar-ritui ergo, utrum haec decisio locum habeat solum in contractu imperfecto,an etiam in contractu perfecto,id est,si emptor qui arrhas dedit,ab emptione perfecta recedere vc. it, utrum sussciat quod arrhas perdit, an insuperconueniri possit in id quod venditoris interest. Si misi ter quaeritur , si venditor qui arrhas accepit, a venditione perfecta discedere velit , virum suffciat quod duplum
restituat, an teneatur etiam rem venditam tradere,vel id quod interest emptori praestare- Doct. Communiter Putant: si emptor arrhas perdat , aut venditor duplum restituat,eum non teneri ad implendum contractum, nec posse amplius conueniri,quamuis contractusspei sectus fuerit.Ego vero hanc sententiam reprobaui in tractaria
contractibus , axiom. 3l. Π b. t O. I I. Regula est in veri
tkotium, quod emptio & venditio sine conuentione depretio non consitit. Has duas regulas si coniungamus , apparebit nexus necessariu inter emptionem& conssensum de pretio:quia ab uno ad alterum tam assimatiue, qua O
544쪽
galiud argumentari licet. etenim si est emptio & venditio necesse est esse conuentionem de pretio.& si emptio &venditio non est,etiam conuentio de pretio non est.e contrario quoque,si est conuentio de pretio, est emptio & venditio : 3e nisi sit conuentio de pretio,non est emptio, di venditio .Haec dicta sint de primo requisito.
Secunduae requisitum est sta S. I. ut pretium sit certum . I.Imp.dat regulam quod prelisi emptionis & venditionis . , Certum esse debet, ut io. aut io.nam si pretium sit incertum, veluti, vendo tibι domum eo prorio. e quo in ternos post- . conuenerit, non est emptio 3e venditio, sed contractus Innominatus.arg.6.1.in . Inversalioqui, pr Ponit quaestionem ex meta regula emergentem,an venditio consistat,si pretia aestimatio in arbitrium tertiae personae
conferatur. veliata,vanao rita νem quanti Titius animauerit.
III.In verssed nostra. responcli ad dictam quaestionem,&inquit esse contractum conditionalem : ita ut si Titius rem aestimet, venditio tamquam impleta conditione valeat,ita ut res a venditore tradatur,& pretium ab empto- cre omnimodo secundum laetam a Titio aestimationem soluatur. videlicet nisi eius aestimatio sit iniqua,& ad arbitrium boni viri per iudi cena redisenda,arg.ι. ociis rem 76.σum 4.tegi, sequentibus .f.;νοβe. Ii vero Titius ppetium non deliniat, venditio pri ter conditionis defeGm non 'valeat. IV. In vers quad itis,id quod dixit de venditione. producit ad locationem r quia ut pretium venditionis ta etiam merces locationis,certa esse debet.quapropter si titulocem aedes ea mercede, quam Titius definiet, locatio sub ' iea conditione constat,u Titius mercedem definierit. insa i
Tertium requisitum in fatem pretium, est, ut pretium 3 1. . consistat in numerata pecunia secundam sententiam Nerinuae & Proculi, quae meritb probatur,relecta sententia S bini & Cassii,qui putabant pretium in quacumque re posse consistere, atque ita permutationem confundebant cum . emptione & venditione. vide. Li .de contrahen. emptio. θι.ist 6 rerum premuti
In secunda parte tituli, quae est in autem declara-- tur effectus emptionis & veditionis perfectae.Effectus au tem est, ut commodum & periculu rei venditae pertineat .' ad emptor . Imper.hoc loco dat tres regulas LRegula est si de
545쪽
403 Innit. Lib. III. Tit. XYNI.
de interitu ,vel deterioratione rei ve ditae,quod hoc danum spectat ad emptorem , ita ut cogatur soluere pretium, quamuis non possit rem accipere, vel deterioratam v cci piat. Additur exceptio, nisi dolo,aut culpa venditoris. resperierit,uel deterior fati sit. Aduersus dictam regula odi pono,primδ quod hac ratione dicendu rem perire emptori.
venditor est dominus, ut dicetur in fine huius paragraphuergo venditori,non emptori res perire debet, quia res domino perire dicitur.C.de pign.act.ι pignus 9.Respondeo rena domino perire quo ad ius in re,id est, dominium:emptori autem perire ratione iuris ad rem, id est,obligationis, quia venditor liberatur 6.vli. secundiim regulam illam iitris, interitu speciei debitor,qui dolo & culpa caret, liberauit - .eνb. OblI.si ex legati.23. Sc nihilominus emptor, qui rem nancisci non potest, pretium soluere cogitur, ve
hic, I, . e petrie. commo. rei veni. I. υDi. perinde ac si rem
accepisset. ιl.s Oppotio secundo,quod res emptor perit, non pretium,secu. adu .n Cuia c.' ι f. 8. ad 2 frieaAdl D.
per illum textum, Se per t. tua s
hac quaestione auctoritatem Cui ac.cum expresse legibus sontradicat. id est huic f. ' 6. Uti,fde rescis. vendit idi
argum. Nam in d. l. si fundus, dici non potest venditorem dolo Sc culpa carere, cum eius fundus publicatus sit :neque enim i ne causa fit confiscatio:& causa non potest spectari in emptore, qui nondum fundum acceperat. In V.t. quo G que, venditor culpam admisit,dum lectos venditos rei quit in via publica et quamobrem aedilis , ad quem publicarum viarum cura pertinet, eos concidit. In Ll.υD. non est emptio& venditio, sed contractus innominatus, do ut des cuius diuersa est ratio.Ex das saluturus,ver his consequens, Cui acius colligit non sussicere ad hoc ut pNriculum nummorum sit emptoris , emptionem esse perse ctam,sed ta tam susscere ad hoc ut merx sit eius periculo: Vnde confici putat,periculum rei,non pretii pertinere ad piraptorem, ideoque emptorem non poste rem petere nosiqe cogi pretium soluere, immo solutum repetere.Ego ve-
546쪽
6 m etiam nummorum debitori imminere 1 pnon tamen ob rationem Culac. ed quia merx vendita,est species,quae perire potest: pretium aute est quantitas in genere sumpta, . quae perire nequir: non enim Vt veoditor certum corpus venditum debet tradere,ita etiam emptor certum corpus nummorum debet soluere.II Regula est in veri sedes st, de coiriodo rei vendit.siquissenim post venditionem rei et ccedat,ad emptorem pertinet.veluti si fundus venditus per alluvionem augeatur,hoc augmentum cedit comodo
emptoris, nec potest teneri a venditore. III .Regula est nversquod sine ricidae amissione rei venditat. veluti qui semus venditus su t,aut rem venditam aliquis venditorii urripuit. Hoc quoque periculum regulariter pertinet ademptore.Sed huic regulae adiunguntur duae exceptiones. Frior est,nisi venditor dolum,aut culpam commiseriVPosterior est, nisi venditor rei custodiam usque ad traditionem in se susceperit: debuit enim diligeter custodire quod si fecisset,res non fuisset ei surrepta. Haec exceptio sub
priori contineri potest:quia venditor qui custodiam in se suscepit, & per negligentia rem mittit. culpa nonret. Addit Imp.in vers quod lices venditor non
ineatui' rem tradere,qua sine dolo & culpa amisit, tamen tenetur emptori cedere omnes actiones quas ad eam rem persequendam, vel occasione eius rei amissae habet: ut rei vendicatione,condictionem furtiuam, actionem furti, de aditi em legis Aquiliat.Cum enim venditor usque ad tr ditionem rei dominiuiti & possesssionem retineat: hae actiones ipso iure ei competunt,sed ipsam rem sequuntur, vel eius loco succedunt, ideisque ad emptorem transferri
Tertia pars in s. an. diuidit emptionem & venditionem in puram & conditionalem.Conditionalis exemplum hoc
assertur,Si Stichus intra rarium diem puta intra mensem, ti- ιι ρMeuerit,eris sibi emptus aureis tot, puta aureis decem.
Haec emptio & venditio valet: quamuis illae non valeat,si
Quarta pars est Ag.υti de re vendita. ubi fingitur ve di- tam fuisse rem quae non est in comercio, ut sacram,vel religiosa vel publicam:& quaeritur an haec veditio habeat Ii, aliquem
547쪽
aliquem effectum.Sie autem distinguituriaut sciens emi rem quae non est in commereio: aut per ignorantiam dec plus a venditore. Prioli casu non habet actionem.Posteri ri casu agit ex empto ly id quod sua intri est.No ideo putes emptionem valere,qui ex empto agitur. immd emptio rei quae non' est in commercio,non valet: sed quoniam actici ex empto est bonae fidei,idcirco ex bono & aequo conceditur etiam eo casu,quo emptio non Valetqueis contrahem ιAiari.7 .
4 Arma negotium perfectum arguitInprisse. Paria sunt,aliquid non facere,& imperfecte facereisod.
Emptio sine eerto pretio nulla est.eodosinGOs. I. Vbi est eadem ratio,debet esse idem ius./A. I. versvD.
s venditor praestat dolum,& culpam,non easum fortuis tum,nisi ex pacto. d. 6.3 ν Dominium rei venditae manet penes venditorem usque ad traditionem.Q6 3. νro ouae non sunt in commercio,vendi non possunt. s.
ri Deceptus a venditore re id agit ex empto , quamuis emptio non valeat ., ιι.
548쪽
De locatione or conductione. Τi T. XXIV. .
Locatio & conditio proxima est emptIoni de
venditioni , iisdemque iuris regulis consistit. Nam ut emptio dc venditio ita contrahitur, si depretio conuenerit et sic &locatio & conductio ita contrahi intelligitur,si merces constituta sit de competit locatori quidem locati actio, conductori vero .conducti.
1 Et quae supra diximus, si alieno arbitrio pretium promissium fueritneadem & de locatione de comductione dicta esse intelligimus , si alieno arbitrio merces permissa fuerit. de causa si fulloni polienda curandave, ac sarcinatori facienda vestime , ta quis dederit, nulla statim mercede constituta , sed postea tantum daturus, quantum intex eos conuenerit: non proprie locatio & conductio contrahi intelligitur, sed eo nomine actio praescriptis verbis
a Praeterea sicut vulgo quaerebatur, an permutatis rebus emptio de venditio contraheretur: ita quaeri solebat de locatione de conductione , si forte rem aliquam viendam siue fruendam tibi aliquis dederit , de inuicem a te utendam . siue fruendam aliam fremJ acceperit. Et placuit non esse locationem de conductionem , sed proprium genus contraebas , veluti si cum unum bouem quis haberet, dc vicinus eius Unum, placuerit inter eos; ut per denos dies inuicem boues commodarent, ut opus sacerent , Se
549쪽
ὸ apud alterum salterius J bos perierit: neque locati,
neque conducti, neque commodati competit actior quia non fuit commodatum gratuitum. verum praescriptis verbis agendum est. 3 Adeo autem aliquam familiaritatem inter se videntur habere emptio venditio , item Ioca- . . tio & conductio : vi in quibusdam causis qu. eri so- , leat,virum emptio & venditio contrahatur, an lo- catio & conductio. ut ecce de praediis, quae perpetuo quibusdam fruenda traduntur, id est, ut quandiapentio sule reditus pro his domino praestetur, neque ipsit conductori , neque heredi eius , cuives conductor heresve eius id praedium vendiderit, aut ' . i. donauerit, aut dotis nomine dederit , aliove quo' i cumque modo alienaverit , auferre liceat. Sed ta-' . lis contractus , quia inter veteres dubitabatur, Ma quibusdam locatio, a quibusdam venditio cxia stimabatur : lex Zenoniana lata est , quae emphy- teuseos contractus propriam statuit naturam, neque ad locationem , neque ad vcnditioncm i
clinantem , sed suis pactionibus fulciendam : α' si quidem aliquid pactum fuerit , hoc ita obtine-
h re , ac si naturalis et set contractus. Sin autem nihil . de periculo rei lacrit pactum : tunc si quidem totius. ' rei interitus accesserit: ad dominum super hoc rodundare periculum. sin autem particularis e ad emphyleuticarium huiusmodi damnum venire. quo iure
Item quaeritur si cum aurifice Titius con
irenerit, ut is ex auro suo certi ponderis certaeque formae anulos ei faceret, & acciperet verbi gratia - decem aureos : utrum emptio & venditio, an locatio & conductio contrahi videatur Θ Cassius, ait ma
550쪽
teriae quidem emptionem & venditionem contrahI, i operae autem locationem & conductionem. S ed pla-i cuit tantum emptionem & venditior em contrahi. Quod si siuim aurum Titius dederit, mercede pro, opera constituta : dubium non est, quin locatio Mconductio sit. 1 Conductor tautem 3 omnia secundum legem conductionis facere debet:& si quid in lege praete missium fuerit: id ex bono & aequo praestare. Qui
pro usu aut vestimentorum , aut argenti,aut iumenti,
mercedem aut dedit, aut promisit: ab eo custodia talis desideratur, qualem diligentissimus paterfamilias sitis rebus adhibet. quam si praestiterit,& aliquo casia I fortuito eamJ rem amiserit: de restituenda ea non
tenebitur. . 6 .s Mortuo conductore Intra tempora conduinctionis , heres eius eodem iure in conduistione sucincedit.
. Hic titulus diuiditur in tres partes: prima pars est de Ioca ' rione contrahenda,id est, quomodo locatio & conductici contrahatur hoc Imp.explicat per collationem locationis. & conductionis cum emptione & venditione , quoniami hi contractus perquam similes sunt. Primo igitur dat regulam , quod hi duo coiitractus p sunt inter se similes 8e affines, & consistunt iisdem iuris
regulis.Intellige easdem proportione,non omnino easdem idem enim dicitur quatuor modis,gener specie, numero, di proportione, ut docet Aristot. s.-taph. e. 6. verbi graria in emptione & venditione debet esse certum pretium, in locatione & conductione certa merces:atque inter haec est proportio : propterea quod quam rationem habet premetium ad Venditionem , eandem habet merces ad locationesti. Secundo sinpillatim explicat similitudines horum contractuum.Similitudo est in vers. nam vil/1v.quod sicut emptio perficitur sola conuetione de pretio,ita locatio perficitur 1ola conssentione de mercede: adeo ut ex hac sola