장음표시 사용
71쪽
terar.Sed hoc senatusconsultum,&' hunc modi re redigeridae personat liberae in seruitutem, Iustinianus abro a iit. n a Paesue aeterea qui serui poenae eis ciuntur, Sequi erga p: tronos suo ingrati, in pristinam seruitutem retrali tritur,& luee ciuili serui fiunt infale cap.do demin.f. r .ct C. σIidiere. . e rilν' 1. Sed poenae seruitutem in iis, qui nociad mortem damnamir. Iustimanus sustulit Nou. Quarto ostendit conditionem, id est , statum seruilem esse indiuidiatim , quia omnes serui sunt aeque tui conditione autem sumpla pro personae qualitate niustae Sr variae sunt: co-ditiones seruorum I quoniam alii v lioribus, alii honestioribus ministeriis sunt addicti. f ηρ si quid 11. liberorum autem hominum statum esse diuiduum; quoniam aliali. i. io genui alii libertini inter quos sunt multae differentiae, αδ- o ut manifestum sit ingenitos esse magis liberos,quam liber iri s , unde liberorum appellatione interdum significantur soli in enui. insat nox.in yrin .veνs cir cism 'uno is f. 'ios. ἐμνI. in sis. Sed nisissimo iure omnes homines liberi, sunt ingenui saluo tamen manumiilbribus in manumilibfrui e
, Homini libero quodlibet facere licet , nisi vi , aut iure
pio hibeatur .f. I. L. Servitus est naturae contraria.*.2.coniun. F. edrus Iu dem versius gent um, sup is tit.prox.
3 Sarius est captiuum vendere,quam occidere.f. 3. Omnes set ui sunt aeque serui. . Nit.
1 Liberorum hominum alij magis , alij minus liberi sunt. De ingenuis.
T i Τ. IV. INgenuus est is , qui statim , ut narias est , liber est:
ituc ex duobus ingenuis matrimonio editus est, si-
72쪽
me ex libertinis duobus, sivi: ex altero libertino, di altero ingenuo. Sed &liquis ex matre nucitur libera, patre vero seruo , ingenuus nihilominus naia .citur, quemadmodum qui ex matre libera oc illis certo patre natus', quoniam vulgo conceis plus est. Sussicit . autem liberam fuisse matrem eo tempore , quo nascitur , lacet ancilla concepstar.
E e contrario, si libera conceperit, deinde an illa facta pariat, placuit eum , qui nas itiir, libι rumnasci : quia non debet calamitas matris ei nocere, qui in ventre est. Ex his illud quaesitum est : Si ancilla praegnans manumissa sit, deinde ancilla postea faeha peperit : liberum , an seritum pariat 1, Et Martianus probat liberum nasci. sussicit enim ei, qui in utero est, liberam matrem vel medio tem
pore habuit te, i ut liber nascatur. J quod & ve
i Cum autem ingenuus aliquis natus si , non ossicit ei in seruitute fuisse, & postea marrasti is rielse : saepissime enim constitutum est, natalibus non ossicere manumissi'nem. Cam dictum sit de seruis, consequenter dicendum est da hominibus liberis,id est, de ingenuis & libertinis. Primo Ingenuum definit .eum qui nascitur liber, id est, qui
nascitur ex matre libera, propter dictam regula a , Par usventrem sequitur. Matrem liberam Disse sum cit, vel dum conciperet,vel minimo aliquo momento dum gestaret in ut e ro, vel dum pareret.Nihil autem refert. virum sit ingenua an libertina: nec utram pater sit, liber, an seruus. Ergo hoc iure ingenuus nascitur, libertinus fit: sed ex Nou. 78. ingenuus vel nascitur, vel fie : si quidem qui hoc iure sunt libertini , ex ea Nou.sunt ingenui. Is vero, quem Princ s nata' libus restituit, non fit reuera ingenuus,sed in toto iure hau
Secudo ostendit facti seruitute Be manumissione natalibus, id est,
73쪽
Instit. Lib. I. Tit. V. id est,ingenuitati quia insenui nascuntur libertini fiunt non
nocere.neque enim libertinus fit, qui ex opinata , sed qua σκvera & iusta seruitute est manumilius,infra Duplex igitur est seruitus:altera iuris secundum quam sunt,& dicuntur serui I altera facti, secundem quλm non cuntur serui,sed esse in seruitute,quia bona fide seruiunt, falso habentur pro seruis, cam re vera liberi sint similiter du- lex est manumissio: altera iuris,altera facti: quia qualis ratieruitus,talis est manumissio ex seruitute.
a Partus sequitur ventrem, upri . . ma Calamitas matris non derit ei nocere, qui in utero est ibidem. Manumissio non officit ingenuitati.f. I.
Τ I T. V. Lybertini sunt, qui ex iusta seruitute manumis
si sunt. manumissio autem est de manudatiΘ. nam quamdiu aliquis in seruitute est, manus & potestati stippositus est : & manumissiis liberatur potestate. Qis res a iure gentium .originem sumpsit : utpote cum iure naturali omnes liberi nascerentur, necesset nota manumissio, cum seruitus esset incognita. sed postquam iure gentium seruitus inuasit, sequutum est beneficium manumissionis, di cum vno communi nomine omnes appellarentur, iure gentium tria i hominum J genera esse coeperunt: liberi,& his contrarium serui, de tertium genus libertini, qui desierant essc serui. I Multis autem modis manumissio procedit
74쪽
aut enim ex sacris constitutionibus in sacrosanctis Ecclesiis , aut vindicta, aut inter amicos , aut per epistolam, aut per restamentum , aut per aliam quam libet ultimam voluntatem. Sed re aliis multis modis libertas seruo competere potest, qui tam ex vcteribusa quam ex n stris constitutioniblis introducti sunt.
1 Sexui vero J a dominἰs semper manumitti
solent: adeo , ut vel in transitu manumittantur : veluti cum praetor , aut praeses , aut proconsul in balneum, vel in theatrum eant. 3 Libertinorum autem status tripertitus antea fuerat. Nam qui manumittebantur , modo maiorem & iustam ' libellatem consequebantur, & fi bant ciues Romani: modo minorem , de Latini ex lege Iunia Norbana fiebant : modo inferiorem,& fiebat i ex lege AElia Sentia dedidit ij. Sed quoniam dediditioruin quidem pessima conditio
iam ex multis temporibus in desuetudinem abierat , Latinorum vero nomen non frequentabatur: ideoque nostra pietas omnia augere, M in meliorem statum reducere 'desiderans , duabus co
stitutionibus hoc emendauit , & in pristimum statum reduxit : quia & a primis urbis Romae: cunabulis una atque simplex libertas competebat : id est , eadcm , quam habebat manumistarnisi quod scilicet libertinus sit, qui manumittitur, licet inanumistar ingenuus sit. Et deditios quidem per eonstitutionem nostram expulimus, quam promulgauimus inter nostras decisiones et per quas, suggerente nobis Triboniano viro excelse quaestore Γ nostro, J antiqui iuris altercationes placauimus. Latinos autem Iunianos , & omnem quae circa eos fuciat obseruantiam , alia constitu rione
75쪽
. 48 Inctit. Lib. I. Tit. tione per eiusdem quaestoris suggestionem' correximus,
quae inter Imperiales radiat sanctiones. Et omnes libertos , nullo ncc aetatis manumissi, nec domini manumittentis , nec in manumissionis modo discrimine ha-- bito sicut iam antea obseruabatur ) ciuitate Romana decorauimus: multis modis ad diris , per quos possit libertas seruis cum ciuitate Roma,quae sola est in praesen ti,praestari. Prisc. Primo libertinum definit , eunt qui ex iusta seruitute manu inissias est,in nam manumissius ex tei uitute facti, non est libertinus, sed ingenuus. prox. iii in . Oliri, qui dem manumissus a domino, vocabatur libertus, & manumissi filius appellabatur libertinus Suet. in Claudio. ς p.
sed postea cor erunt iidem dici liberti,& libertini,ve Nisitii loris iuris : aded ut libertus , 8c libertinus , re idem sint
' σωλογω differant: quia verbum significat statum, hominis , verbum autem relationem ad Patronum, s. si ingem esse dicetiar. l. Glt. Valla lib. 4. Aetantia Um , c p. l. Quocirca hic titulus recte inscribitur. delibertinis. Vbi autem de iure patroni agitur,nominantur liberti , ut lasea tie. δε succest liberi. θ ri . de a renisuris libariis , de quamPlii-rimis aliis locis. Interdum tamen libertus accipitur pro libertino, ut L l. q. ii s.ctiure. & apud Vlp. . slibertis, dc apud Seruium in 8. AEneidos, ubi ait Feroniam Cila liberorum Deam. Libertinus igitur hoc loco dicitur, qiir est uo factus est liber. Quod fere per manumissionem accidst: quamquam interdum contingit, ut sine manu nigione aliqui ad libertatem perducantur. 1. quὶ sine manumi si me ad liber-
Secundo in vers.manumi 'po, docet quid sit manti missio, Mait manumissionem esse dationem libertatis. Tertio in vers ua res, declarat manumissionis D libertinitatis originem,ostendens haec esse introducta iure gentium, adeo, ut cum iure naturali omnes aeque vocarentur ho 'in CS,
iure gentium distincta sint tria genera, nempe liberi id est,
insenui ,)& serui, & libertini. Nota primo, nomen mines esse naturale, quia rem naturalem significat. dictari rur enim nomina naturalia, quae id significanc, quod riaturale
76쪽
turale estivi homo, filius cognatio: ciuilia vero,quae id significant, quod eli ciuile, Vt adoptio , a donatio , iuuS heres.
rin ter detrandib. t. inter. , de suu o tegit. l. II. Nota Secundo liberos hie accipi pro ingenuisayt & in ι. .in sig.ae iustit. tis iur. quia ingenui sunt maria c
liberi id est,magis libai,quam libertini
Quarto in s. r. & i. tractat de seruis manumittendis, ac S. . ,2 docet, quibus modis manumittuntur, & ubi, & quando De modis manumittendis nota in summa, libertatem seruis aut imponi inter vivos, Ut vindicta,aut relinqui in ulum a volun
gula, seu festuca, quae imponebatur capiti serui manu mi r teu-di. Vnde Persius satyr. F.
Abi vindictam ex eo dictam putant, quod seruus in natur Iem libertatem vindicatur: alii a Vindicio , qui primus hoc
modo manumissus fuit. Liuius lib. i. Plutarch. in Publi ora, ct in libro di sera numinis vinaicta. Boer in Topi. Cicerenti. In vi tima autem voluntate libertas relinquitur aut iure directo, aut per fideicommissum. C.'de teriam manuvus. l. 4. Illa tantum in testamento, aut codicillis testimento confiiciatis: haec etiam in codicillis non confirmatis , dc ab intestato relinqui potest 1. de manumus testa n.l. lio. rtates 43. De loco de tempore manumissionis, nota seruos non tantum apud praetorem pro tribunali sedentem, sed etiam alio quocumque loco & quocumque tempore atque adeo etiam ciebus teriatis,& cum praetor transit, & cdm in theatrum , vel balneum it, manumitti posse, propterea quod manumidio non est iurisdictionis contentiosae, sed voluntariae. Quinto in s. vla. delibertinorum generibus disserit. Olim f. vlt. tria fuerunt libertinorum genera, cum alij essenc crues Romani , alij ex lege Iunia Norbana quae a M. Iunio Silano de L. Norbano Balbo consulibus lata est)Lati iii, alij ex lese AEt: a Sentia quae a Sexto AElio & G. Sentio consulibus sata est)Dediditiorum numero Theoph. Vlp. tit. de libertis. Calus 'lib. . . Instit. tit. . sed Iustinianus omnes libertinos ciuitate Romana donaiait d. g.υlt. θ infra da IA uJ. libηrt. f. vlt. ΘC. aedilitia liberiato tollenda ι. vnie. Er de lati Lar liberi totia. D. Vbi modos , quibus olim manumissi fiebant ciues Romam , partim auxit; vim eis tribuens ducendi manumissos
77쪽
ad etsi, talem Romanam,factis tamen qiuibusdam adiei iionibus ut ipse ait, in b. infra ser- p uberi. ut quia inmcinum: ssione per epistolam,aut inter amicos,quinque testes& subscripiones requirit.at. l. .'. I, , t 3 nouissime omnes iussit esse ingenuos,saluo tamen iure patronatus Ν-. ' 8.qua coni initiotie effectum est, ut hodie ingenui non ibiam nasecantur,sed etiam fiant. . .
t Privatio praesupponit habitum .prine. -ου νεν s. a Quae sunt voluntariae iurisdictiones,quovis loco & tempore expediri possunt. S. 2. .' quibiu causis manumiter .
ramen cuicumque volenti manumitere li-4 cet, nam is , m in fraudem ςreditorum mare
numittit, nihil agit: quia lex AEsia sentia impedit
x Licet autem domino, qui soluendo non est, I in testamento J seruum suum cum libertate heredem instituere , ut liber fiat. heresque ei solus Mnecelsacius e si modo ei nemo alius ex eo testamen to heros extiterit aut qria nemo heres scriptus sit, aut quia is , qui scriptus est , qualibet ex causa heres ei non extiterit. Idque eadem lege AElia Semia prouissium est & reste Valde enim prospiciendum erat , ut egentes homines , quibus alius heres ex-tiiurus non esset , vel seruum suum necessarium here
78쪽
heredem haberent, qui sitis actutus esset credito ibuae
aut hoc eo non faciente , creditores res haereditarias serui nomine vendant. ne iniuria de iunctus ametatur.
a s Idemque iuris est, etsi sine libertate seiuua
heres institutus est. Quod nostra constitutio non lotum in domino , qui soluendo non est, sed generaliter constituit , noua humanitatis ratione : ut ex ipsa scriptura institutionis etiam libertas ei compete re videatur : quum non sit verisimile, eum , quem heredem sibi elegit. si praetermiserit linerratis dationem , seruum remanere volu ille , neminem tibi haeredem fore. in staudem autem creatiorum manumittere Videtur, qui vel iam eo tempore quo manumittit,
soluendo non est: vel qui datis libertatibus , desiturus est ιbluendo ei Ie. Praevaluisse tamen videtur nisi animum quoque Raudandi mamimilior habuerit non impediri libertatem, qua nauis bona D eius J creditoribus non saticiant. saepe enim de facultatibus suis amplius , quam tu his est . sperant homines. Itaque tunc intelligimus impediri libertatem, cum v roque modo fiaudantur criaitores', id est, consilio manumittentis, & ipsa re . co quod eius boua non sunt suffectura creditoribus Eadem lege AElia Sentia domino minori viginti annis non aliter manumittere permittitur, quam si vindicta apud consilium, lulta causa manu-imissionis approbata, fuerint nianumissi. lustae autem manumissionis caiisae hae sunte veluti, Si quis patrem, aut matrem , filium filiamve.
aut statres sororesve natural cs , aut paedagogiarn. aut nutricem, aut educatorem , aut alumnum alum-
79쪽
namue , aut collectaneum trianumittat i aut ser uturi, procuratoris habendi gratia : aut ancillamna at rimonii L habendi J causa: dum tamen intra sex omenses, in uxorem ducatur, nisi iusta causa impediat: & seruus, J qui manum titur procuratoris habendi gratia, non minor decem de septem annis.
6 Semel autem causa adprobata, siue vera sit,
sue falsa, non retractetur. γ Cum ergo certus modus manumittendi minoribus viginti annis dominis per legem AEliam Sentiam constitutus estet, eucnlebat , ut qui quatuordecim annos expleuerat , licet testamentum & n eo sbi heredem instituere , issataque relinquere posset : tamen si adhuc minor enet viis gitui annis, libertatem seruo dare non posset. Quod non erat serendum e nam cui totoriam se rum bonorum in testamento dispositio data erati quare non similiter ei, quemadmodum alias res, ita de seruis suis in ultima voluntate disponere, quemadmodum voluerit , permittimus, ut & libertatem eis possit propstare ρ Sed quum i libertas inaestimabilis res sit , de propter hoc ante xx. aetatis annum antiquitas libertatem seruo dare prohibebat : ideo nos mediam quodammodo Viam eligentes, non aliter minori viginti annis liberi tem in testamento dare seruo suo concedimus , nisi decimum septimum annum impleuerit , & decimum- octauum attigerit. Quum enim antiquitas huiusmodi aetati, & pro aliis postulare concesserit : cur non etiam sui iudicij stabilitas ita eos adiuuare credatur, ut ad libertatem dandam seruis suis possint peruenire ' His
80쪽
IIIs quae de manumissionibus superiori tit. dicta sunt addit duo capita legis AEliae Sentiae , temporibus FAtlgulti latae
Sexto AElio,Caio Sentio Coss. anno ab V. C. y6.Dio . Pro prioris capitis interpretatione Imperator primo sententiam legis proponit, dictam manumissionem prohibetitis, unde fit, ut in fraudem creditorum manumittens nihil agat: quia quod lege prohibente fit, valere non potet . oler b. l. .ed ex proximo repetendum, in fraudem creditorum,nam ipso iure libertas competit, sed dicitur reuocari. C. qui non pns. l.Lrescindi .ss. a qui β. t. s. l. tim interpe lamti. 1 e .I. retrahi f. Od.l.st qui, 24. non ab ipso manumisso re,neque ab eius herede,sed a creditoribus,quibus non est la
tum est,an creditores suo iure uti, & libertates reuocare v lint, libertates sunt in pendenti, & vocantur statu liberi . quia Secunao addit duas exceptiones. Prior exceptio est in s. r. 6
his is qui luendo non est , id eli, qui solidum soluere non
dem habere possit, quem alias vix habereo quis enim volens adedit hereditatem damnosam Seruus autem a domino institutus, fit heres necessirius.6. I ad est,sive velit,sue nolit,heres esse compellitur.3 ri. δε hered.quatit.*. i. & ut iniuriam , id est,ignominiam & contumeliam vitet,in quam post mortem incideret,si nemine eius hereditatem adeunte, eius bona a
creditoribus ut fieri solet publice sit b hasta diltrahe entur. Haec igitur ignominia a domino defuncto ad seruum he e-dem transfertur : quia rus creditoribus hereditariis fatis faciat,bona ipsius heraedis nomine a creditoribus distrahentur. Nec propterea heres conqueri debet: quoniam huius ignominiae luculentum praemium habet, nempe libertatem , quae est. res inaestimabilis. β. δε diu. reg5ών. . liberim i , i ita ' abiID Ios. de praeterea alia bona, poli mortem domi a acquisita , ei relinquuntur,nec 1 cteditoribus hereditari j distrahuntur. dummodo antequam se rebus hereditarii, inimisceat, bonorum separationem a praetore petat. f. δεθρα νώ t. bon .l. l.*. lt. Nota secundo haec obtinere,siue seruus sit heres inititutus cum libertate. f. i.siue omissa libertatis donatione, quia tacitc dataeensentur. Stademque iurii ius rectὶ Antilio no visum eil. ini da f.I. 3 erad.