장음표시 사용
741쪽
daverit, ipse possidere videtur. Et hoc est, quod dies-itir, retincte polles stonem polle aliquem per quemlibet , qui eius nomine sit in possessione. Quinetiam animo quoque solo retineri possessionem placet : id c it, ut quamuis neque ipse sit in posscssione , neque cius nomine alius: tamen si non relinquendae posscssionis animo, sed postea reuersurus inde discellerit, retri cic poliessionem videatur. Adipisci vel b posses.sione n per quos aliquis potest, secundo libro exposuimus. Nec ulla dubitatio est, quin animo solo adiplici poli' lsionem nemo pol Tit. 6 Recuperandae pollet Isionis causa solet intcr-dice, ii quis cx pol se issione fundi vel aedium vi deiectus fuciit: nam ei proponitur interdictum oti de ei, per quod is, qui deiecit, cogitur ei restituere pollessionem .lices is ab eo, qui vi deiecit 'i,vel clam, vel pre cario possideat. Sed ex constitutionibus sacris visu pra diximus si quis rem per vim occupauerit, siquidem in bonis citis est, dominio eius priuatur: si aliena , post eius restitutionem,etiam testimationem reiJ dare vim passo compellitur. Qui autem aliquem de possessione per vim deiecerit : tenetur lege Iulia de vi priuata aut de vi publici: scd de vi priuata, si sine ac-mis vim secerit; sin autem cum armis eum de posscssione vi expulerit, de vi publica f tenetur. J Armorum nutem appellatione non solum scuta , & gladios,& galeas, sed & fustes, & lapides significari in
- Tertia diuisio interdictorum haec est , quod aut simplicia sitiat, aut duplicia: Simplicia sunt, veluti
in quibus alter actor, alter reus fest: qualia sunt omnia restitutoria aut exhibitoria: nam actor is est, quicesiderat aut exhiberi,aut restitui: reus autem is est, 1 quo
742쪽
quo desideratur,ut restituat,aut exhibeat. prohibitoriorum autem interdictor urn alia simplicia sitiat, alia duplicia. Simplicia sunt, veluti cuin prator prohibet in loco sacro , vel in flumine publico ripave eius aliquid fieri. Nam achor est , qui desiderat, ne quid fiat: reus est , qui aliquid facere conariar. Duplicia lunt, veluti uti pus detis in te id ictum , & utrubi. Idco autem duplicia vocantur , quia par viri risu te liti dato iis in his conditio est , nec quisquam , praecipue reus Vel actor intelligitur : sed unusquilque tam rei , quam actoris partes sustinet. 8 De ordine . & vetere exitu interdictorum superuacuti m cst hodie dicere. Nam quot ictis eΣrra ordinem dicitur qualia stini hodie omnia ut licia) nc ne it necesse reddi interdictum : sed perinde indicorursine interdictis, ad si utilis actio ex causa interbitat reddita fuit let. Actionis appellatione , si verbum latius accipiatur ,
etiam interdicta continentur. is de obligat. Ο ach. ι.actionis
3 . sed proprie loquendo interdicta ab actionibus distinguuntur. ΤΛ procvr.ι.non solism 39 in princip. I. Quia actioMnes partim stini ciuiles, partim praetoriae , rade aeston. g. sit ista. interdicta vero omnia sunt praetoria. Leerit. Ver erant. I I. Quia pleraque actiones sunt de proprietate, interdicta vero omnia ibiit de possessione eis nonnulla etiam causam proprietatis irriplicitam habent, qua tenus in quaestione de possessione is vincit , qui in proprietate potior est f. hoc tit. i. a. f. 3 siam. III. Quia in actionum formulis praetor verba dirigebat ad iudicem,
veluti , Si patet Titium a Metito centum Accelis e mutuo,ccn
demna,iudex , in interdictis alitem v ba cuigebat ad litigantes,Veluti, orum bonorum postulo ill ex ediero meo data es q1ιο- ex his bonis pessdcs, d restitii ab . f. quorum bonor. l.I. Diuido hunc titulum in quatuor partes.
in prima hic titulus nectitur cum praecedentibus. In X x 4 secunda,
743쪽
secunda, quae est in versici orans, definiuntur interdicta. Exqu i definitione. Nota I. interdicta olim a praetore vivente reddi solitaem , quod q)lia in delaetudinem abiit,idcirco dicitur hodie iud casi sine interdictis .infra non quia hodie nullus fit vlus ii Nerdictorum, sed quia interdicta ipso iure vim suam exeriint sine pronunciatione praetoris. Nota II. omne ita terdictu aut probibere, puta vim fieri; aut i libere, veluti ut aliquid reitituatur,vel erhibeaturi iNota ΙH. interdictis maxim ocum esse, cum de pos.s-stione alit quasi possessione contentio eth Intellige possisessionem corporis: quasi posscisti οἱ em iuris alicuius. Duplici autem de causa adiecta est parti c. maxime. Primo quia interdum actione de pol dissione quaeritur, ut cum creditor pignus persequitur actione hypothecaria,quae nudam pos-
ρ-ἰnt. Secun d b,quia ut paulo antia notaui quaedam inter- diis a etiam causam proprietatis conrinent. In tertia tituli parte ponuntur tres interdictorum diuisiones, quarum prima explicatur n s. 3.ubi Imper. Primopbnit diuisionem interditiorum in prohibitoria,ressituto ria Ar cvnibitoria quibus possumuS addere interdicta mixta,quae simul prohibitoria sunt,& exhibitoria f.hbis 6. . Secundo in veris definitione & exemplis declarat interdicta prohibitori .I.Exemplum est, cuin praetor prohibet vim ei fieri, qiii sine vitio possidet,id est, qui neque vi neque clam, neque pre rio possidet. Accursius . hoc loco intelligit interdictum, vi far ei, qui in ρ sesesion , n isus erit. Ego ucro intelligo interdictum vii pass/ὸ is quod posterius explicatur, Vide l. i. in princ. viipofFLεἰ, II. Exemplum est interdictum de mortuo inferendo, id est, ne vis fiat, quominus liceat mortuum inferre videI. 3. n ρν.1 de mortuo infer. III. Exemplum ad Maiam iis Ioes Go' f. ne qui/ in loro sacr.t. I. in pr. subaudi, deformitatis vel incommodi causa nam ornamenti causa licet id 'cere. i. I. .f. quo mi. IV. Exemplum est,ne quid fiat in D mine publico,vel r a eiuι , quo palus nauigetur 1. do fumis bus i. r. in D.Hoc interdictum cessat in fluminibus priuatis, &in rivis,aut torrentibus. d. i. Tertio in versic.
Via, similiter definitione, & exemplis explicat interdicta restitutoria.I. E inpluin est later ieiuna quorum bonνrum,
744쪽
de quo dicetur etiam ιλ sea 6.adipiscen a. videt. I. quorum
Nota I .hoc interdi tum dari bonotum possessori, id est, ei, qui iure praetorio succellit.' Nota II .hoc interdictum dari contra eum , qui aliquid haeredi tari um possidet pro haerede, vel pro possessiore, id est, bona fide, cum putet se esse haeredem, aut mala fidesci ens se non esie haeredem. d.*.ad pybendae. Nota III. utilitatem huius interdicti ede , ut bonorum possessor rerum haereditari aru possessionem adipiscatur. f. a.ipiscenda. Cum dicimus bonoru possessore respicimusamus: cum aute dicimus eum adiplici possessionem, significamus possessionein, qua eli facti II .Exemplum est,interdictum unde et ii quo aliquis recipit possestionem rei immobilis, unde per vim deiectus fuit in ba hoe iis. s. recus randa σ f. .e υi υi in ρν. Quarto in versic. exi rbitona. definitionem & exempla proponit interdictorum exhibitoriorum. I. Exemplum eii , cum de libertate alicuius agitur, hoc eli, interdictum de homiuo libeνo exbibendo. f. D ab. hom.exAib I. I.is 30 incip.II .Exemplum est de exhibendo Πboro cui patronus vult operas indicere. Ope rarum definitionem. & diuisionem exposui sura adtit. ἐσ
Nota primo operas patrono a liberto deberi ciuiliter, si vel stipulationem, vel adhibito iuresurando sint promissae, alias deberi tantiim naturaliter Τ. de eondict.indeb. l. s ηοnserte n. 26. f. libertus is C. ad ter. Visiliam. I.vn. . Nota secundo,libertum eas operas patrono debere,quas ei patronus indixerit: nec prius debere, quam petantur. st ver. libera. l. si stipi ae lue 13. g. iudicium III. Exem
plum est de liberis parenti exhibendis, qui ab aliquo detinentur inuiti. f.de lib. r. ham. exhibend.l. i. n princip. σἰ.Vltim. Quinto in vers. , ostendit haec Ommare te vocari interdicta,quasi inter duos dicta: etsi nonnulli putarunt interdicta pro erie dici, quae sunt prohibitoria, reliqua vero proprie appellari decreta,quia interdicere in-xerdum sumitur pro prohibere. Sed cur dicuntur interdi ea inter duos3quoniam praetor inter actorem & reu intere icta reddebat fine iudice pedaneo, cem aute actioneni dabat,tunc prater actorς-rcuerit etia ipse iudex pedaneus
745쪽
Alij malunt intei dicti vocabulum deducere a partic. 1nυν , ut interdicta vocentur quasi interim ad tempus dicta,
f. a. Secunda interdictorum duiisiossibiicitur in 6.β3.qubdalia sunt adipiscendat possessionis , alia retinendae, alia r
Nota I. hanc non esse generalem diuisionem omnia interdicta complectentem sed ess e subdiuisionem interdictorum ad rem priuatam & familiarem pertinentium, cum alia sint interdicta de rebus sactis,alia de rebus publicis,
Nota II. differentiam inter adipisci, de recuperare, dicimur enim adipisci posse: sionem quam antea non habuimus : recuperare autem , quam antea habuimus, & amisimus, aut igitur Dollessionem habemus, aut habuimus, aut nec habemus, nec habuimus primo casu dantur interdicta. retinendae posseisionis, secundo casu interdicta recupera dat, temo casu interdicta adipiscenda . t. Haec vero diuisionis memora declarat Imper. exemplis. Itaque in * . talpisend , proponit duo exempla uaterdictorum adipiscendae. I. Exemplum est interdictum quorum bonorum de quo drilium fuit in s. I. ver remputoria. II. Exemplum in vers mων ict ιm, est interdictum s alutanυm. Nota primo auctorem huius interdicti fuisse Saluium Iulian. Iuriscons qui iussu Hadriani Imp. composuit edictum perpetuum & aliis interdictis praetoriis hoc postr mum adiecit. Nota secundo hoc interdictum directum dari domino fundi aduersus quemcumque possessorem rerum pacto expressis sibi a colono pigneratarum Salu. inter . l. r. g. r. haec enim est differentia inter colonum , & inquilinum, quod res coloni non obligamur domino fundi sine pacto expresso, quamuis in fundum illatae sunt ; res inqui- lini,eo ipso quod inuehuntur vel inferuntur in aedes conductas,censentur tacith obligari domino aedium, ut exposui ad Serui ma. Dpr. de act. Utile autem interdictum
Salvianum datur eidem domino fundi de partu ancillae sibi a colono pigneratae, post eam a colono vendita edito
746쪽
& aliis creditoribus contra ipses debitores, non
contra extraneos possetares. C. . preear.l I.
Deinde in g. proponit duo exempla interdi- s. . Ehorum retinendae, videlicet interdictum uti possidetis, &interdictum ut ubi. Nota I. ex hoc f. interdictum uti pessi otii pertinere alres immobiles, utνubi ad res mobiles. Nota II .sublata antiqua horum interdictorum differentia, hodie utriusque eandem esse vim & potestatem,id est, s duo de possessione contendant:quia uterque asserat se rem possidere , & petat suam possessionem stoi conseruari, eum vincere,qui tempore litis contestatae possidet, nisi ab aduersario vitiose possideat. Nota III. possessionem vitiosam dici quae est violenta, vel clandestina,vel precaria. Nota I V. Iure ciuili non posse cumulari iudicium petitorium, quod est de proprietate,& iudicium posses - rium,sed opus esse, ut primum iudicio possessorio constet, uter sit possessor : deinde in iudicio petitorio ille posseΩsor subeat partes rei,aduersarius autem sit actor : & sustineat onus probandi: iure tamen Canonico minuendarum litium gratia placuit contra rationem iuris ciuilis admitti cumulationem utriusque iudicij,tam peti tori j . quam poseseisorij, exinde causa 'n .c.3 6. Nota V. commodum possessionis hoc esse,ut actore dσ. minium non probante res penes possetarem, licet nihil probantem, maneat. C. de rei vindica. vis. θ de probae l.1. Quocirca probandi onus dicitur actori incumbere. βον de terni. f. non selum1, nisi de probat L verius L r. is de tu. f*.ἰ.es εν decretu s. ΘC.de lib.cau. l. . id est,probandae suae intentionis: nam onus probandae exceptionis, seu defensionis, cum actor intentionem suam probauerit, rem
Post haec in g. possidere, quatuor de possessione notat.I. s. sNon solum nos possidere per nosmetipsos , sed etiam per alios, qui nostro nomine in possessione sunt, proinde per 3 eos possessionem retineri,ut per colonos,inquilinOS, commodatarios, depositarios : es namque sibi non possident
sed domino: idcirco dominus dicitur per eos possidere.
747쪽
II. possessonem retineri solo animo: exempli gratia, vi r tineam possessi em fundi,vel aedium non est opus.ut ibi semper inneam , & corpore insistam: licet enim inde dincedam , si tamen an um habeam retinendae possessionis.
placuit hoc suscere, ne possessionein amittam, vers. et a u.III .post essionern 3cquiri, vel per se, vel 'per alium, vers .adu ri. ut expositum fuit. lio. x. tit per quas persion nobis aeq.IV. Possessionem non acquiri solo animo, vers. nee vlla opu est eoν storali appresensione Facilius igitur posseλsio retinetur,quam acquiritur: quandoquidem supra diximus eam retineri solo animo, nunc vero negamus eam a
quiri solo animo An autem solo animo amittatur, id est,siquisahimum habeat deserendae possessionis,an eb ipso pos
. Tandem in f .νetu erranda, affert exemplum interdicti recuperandae possessionis: similique declarat assilia quaedam reinedia .I. igitur proponit interdictum unde vi. Nora prim ὁ, nos hoc interdicto recuperare possessionem rerum immobilium , ut fundi , vel aedium : nam hoc interdictum non pertinet ad res mobiles , nisi per conle-quentiam quandam : ut puta si per vim ablata sunt mihi vestimenta , non habeo hoc interdictum: sed si deiectus sum de possessione praedij, in quo habebam vestimenta,&hac ratione effectum est, ut vestimenta amiserim, certe per hoc interdictum non solum recuperabo possessionem prae- dij, sed etiam habebitur ratio vellimentorum amistarum.
AI, 4 Θ seq. Nota secun db hoc interdictum non ad omnem vim perinti nepe,sed tantum ad vim atrocem,qua quis de possessione
deiectus est hoc inter fictum non ad omnem.
Nota tertio. olim fuisse duo interdicta de vi, ut constat ex oratione M. Tulι pro Caecinna , quorum alterum erat de vi publica armis illata , alterum de vi priuata sine asemis facta , 8e huic quidem obstabat exceptio vitiosae pos- sessionis, illi vero non obstabat, sed postea factum est: unum interdictum,positum .ini. I in ore 1 de vi ρω vi arm. cui exceptionem vitiosae possessionis non officere, Iustinianus hoc loco testatur. Exempli causa , si deiecerit me
la possessione fundi, possum hoc interdicto recuperare H . possessionen
748쪽
rossessionem: & frustra allegabis te suisisse a me antea deiniectu iri : quia nihilominus cogeris possiellionein vi adeptam restituere : postea vero quam mihi restit ireris , liberum tibi erit contra me uti eodem interdicto. II. in
vers. sed exeons tuerionibus, ponsilit assiae remedium ex con
stitutionibus, qud iam dicti im fuit I. de υἰ bo=a. rap. III. In vers. 'tui autem, addit aliud amne remedium , nempe accusationem publicam ex legetulia de vi: de quo dicitur in Iulia de vi. κ. νὰ do puli. iud. IV. In vers armorum quia dixerat vim publicam fieri armis priua tam sine armis declarat quaenam appellatione armorum
Tertia interdictorum diuisio explicatur in s. en.in quo SImper. Primo ponit hanc diuisionem , quod alia sunt interdicta simplicia, alia duplicia. Similis est diuisio actionum: pleraeque enim sunt simplices,uni scilicet actor Sr reus clistinguuntur.sup a M. quaedam sunt duplices seu mixtae, cum scilicet uterque est actor, utcr-ὶue reus supr- ι . fy. f. quadam. Secundo innitione & exemplis declarat interdicta limplicia. Quod ad definitionem attinet, nota eodem modo definiri actiones simplices & interdicta simplicia: nimirum cum actor& reus sunt personae distinctae & separatae. In exemplis notetur ad ea verba, In flumine publico νθάυe eἰus .Hirti id fieri, respectu interdicti de loco sacro subaudiendum ; d
ai .respectu autem interdicti de fluminibus subaudiendum,
tio in vers dupliria, dat exempla & desinitionem interdictorum duplicium. Quarta tituli pars est in s.vllim. de ordine & ritu siue exi- tu interdictorum,quem Iustini an .ait esse abolitum : quia B'olim praetor reddebat interdictum, deinde sponsio fiebat,&dabatur ab eodem praetore actio eidem interdicto conia sentanea : sed hodie haec ipso iure obtinent, ita ut agat aliquis quamuis nec interdictum, nec actionem a praetore impetrauerit: hoc autem inquit Iullin. ideo fieri: quia solemnis ille ritus, quo veteres utebantur, non habet locum in iudiciis extraordinariis , sed tantum in ordinariis: hodie vero omnia iudicia sunt extraordinaria. . Hunc locum Coiacius sic in terpretatur, ut omnia iudicia . dicantur
749쪽
dicantur hodie extraordinaria, non quia necesse sit extraordinem agere; sed quia semper liberum est actori virum velit agere ex ordine . an extra ordinem. Sed certe hinc famina esse videtur, ut iudicia ordinaria in usu esse de
1 Nisi constet uter possideat,iure ciuili non potest actio petitoria inititui. g. 4. iure tamen canonico potest.
a Idem non porest este possest or, & in iudicio actor.
a Commodius est possidere,quam petere. d.6. . In pari causa, id est, neutro litigatorum probante, con
tra petitorem iudicatur. d. f. . coniun.Lq.CAe eden I. vlt.C. de rei vind. εθ' ι.1.C.ae probat. cum similibus.
1 Possessio per alium acquiri & retineri potest. S. . 6 Solo animo possessio retineri , non acquiri potest. et In iudiciis extraordinariis non est opus interdictis, sed perinde iudicatur, ac si actio in factum ex causa interdicti reddita fuisset .6. vis.
De poena temere litisautium. TIT. XVI.
NVnc admonendi sumus , magnam curam egisse eos, qui iura sustinebant; ne facile homines, ad litigandum procederent : quod & nobis studio est. Idque eo maxime fieri potest , quod temeritas tam agentium , quam eorum, eum quibus agitur, modo pecuniae poena , modo iurisiurandi religione , modo
750쪽
De parua temere litigantium. 7o 3
r Ecce enim omnibus , qui conueniuntur , ex constitutione nostra defertur. Nam reus non aliter luis allegationibus utitur, nisi prius iurauerit, quod putans te bona instantia uti, ad contradicendum peruenit. At aduersus iii sciantes , ex quibusdam causis dupli vel tripli J actio constituitur. veluti si damni iniuria , aut legarorum locis veneIabilibus rolictorum nomine agatur. Statim autem ab inirio pthitis,quam simpli cst actio: veluti futti manifesti, quadrupli : nec manifesti, dupli. Nam ex his &aliis quibusdam causis s siue quis neget, siue falcatur pluris , quam simpli est actio. Item actoris quoque
calumnia coercetur. Nam etiam actor pro calumnia iurare cogitur ex nostra constitutione. Utriusque etiam partis aduocati iusiurandum subeunt: quod alia nostra constitutione comprehensum est. Haec autem omnia pro ucteris calumniae actione introducta
sunt, quae in desuetudinem abiit : quia in partemdecimam litis actores mulctabat, quod nusquam factum esse inuenimus, sed pro his introductum est & praefatum iusiurandum , & ut improbus litigator &J damnum, de impensas litis inserre aduersario suo co
α Ex quibusdam iudiciis damnati ignominios
fiunt: veluti furti, vi bonorum raptorum,iniuriarum, de dolo, item tutelae, mar dati, depositi, directis, non contrat iis actionibus. Item pro socio, quae ab utraque parte directa est:& ob id quilibet ex foetis eo iudicio damnatus, ignominia notatur. Sed furti quidem aut vi bonorum raptorum,aut iniuriarum, aut de dolo,non solum damnari notantur ignominiar sed & pacti, &recte; plurimum enim interest , virum ex delicto aliquis,an ex contractu debitor sit.