장음표시 사용
181쪽
uerteret in aerem, quia opponitur ei, de se extrema,videlicet aer,di terramue sunt inter aquam, mutabuntur paliter. Nota Trebatut ς positioncm hanc. supra po
dia; ibi Quod aut m in infinitum. Tex. 3 6.
t vii Q. oo supposuerat.puta. no esse print cessum in infinitum in extremi , nequeri in ex. uersus sursum, neque versus deorsum; nunc ostendet, di deducit ad hoc absur. dum. v in uno essent infinitae contrarietate .Quo autem pacto hoc sequatur. viadendum prius quam ad textum v
Delut cut supra dicebamus) φ ex aere
fiat ignis, tunc in igne manebit siccitas, secundum quam Opponebatur aeraquς. Tunc si iteru ex ignerit aliud sui sum, sit A . ergo per aliquam contrarietat c dii
fert ignis ab A. secudum quam in ipsum
mutatur, crit ergo ignis siccus & niger, ut ante,& modo habebit terram aliam, lacundum quam opponitur A. Cum ergo ex igne fit aer, manebit ista qualitas in aere, quia non secundum illam Ops Onitur ignis ipsi. Ulterius .s iterum ex Α fit aliud, puta. B; ergo erit alia conti arietas inter ipsa, ct hic manebit in Α cum x P,fit A quia non ei opponitur, simiter n. anebit in igne ,de ex igne in aete, et untos tamqua
Ulterius sex B, fit aliud.puta C, erit
liacon Darietas,quae manebu eadem ratione in antecedentibus usque ad aerem, limperenim qualitates. per quas elementa diisciunt, di mntantur in supeciosa. sunt symbolae inferioribus, manentque in ipsis. rudimε Cum autem infinita elementa ponantum isti tur, porici multiplicare infinita contra 16nis. tia, per quae mutetur simper inferiora in supeliota. 6c haec omnia erunt symbola inferi Diiobus, aeri. s. oc igni. dc aliis; dc sicvn fit utae qualitales ionii aliae inclut. Innititur. n. haec latio hure, quod qualitas, lecundum quam unum elcmentum non opponitur alto , manet, cum in liniam mutatur.
nubium Aduei sus hane ronem insurgo, quiatio uest non vuletur concludete intentum Nam. non OPOIIst multipliciac noua coimalia
secundum noua elementa, sed sacere nouas coniugationes con traiior um eorum. dem; de ita dicam, ignis differt ab Aper nouan. contrarietatem sed quia ignis est sic. us. & niger, di dulcis. A.veio sciscus. niger, amarus Postea vero A. dc B. disse iiit quia A est siccus, niger, amarus, sed B, siccus. albus. 5c amatus oc sic nouas postea eatum qualitatum faciam e binationes, sicut oc Arist. lacu. nam sicca modo coniungit cum frigido. modiscum calido.
F espondeo.quhd hoc nihil valet nam illae qualitates t sunt finitae. l. infinitae. Si finitae, non fient combinationes infinitae pro elementis infinitis. ut supponitur. Si autem infinitae, habetur intentum ob id
A tistote. semper notiam contrarietatem sumit cum nouo elemento. ouod non
fit in elementis positis ab Aristote. quae combinationibus qualitatum constit
Quod dicium est de igne sui sum. etiadici tui de aere dc orsum, versias aquam cito a m. patinamq; ratione non est proci sius in infinitum. sed ex utraque parte ad aliqua opus est state extrema. Ad luerae explicationem modo venia- exposlibamus. Dicit, P si ignis mutat in aliud furia re M. sum .dc non in cxtremum. s aquam, Sit v.g id. ιn quod mutatur sursum Ps oportebit ergo aliam contrarieatem praeiet dictas constituere inter igne dc Ps , quia hoc distinctu in esse supponitur ab olbus aliis quatuor dictis .puta, igne . aquδ, cle.
t irra. Sit igitur talis contrarietas intre
ignem, dc Ps, B, dc M. ut igni insit B. de ipsi Ps,ir. st M Sequitur, si B merit aliis
inferioi ibus. s. aeri, aquae, di it riae. quia Ps. in ignem dc ignis in aciem. dc aer in
aquam, dc haec in terram mutari possentdc B. est illis symbolum quia per tacigms non opponitur illis. Quod si tui sus Ps, in aliud mutatur.
erit alia i Otrarietas, quae mel it inferiori
bus Ci m igitur sit in infinnu frocessi ε, oroitcbit infinita multiplicate. qui uni inerunt. At Aiis. incipit impugnate hoc, quod insit. t una illae contrarietate . Facitq; primum algum e tum. Quia talis qualitas non appatet in aere ri Rica duas quas habet: neq; ostensum est quin sit illud tamen certu esse, inquit, Pincs
182쪽
Initis. II.de Generatione, o Corru.
sent infinitae , si procederet numerus ese- se petiolibus . quam inserioribus. stramentorum in infinitum Versus extrema. ergo multiplicantur reliqua, puta,ignis, superiora , quia aer illi opponitur , cul quodcunq; aliud Δ sic ad unum par co
si autem hoc non erit neq; te sit ii, totum elementorum Omnia teducem
inatum esse. da essent, non ad infinita. Ita mihi vid tur locus iste exponendus . nam quaed prosequitur .ii conuenientia deducere, cunt Alin. ει Philon nullam apparentia quae sequuntur . si in uno multiplicantur habent. infiniis qualitates. Et secundum inconueniens est . Quod CAPUT SEX TV.M. non potcrunt elementa definiri Defini
tio enim explicat natu tam , ς p Q abitur autem aliquis dum
pric a es, at infinitae exprimi non potisunt. tes. I ex. Tettium . qu bd nullum erit generabi - . - R diebεla; quia ad generationem oportebit e pe V M de mutua elementorum mniactate tiansitum infinitorum contrari tione locutu, fuisse', unc contra Em qurtim ex omnibus enim his debet compo- pedoclem sei monem texit. piumque mul tuu et situm generati. tipliciter redarguit,quia clementa intians Quarium. Erit aliquod elementum m . mutabilia posui . . - tabuia frene abite . sit enim sunt infinita elemen- Ac primo reprehendit . quia ipsius di ta;ergo infinita media ; ergo q ultra sunt cta te pugnantia sunt , dixit enim ex una in Empein inerabilia sunt . quia oportet prius parte elementa esse immutabilia , ex docmedia infinita transire , quod fieri non alia palle esse comparabilia aequalia, potest. dicebat enim, esse aequalia, haec autem Ouintum est, quod ex aere non fieret duo repugnant . idcirco dicit Aidtote. ill nis Philop. explicat , P ex medio non quod mirabitur qu:s eos , qui di .unt ret extremum a quid distat in infinitu. elementa plura esse intransmutabilia αT amen dici pol. t ex aere non fiet 1gnis simul cum hoc aequalia ; nam si imm quid ut prius fiat aer ,debent deorsum tia tabilia lunt, comparari non possunt . ufira infinita;& sic non perueniretur ad ip- compatari possunt, non sunt immuta- sum aerem. ex quo firret igni, b riss Esi Tandem i i scit, uis domma viuimes Quo autem modo id sequatur. Odςd 'ν τὰ, missent elementum.quia omnes contrarieta- ct dilbi poli ries modos, quibus ompa di et tesunt incitent, nam luperiores su sum rari inuic possunt . Primo secundum bram covenirent ad aerem , smiliter inferiores quantitatem,ut unum sit alteri aequalem deoisum. quam itate. Altero modo sccundum poΑduerte. quhdron intendit Arist. di tentiam, & qualitat , ut quantum PQ λει cere, in omnes alloium qualualc m in- test unum , tantum possi alterum ci nocessent hoc enim non sequitu , vam non duplicitet ; aut in qualitatibus diuci laeomnes quainate, superiorum v emunt ad speciei. quae comparatio est secudum pro aerem nec ad inscrti . portionem.sicut diciture est tantum V.e exi ne regi editur ad aerem siccu album , quamum illud est calidum i nocta illa qualitas, secundum quam disteri a tantum infrigidat, quantum illud cxe- superiori tamen qualitas iuptrio iis, per iacit. Aut in qualitate umus spec cib& itinouam differt ab igne .non redit ad i cm, erit teitia comparatio, ut si dicatur . Hocru lie nec ad aerem . sed illa per quana disse est tantum . aut plus minusVe ς ixdum , Rei estiuscrt ab alio superiori. quam illud. l. calcfacere poteti quantum mimidem fit in inferioribus . illud' dualita sus cisto est. quod ex omni contra- Argumentatur contia primum modu iii,cirieta e unum x remum redit ad aerem . quem Empedocles ponebat.Si aqu/- V g. νoriebit
183쪽
2 modus mPa. rationis elemen torum
terrae contineat decem aqupergo est una communis mensura utrique , di sic inuicem mutabilia sunt. Dubitabis. Videtur enim non valere consequentiar quia cile sunt comparabiles r est enim unum maius altero: at non ob id mutabiles inuicem sunt. Hoe d bium mouet Auciroes'S. Tlio m. sed omittis responsionibus ipsorum , videtur mihi Philoponus optime respondere . Dicit enim dupliciter pol intelligi. elemetum esse alteri aequale. Uno modo secundum totalitatem , ita , ut quantum
unum occupat loci,tantum occupet alterum . Altero modo secundum qualitates potentiae, ut talum terrae,sit tantu aquae,
quia quantum continetur sub quantitate illius terrae , continetur sub quantitate aquae. Modo priori pugillus terrae no est aequalis decem aquae, ut notum est : modo vero posteriori, squalis: quia quan ta substantia & materia est sub quan . titate pugilli terrae , tanta est sub decem
Ex comparabilitate priori non colligitur mutabi litas, ut probat argumentum :at bene colligitur ex mutabilitate posteriora : non . n. niat erit possent comparari nisi aptae essent esse 5: sub aquae quantitatem terrae. Arist. ergo procedit de hac aequalitate.
Quod ostendit Philop. na de priori valde notum erat, elementa non esse aequalia nec Empedocles id dicebat: nam terrai nator est aqua , aqua in terrae solaminibus est; aer vero A ignis dignosci non possunt secundum hanc quantitatem: reliquum est .vi de posteriori intellexerit. Empedoclcs. Nota secundum philoponum, aquam esse minorem terra secundum molem suam δε non supereminere terrae . sed velut foramina ipsus terrae replere Quare sententia haec est antiqua s quam aliqui ut nouam proferunt.
Si autem non sic secundum quantum comparabilia.
Impugnat secundum modum comparationis, quo quanta comparantur, non secundum quantum , sed secundum potentiam , ut tantum potest unus pugillus
terrae in frigidare, quantum . decem aquae. Tune inquit,non est mensurare quantitatem, sed potentiam: sicut cum dicitur,tantum unum esse album Uuantum alterum
calidum : hoc veto non est esse aequale unum alteri, sed simile quod enim in quatitare est Huale.in qualitate est simile : desie unum elementum non ob id dicetur squale steti.
corpora ἀImpugnat modum tertium, dicens , quod si sc sint comparabilia. unum sit
calidum, alteium IIus, minusu ε calidum , tunc inconueniens est dicere ipsa non esse mutabilia: quia calidum plus, aut minus eiusdem sunt generas. Dices. Q. a re si unum est magis calidualtei una minuFaequitur, quod mutabiliasni Respondco. Si hoc est minus calidum , potest inieci δε fieri magis: nam calor est eiusdem speciei, si ergo peruenit ad alte.
tius calorem,mulabitui in altei v. ut si aer peruenit ad calorem ignis, utique mutabitur in ignem, ex comparatione ergo in alterativis qualitatibus colligitur etiam ipsorum mutabilitas mutua.
Sed neque augumentatio utique erit. Tex. 38.
S E C v N D o argumeratur cotra Empedoclem, quia aufert velam aurmenta. tione quae non porconsisteresne mutationem, elementorum, sed erit solum riuxta positionem di additionem conuerso enim substantiae non est . nisi existenis te alterali ne qualitatum , que non potest existere .nisi mutabilia sint elementa, at Empedocl.augmentum ponebat,ut i sus carmen indicat. At re vera non est verum augmet uni,sed additio, uerum Emmaugmentum non in sola appositione ab extrinseco consistit .sed in mutatione etia.dc conuersione in auctum, quod fit me.
dia alteratione, ut dictum est in libro primo. X x Multo Rei ieiῆ a
184쪽
In Lib. II. e cenerarisne, se coram.
esitraΕm ira Fmpedocl. qui in doctrina sua no poredocia. terat reddet e rationem gene ationis nais tu talis. i. quε nature curvi fit. no arte, aut
casu. nam generatio talis . aut temper ita est, aut plerunq; v t ex homine nascitur homo ,ex vite vitis, ex frumento frumentum, raroq; deficit. At apud Empedoclem nulla huius ra. . tio redditur, non enim aliud de genera i tione dicit, nec alia ponit causam. quam elementorum mixtionem, de coniuncti l ne . ai i er harc Do est ratio huius generationi , n i si ponatur forma. cuius natura est simile AEducere. l. semper. l. freque ero
os TENDtT, qt dixerat. non sola mixtionem esse re talem, sedc 5 sistere in tali ae tali miscibilium ratione, dc proportione. tione ut si talis sit proportio . sit os si vero alia. caro. I aliud quid. non fit igitur
ex coniunctione elementorum utcumqI.
ut dicebat Empedocles, nisi tali. l. tali
conueniat ratione, di proportione inter se. Huius autem proportionis causa nosunt elementa ipsa alia , ergo ponerida erat causa in quo iam deficit quatio non ergo cognouit, non solam mixtionem esse rem, sed di rationem ipsam. praeterea caulam huius rationi 1 ignorauit.
At vero neque amicitia neque lis. Tex. qI.
Ex CL vni T responsionem. Posset 'axeiu Κε quis pro Emped. dicere, P posuit illius solutio fi rationis, di proportionis causam nempe ni is ax luem & amicitiam. Hoc rei Rit Aristo. quia lis. 3c amicitia non sunt causae suffcientes solum. n. in ducunt congregationem, de si gregatione elementoria, sed no proportione illa,quq est substantia: Sc forma ipsius mix i,unde mixtio est a fortuna, potet q esse a lite 5e sati . DK. olor tu , quia quumodocunq;elementa veniant. mixtio est; at res non est, nisi in ratione dc tali proportione veniant, quod non est a sortuna, sed a causa determinata.
Et hine in doctrina Arist facit E soluit Nota.
dubiu de generatione secundu naturam, non. n. sic tes est talis ob mixtione solam
sed ob forma ipsam . quae natura est euiusque rei, simileq ; sibi producit. de qua nihil dicit Empedocles , sed solum laudat
mixtionem, cum tamen ipsa sorma b ne se habeat, sitque optimum in rci
Quamuis elementa fi gregat non lis.
Redarguit dicta i mpedocli . qui dice- . artubat lite legi egasse elementa, dc mundum quorpu- fecisse: dicebatq; mundum csse Deum, si gna uidi militer elemenia esse Deos priores naudano Deo: quod si ita est, quomodo lis se- amici parauitὶ potius enim amicitiae tribuere oportebat, ut mundum faceret , de Deos separaret, ouam liti, quae mala est. Ita mihi videtur locus iste expo- ,
Amplius autem de motu. rex. qa.
Quint 2 Qv i v T b arguit Emped quod leui- arg. eo ter de motu tractauerit, quo mur dus est' factus: nam litem. Ac amicitiam causas rς mouentes posuit. sed quis motus i siet hu, ius, quis illius in particulari non cocuit S tamen dibuit definire, aut ,monstrare. l. supponere. l. aliquo modo probaret quod non fecit contentus in communi diu niuei sali rem dixisse.
Amplius autem, quonia . videntur. Tex. 63-
SEx To arguit Empedoclem. ex cu ius doctrina sequitur, quod amicitia sit magis contra naturam . qu m lis qd a, ε. reta, surdissimum est. Sequela manifestata supposia motus diuisone: est enim motus naturali,,utcu tetra deoisum, di quodq, in probrium fertur locus, est etia motus violetus, ut cum terra sursum de quodq contra locum proprium sertur ι isti aute
185쪽
In rerum natura. alter etiam sit. e it, Fit igitur argumentum. Quis motus horum est sub amicitia . Probat quod violentus: nam motus, qui est contrarius errae, cum mouetur superius, stilicet motus deorsem a1 Iimilatur segregationi quia videtur seiungi ab omnibus alj se cum vero ascendat. similat ut congregationi,quia cuali is te copulat: ogo iis, quae segregat, est magis causa motus naturalis, de sic magis secudum naturam, ob id prior erit, quam
Septimδ aliam superaddit reprehensone: quia sequitur, quod nullus est mo-i tus, nec quies, nisi ubi est lis. de amicitia, di haec tantum iant causae motus, quod inconueniens est. vi probat intextu sequenti,
Amplius autem ρο apparent quod
litem fleamicitia OITENDI T alia esse causam mo- non eae tus praetet luem. & amicitiam ex dictis.
- 4,' Empia iis: lis en m solum separauit elerioo. r. menta . dc suit huius causa motus , at unumquodque postea in suum locum se- contulit, cuius motus non fuit causa lis: imo ipse dicit . quod a sortuna elementa in hunci illum locum se contulerunt, dc aliquando ubi est terra, fuit acr. Oporintuit ergo huius motus primam causam seeundo ponere. yroba. ' Praeterea diccbat, et mundus similiter se habet. i. in circulo ii mille modo enim
mundus ex chammodo chaos ex mundo: huius autem motus similis non reddit causam: lis enim, di amicitia non omnis motus e ausae sunt: danda ergo erat uniuei salis causa. dc talis esset prunum principio,
1nconveniens autem est, O si ani
OCTA vo reprehendit Emped e. . clem ex abusu elementorum: omnia enim ex ipsis componebat. etiam ipsam animam: quod reiicit Arist. nam si ala est elementum, non habebit alias passiones,
nisi illius elementi, quod est . si autemia o clementis, non habebit visi passio.
nes corporeas ; at animae passiotici. xi esse musicui P. recordari, obliuisci, non sunt passiones tales; non ergo est ex elementis composita. At quia hoc de animae passio. nibus discutoe non erat loci praesentis,
sed ad alium sipectat librum; ob id se ad euremittit, di nos Deo fauente. ibi late
CAPUT SEPTIMUM De elementis autem ex quibus. X. 66. Hucusque duo Λ ritae elementis tra De et
didit: alterum est ipsorum principia metis indi numerus alter u ipsorum muta generatio, de transmutatio, nunc tertio de tionem ipsis in ordine ad mixtionem, di mixtum ci citi nempe qualiter ad mixtionem veniant de quae in mixto sint. Procedit autem assignando differentia Differen inter suam semetiam, di opinionem Em- tia. in s edoclis qui eadem quatuor elem et a piniat, sicut dc ipse sic autem procedit. Ponit etiam dubia contra sentcntia sitam. dc co-tra Empedoclem alternatis vicibus,dc p stea soluit contra seposita dubia, restista opinione Enipcd vi falla. Ac primo constituit unum principium
pro suam ei sementia tali: Pquiu unq; di- cluoddacunt elementa ista, ex quibus corpora cis--ien pol untur in aboe aliquid commune. Lili A Mcti matellam, coguntur fateri. esse mulcemutabilia dc econtra, qui dicunt em m- uicem mutabilia, etiam sat eri di beti natet iam haberc communem. Vt notum cst. lncipit autem contra Empedoclem di. sputare, hic enim et cmcnta in transmuta Aii reo.
bilia potuit. ac integra manere In re ipla ita in in
composita. Ex quo equitur, quod caria Pe i. nes. Offa, oc resi qua homogenea non poLsunt eme, quia si ex elemcnti, constant diaueisis inter se ae manentibus. quomodores et i ii larist qualibet estini eius pars debet esse eiusdem rationis, di den Omlnationis cum toto, quod illo modo csse non potest. Nota lueram. Dicit enim, squicunq ero aut elemeta. quae nec inuice generanti ne in lite nec ex unoquoq; la. no extrahunt ex mi
to, nisi sicut lapides es pariete,lapidea. n.
186쪽
In Lib. I I. de generatisne,ct corru'
astu erat in pariete. 6c in qua parte unus alius non erat sic enim ponc bat in mixto elementa Empedocles. Τ Ηi tales non pollunt dicere quomodo fiat os ex illis.i. non possunt dicere, ciuomodo aliquod mixtum iit similare,dc nomogcneum, ut
Ha bet autem, quod dicitur ubita
tionem. Ain Ari. Contra propriam sententiam se eo isso. eotia uertit, licitq; quod positis elementis mu-otopria tabit bus; adhuc est dissicutias de eodem , ς te a puta, quomodo fiat os dccaro ex illa a naquod ex aqua fiat aer facilὶ potest intelligi, quia eis est communis materia at Sexipiis fiat vinum ab omnibus distinctum .hoe videtur dissicile , quia non videtur , quid eis sit commune,puta elementis, dc
Alteram Potest etiam esse sensus alius . ut dicat polixio b esse difficile etiam . quod dictum est de olse& carne apud sententiam propriam naquis modus erit generationis ex ipsis 3 noenim est, sicut cum unum elementum fit
Circa quod dubium ponit sententiam MI .' Empedoclis:hie enim hunc modum ni x.
ca hoc tionis ponebat.quod elementa diuidebanrR tur in paruas partes , dc simul coniunctae faciebant mixtum manentes in suis inteisi is substantiis , sicut ex lapidus dc lato μus fiunt parietes: unde mixtio apud Empedoclem non erat, nisi quidam compositio,vt patet.
contingit autem non ex qualibet parte. Tex. 7.
Urie Monu M istum redarguit, quia sequismiadus tur unum inconueniens , quod ex quali me bei parte mixti non possent quainor ele menta extrahi. dc sic non qualibet pars mixti esset mixta Sequela ostenditur: a a sicut ex qualibet parte parietis non possunt extrahi lapides di lateres; quia i quo loco erant isti,non erant illi. sic profecto fiet in mixto , quod eodem modo ex et mentis componitur. ..cu,' Nota litera. Dicit . t ex qualibet parten4 literae no extrahcrent ignis, di aqua,& reliqua: sed esset, sicut si esset cera , ex cuius maparte fieret una figura,ex altera parte alia . Statim impugnat per idem exempla , quia sicut ex qualibet parite ceri utraque potest fieri figura, sic ex mixti parte qualibet educi pollunt quatuor elemeta: quod superius explicatum est.
Similiter autem O facientibus. X. 48.
Po s Tinv A M dissicultate.quae ex modo mixtionis posito ab Empedole, sequi- 'tur,exposuit; nunc dissicultatem , ctu reperit proprio modo sequitur ponit. Dissicultas in thia est: si ex igne de aqua fit aliud. l illa ma. Arimnent l. non . Si manent erit mixtio compositeo,ut dicebat Empedocles: si vero nomanent s sola illorum maletia restabit inmixto,cum cori upatur si autem hoc ita
erit generatio, si aliquid ex illis fit; dc non mixt:o:qubd si aliud non fit. manebit sola materiaec x unius enim corruptione Vi' idetur aliud non posse fieri,quam . l. alterius generatio .l sola manere materia, qteste non potest: ergo non erit mixtio.
2ququid igitur quonia est,ut magis.
Soluit dubium explicatq; modii, quo fiat mixtio, seu quomodo elemeia ad mlx ecillo. tionem veniant. Explicat primo duplici- Dupliciter aliquid dici calidum Au frigidum , seu ter alia aliud ex his. Uno modo simpliciter actu , xt quod totaliter est calidum, habetq; IO- nigid. tam latitudinem qualitatis: de quod lic est calidum, habet si igiditatem latum in potentia: dc e contra. quod sic est frigidum, habet tantum calorem ita potentia: ideq; est de ali is contrariis. Altero modo aliud dicitur calidum, quia caloi em habet, sed nosum muni. sed in aliquo gradu : di hoc tale secum compatitur aliquam frigiditatem ita,ut sic calidum de stigidum: limilis ter de si igido,quod erit sic calidum, ideq;
de aliis contrariis. Hoc supposito, dicit, sic manere con- Mod iatraria in mixto, non quide prorsus actu, Hionis
non prori is potentia , sed testacta in suis secunda excellentiis , dc ad medium redacta id sic Ai a soluitur dubium e nam non sola materia manet, nec similiter integra manent, sed quo ad
187쪽
quo ad qualitates suas refractas simul cuipsorum materiis c in hoc mixtio est. Addit autem.quod potest magi d. munus una qualitas manere in ense l. remissa, ct secudum hoc unum mixtum potest atro esse calidius .aut frigdius duplo. l.tris plo l .alia proportione. qua pol una quastas.quaecunque sit .aliam excedere, di superare. quod non esset, si omius aequales essent.
Erant autem mixta alia ex contrari s.
que est .sed dicitur hinc medium,quodcunque est intra extremae.quod multas modispot Est cotii 3ere,ut notum est, de sic multa fiunt media, Se mixta.qu ae in mediis hisce consistunt. Quo autem modo unum contrarium patiatur, satis declarauimus in quaestione de reactione.
Omnia autem mixta corpora. X. 49 Nune dubium soluit iterum, simul etia
quod contra F mpedoclciri dixera r, dicit. mixta fiunt, & Gotrarii, elementis; et elementa fiunt & educuntur ex mixto. Ex elementis quidem constant mixta, novi sola ipsorum materia maneat sic
nim sola effet generario .sed p ridicto modo,ut refractae maneant qualitates,sicque mixtio sit de non sola geneiatio. Similiter ex mixto elementa sunt , non tanquam ex sola mixta materia.sed tanquam ex eo. in quo ipsae continentur potentia , dc
traria. Posset.quis dicere Quomodo calidum potest fieri timui frigidum. & remitti, Sitig dum simul fieti calidum. idem de sieco,oc humidoind hoc respondet, quod ut
dictuni est capite de actione, unum contrarium est potentia alterum. i. habens unum contrarium est in potentia ad alterum .in se prouenit, ut inu ce possint ag
te, S pati, di sic se mutant ; cum aequalia
non iunt. Maius enim minus in se conuertit . at cum aequalia lun , gunt quidem .dc patiuntur mu ut .sed non se inuicem m tantsed ad mimum v cniunt r& sic elemen
ta in mixto te mutuo mutant . ut comi a
rietas ad medium veniat,& sic fiunt ossia ro,ci homogenea. Tale autem medium non est ullum extrentum . sed cxtia tempciata, nec consistit in indiui:ibili .i non solum est mediu , quod distat ae luat ter ab extremis, hoc enim messi ui est mathematicu, via
Molum . quo elementa ad mixtum quae la
conia Calant, explicuit .nunc qui in mixto mixto sent .expli at,dicitq; in mix sinx. tis perfectis,qus prope medium. i.terram fiunt,omnia quatuor inesse clemeta. Hoc
dupliciter probat, primo, disturi edo per omnia, secundo ex signo quodam . Primo igitur terra inest, quia cum otilia fiunt in loco terrae , ibiq; maxime tes tu otra abiudet,quia proprius locus ipsiur est , meta te prosecto ipsa inerit in mixto, est enim elementum aptum messe, Sc copia eius est. A qua etiam inest . propter duo, imo quia in num debet esse aliquo termino . Esie a termi abite,dc aliquam figuram iecipere, P ' P
at aqua inter omnia est maximὸ terminabilis, .aliorum terminatiua , ut dicit Philop.nam aer in se magis terminabilis e st. tamen alia corpora dura non ita terminabilia tacit,sicut aqua. Alterum eis. quia aqua non poterit inmixto consistere .nisi per humida aqueia, quod melius cum terra est commiscibile , 'quod petet ex his,quae exsiccantur extra acto i apore. statim in pa.tcs dii soluuntur. Non tamen putes ex hoc a quod teria Notiti
non habet continuitatem habet naque, sed in m lx o non terminatur nisi latione aquae, ut palet. cum enim ictram ad esse quam figuram trahete uolumus,uO.. a
rem .sed aquam inlundimus. Probat deaei e . de igne, ista enim in- Esse aetegrediunἰur mixtum tanquam contra i ta de innem illis duobus, quia ge elato cx coni. ari
est. Sensus est .im mixtra lunt contrar a r
nacta,& retusa,cum ergo si ' t aqua A terra,oportet, ut sint et am at a duo contraria ignis N aer .ur retariti ut alia. At quia et cmera a. Ac at conti asta, suis. vid ur
188쪽
In Lib. II. ce generarione uescire .
se σ3 L. videtur ponere contrarietatem in substa. tiis: subiungit esse con: ratia . prout substantia potest substantiae contrariari: hoc autem est non secundum substatiae rone. sed secudu qualitates is sol u,ac pallione s.
Testificari autem videtur ex nutrimento. Tex. IO.
Ssev MDo idem signo ostendit: unu- quodque enim simili nutrimento nutriatur, nam qualis est viventi, substantia. aiale nutrimentum est: at nummentum est multa P.m lxtu ex elementiS: ergo ex multis elementis constamu . Minorem ostendit,quia si aliquod nurii ne tum esset simplex: maximὸ esset platarum :at id no eniquod colligitur ex eo. quod 1 Migam. tati quam terra non silisciat sola.
Quoniam autem est nutrimentum quidem materi
inter elementa ignem maxime nutrivite docet: dc rationem subdit: via quod nutritur,est forma in materia comprehe-sa: fit enitu augmentum, dc nutritio seci dum formam, nutrimentum autem sucincedit,ut materia: ignis maxime similatur formae ob id maxime nutrire dicit utras Itarrulatur autem formε. quia habet ratione termini, di ad terminum tendit, i ad locu continentem reliqua elementa. at forma, ut terminus quidam est. Nota autem , t non est vera nutritio ignis,sed impropria: propria. n. v Aletibus conuenit, ut superius est ostensum. Cocludit igitur . quod mixta ex omniabus elementis constituta sunt, si non formaliter, saltem virtualiter admixtionem conuenien ubus, ut diximus lib. i.
QVAESTIO X l. An detur mixtum ad pondus AEquale.
Explicandus est sensus qoriis, ut mois iis est. Scias duplicem posse conside. i ii aequalitate in qualitatabas hisce,
Quae mixtum componunt. Altera estae qualitas graduum inter se.ut sit talus ca- tas ι qmlor, quanta frigiditat. similiter siccitas,& litatii u
humiditas: de tali, dicitur aequalitas pon- le' idem s. Altera est aequalitas proportionis, ut sit talis concentus, di temperi eo ipsa i u, vi sit conueniens sormae tali mim; oc ipsius ope iatio itibus, licet Qualitato intularior siuit in gladu aequale,r talis dicitur
aequalitas iustus s. quia per eam torma habet de eonsequitur opciationes sibi coac- mentes, de debitas. Duplieti Iuxta hane duplicem qualitatum,& ele term ea mentorum aequalitatem potest mnum duplex considerati: alterum, quod pri rem sortiatur aequalitatem, quod dicitur mino. quo ad pondus' alterum, quod consequatur poste liorem, quod dici ius aequale ad iustitiam. De quo Nunc ergo in praesenti dubitamus: in ea q- tale mixtum ad pondus sit pol Iibile.
Sunt autem argumenta, quibua ipsam
csse probati potest. Primus es: Ubi datur maius de minus,
datur aequalerat datur mixtum, cuius cain
lor excedit frigiditatem, & maior est: stam liter datur, cuius calor minor es, ut pati t, ergo dabitur mixtu, cuius calor aequalis uigiditati est, similiter de aliis et go dabitur mixtum ad pondus. Secundo. Ubi est unum coriatiorum, est aliud. vi dicitur I Ccxli. tex 44.dcla εli. tex. ia. at est mixtum in aequale inpondete, ergo dabitur etia oppositum, quod est mixtum aequale ad pondus. Praeterea tertio. Si no posset esset mixtum ad pondus esset ex eo. quia qualit tes contrariae non possunt esse squales in uno subiecto, at possunt esse tecundum duas medietates, quibus completur tota latitudo unius. ut calor ut quatuor simul cum frigiditate ut quatuor non ergo re pugnat esse mixtum ad pondus. Quarto. Non est transitus de extremo ad extremum eiusdem rationis, nisi per medium, at in xlum ex manus calido p test peruenire ad magis calidum, quam frigidum. ergo nccessario transibit per aequale ea lidum, Ac sia dabitur auxium ad pondus Piaici ea quinto. Si mensuratum est, im eluia debet esse at mesura Dium mixtorum inaequalium podere in ipsum equa-
189쪽
le nam per ipsum reliqua mensurantur. si ergo ista inaequalia sunt, profecto erit
ipsum aequale. c. Meu. i Preterea sexto. Si no est mixtum hoc, unum contrarium alteri dominaretur,ipsumque excederet, dc sic sacile. dc citodita lueretur mixtum: quod falsum apparet.
.artu. Tadem septimo. Datur aequalia quoad qualitates ipsas ni otiuas. puta grauitatem, & leuitatem, ut iit aliquid tantum graue quantum leve; ergo dabitur mixtum Etiam aequale quo ad alterati uas: eadem enim uidetur ratio, Probatur antecedeus,de oleo, ligno, di aliis quae super aquas posita partem intra aquam. Par. tem extra habent: quod uidetur indi care, csse aequalis leuitatis, & grauitatis. Haec sunt argumenta in hac dissicultate.
ΡJη ' Quatuor existunt & Philosophorii. de R ' Medicoris circa hoc sinis Prima est Gale. ni lib. i. coplex.cap. 9. di liba cap. . qui non sistum existi inat dari mixtu in aequale adponitus, sed tunc putat esse in sua optima dispositione: unde animal per-
lilli uiam habere putat temperie,cum' qualitatem hanc sortitum est.
Ratio. Argumen a ipsius unum est, stabo- Galeni. num. Temperies optima est in actu hominis, ut etiam fatetur Aristotὐ2.de anima cap. de odore. qui hominem in hoc sensu animalia cuncta xecedere dicit , sed talis temperies cst in ponderis aequalitate ergo illa est optima complexio. Minor probatur, quia si in actu aliqua excederet qualitas, non pollet sentire omnes qualitates omnium obiectorum . non enim sentit nisi excedentes qualitates in Oil obiectis ut si tango aliquid sentio ibi umquod magis excedit quod si tactus non haberet .aequalitatem, utique non sentiret excellus, imo plantae, ει ossa ob id non sentiunt, sicut dicit Aristo t. cap. de tactu, quia hanc aequalitatem nona. iuri habent. Auine e . Secunda sentcntia est Avicennae . sen.
8.dc aliorum Atabum , qui mixtum ad
te dicit Avicenna.quod in hoc credenduest magis Phisico,quam Medico. Rationes Auer . hinc inde collectae sunt
Priinacst.in mixtione non potest es R ite . se aequalitas ad podus ergo nec in mixto Consequentia est terra; antecedes probatur ,quia si qualitates essent plures. nulla ageret in aliam quia a proportione a quali non est actio. nec pallio. Hane rationem habet. ι.Metheo com. D.
Altera est quae habetur. i. colliget rapi iis, te ultimo, quia in singulus mixtis sicut unica e forma, ita debet esse unica qualitas dominans, quae est uelut sorma, resi- quae ut materia subiectae: si enim multaeessciat aequales,non pollet mixtum unitatem per se habere. Tettia ratio est. I. Cceli cOm.7. quia si LRatio. elemcntis aequalitas inesset, mixtum ecset aequaliter leve de graue hoc aute est impollibile quia ubicunque poneretur, quiescerct,cum non sit malor ratio, qua- ire potius hoc.l. illo motu moveret. Haec est sententia horum Arabum. Tertia sententia est quorunda Medi, corum, inter quos uidetur esse Hugo Se
stinguunt quatuor in animali coplexio- plexio nes. Prima est,quam uocant innatam,naturalem, S prima, di haec est illa dispositio proxima, secundum quam fuit introducta sormam mixti subitantialis, de hac dicunt esse non posse aequalem ad pondus,imo secundum hanc animal est magis frigiduin quam calidum.
Altera cst quam influxam uocant.Sci adto enim, praetcr qualitates illas naturales
quibus forma consistit in materia tanquam proximis dispositionibus, sunt partos animalis aliquae calciacientes alias, ut cor, sunt etiam infrigidantes,ut cere ibrum, aliasque pastiones inducentes, di temperies secundum has qualitates, dicitur in fluxa secundum illa in dicunt, animal magis est. calidum, ochumidum, quam frigidum. Tertia Est composita ex innata de in- fluxa nam qualitates influxa coniunguntur cum naturalibus, di temperiem totalem faciunt, de secundum istam dicunt esse aequale ad pondus: imo tunc est opumu temperamcntu,cu innata complexio
190쪽
In Lib. I I. de Generatione,ct corrup. .. ia
seducitur ad equalitatem poderis ab influxa. talemq, in tactu esse dicu nt: di perhoe defendunt Galenum. Quarta complexio est totalis puta,aggregatio qualitatum , quae est in omnibus partibus animalis simul: & hae di. t este equalem ad pondus.i .in toto animali tantii est caloris quatit frigiditatis, di aliorum similiter contrariori , qua uisno i singulio partibus smiliteriquibusdaenim inest calor magis, quibusda frigus.
sente h- Quarta sententia est nominal tu Mar- ia Har- siiij.q.i 3. Alberti Saxo. o. II. & aliorum. Hi enim distinguut qualitates primas in motivas,quales sunt grauitas, de leuitas: N alterativas, quales sunt, quatuor alli-
. . . gnatae. Iu ta hoc distinguunt, triplicitertet intelli mic ligi posse a quale ad pondus : uno xit ut modo in omnibus qualitatibuς tam altequ te ad rati uis quam motiuis ut omnes existant PQR vβ- aequales secundo in solis alterati uis: tertio in solis motiuis.1 dictum His propositis dicut prim5, ιν esse ae-Plotum. quale ad podias in omnibus qualitatibus ax alterativis di motiuis . est impossibile.. Ratio est: via istae aequalitates duae sunt incompallibiles: si enim est aequalitas motiuarum,necessario erit inaequalitas alterativarum, &ε conuersio; quia minorii frigiditas facit maiore grauitate, quam iacit maior calor leuitatem unde ut lata sit leuitas,quata grauitas,debet esse multo plus caloris: quod patet in seno candentillimo, ubi plurimus calor minimul euitatis inducit. a. diali. Dicunt secundo, posse esse aequale in solis alterat tuis . Ratio horum est: quia existeti inaequali mixto potest adhibe tie agens aliquod intendens. l. remittes qualitates, quae intensibiles sunt; potest igitur sic ad ponderis aequalitate ira trahi. a.dim. Dicunt tertio. quod potest etiam esse aequale in solis moti uis, ob eandem rationem: quia potest applicari intendens l. remittens, Addunt tamen , quod non propterea istud tale quiescet in quocunque ponatur loco, quod est contra Auermem. dicunt enim , quod si poneretur in loco ignis descenderet, quia aqua, aer, terra uincerent, dc sacerent illud descendere, praesertim quia ignis in tota sua sphaera non resisteret lianiliter si esset
in supcriori parte aeris, descederet quia
solus ignis tunc resisteret, non aer per totam suam sphaeram, eodein modo si in terra esset, ascenderet similiter per aquam. at si ess ei in confinio duorum, scilicet aeris N aquae quiesceret,quia ita caequales estent utriusque resistentiae. t icunt quarto , quod quamuis esset q. d as. aequale in alteratiuis , csset adlibe corruptibile, di ab exti inscco, ut notum cst, de etiam ab intrinseco . Ratio est . quia quamuis qualitates alterativae sint aequales in gradu . non ob id essent aequales in potentia , nam calor eiusdem gradus eum frigiditate activior est ipsa: Ob id existente aequalitate in gradu , in existeret inaequalitas in potentiis, S una al- zram uinceret . Hae sunt sententiis Philosophorum circa hanc diis culta
Pro explicatione huius difficultatis sit i. d.
primum iundamentum; Qualitates cle- qualita. mentoru in mixtione conuenientes no tes He- sunt sufficiens causa cuiusque formae mixti, sed ultra eas opus est aliqua alia sufficiens uirtute productilia , qualis cst uirtus se- eaula Giminis in animalibus, ct plantis ex semi- mς mixti. mine productisu. uirtus. Solis. l astris acibis quae citra semen generantur,l.influuetia aliqua in aliis mixti sic cεloria uirtus. Non enim qualitates Irae Hemeiates talis sunt naturae, ut sormas molio perscctio- possint attingere:qua uis no nexo, Posse aliquam saltum formam mixti dc ipsoruelcmentorum attingege, ut diximus superius probabiliter. Hinc sequitur, quod qua uis respc tu Qualita- clementoruin sint uirtutes productili di similiter dispositi:tamen respcctu formarum mixtorum potius habent ratiO- sunt di. nem dispositionis di uiateriae, quam vir- si ositi tutis produci tuae. ne . Ex his sequuntur aliqua notanda duo hi ex parte uirtutis,duo ex parte qualitatu dis; harum. Primum sequitur quod cum uir sitione ibius productiva sit causa induces forma, in ea potest esse, ut existente aliquantum diu cita qualitatum temperie in diuersisuta
mater ijs, producatur eadem specie mix- quo m5ti sorma , quia est eadem specie uirtus productiva unde fit quod forma te nis linducatur in materia non eodem modo disposita quantum ad has qualitates, sicut alicia inquaui inducitur etiam