Laurenti Quarteri ... de meliorationibus disquisitio

21쪽

ao De meliorationibus ageretur, Primus Martinus Cremonensis , qui Jus civile Bononiae interpretabatur Sae. Culo xii. Panzimi. de clar. IV. inter . lib. a. cv. i4., Gravinia de Ort. et Pring mSS. jur. civ. CGP. 3 3. , hunc iuris rigorem temperamento aliquo inflexit statuendo, meliorantem sive bona fide fretum, sive mala inquinatum, licet retentionis beneficio carere debeat, si rem melioratam non amplius possideat, tamen vel actioue in factum, vel utili negotiorum gestorum, indemnitatem suam conSequi posse, et necessarias, UtileS ve impensas, quas secerit, intra limites permanentis utilitatis a rei domino repetere Ascura. IOC. Fup. Cit. , quae doctrina et Pragmaticis sero omnibus Jurisconsultis deinceps arrigit. Vid. Vinn. loc. cit , Huber. PraeleCt. ad Instit. tit. de ren clivis. g. 3o. , Ηci

22쪽

C A P. V.

De Marito. i. Hactenus de possessoribus si vh bonae, si

ve malae fidei , qui in rem alienam impenderunt: sequuntur ii, qui rem alienam laturam revocabili dominio possident , quorum in censu maritum, fiduciarium haeredem, et emphyleutam numerari dixi . a. Quae pecunia marito datur , ut eius Ope gravissima matrimonii Onera suStineat, gene rati dotis nomine indigitatur . AZO in sunt m. ad rtibn Cod de jur uot. n. i. , Barbos. in rubri j. solui. matrim. Part. 3. n. a. sPOlit. de cisti quaEst. l. n. 7. Qilum autem vel numerata pecunia, aut res aestimatae in ejus vicem, vel fundi inaestimati ita marito tradi possint, ut super illis plenam adquirat

Proprietatem cum Onere restituendi solutomatrimonio non res acceptas, sed earum valO-

rem et pretium L plerumque i o. f. U. do

juridot., l. quoties f., l. Cum dotem l o. d. eod. , Rot. Rom. in Romana, seu Ferentina divis. super execut. mi judiC. i a. Mart. i 736 f. m. Cor. Stadion. , et in Narnisn. seu Interamnen. Fideicomm. quoad remi. s. Mart. i 93. 3. 6. cor. cis Gardolui, in hisce vero civiis tantummodo nancisca tur dominium solvis matrimonio revocabile

23쪽

De meliorationibus princ. Instit. tit. qum. alien. licet eis ,

Casia , hinc primi generis res landum dotalem improprium, alterius autem proprium landum dotalem constituere dicuntur. i)

1ὶ An maritus vere sit dominus fundi dotalis ina stimati certant Interpretes nostri ob apertam repugnantiam L dotis fructum z. g. 3. J. de jur. dot. , I. dotale praedium I 3. g. e. j. de fund. dotal. , princ. Inst. tit. quibus alienare licet θc., i. si praedium 23. Od. de jur. dot., quae dotalis studi dominium marito addicunt, et t. denique a. g. 5. mde minor. , l. in eum I 6.j de relig. et 3umpi. Jun. l. fructus z. 3. Ia. F. sol. matrim. , l. Filium 4. Τ. decollat. , quae illud uxori tribuunt. Rem solide more

suo composuit doctiss. Aulisius ad tit. F. solui. in trivi. , et Post euIn Cl. Cyrillus ad Inst. tit. quib. alien. licet. vel non; DOCtores ceteri hanc iuris controversiam ita Solvunt ex l. in rebiis 3o. Cod. . Jur. dot., ut fundi dotalis civile dominium marito concedant , naturale uxori relinquant. V. Heinec . elem. jur. civ. Sec. οι d. iΠStit. 3. 336. Ποα alio Sensu .

. De lando dotali improprio hic minime

loquor , quandoquidem si illum maritus melioravit, rem pleno jure suam meliorem fecit, adeoque nulla de molioramentis controversia

dum vero dotalem, quCm proprium vocant, qta ad attinet, utique soluto matrimo uio de mulioramontis quaestio incidere poteSt, nu Inu

24쪽

recipiendo , ex aliena iactura compe uilium capiant. Hinc iuris regulae rece Plae. . NecesSariae impensae a marito in regdotales factae, quae ordinariae Con Servationis modum excedant, quaeque fructuum quaerendorum causSam non respiciant l. quod

dicitur i f., l. ultim. F de impens. in resdot. DCt., ipso iure dotem minuunt, non ut standi pars dotalis esse desinat, et mariti pleno iure fiat l. si is 36. f. ult. β. de jur. dot., cui non opponenda l. quoci dicitur s. princ. 1f. de impens. in rect dot. Iact. , sed ut quocumque Casu POSSit maritus , vel ejus haeros, impensas ipsas deducere, et retentionis beneficio uti, licet fundi utilitas casu inter-ce Pta fuerit. a)

sa Generali iuris principio , res Casu perempta, domino suo per i isse dicitur l. pignus 9. Cod. de pignerat. action. hinC maritus utpote dominus fundi dotalis, meliorationum Omnium periculum Sentire deberet, prout in haerede fiduciaris , et em- Phyleuta contingere, infra auimadvertam. Verum quum publice intersit, dotes mulieribus conservari. L l. F. Solui. matrim. , Romanis Legumlatoribus placuit, modis omnibus maritum allicere ad eas impensas subeundas, quae dotem servare POS- sint, quin fortuitae amissionis periculum illum a proposito dimoveret.

s. Utiles impensas maritu A repet re ii ,-

25쪽

a De meliorationibus

test, ut tamen quid minus attendi debeat ititur melioratum, et expensum , si de insticis Praediis agatur, quae Plantando, vel Serem do meliorata suerint , prout de PosSessore bonae fidei singulari iudicio convento supra animadverti Cap. IV. f. a. , ipsarum verisIneliorationum valor . si de urbanis praediis sermo sit, quae aedificatione Creverint. AS.

a) Discrimen hoc inter rustica, et urbana praedia

ex eo oriri dicunt, quod in rusticis praediis melioramentorum valor excedat plerumque impensarum summam liberalitate naturae, et beneficio soli , quod solut o matrimonio debet integrum cum suis accessionibus ad mulierem reverti, quum COntra in urbanis non alia meliora meum Cadere PDS-

sint , quam quae ab hominis industria integre proveniant , ut advertit Rota Romana in 'iuginaten.

ctio , quam Doctores serA Omne8 admittunt pro me-- 1iorantibus illis, qui rem dominii iure possidebaut , minime ad possessorem bonae fidei transserenda est, cui illud tantum, quod minus sit inter melioratum et expensum singulaxi judicio concedi solet, quoties de utilibus impensis reficiendis

currat quaestio, ea ratione, quam affert Cl. Guadagnius Inst. Iur. civit. tit. de rer. diris. g. I 8 . noι. 4.

6. o Pro voluptuariis demum impensis,

26쪽

cap. V. a sc inquit Ulpianus I. 9.ss. de impens in resdoc DCt. se nisi parata sit mulier pati mari ritum tollentem, exactionem patitur. Nam is si vult habere mulier, reddere ea quae impensa sunt debet marito, aut si non v ult, is pati debet tollentem , si modo recipiantis separationem. Ceterum si non recipiant, o relinquendae Sunt: ita enim permittendum is est marito auferre ornatum quem posuit, si

se futurum est eius quod abstulit is ; numquam enim malitiis est indulgendum, ut ait Celsus

l. in fundo 3 8. E. de rei vindic. Haec amtem adeo vera Sunt, ut Si mulier passura sit maritum voluptuaria melioramenta tollentem, is eorum pretium repetere non Possit ex Aristonis sententia, licet voluntate mulieris facta fuerint, ut docet idem Ulpianus I. in Coluptuariis ii. pr. J. de impens. in resciol. DCt., et Justi uianus I. uniC. veri. quod si voluptuariae Cossi de rei uxor. action. . Circa fructus a marito Perceptos, an ii compensari debeant cum impensis, prout in possessore bonae fidei procedere dixi Cap. IV. f. 7. . distinguenda Sunt tempora constantis vel soluti matrimonii, itemque fructus rei dotalis, et fructus melioramentorum. 8. Fructus omnes quos maritus percipit constante matrimonio , si vh e re dotali proveniunt , Sive a meliora mentis in ea factis, ipsius pluuo iure fiunt, uec umquam in com-

27쪽

a 6 De meliorationibus

pensationem veniunt. Non enim aequitas bona fide parta, sed gravissima matrimonii One-Ta ab eo subeunda, Ouines dotis fructus marito tribuunt, quos perderet si cum melim

fructus rei dotalis a fructibus meliorationum: illos enim absque dubio maritus, vel ejus haeres , Cum impensis Compensare tenetur, qudΠ-doquidem plane resolutus est titulus, quo Suos facere possit: de his vero non omnino Conveniunt Doctores nostri . Aut enim agitur domeliorainentis neceSSariis, quae ipso iure ut supra firmavi dotem minuunt, et tunc quum eorum occasione dotalis fundi retentio mari to , vel ejus haeredi non denegetur, merito concludunt omnes, ipsorum fructus neque marito, neque ejus haeredi iure imputari, nullique proinde compensationi locum esse. Vid. Rot. Florentin in Liburnen. nullit. tenui.

io . Aut de utilibus tantum melioramentis res est, et in diversa abeunt iuris nostri L O-Ctoius. Alii etenim, inter quos Prau ceteris

28쪽

Cogmas Farsetius Index Florentinus decisio

ne paullo ante cita ai, aut madvertentes, Justinianum I. unic. g. s ci de rei uxori action. retentionis beneficium pro utilibus impensis dotis favore Sustulisse, atque adeo maritum , vel ejus haeredes Soluto matra monio cuicumque creditori mei h pecuniario pares esse , cui i uro Canonum creditae pecuniae us rae denegantur, nisi tria illa concurrant notissima requisita , de quibus Castrensis iu

IOCO, non solum rei dotalis, sed et meliorationum fructus in sortem crediti imputari hoc casu Statuerunt, sed inco judicio invita plane Themide. i s. Et revera numquam mihi arrisit metho. dus illa, qua pars una iuris civilis ita cum iure canonico conjungitur, ut Pars altera pla-nh spernatur, quandoquidem ex hac minus legitima consociatione non aequitas, sed i juria plerumque exoriri solet , prout alio Pro

dest. lib. 44. tit. 3. 3. 3. Sustulit quidem

Justinianus dotis favore retentionis beneficium pro utilibus impensis , sed marito ejusve haeredi vel mandati , vel negotiorum AEStorum actionem servavit, in quibus citra Castrensis requisita, eX sola iudicii bonae fidei natura iure civili veniunt usurae l. Si υσω la. S. v.

29쪽

1 8 De meliorationibus iss mand , t. at quin i 9. 3. 4. f. de negot' est. , I. et in contraria 37. F de usum ,

. l. Cod. mandat. , l. ob ne tium i8. d. de neROt. ge8t. Jam vero Solam retentionis prohibitionem iure civili sancitam captare , Ceterisque spretis . Canonici iuris cen suram da inno mariti sussicere , apertam SaPit

iniquitatein , docente Celso , lucivile esse nisi tota lego perspecta, una aliqua particula ejus proposita iudicare, vel respoudere L inciυile

ia. His accedit notissima aequitas L curabit. s. Cod. de action. e t. et venae quam severiores etiam iuris Canonici Interpretes admittunt, quaeque frustra contradicente Florentino Judico huic casui apprime congruit. Trangit etenim in mulierem soluto matrimonio, non inficior, tum rei dotalis, tum me liorationum dominium, quod erat penes Vi-Tum , sed transit cum suo Onero, prout ad-

amussim in emptore contingit, qui licet rei frugiferae sibi traditae dominium adquirat ,

tenetur talnen pretii non soluti usuras praestare, quas non mora, non Castrensia requisita , sed perceptorum fructuum ratio generavit, adeoque in iure verior mihi seinpervisa est contraria sententia, quae et utilium meliorationum fructus, soluto licet matrimonio , mgrito vel ejus haeredibus addicit, quamque tenuit AngeL cie impens. et meliorat.

30쪽

. I 3. Vidimns mariti iura: ad remedia quod attinet, quibus ea exerceat. illud iam notavi, quod si de necessariis melioramentis agatur, retentionis beneficio uti potest, non aliter auquilibet alius qui rem alienam meliorem secit, donec plenam satisfactionem consequutus suerit ; si vero Dos tota soluta sit non habita rati ne impensarum, ex aequissima Marcelli semientia docet Ulpianus i. quod dicitur 3 . f. a. is de impens. in res dot.DCt., Maritum ni que haeredem condicere posse quod, pro im Pensis necessariis compensari solet. Vid. An-MI. de Impens. et meliorat. a t. 8. II. 4.i . Si vero do Milibus tantum meliorati nibus quaestio sit, cessat omnino iure novo. , ut animadverti, doIalis landi retentio, sed vel mandati vel ne tiorum gestorum contraria actio marito, ejusve haeredi servatur, PrΟ- ut vel mulieris voluntate, vel ea igaOrantores dotalis utiliter aucta suerit, statuente Justiniano citata l. unio. f., υe . Ssd nec Ob imρensas. d. cis rei uxori actiυμ i is. Merh voluptuaria deniquo melior menta tQllere quidem: potest m ritus , vel eius haeres eo modo quem innui g. ante quam dotalem fundum restituat, sed restitu'tione peracita, nulla vel ablatione vol saltem inutione praemissa, actionem ei dm