장음표시 사용
551쪽
idere metur tamen satis cere si potest, aliter exconamuhiratur,secundum Cai.secunda secundae. q. lxix.ar. i. & praesertim quando sub disiunctione ponitur sicut in .stc. uiciana. Si autetia fieret talis excommunicatio per modum statuti, quod semper respectu futuri sit,tunc ligaret occultum delinquet Iem, ut dicit gl. in clei. de here. Ex hoc habes, quod quando Praelatus praecipit super occultis omnino . non tenetur quis A pondere,quia in noc non est suus iude supra,excommuaricatio. . vi Haec a consestare bene sunt poderanda ne pro excommunicato habeat,qui non reuelaui in casu, quo non
ii Religiosi,& si non teneantur sequi apices iuris in iudiciis, si- rcuire in electionibus,ut patet per suas constitutiones, maxime in ordine praedicatorum,tenentur tamen seruare ea,quq sunt de essentia iuris,ut quod non procedant sine accusator uel infamia,& huiusmodi,ac sine testibus: haec enim praetermitti non possunt,cum sint de essentia iudicii,sine quibus iudicium esset iniquum.inde Arch.no.ua. par. G.is.c.XV.Infra, iudex. .Xmui. ra Religiosus de crimine uehementer prcsumptus,& ueritatem nolens recognoscere, potest poni ad quaestiones, idest tormenta,quia quamuis secundum iura ciuilia liber homo ad torturam poni non debeat,sed serui tantummodo,ut. si dei quaesti. per totum,tamen quia facies peccatum est seruus pect ti,ut dicitur Io.viii. ideo talis ut seruus,poni potest ad quet, Biones,ut.vi. q. i c. illi.Et potest arrestari,seu detineri,ut dicit Benedictus. xii. in statuto ad minores,nullo tamen modo esta quaestionibus inchoandum,de re. ivr.c. cum in contempla- Itione,quia siue praelatus,siue alius de eius mandato,uina im ferens clerico parato corrigi,& obedire uolenti, excommuni satus est, te sen. exc. c. uniuersitatis,& hoc tenent Host. S M.& si statim hoc fieret,nulla pi aesumptione praecedente , esset appellandi locus,per. c. non sblent. ii.q. vi. Quςstiones autem huiusmodi circa clericos, lebent esse moderatae, propter perii culum excommunicationis, & propter hoc , quod iudicium pessimum est,quod ex suspitione,uel extorta consessione fit ut in .c.si sacerdotibus. xv.q.v1.st de quaest.l. servus : quia albi qui conteiam Galiqui potius mentiri uolunt,quam pati.i3 Enormia crimina in religioso dicuntur omnia mortalia,arii
552쪽
In .d c. illi,& pro quolibet test potest quilibet religiosus arctari ad custodiam,si expedit correctioni,non autem ad poena, sed pro his quae exprimuntur in statutis sui ordinis, uel eis aequiparantur arbitrio discretorum. Non est tamen de facili
clericus incarcerandus,quia excommunicatus est, qui iniuriose clericiun detinet,per.c.nuper,de sen.eX. nec propter imcarcerationem quis essicitur infamis,nisi quando iuste carceri mancipatur. supra,infamia. . ix. Nam de carcere,& cathenis
quis quandoque ad dignitatem egreditur, ut de Ioseph legi
I Nquisitor hereticae prauitatis debet attingere. H. annum, in cle. dolentes, de here.& constituuntur inquisitores per generales,& prouinciales,ac ministros or. praedicatorum , di minorum,secundum gl. ibi,quibus a sede apostolica est commissum,& mortuo summo pontifice,a quo habent authoritatem,& a quo dicuntnr instituti,non expirat eorum auth Iitas .c. ne aliquid,de here. lib.Vi.dc sunt delegati papae,& non ordinarit,ut in.c.ut ossicii, te here. h.vi. Et possunt remoueri per eos,per quos instituuntur,ex priuilegio,& ex rationabili causa,& non libera: ut dicitur in directorio inquisitorum, &in literis papae,& sunt perpetui,nisi instituantur ad benepI citum sessis,ut in.Qgratiose, de rescrip. ct posiunt instituere sibi uicarios,unum uel plures,per. d. xl.& non est necesse diactos uicarios habere. H.annos,sed sussicit quod habeant. xxx ut declarat Cle.vii .in breui directo magistro Paulo Buttigellae,quod incipit,Cum sicut:& quod uidi,& scripsi.
Inquisitor non potest se intromittere de incantationibus, sortilegiis,quaestionibus,usurarum,nisi inquantum sapiunt manifeste heresim .ut in. c. accusatus,de here. li.Vi.& ibi. gl. Et haec sunt quae sapiunt manifeste heresina,videlicet. Circa aras idolorum emittere nefarias praeces,offerre sacrificia, daemones consulere,& eorum responsa suscipere. Vi. q. u.c. hi qui, uel associant sibi propter sortes exercendas hereticos,uel pretdicta faciunt cum corpore,uel sanguine Christi, uel in sortibus,ut possint habere responsa puerum rebaptirant, uel his similia, ut ibi dicit ei. Item adorantes aliquam creaturam tan quam Deum, uel exhibentes reuerentiam daemonibus, uel uocantes eos sanctos,uel inuocantes eos ad aliquod eis
553쪽
INQUISITOR. 26simpossibile,ut ad futura contingentia stiendum,uel abutentes aliquo sacramento,& huiusmodi sapiunt manifeste here .Et sic intellige. l.gi.& oui diceret usuram non esse peccatum,uel fornicationem,& huiusmodi, te his potest inquisitor uidere: mo sibi mandatu in cle.unica, te usu. ut contra eos procedat.
3 Ad inquisitores no pertinet cognoscere an aliquid sapiat maniseste heresim,quia iurisditio est sibi attributa conditione
existent Ut no.Rl.in. d.c.accusatus. Si tame cereum est, quod
sapit heresim,sed dubitatur an sit manifesta, potest recipere probationes an sit manifesta,& ut intelligit glo. esse manifestam,idest notoriam,quod celari nequit ulla tergiversatione, ex part de uerb.sgnis . 4 Inquisitores non possunt quonaodolibet abuti portatione armorum,nec habere nisi ossiciales necessiniossin esci dolentes, te here nec de crimine heresis procedere contra episcopos,nisi in literis eorum fiat mentio specialis, quod possint rin.c.inquisitores,de here.in.Vi.nec procedere praedicatorum inquisitores,contra fratres minores,nec econtra , aliter sunt excornmunicati per extrauag. Pauli. H. Excommunicatio. V.
Nunc aute possunt procedere modo declarato per Cldivi. indictis Ilieris,Cu sicut.Vbi sic dicitur. Tibi,nec non Oibus, &singulis aliis inquisitoribus dictae hereticae prauitatis ex ordine si atrum praedicatorum maxime Lombardiae, per Universam Italiam constitutis,& deputatis,ac constituendis, &deputandis, eorumque uicariis in uirtute sanctae obedientiet S in remissionem peccatorum uestrorum districte praee piendo mandamus, quatenus omnibus, & singulis etiam carinellitarum, & aIiorum ordinumendicatium religiosis, uel non mendicantibus,de huiusmodi peste disiamatis,aut aliter suspectis,pr cipueque tales errores in suis sermonibus uerbis,seu praedicationibus disseminantibus, per censuram
ecclesiasticam appellatione postposita super huiusmodi, ac qualibet alia heresi s lentium imponatis , & postquam per
Uos , siue uicarios uestros,aut uestrum, uel eorundem uicariorum aliquos,siue aliquem prcsidentem monasteriorum,
conuentuum, & aliorum locorum ubi heresis huiusmodi Uel errores disseminati serent, aut inhibi propinquorum praemoniti fuerint,nisi tales insta mensem a die admonitio-
554쪽
scopus inquisitoli fed papa praecipit eis,in uirtute obedientiae ne revelent. Cessante tanaen periculo, debent nomina publicari,scilicet accusatoris,& testium. Et quando procedit per uiam inquisitionis,excommunicati, particeps, uel locii criminis,admittuntur ad testimonium contra hereticos, receptatores, & huiusinodi, si ex circunstantiis uerum dicere praesumantur.c. in fide,in.Vi. eo. Secus quando procedet etur irer uiam accusationis,uel exceptionis, quia tales non adnutiuntur,secundum Io m. ibi.Vnde melius est per inquilitionem procedere si potest. 3 Religiosi etiam sacerdotes,qui in seculo ossicium tabellionatuS exercuerunt possunt etiam exercere in Ossicio inquisitio tnis,per. c. ut officium,li.VLeo. Et potest inquisitor accipere
duas personas loco unius notari j, quando non adest, ubi sura, qui subscribant se, dicendo , Acceptauit nos pro sussicientibus.s In facto heresis potest iudex procedere ad inqtulmonem, etiam infamia non praecedente , sed stissicit quod habeat unum uel duos testes,uel aliquod in litium bene probatu, Mia ex suo mero ossicio procedit, ct imponitur sibi quod procedat percle. multorum,dehere.Et quia semper P ocedit contra crimina periculosa de aliorum subuersione, ideo Don est necesse,quod praecedat infamia. In hoc enim fallit xegula secundum doct.& Barba consi hora.dc etiam Feli. in. exco Hunumcamus,li. i.ubi ait.Eo ipsis quod quis discedita communi conuersatione fidelium,circa cultum diuinum, potest contra ipsum absque alia infamia inquiri de heresi, ut si circa diuina, ut audire missam, uel alia sacramenta est ualde negligens. In litium enim est heresis occultae. O Quando proceditur in generali inquisitione, & ita quod nec explicite est nominata persona, & fiunt aliquae depolitiones de aliqua perina speciali , & crimine speciali, ut communiter in inquisitione heresis fit, necesse est ante temtentiam, uel torturam , uel ante omnem inquisitionem , specialem , repetere eosdem testes inquirendo specialiter ω itra talem reum depositum,& de illo crimine speciali,secundum Pa. in.c. ad petitionem, de accu. in primo no . Ang. deare. in trac. suo de malefici s dicit, quod prudens iudex debet primo recipere testes iuper delicto,& reo in speciali. M- i
555쪽
cundo citare reum,& examinare ipsum. Tertio si negat asducere testes coram eo. Sed hoc non est necessarium in inquisitione heresis, ut dictum est, inanio consuetudo est in oppositum,ut testes liberius deponant,& est in morem fidei luec consuetudo, ideo seruanda , ne alu retardentur a denuntiatione. I Statuta locorum,per quae ossicium inquisitionis directe,uia indirecte impediretur,uel quomodolibet retardaretur, ipso iure non ualent,& rectores locorum illorum percensuram possunt cogi ut reuocent,uel moderentur,ne impediant dictam inquisitionem.c. statutum, te here.li.vi. a Inquisitor potest uocare brachium seculare contra hereticos per censuram n. s.c.ut ossicium,& statutum de duabus dietis,in. Q Honnulli,de rescri.non impedit inquisitionis ossicium,in. l.c.statutum. Potest etiam secundum Io. an.procedere contra hereticum in sua diocssi repertum,licet alibi comisserit crimen:& contra personas qua unque non solum de sua dioc si,sed etiam alienigenas,& sorenses, si ibi delinquunt,etiam si essent exempti,ut sunt religiosi: quia iste reatus excludit omnem dignitatem,ut in.d.c. ut ossicium, &.c. ut commissi,eo.lib.vi.ubi habetur,quod etiam possunt procedere contra eos,qui recesserunt de sita prouincia,& potest trahere testes de una diocesi ad aliam, per. Jc.ut ossicium infra tamen terminos suae iurisditionis. Si tamen fratres aliqui essent priuilegiati, ut sunt privilicatores & minores prepriuilegium Sixti. iiii. di forte aliqui alij, non posset contra eos procedere,sed ipsi a suis praelatis essent corrigendi. t3 Praticam quam tenere debet inquisitor,cum primum ad locum suae inquisitionis uenerit tel in citando reos, uel recilliendo depositiones , accusationes , formando proceseus , etc . Uide ample in directorio Inquisitionis , & in Summa Tab . ibi. a . . . Usque ad . xxvii. inclusiue, rete omnia breuitatis causa praet Omitto, quia huiusimo ini ad consessoresar non spectant. 4 Inouisitor ex suo ossicio potest procedere contra suspectos
de neresi,contra credentes,receptatore,dessensores, autores,
eorum, impedietes ossicium suum directhuel indirecte, uel retardantes,per. l. Qui ossicium, & .c.excommuiticamus, de hereti.& per literas Alexan.ii.& Vrbani.iiii. quae incipitit, Prae
556쪽
cunctis, contra blasphemantes, quando sic blasphemando dicunt aliquod hereticum,ut deum partialem, impotetem, de huiusmodi,& si in talibus uolui perseuerare pertinaciter, sunt seculari curiae tradendi tanquam im poenitentes. Si autem hoc mente non tenent,sed saepe prorumpunt in huius modi uerba, sunt iudicandi ut uehementer suspecti. De his inflasse habetur in dicto directorio. Potest etiam procedere contra Clixistianos transeuntes ad iudaeos,uel saracenos,cotra infideles, qui Ba purati retrocedunt,& cotra eorum sautores etc. siue uni Christiani, siue non, ut in .c.contra Christianos,de here.li. vi.& per extram. Nicolai. iiii. quae incipit, Turbato corde,& Tho.secunda secundae. q. X.ar.Vili. as Siludari, uel infideles delinquant circa contemptum fidei uostrae,uel impediant inquisitionis officium , aut committant aliquid in contumeliam,vel contemptum saluatoris,ut uituperando ecclesias,altaria,paramenta,sacramenta, & huiusmodi,per inquisitorem possunt puniri, secundum Io. deces.in quodam consilio ad inquisitores, quia ipsi inquisitori commissa est defensio fidei,ut in. d. c.ut ossicium. Praetereas non possent sequeretur quod infideles essent melioris coinditionis quam Claristiani,quod dicendum non est.Idem tenet Direc.ii. parte.c.xlvi.& licet ipsi non possint dici heretici, tamen quia peccant in materia inquisitori subiecta, propter hoc contra eos procedere potest inquisitor . De hoc extant Iiterae cle. iii. Greg.x.& sic fuit conclusum Bononiae per doc. Ad hoc Pa. in. c. postulasti,de iudae. Nam iudeus ratione delicti,potest fieri de soro ecclesiae, .d.c.pastoralis. 6 Inquisitor potest compellere testes ad iurandum de ueritate dicenda eidem in causa fidei, & eos pluries examinare,in. d. cui ossicium,& potest in fauorem fidei admittere excomis
municatos, participes, cios criminis , periuros, infames, criminosos,seruos contra dominos,hereticum contra hereisticum,credentes,sautores,receptatores eorum, uxorem, fi-hOs,familiares, de here.Cin sulet,li.vi. non autem capitales inimicos, M.tn. c.accusatus. . licet eo.in.Vi.& praedictos non admittit pro,sed contra,in. d.c.flij,eo. li.Vi.ar. in. l. c.in fidei, di in gi. quia tales no admittit,nisi ut in iure exprimitur.37 Inquisior potest torquere,uel aliter punire testes,quos ma
nifeste deprehendit in causa fidei esse fusos, & eum qui con-
557쪽
i r . IN ISITORI tra insonteni falso, & scienter, medio iuramento imposuit
. crimen heresis,quia hoc est de iure communi, licet nihil de hoc habeatur in priuilesiis induisitorum , uel in canone de hereticis,hoc tamen feri potest, ut declarat Pati. de liasa. incle. i. de here. super uer. Aut tormentiS exponere etc.
is Quamuis inquisitor possit aliqueim de iuris subtilitate danare per duos testes non singulares, secundum quod dici,
tur in Direc.ili. parte. q. lxxi. non tamen debet facere de aequitate,quia in criminalibus probationes debent esse luce clariores. C. de Proba I. ult.
19 Inquisitor secundum declarationem Io an .incle. sepe contingit, te uer. sig potest procedere sine libello, ine contest tione litis,tempore seriarum inductarum in fruorem hominum,amplitando dilationes,abbreviando lites, repellendo frustratorias exceptiones, refrenando appellationes, iurgia partium,multitudihem testium,dando stinui terminum adponendum ,& articulandum,primo ct secundo. , ad produ-Kendum omnia acta , & munimenta causae, interrogando partes ubii suadet aequitas, non citando peremptorie ad sententiam,quam proseri stans,uel sedens,& non facta conclusione. Citare tamen tenetur,& recipere petitione in scriptis,
uel uerbo tenus tunc scribendam in actis, & sic in processii te substantialibus dii nitti non debet aliquid, sed summarie idest breuiter fieri Aliae autem solentiaitates omitti possitnt
dummodo iura alterius non igilantur contra naturale requi talem. Vnde ius commune seruanduin est, ad quod omnes
tenetur, te consti.c. i.& hoc est procedere sum marie, simplicite de plano, sine strepitu,etc. sto Inquisitoi cum di csano possitnt interpretari statuta aedita contra hereticos, ut patet in literis Inno. iiii. inimo solus inquisito ut in literis Alex. iiii. quae incipiunt, Praecunctis.
Potest absoluere hereticos ab excommunicatione,ut in. s.c..ut ossicium,non tamen reperitur quod possit disipensare super irregularitate si is currissent,quo ad sacros ordines, glo. s.in .c. nos consuetudinem. d. xit..Potest dispensare cum poenitentibus traditis carceri perpetuo, & in aliis poenitentiis iniunctis,ut in .c. ut c0mmissi, te here. h. Vi. potest procedere contra tales poenitentiatos si non adimplent,si fugiunt e car cer tanquam contra impoenitenteside here.c. excommuni
558쪽
Imus,el.i1.Potest dare poenitentias pecuniarias, pro susteretatione ossicii sui, ut patet per direc & Io. de cal.Potest dare
indulgentias plures ut patet ex priuilegiis Pontificii, & ipse habet plenariam indulgentiam, ut patet ex literis Inno. iiii etiam si in dicto ossicio moritur. Alia quae potest inquisito 'vide in direc. Haec enim pauca rosui quasi quoddam siminarium. Qui plura uoluerit scire, directorium uideat inquisitorum. Υ INSENS IBILITAS. Nsensibilitas secundum Cai supra,peccatum est,quod com
mittitur quando sine rationabili Causa, quis intantum abis
horret , & fugit delectationes sensibiles, quod propter hoc
non uult comedere,non uult se uestire ut decet, subtrahit debitum coniugale rucori, & aIta necessaria ad propriam uitam,uel debita proximo negligit:& timc est mortale peccatum,qua uis in paucis hoc peccatum reperiatur. Qui uero secundum uirtutem temperantiae ab huiusmodi abstinent,insensibiles non dicuntur.Tho.secunda secundae q.cxlii.
Ii IN STIRPES. INstirpes, uel in capita succedere , quod sit, uide auten. de there.ab intes .col.is. Haec enim paru consessori prosunti INTENTIO.ΙNtentio bona non sussicit ad bon opus ut cu quis furatur
I i ut det pauperibus,quia intentio bona est,opus aute mali, Tho.ii. sen. a. xxxviii. a.V. Sed bona uoluntas sussicit ad bo -inum opus,quia bona uoluntas habet intentionern,& bonu obiectum,sed tamen uoluntas sine opere, quando adest facultas operandi, non sufficit ad meritum,nec uere est uolutas,sed ueleitas . Si non adsit facultas , susscit ad meritum essentiale, quod totum a uoluntate in ranam charitate est, non autem ad praemium accidentale, secundum Tho. pri-
tas,& intentio,iussicit ad malum,etiam sine opere.
x Emis sequens actum uoluntatis si est intentus , addit ad
bonitatem,uel malitiam eius,ut ebrietas sequens Potatione inni,si autem non est intentus,nec praecogitatus,ti sequitur de necessitate naturae,aut in pluribus,etiam addit,si autem ut in paucioribus,& per accidens,non addit.Non enim da
t udinum de re aliqua , secundum illud quod est per ac
559쪽
cidens. Tho. prima secudae. q.xna. v. sed secundu illud quod est per se,uel ut in pluribus,quia quasi determinata sunt. 3 Tribus modis opera humana possunt cum intentione applicari alteri,uel quando duo sunt in charitate, unus pro alio opera sua:quia sic se habent sicut membra unius corporis, quorum unum pro alio satisfacit, uel quando praelatus etiarion existens in charitate applicat Opera bona suorum sui ditorum existentium in gratia, aliis in gratia existentibusriel per modum indulgentiar,ut supra,indulgentia. . ix. '4 Omnis operatio procedens ab intentione humana deliberata,si est ordinata, di facta ab existenti in gratia,est merito. xia,alias non est meritoria licet sit bona:ex Tho. prima secudae. o. xviii.a.Viii. ut sunt opera uirtutum moralium,& huiusmodi .Est tamen aliqua operatio,quae non semper est memtoria,uel demeritoria,ut morale opus fustum ab eo, qui sisne gratia est,est enim bonum jed non meritorium.
INTERDICTUM.r INterdictum est censura ecclesiastica.c. quineti,deue se.&non debet inferri nisi monitione pramissa.c.reprehensibili de appel.Debet tamen in scriptis fieri cum expressione causis rationabilis.c. medicinalis, eo.li.H. Non suspenditur persequentem appellationem. ad haec, de appel. Qiusti etiam
irregularitatem per celebrationem, sicut excommunicatio. C.is cui, te sen.exc.li.Vi. Huius quoque absolutio fit mediante iuramento de parendo, etc.ci uenerabili, de sen. ex. Ligat etiam iniustum,dummodo non sit nullum.xLq.iu.c.sententia.Impedit insuper electionem active, & passive.c. cum di- Iectus,de consue.Debet a superioribus etiam obseruari.cicuab ecclesiarum,de ossi. or.Durante sententia interdicti, nullus potest testari.Q apostolicae, de exce. Quando superior uult relaxare sententiam interdicti,debet uocare partes, de appel. li. vi. Romane. . Debet autem.etiam si uult pronum clare esse nullam. Omnis interdictus, est suspensus , & non econtra, secundum Ioan. te cal.in tracide interdictoo cum rinterdicto extra diuina potest participari, nisi participatio esset simpliciter interdicta.cepiscoporum,de priui. lib.vi.Ite interdictum potest ferri in personam, & locum.c.fi. de sen. exciti vi quod episcopus non incurrit,nisi specifice exprima.
t . quia periculos bde se exco.hb.vi. di si est generale,
560쪽
non potest ad cautelam relaxari.c. praesenti, te se exco. l. vi. secus de excommunicatione, & suspensione c. prieterea et ii. te appella.
Episcopus potest interdictum suum suspendere,sicut & tolleremt dicit Pa. in.c.ad haec .de appel.& appellatio facta post talem suspensionem tene ar.c. praeterea, de appel. quamuis Io. de lig. uideatur oppositum tenere, tamen dicimus quod ista suspensio intelligitur remotio interdicti cum concutione, & sic bene potest fieri, sicut & de excommunicatione,ceos, te sen.ex.li. vi.Item si seratur interdictum ad tempus,
utputa donec satisfecerit,sacta satis fictione cessat intercumisne alia absolutione,quod no est in excommunicatione secundum m. .c. non est nobis, te spon.& Inno .cum bonae, de eta.& ques.Est etiam tex. cum glo.in cle.i. de deci.
4 Interdictum ecclesiasticum de quo nunc est sermo,in quaedam prohibitio quado in aliqua terra,vel ecclesia,uel personis,interdicitur administratio faciamentorum, uel diuino- ιxum ossiciorum celebratio,seu executio aliquorum spirituatium,secundum Inno. ita quod interdicere aliquem lociunnihil aliud est secundum eundem, quam interdicere homines habitantes ibi,a certis sacramentis ibi accipiendis, & a sepultura,& quod clerici ibi publice celerare, & sacramenta Conserre no possint,in. d.c. non nobis,& quando prohibentur omnia spiritualia, tunc dicitur strictum, quando uero quaedam tantiam, licitur largit, te quibus insta dicemus.s Interdictum est triplex,ut codligitur ex doc.uidelice locale, personale,& locale,ct personale simul,ut in.c.si sententia, de sen .ex. lib.H.ut quando interdicitur ciuitas,prouincia,& huiusinodi licitur locale. Personale uero quando populus, clerus,collegium,& huiusnodi interdicitur.Aliquando est locate,& petu nate simul,ut 'uando & locus,& personae sunt interdictae. Et quodlibet istorum est duplex, uidelicet,generale,& particulare,ut distinguit Pis& bene. Generale quando interdicitur prouincia,tota ciuitas,uel huiusmodi: Particulare uero,quando interdicitur,de multis ecclesiis una,vel pauca uel aliquae,cicum in partibus, te uer. Q.& ibi Pa. Et nota quod generale interdictum,non potest pro debito pecuniario poni,per constitutionem Bonifa.sine spesiali licentia Pa-P. insta is x ij. Similiter interdictum personale est duplex,