장음표시 사용
641쪽
2ς Qui iurauit tenere aliquod secretum , debet intelligi de
honesto, non alteri nocivo,secundu Panor.in. ego , eo.demente ψO.α6 Actus gestus contra iuramentum, si dependet ex mera uoluntate iurantis tenet,ut si iuraui non uendere libru meum, si uendo, tenet iste actus, secundum Inno. m. c. dilectus, de lPraeben. licet uendendo sit periuriis . Si uero actus iurantis non mere dependet a uoluntate iurantis, sed a lege, interdi- , citur in fauorem 1psius iurantis, & non tenet, secundum gi. m. c. licet,eo.ti. li. Q. quia actus sine iuramento ipso iure erat nullus,obstante legis prohibitione. Idem Quado actus pro- L hibetur propter utilitate publicam,in.c.intellecto. de tui . tur. aτ Qui iurauit dare alteri. C.aureos,quia promissit eidem dare' tot facios frumenti,si stangatur fides iuranti, non tenebitur ad hoc iuramentum, quia iste obligationes se inuicem 1 espiciunt,secundu Pa.in. peruenit,el.h. de iur.tur. & in hoc sensu intelligitur illud,srangenti fidem,fides frangatur eidem .sLPro socio. l.si chnuenerit. Si uero promissiones non respiciati se mulcem,sed simpliciter sint factae, secus est,ut si iurasti dare petro equum tuum simpliciter , di ille promissit tibi non .Propter hoc dare unum bouem, si non dat bovem, nihilominus teneris dare equum : quia iste promissiones, no sunt conditionales,neque se inuicem respiciunt,& sic intelligitur. Ecmoli. xxiii. quaest.j. 23 Successores iurantis,non oblizatur ex illo niramento,etiam
si iurasset pro se,& suis successoribus , quia licet quis possit
.corporaliter haeredem obligare,non tamen spiritualiter, nec tenetur filius sequi uoluntate patris in spiritualibus, ut in.' L de despon. impub. ideo haeres ex iuramento desuncti nunquam fit periurus,insta. . xxxiiij.2s mi iurauit non contrauenire uenditioni alicui, & inuenit se deceptum ultra dimidium, potest petere absolutionem a iuramento,& post agere contra emptorem, S sic poterit audiri , secundum Pa.in. cum causa. 3o Iuramentum sustum contra aliud iuramentum,no obligat,ia. sicut ex literis,de spon.& Pa.ibi. Actus autem gestus tenet eo. ti. quo dictum est. supra. .XXVj. isa Clericus quidam iuit ad studium cum licentia sui episcopi,
di pro studio contraxit debita .cum iuramento non receden
642쪽
dj, aonec satis secerit: hoc interim and it episcopus omnibus clericis, ut infra certam diem ueniant ad eum sub poena excommunicationis latae sententiq. Non tenetur iste clericus redire ante solutionem,secundum Pa. in. Quenientes,de iuritur. quia ex quo cum episcopi licentia fuit in studio , S pro necelsitate studi; cotraxit debitum, uidetur consequenter se obligasse cum licentia episcopi,quia uno concesso, coceduntur omnia sine quibus illud effemini habere non potest, deos dele.c. praeterea : secus autem si luisset sine licentia,uel se. cisset debita non pro causa studij, sed pro alia. 3 Quando quis dicit in ueritat uel per fidem meam,uel deus scit ii mentior,si non adest intentio iurandi,non sunt hcc iuramenta,quia Deus non adducitur testis explicitae, uel implicitae. Si autem esset intentio iurandi,uel per ueritatem intelligeret Deum,uel fidem theologica uirtutem,esset iuramentu. Similiter dicendo per crucem, per deu, uel intendens iurare diceret in coscientia,uel tangeret pectus, uel scripturam,esset
iuramentum,nec est necessarium exprimere uerbum. cor.
Pan in . c. si Christus,eo. ti. & per omne scriptum intelligitur euangelium in iuramento,per communem consuetudinem. In iuramentis quae dantur secundum formam iuris, non s phisticae iurandum est. 33 Inducens aliquem ad iurandum, quem scit salse iuraturum, uel probabiliter dubitat extra iudicium,secundum Tho. iii. sen .d XXiX.ar. ult. qt. Ii. ad.ii. mortaliter agit, secus in iudicio, quia in iudicio iuramentuni non tantum exigitur propter iudicem, sed & propter alios, nec potest iudex remittere iuramentum,quod secundum ordinem iuris est exhibendum. Concor. Pa. in. .clericus, de cohabi. cle. Si tamen aliquis es set dispositus ad false iurandum, & ego exigerem iuramen. tum ab eo causa rationabili, non peccarem mortaliter, quia
non induco ad false iurandii, sed ad iurandum. Et quia iste actus potest bene,& male fieri, ideo si salse iurat, sibi imputetur,sicut accipiens ad usuram ex rationabili causi, nis praue agit. Et hoc tenet Sil. uer. iuramentum.ii. ix. & Ange. uer. iuramentum .iii. g.Yi.& licet Car. in cle. unica, te tui .iur. dicat
quod talis uincit homicidam, intelligitur tamen de inducente, uel disponente non paratum ad periurandum, non autede eo qui utitur eius iuramento in rationabili causae Possu-
643쪽
nius enim uti ob necessitatem peccato alterius, non autem ad hoc inducere. 34 Quando aliqua uniuersitas,uel collegium iurameto se oblis gavit,illis mortuis, successores tale iuramentum no seruantes,non sunt periuri,secundum Tho. secunda secundae. quae. xcviij. quia obligatio iuramenti est personalis, ideo ex parte iurantis non transgreditur personam : secus ex parte illius cui iuratur,quia si mrasti obedientiam praelato,etiani iurastissiccessoribus in eodem ossicio: quod tamen fallit in liberio, ut in. c. longinquitate.xij. quaest. ii. qui nouo patrono inta
annum tenetur pro sessionem facere,supra. .xxviii.
3s si multitudo iurauit absolute, & in omnem euentum sacere aliquid,ut seruare sestum. S. Bernardi,onanes tenentur de illa multitudine. Si uero non absolute, sed sub aliqua condition non tenetur quis,nisi extante conditione, . de codi .apo. Querum. Vnde si alij,uel maior pars non seruat, ali) dicuturabsoluti. Quando uero pauci seruant, recurrendum esset ad intentionem iurantium. Quod si de intentione eorsi nesciri potest utius est non contrauenire. Si uero non est clarum, quod sit iuramentum absolutum, uel conditionatum, tune uel iuramentum spectat ad commodum tantum iurantium, S sic non seruante maiori,uel media parte,alii non tenentur seruare iuxta benignam interpretationem, si hoc vergit in damnum seruantium , & in lucrum non seruantium. Cum uero seruantes nullum damnum incurrunt, non est tutum contrauenire. Quando uero aliorum concernit commodu, sibi inuicem remittere non possunt, nec alijs non seruatibus
non seruare sine licentia, si limpliciter iurauerunt: & si hocst dubium, limittant incertum,& seruando certum teneant, secundum Veruer.& Ar.fio. Et si ista non obseruatio aliquorum,talem reddit casum,quod si a principio adfuisset,no iurassent,non tenentur seruare, & hoc sit pro regula communi , secundum multos doc. quia iuramentum interpretanduest secundum mentem iurantis, non enim ad plus obligat,
36 Socrates qui iurauit seruare statuta placentina, his sublatis
per communitatem,non tenetur amplius illa seruare, secundum Ioan an. in . c. i. de his quae ii .a naa.per. . Si uero iurauit
seruare e que continentur in statutis, nulla facta mentione
644쪽
de ipsis statutis,secus est quia etiam remoto statuto tenetur, secundum Pa. in.c dilecto,de praeben. si autem sic iurauit dicendo,luro seruare hoc,& hoc,prout continetur in statutis, tunc sublatis statutis tollitur ruramentum, quod fuit accessorium ad statuta. Idem sentit Car.m cie.1 de reg.iu. Quia materia haec dissicilis est, ut Pa.testatur, ideo uide Tab. uer. Iu
37 Qui iurauit simpliciter seruare statuta suae ciuitatis , ct non cogitauit de edendis,tenetur tantum secundum m. de editis, Propter periculum periurij: tamen potest dici,quod si intendebat etiam de edendis. tenetur,si uero non intendebat,se cus est. Si uero est dubius, uidetur non teneri, quia hoc est stricti iuris secundum Pan. tutius tamen est,quod seruet etiade nouo edita, uel superiorem adeat. t 33 Si quis iurauit simpliciter seruare statuta, & in illis sunt aliqua Illicita, non tenetur illa seruare, quia iuramentum de re turpi non obligat,ut supra diximus Male tamen secit iurando simpliciter . Multi castis particulares possent adduci, sed ex regulis,& dictis generaliter,multa pollunt solui occurrentia. De hac materia, uide etiam insea,periurium,in multis.=ἰ& praecipue. .itu.&. V.
I V s. η O Vae contra ius sunt,non ualent,per regulam,de re.iu.lib. vi. nili addatur aliquid legi, ut ualere possit. Quomodo tripliciter possit addi: Tab.ibi. . H. a Iure suo quis potest ut etiam cum damno alterius, dum tamen non habeat animum nocendi, ut in gl. in. cum etiam Multerana, de eieci&.c. nisi specialis, de autho. dc uspal. Secus autem cum malo animo utitur,uel sine utilitate sua,aut suo a um,sed tantum cum damno proximi Hoc enim sine peccaro es se non potest, cum sit contra charitatem proximi. Et quando aliquis sibi non prodest, & alteri nocet, non est audiendus.l in iando. Tde re vendita. Quid autem sit ius naturale, gentium,diuinum,uel humanum Tho. secuta secundae.quaest.lvii. & dis. prima,per totum.
IVspatronatus secundum m.& Ioan. an in rubrica, de iurepa. portat honoriscum,onerosum, & utile ius alicui coaetens in ecclesia, pro eo quod,ex diocesaria consensu per
645쪽
eum constructa, tundata, uel dotata est, uel per eum,a quo habuit. Et dicitur honorificum, quia ipse praesentat rectore, di sine eius praesentatione, institutio alicuius per quemcumque facta,ipso iure nulla est,per.c. decernimus.xvi. quaest. vi..t nisi quando patronus suisset negligens praesentando, tune elapso termino ualet institutio . Papa tamen sine praesent tione patroni,potest instituere,& legatus de latere, quando patronus esset ecclesiasticus, secus si esset secularis: tunc non posset legatus,secundum glo. in cle. per literas, te praeben. Et est casus de iure pa .et cum dilectus. a Patronus tenetur desendere ecclesiam, ne eius bona dilapidentur. xvj. q. vij. c. filiis. Vnde praesentatus tenetur reddere rationem patrono,si est ecclesiasticus,de administratione nccum & plantare,de priuile. no tamen ualde stricte, ut noti Pa. in .c. ex literis,eo.ti. sed in genere duntaxat. 3 Est etiam utile, quia ii patronus ad inopiam uenire tenetur ecclesia ex redditibus ultra necessaria remanentibus, alimen tare patronum pinguius caeteris pauperibus .c. nobis,in. f. de
4 Iuspatronatus, primo,acquiritur dando sundum pro aediscatione ecclesiae, in. d. c. nobis. Secundo,eam aedificando de episcopi licentia.c. monasterium. xvi. quaest. vii. Non enim sine episcopi licetia ecclesia feri potest. c. nemo, decon. dist. l.Uel totaliter destructam reaedificando, etiam si de eadem materia repararet,de consensu epistopi,quod perinde est, ac si de
Nouo construeret.c.consului de iudae.& primus qui aedifica Uerat,nec sundum,aut dotem dederat,amittit ius,secundum gi. m. quoniam, eo.ti. Debet tamen requiri an uelit reaedificare ipse,quia alijs praeserendus est.Tertio,ex dotione.zqui. cunque,eo. ti.& hoc ante consecrationem,quia rei sacrae nulia seruitus imponi potes .ffde ser. I. servitus,&. l. ii. Inno. &Hos .tenent,quod si etiam post consecrationem dotem a quiritur ius, quod uerius est i quia sine substantia rerum no Potest ecclesiae deseruiri,in .c.si quis obiecerit. i. q. iij. Et si det non nomine dotis, no dicetur patronus,sed benesector, me habebit ius, ut in .c. quantum,eo.ti. & hoc quando sundator No potest compelli ad dotandum eam, secundu Pa. ibidem. Quod si plures aedificarunt,uel dotarunt,uel unus dedit sundum,alter aedis auit,alter dotauit, uel plures, onmes erunt
646쪽
patroni, secundum gl.cl lxiii ta in summa. Lmita,dummodo sussicientem dotem det unus,uel plures dent, secus si modicam, & insufficientem. ς Iuspatronatus transit ad haeredes,etiam extraneos masculos,
, Emitia, qui succedunt non per capita sed per stirpς , '
in.c. i. eo. ti.cle. s. eo.ti.& cle. fi . de conces praeben. ideo filius qui repudiauit haereditatem paternam,non erit patronus, se cundum Fed.consi. iii. sed ad haeredes transibit,si plures sint. o Iuspatronatus non potest diuidi,secundum Pa. in .d c.i .cum sit ius incorporale,possunt tame patroni conuenire,ut unus una uice psentet,alius alia,ut in dicta cle.fi. uel unus in una . ecclesia,alius in alia, quando plures ecclesias habent,in. d. ci. quia ista diuisio non prohibetur. Nec iuspatronatus magis spotest adiudicari uni ex haeredibus, quam alteri, secundum Pa. in. c. quaerimoniam ,eo.ti. & si daretur illi,qui minus habuit pro recompensatione, esset simonia. c. praeterea, eod.ti. Transit etiam cum donatione. consultationibus,eo.ti .cum licentia tamen episcopi,in. d. . praeterea, nisi quando donatur ecclesiae,uel loco religioso. Tunc namque sine licetia potest donari,in.c ex insinuatione, eo. ti. Potest etiam dari in seudum cum uniuersitate.c.clim secundum,eo.ti. Transit e tiam cum uenditione uniuersalium bonorum,nec est simonia,in .c. ex literis,eo.ti.nisi emeret quis principaliter propteri patronatus,vel specialiter uenderetur,uel cum intentione posse praesentare emeretur, uel carius propter hoc uenderetur,esset simonia, Pa. in.c. quia clerici,eo. ti. Et si uendens di- icat uendo tibi uillam,& iuspatronatus,non ualet uenditio,
sicut ualet si simpliciter uendit, in cle. pastoralis, de re iussi. quia ii patronatus uendi non potest. 7 Habens multa iura in aliquo castro non suo, & uendit omnia iura, uae ibi habet,non transit per hoc iuspatronatus si aliquod ibi habet,quia haec uniuersalis omni, iura, soluitur in multas singulares, uidelicet hoc, di hoc, inter alia iura est
iuspatronatus, quod non potest uendi; secus quando ca- istrum,uel haereditas alienatur, ut supra patet. Si quis tantu tenderet palatium,in quo habet capellam cum multis priuilegijs in sorte multis bonis redditibus, transit iuspatronatus Br in. l. iii mercedem. di eum sundum. isde act. emp. licet In- Hostan. d. c.ςX literis,not.conuarium: primum tamene n
647쪽
est uerius. Impignorari tanten non potest, nec transire cum uniuersitate impignorata secundum ueriorem opinionem, quia tunc nec creditor posset praesentare cum non positi utire pignorata, neque debito qui transtulit in creditorem: &sic ecclesia detrimentum pateretur, quod esse non debet: in c. cum, secundum eo. a Patronus si est secularis, a tempore uacationis habet matii quatuor mensium ad praesentandum, si clericus sex: est tenin.c. unico, eo.ti. li. vi. & potest laicus antequam episcopus confirmet uariare,in.c.quod autem,eo.ti. si autem patronus est ecclesiasticus, non potest uariare post praesentationem. i
quia infideliter agit in ossicio sibi commisso,& si est clericuilli tur ea uice iure praesentandi,in. sicut,de sup.ned. prdii non autem si est laicus,ut elicitur ex m.cum uos, de ossi. or.& hoc tenent Innocen. Hostien.& Ber.in.d. cum uos, &nemo seipsum praesentare potest, sed bene filium, si tamen sit idoneus,secundum Pa.in.c.consuluit,eo.ti.& unum de patronis,si plures sunt,ut.1ψ.in. d. Q consuluit, & admittitur l)raesentatus a maiori parte,quando praesentatur, quasi a colegio,secundum m. .c. quoniam,eo.ti. Si autem praesente tur a pluribus, tanquana a singularibus, tunc praesentatus a ipluribus,etiam non a maiori parte communiter admittitur, secundum Pa.ibidem.
esse simul,& uocari,siue praesentet,ut collegium, siue ut per singulares,& haec opinio magis placet Pan.uide tamen ipsum in aequoniam. Si duo sunt patroni,& unus praesentat in titium, Ilius focratem, episcopus poterit confirmare quemv
cunque eorum uoluerit, secundum Ioan. an.in.c. cum aut eo.ti.& Car. IbI,& Pa.c.eam ineo. ti. Debet tame in invidentia meliorem confirmare.
rispatronatus, nisi a principio fundationis fuisset sibi reser, tum ab episcopo,secundum m.in.e. praeterea, eO.ti. S tesqius sibi reseruatum posset patronatus uendere, titulo apud eum remanente,qnod uidetur uerum, quando pinguem, ciabundantem dotem dedisset, non auteni si tantum necessar
648쪽
Ea pro ministris tribuisset,quia tunc nullum seruitium potarit retinere, sicut not. Pa.zi. decen.nisi quado Iocus religiosus propriis sumptibus ecclesiam aedificasset. Vide de priuit 'ccum & plantaxe,&.c.sicut, de sup.ri .ptaria. 1r clerico non licet ecclesiam de manu laici recipere m. m. Δαrraeterea,& taliter recipiendo mortaliter peccat, & licet non si ipso iure suspensus,debet tamen communione priuarit ex quo inseri Pa quod si talis impetrat a papa, non expresso, quod prius habuit a laico,non ualet,siapra beneficium. .H. irregularitas. lxxxii. Facit.Qpostulasti,de rescrip.i3 Laicus aedificans capellam in ecclesia,& eam dotans,acquirit iuspatronatus simul cum ecclesia, quae ponit fundum, securidum Pa. in.c.ad audientiam, de eccl. aedis. Si autem clericus 'aedificat de bonis ecclesiae, non ipse, nec parentes eius erunt patroni,sed ecclesia tantum,de cuius bonis aedificata est, secundum eundem. Publicatis omnibus bonis alicuius propter crimen, etiam laeta maiestatis per secularem'iudicem , tilius non privabitur iurepatronatus quod pater illius habebat,nuia hoc a papa habet,ut no .Archi. X. fli1. xvj. qu. Vii. Intellige quando non est in aliqua uniuersitate seculari. Cuilla enim ut diximus ius patronatus transit. LAICUS. 1 LAicus non potest esse procurator, seu oeconomus, uel ge-
neralis administrator omnium bonorum ecclesiasticorum, tam spiritualium, quam temporalium, secundu D. in . c. decernimus,de iudi si all.glo. in .c. iudicatu. xcix.d. sed benerotest esse oeconomiis ecclesic in teporalibus. . in noua. XVi. q.vii. cosentit Gaspar de cal. & Io. an. i. c. unico, de findico. a Laicus non potest esse procurator cleri ad eligendum,ut no. doc. in .d.c. decernimus,& Io. an. in regula,quod alicui, de re. aur. lib RU . λ
3 laicus non potest esse'hMarius episcopi in causis spiritualibus, quae laico committi non possitnt, ut not. . d. c. nova: rec etiam si esset clericus coniugatus .c. unico, de cle.coniv. li.
vj. Sed si episcopus habet iurisditionem temporalem, potest
illum facere uicarium suum,in .c.f. necle. uel mo.lib.H.
Quomodo laicis sit prohibitum disputare,& pr dicare de fide, supra, disputare. .I An & quando liceat Iaico accusare cleaucum,uide Su.ibi,uer. laicus.s.citi. Laicus si sit bonae funae
649쪽
'clericum accusare potest,secundum Bar. Brix. U.lvη. in prin. ipio . Non tamen praelatum suum,Πm suam prolequendo iniuriam,in.c. omnibus.iiij.Q.Vj.in crimine haerelis,limoni , di laesae maiestatis.xv.q. tu. .fane.
V re,non est peccatum,cum etiam in reprςsentationabus licitis hoc fiat:esset tamen peccatum mortale, sit pro alicuo ii me peccati mortalis seret, ut pro homacidio , uel fornicatione patrada,uel a personis religiosis, maxime cum clepolitio ne nabitus,uel occultatione,procedendo in publicum. Secussi in eorum claustro pro recreatione fieret. Item credo cleri cos in hoc grauiter peccare, tum ex aliorum scandalo, tum euia se exponunt peccandi periculo , tum quia hoc no decet Eraues personas,quales clerici esse debent,& praecipite praelati Etiam credo bonum esse eis non uti, quia homines in I- me eis utendo dissoluuntur,& praecipue Mininis prohiben- , dum esset,ne uagandi eis occasio praestaretur,& conlequenter in peccatum ruendi,ad quod pronae ualde sunt.
I Aenocinium quo quis ad aliena uenerea mediat, allicit,& huiusmodi,est mortale,quia cooperatur ad aliqci mortale,& tanto grauius est,quanto ex hoc plura sequuntur pec , cata.Ad hoc. l palam. is de vi.nup. LEGATUM. I riatum importat donationem quandam a testatore reu ctam,praestandam post mortem testatoris, & post adita haereditatem ab haerede.lasti. de te. .3. Hodie legatum,& n- 'deicommissum,idein sere sunt, & quicquid iuris est in uno, est etiam in alio. ffde l .j.l.j. . . v 2 Oui potest testari,potest etiam legare,& codicillari,qiua nqc aequipollent. Ude ivr.codi.l diui. .codicillos.Fallit in legatis ad pias causas,ut dicetur insta.s.fi. Quomodo autem legatu
Omnibus qui possunt esse haeredes,potest legari, & quo iPersona certa,aliter non ualet.l. uulgoeg de statu ho. ivinaliquibus casibus,ut patebit,infra.Fratribus etiam menHIca tibus, maxime quatuor ordinum,potest legari:ex prIuilegus' mam eorum sunt capaces legatorum.Etiam fratribus min
650쪽
ribus per cle. exiui,de uerbo. sig. .cupientes,dummodo nondit tauta per haereditatis,ut praesumatur fieri si audialeter sub forma legati,pro successitone haereditatis,cuius non sunt capaceS, ut. d. .cupientes. Sed cum relinquitur hospitali, uel tali collegio .cum onere dandi quotlanis Datribus minoribus tot st.iria numenti,uel huiusnodi,tale legatum non ualet secundum m. in .c. in praesentia, te proba. quia hoc esset habe-xe quandam proprietatem,& tot possent habere similes annuos redditus,quod non oporteret eos mendicare,quod eΩset contra eorum regulam. Fratres hiero praedicatores ,ex Pri uilegio sunt huiusnodi capaces,non autem est eorum constitutionibus, lupra haereditas. .V. 4 Legata pro annuuersariis in perpetuum,uel ad longum temPus,an mendicantes possint recipere, uel in iudicio petere, nolo nunc discutere,quia omnes sunt priuilegiati super hoc: Propter quod licet non possent de iure communi, possunt
ratione priuilegior unusupra,haereditas. β.V.
Quamuis ecclesiae construendae donari non possit, ut in. abbate. de re iudi. potest tamen legari secundum Pa.in. nos quidem, te testa. Ratio diuersitatis est, quia donatio requirit personam,& scientiam. Vnde tauquam quis fit dominus rei donatae nisi sciat,& consentiat. l.absenti. Ude dona. Secus in legato. l.cum pater.ss de te. ii .surdo. Legatum sectum ecclesiae S. Petri quando plures hoc nomine uocantur,non est nullum, sed dabitur ecclesiae parochia-Ie,si hoc nomine uocetur,uel pauperiori,quq sic nominaturi iri. In .c. iudicante, te testa. Quod si nulla est ecclesia quae uocetur hoc nomine, labitur eccletiae cathedrali, secundum gl. in .c. nos quidem .Et si legatur ecclesiae fiendae,& non dicitur de loco,episcopus & executores prouidebunt de loco ecclesiae consti uendar,nisi aliter constα de mente testatoris, qu
cons ieranda est,si possibile est.
7 Si quis reliquit.C.aureos infra annum dandos Petro,qui ante annum moritur,secundum Pa. m. d. c. nos quidem , si reliquit intuitu animat,ita quod si Petro non reliquisset,alteri ta
men reliquisset, tunc haeres dabit alteri, uel conuertet ad piuusum, te licentia e piscopi Si autem legauit respectu personae